Quản lý nhà nước đối với tổ chức giám định tư pháp công lập

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

PHẠM TRÂN NHẬT THẢO

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI

TỔ CHỨC GIÁM ĐỊNH TƯ PHÁP CÔNG LẬP

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – THÁNG 10 NĂM 2016

TP HỒ CHÍ MINH- (THÁNG)- (NĂM)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI

TỔ CHỨC GIÁM ĐỊNH TƯ PHÁP CÔNG LẬP

Chuyên ngành: Luật hiến pháp và Luật hành chính

Mã số:60380102

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Nguyễn Cửu Việt

Học viên: Phạm Trân Nhật Thảo

Lớp Cao học Luật Khánh Hòa, Khóa 2

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ luật học “Quản lý nhà nước đối với

tổ chức giám định tư pháp công lập” là kết quả của quá trình tổng hợp và

nghiên cứu nghiêm túc của bản thân tôi, dưới sự hướng dẫn khoa học của

PGS.TS. Nguyễn Cửu Việt. Các thông tin, báo cáo được trích dẫn trong luận

văn là trung thực, chính xác.

Người cam đoan

Phạm Trân Nhật Thảo

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

GS : Giáo sư

Luật GĐTP 2012 : Luật giám định tư pháp năm 2012

NXB : Nhà xuất bản

TAND : Tòa án nhân dân

TS : Tiến sĩ

UBND : Ủy ban nhân dân

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU.............................................................................................................. 1

1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................. 1

2. Tình hình nghiên cứu đề tài................................................................................. 2

3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu đề tài ................................................................ 3

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 4

5. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 4

6. Các điểm mới, các đóng góp của luận văn .......................................................... 4

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI

VỚI TỔ CHỨC GIÁM ĐỊNH TƢ PHÁP CÔNG LẬP............................................... 6

1.1. Khái niệm tổ chức giám định tƣ pháp công lập, quá trình hình thành

phát triển và các loại tổ chức giám định tƣ pháp công lập...................................... 6

1.1.1 Khái niệm tổ chức giám định tư pháp công lập............................................ 6

1.1.2 Quá trình hình thành và phát triển của các loại tổ chức giám định tư

pháp công lập........................................................................................................... 11

1.1.3 Vai trò của tổ chức giám định tư pháp công lập ........................................ 18

1.2. Khái niệm, đặc điểm quản lý nhà nƣớc đối với tổ chức giám định tƣ

pháp công lập ............................................................................................................. 19

1.2.1 Khái niệm quản lý nhà nước đối với tổ chức giám định tư pháp công

lập ..................................................................................................................... 19

1.2.2 Đặc điểm quản lý nhà nước đối với tổ chức giám định tư pháp công lập . 21

1.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc đối với tổ chức giám định tƣ pháp công

lập ........................................................................................................................... 23

1.3.1 Ban hành quy hoạch, kế hoạch về thiết lập mạng lưới tổ chức giám

định tư pháp công lập .............................................................................................. 24

1.3.2 Ban hành và hướng dẫn thi hành các văn bản quy phạm pháp luật về tổ

chức giám định tư pháp công lập ............................................................................ 25

1.3.3 Thành lập tổ chức giám định tư pháp công lập.......................................... 26

1.3.4 Bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tư pháp; lập và công bố danh

sách giám định viên tư pháp.................................................................................... 28

1.3.5 Bảo đảm kinh phí, trang thiết bị, phương tiện giám định và điều kiện

vật chất cần thiết khác cho tổ chức giám định tư pháp công lập ............................ 31

1.3.6 Xây dựng chương trình bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và kiến thức

pháp luật cho giám định viên tư pháp ..................................................................... 33

1.3.7 Chi phí giám định tư pháp; chế độ đối với giám định viên tư pháp........... 33

1.3.8 Kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo........................................ 35

1.3.9 Hợp tác quốc tế về giám định tư pháp........................................................ 35

1.4. Quản lý nhà nƣớc đối với tổ chức giám định tƣ pháp công lập trên thế

giới ........................................................................................................................... 36

1.4.1 Quan niệm về giám định tư pháp ở Pháp ................................................... 36

1.4.2 Mô hình tổ chức và cách thức quản lý nhà nước........................................ 36

1.4.3 Bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tư pháp; lập và công bố danh

sách giám định viên tư pháp.................................................................................... 38

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1.............................................................................................. 40

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI TỔ CHỨC

GIÁM ĐỊNH TƢ PHÁP CÔNG LẬP VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN

THIỆN............................................................................................................................ 41

2.1. Thực trạng quy hoạch, kế hoạch về thiết lập mạng lƣới tổ chức giám

định tƣ pháp công lập và giải pháp hoàn thiện ...................................................... 41

2.1.1 Kết quả đạt được......................................................................................... 41

2.2.1 Hạn chế, vướng mắc và giải pháp hoàn thiện ............................................ 41

2.2. Thực trạng ban hành văn bản quy phạm pháp luật về giám định tƣ

pháp công lập và giải pháp hoàn thiện.................................................................... 42

2.2.1 Kết quả đạt được......................................................................................... 42

2.2.2 Hạn chế, vướng mắc và giải pháp hoàn thiện ............................................ 43

2.3. Thực trạng thành lập tổ chức giám định tƣ pháp công lập và giải pháp

hoàn thiện........................................................................................................................ 45

2.3.1 Kết quả đạt được......................................................................................... 45

2.3.2 Hạn chế, vướng mắc và giải pháp hoàn thiện ............................................ 46

2.4. Thực trạng bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tƣ pháp và giải pháp

hoàn thiện................................................................................................................... 49

2.4.1 Kết quả đạt được......................................................................................... 49

2.4.2 Hạn chế, vướng mắc và giải pháp hoàn thiện ............................................ 49

2.5. Thực trạng về kinh phí, trang thiết bị, phƣơng tiện giám định, các điều

kiện vật chất cần thiết khác cho tổ chức giám định tƣ pháp công lập và giải

pháp hoàn thiện ......................................................................................................... 51

2.5.1 Kết quả đạt được......................................................................................... 51

2.5.2 Hạn chế, vướng mắc và giải pháp hoàn thiện ............................................ 52

2.6. Thực trạng xây dựng chƣơng trình bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ,

kiến thức pháp luật cho giám định viên tƣ pháp và giải pháp hoàn thiện........... 54

2.6.1 Kết quả đạt được......................................................................................... 54

2.6.2 Hạn chế, vướng mắc và giải pháp hoàn thiện ............................................ 55

2.7. Thực trạng chi phí giám định tƣ pháp; chế độ đối với giám định viên

tƣ pháp và giải pháp hoàn thiện............................................................................... 56

2.7.1 Kết quả đạt được......................................................................................... 56

2.7.2 Hạn chế, vướng mắc và giải pháp hoàn thiện ............................................ 57

2.8. Thực trạng kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và giải

pháp hoàn thiện ......................................................................................................... 59

2.8.1 Kết quả đạt được......................................................................................... 59

2.8.2 Hạn chế, vướng mắc và giải pháp hoàn thiện ............................................ 60

2.9. Thực trạng hợp tác quốc tế về giám định tƣ pháp và giải pháp hoàn

thiện ........................................................................................................................... 62

2.9.1 Kết quả đạt được......................................................................................... 62

2.9.2 Hạn chế, vướng mắc và giải pháp hoàn thiện ............................................ 63

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.............................................................................................. 64

KẾT LUẬN.................................................................................................................... 66

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Tổ chức giám định tư pháp xuất hiện và tồn tại do nhu cầu phát triển của xã

hội, phục vụ cho các hoạt động tố tụng nênkhông thể thiếu trong bất kỳ xã hội nào.

Bằng những kiến thức, phương tiện, phương pháp kỹ thuật, tổ chức giám định tư

pháp giúp cơ quan điều tra; truy tố; xét xử được đúng người, đúng tội, đúng pháp

luật một cách công bằng, khách quan, vô tư.

Quán triệt vai trò đặc biệt quan trọng của tổ chức giám định tư pháp, từ năm

1997, Văn kiện Hội nghị lần thứ 3 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII xác

định: “Đổi mới quản lý nhà nước đối với hoạt động giám định tư pháp. Củng cố các

cơ quan giám định tư pháp để hỗ trợ cho công tác điều tra, truy tố, xét xử”. Tiếp đó,

Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02/01/2001 của Bộ Chính trị nêu: “Từng bước hoàn

thiện các tổ chức giám định tư pháp. Sớm hoàn thiện pháp luật về giám định tư

pháp”. Đại hội đại biểu Đảng X (18/04 - 25/04/2006) khẳng định quyết tâm: “Xây

dựng hệ thống cơ quan tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo

vệ công lý, quyền con người. Đẩy mạnh việc thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp

đến năm 2020”. Đặc biệt, Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02 tháng 06 năm 2005

của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 chỉ rõ: “Hoàn thiện

chế định giám định tư pháp. Nhà nước cần đầu tư cho một số lĩnh vực giám định để

đáp ứng yêu cầu thường xuyên của hoạt động tố tụng. Thực hiện xã hội hóa đối với

các lĩnh vực có nhu cầu giám định không lớn, không thường xuyên”.

Những chủ trương trên là động lực chính để Quốc hội nước Cộng hòa xã hội

chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII thông qua Luật giám định tư pháp ngày 20 tháng 06

năm 2012 có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2013 (từ đây viết tắt là: Luật

GĐTP 2012).Tại Chương III của Luật này, lần đầu tiên tổ chức giám định tư pháp

được chia thành hai mô hình tổ chức, đó là mô hình tổ chức giám định tư pháp công

lập và mô hình tổ chức giám định tư pháp ngoài công lập. Điều đó khẳng định Nhà

nước thực hiện đúng chủ trương, Nghị quyết của Đảng về chế định đối với tổ chức

giám định tư pháp.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện quản lý nhà nước đối với tổ

chức giám định tư pháp công lập đã bộc lộ nhiều điểm bất cập, chưa phù hợp với

thực tế. Thêm vào đó, so với pháp luật quốc tế quy định về tổ chức giám định tư

pháp, quy định của Việt Nam còn tồn tại nhiều khác biệt.Việc hoàn thiện pháp