Quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

PHẠM THỊ CHUNG ANH

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ QUY HOẠCH VÀ

PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ TẠI THÀNH PHỐ CẨM PHẢ,

TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

PHẠM THỊ CHUNG ANH

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ QUY HOẠCH VÀ

PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ TẠI THÀNH PHỐ CẨM PHẢ,

TỈNH QUẢNG NINH

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn: PGS.TS. ĐỖ THỊ BẮC

THÁI NGUYÊN - 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn được

thực hiện nghiêm túc, trung thực là kết quả nghiên cứu của riêng tôi.

Các trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày 21 tháng 02 năm 2019

Tác giả luận văn

Phạm Thị Chung Anh

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài: “Quản lý Nhà nước về quy hoạch và phát

triển đô thị tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh”, tôi đã nhận được sự hướng

dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự cảm

ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong

học tập và nghiên cứu.

Tôi xin chân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nhà trường, Phòng Đào tạo - Bộ

phận Sau Đại học, các khoa, phòng của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh

doanh - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá

trình học tập và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà khoa

học, các thầy, cô giáo trong Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại

học Thái Nguyên.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn

PGS.TS. Đỗ Thị Bắc.

Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng tác của các

đồng chí tại địa điểm nghiên cứu, tôi xin chân thành cảm ơn

Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của bạn bè và gia đình đã giúp tôi thực

hiện luận văn này.

Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Thái Nguyên, ngày 21 tháng 02 năm 2019

Tác giả luận văn

Phạm Thị Chung Anh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN..............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT...................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................vii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu .............................................3

5. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................3

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC

VỀ QUY HOẠCH VÀ PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ........................................4

1.1. Cơ sở lý luận quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị................4

1.1.1. Khái niệm đô thị.............................................................................................4

1.1.2. Quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị .....................................8

1.1.3. Nội dung quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị .......................12

1.1.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về quy hoạch và phát

triển đô thị ....................................................................................................16

1.2. Kinh nghiệm quản lý Nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị của

một số thành phố trong nước và trên thế giới ..............................................21

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý Nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị của một

số thành phố ở một số nước trên thế giới .......................................................21

1.2.2. Kinh nghiệm quản lý Nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị của

một số thành phố trong nước .......................................................................24

1.2.3. Bài học kinh nghiệm rút ra về quản lý nhà nước về quy hoạch và phát

triển đô thị cho thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh...................................29

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................31

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................31

2.2. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................31

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin...................................................................31

iv

2.2.2. Phương pháp tổng hợp và phân tích thông tin .............................................34

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .......................................................................35

2.3.1. Các chỉ tiêu đánh giá phát triển kinh tế xã hội thành phố Cẩm Phả..................35

2.3.2. Các chỉ tiêu quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị tại

thành phố Cẩm Phả ......................................................................................35

Chương 3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ QUY HOẠCH

VÀ PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ TẠI THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, TỈNH

QUẢNG NINH ...........................................................................................37

3.1. Khái quát thành phố Cẩm Phả .....................................................................37

3.1.1. Điều kiện tự nhiên thành phố Cẩm Phả .......................................................37

3.1.2. Điều kiện kinh tế thành phố Cẩm Phả .........................................................40

3.1.3. Điều kiện xã hội thành phố Cẩm Phả...........................................................43

3.2. Thực trạng quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị tại

thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh .........................................................48

3.2.1. Lập kế hoạch quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị tại

thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh .........................................................49

3.2.2. Thực hiện quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị tại thành

phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ...................................................................52

3.2.3. Kiểm tra, thanh tra quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị

tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ....................................................66

3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về quy hoạch và phát

triển đô thị tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh..................................71

3.3.1. Yếu tố chủ quan ...........................................................................................71

3.3.2. Nhân tố khách quan......................................................................................74

3.4. Đánh giá chung quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị tại

thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh .........................................................76

3.4.1. Kết quả đạt được ..........................................................................................76

3.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân...................................................................78

Chương 4. GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ QUY HOẠCH VÀ

PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ TẠI THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, TỈNH

QUẢNG NINH ...........................................................................................81

4.1. Quan điểm, phương hướng và mục tiêu quản lý nhà nước về quy hoạch và

phát triển đô thị tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh...............................81

v

4.1.1. Quan điểm, phương hướng quản lý Nhà nước về quy hoạch và phát

triển đô thị tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.....................................81

4.1.2. Mục tiêu quản lý Nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị tại thành

phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.....................................................................82

4.2. Giải pháp quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị tại thành

phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ...................................................................83

4.2.1. Hoàn thiện quản lý nhà nước về quy hoạch xây dựng và kiến trúc đô thị.........83

4.2.2. Hoàn thiện quản lý nhà nước về nhà ở, đất đai tại đô thị thành phố

Cẩm Phả .......................................................................................................87

4.2.3. Hoàn thiện quản lý nhà nước về hạ tầng kỹ thuật quy hoạch và phát

triển đô thị thành phố Cẩm Phả....................................................................89

4.2.4. Hoàn thiện quản lý nhà nước về bảo vệ cảnh quan, môi trường quy

hoạch đô thị thành phố Cẩm Phả .................................................................93

4.2.5. Hoàn thiện quản lý nhà nước về công tác kiểm tra, thanh tra quy

hoạch và phát triển đô thị.............................................................................98

4.2.6. Các giải pháp khác .......................................................................................98

4.3. Kiến nghị....................................................................................................101

4.3.1. Đối với Nhà nước.......................................................................................101

4.3.2. Đối với Sở ban ngành tỉnh Quảng Ninh.....................................................101

4.3.3. Đối với UBND tỉnh Quảng Ninh ...............................................................102

KẾT LUẬN............................................................................................................104

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................107

PHỤ LỤC...............................................................................................................109

vi

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

BOT : Build-Operate-Transfer

(Xây dựng-Vận hành-Chuyển giao)

CCN : Cụm công nghiệp

GTSX : Giá trị sản xuất

KT-XH : Kinh tế - xã hội

KVNT : Khu vực nội thành

SX KD : Sản xuất - kinh doanh

QL : Quốc lộ

QLNN : Quản lý Nhà nước

TDTT : Thể dục thể thao

TNHH : Trách nhiệm hữu hạn

UBND : Ủy ban nhân dân

VLXD : Vật liệu xây dựng

XHCN : Xã hội chủ nghĩa

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Bảng thống kê mẫu nghiên cứu...........................................................33

Bảng 2.2. Mức ý nghĩa của điểm bình quân ........................................................33

Bảng 3.1. Tình hình thu ngân sách thành phố Cẩm Phả giai đoạn 2015-2017.......... 40

Bảng 3.2. Giá trị sản xuất các ngành kinh tế TP Cẩm Phả giai đoạn 2015-2017 ...... 42

Bảng 3.3. Cơ cấu giá trị sản xuất các ngành kinh tế TP Cẩm Phả giai đoạn

2015 - 2017..........................................................................................43

Bảng 3.4. Lao động thành phố Cẩm Phả năm 2015 - 2017.................................46

Bảng 3.5. Tình hình dân số thành phố Cẩm Phả giai đoạn 2015 - 2017 .............47

Bảng 3.6. Một số chỉ tiêu Kinh tế - Xã hội thành phố Cẩm Phả .........................48

Bảng 3.7. Tổng hợp ý kiến về công tác lập kế hoạch về quy hoạch và phát

triển đô thị tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh năm 2017........50

Bảng 3.8. Thực trạng sử dụng đất năm 2017.......................................................50

Bảng 3.9. Điều tra về thực hiện quy hoạch và phát triển đô thị tại thành phố

Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh năm 2017 ................................................52

Bảng 3.10. Tổng hợp ý kiến về quy trình về quy hoạch và phát triển đô thị

tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh năm 2017...........................53

Bảng 3.11. Thực trạng nhà ở khu vực nội thành thành phố Cẩm Phả năm 2017......55

Bảng 3.12. Thực trạng công trình công cộng cấp đô thị thành phố Cẩm Phả

năm 2017 .............................................................................................56

Bảng 3.13. Thực trạng công trình phục vụ giao thông thành phố Cẩm Phả................. 59

Bảng 3.14. Thực trạng công trình cung cấp nước sạch thành phố Cẩm Phả................ 61

Bảng 3.15. Thực trạng hệ thống thoát nước đô thị Cẩm Phả ................................61

Bảng 3.16. Thực trạng hệ thống cấp điện và chiếu sáng công cộng đô thị

thành phố Cẩm Phả .............................................................................63

Bảng 3.17. Thực trạng quản lý cảnh quan và môi trường đô thị thành phố

Cẩm Phả ..............................................................................................65

Bảng 3.18. Thực hiện các cuộc thanh tra, kiểm tra, giám sát của thành phố

Cẩm Phả giai đoạn 2015 - 2017 ..........................................................67

viii

Bảng 3.19. Tổng hợp ý kiến về công tác kiểm tra, thanh tra về quy hoạch và

phát triển đô thị tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh năm 2017 ....69

Bảng 3.20. Kết quả xử lý vi phạm trật tự xây dựng đô thị ....................................70

Bảng 3.21. Tổng hợp kinh phí đầu tư xây dựng đợt đầu .......................................71

Bảng 4.1. Bảng dự kiến quy hoạch sử dụng đất thành phố Cẩm Phả đến

năm 2020 .............................................................................................86

Bảng 4.2. Dự kiến vốn và nguồn vốn đầu tư cho cơ sở hạ tầng của thành

phố Cẩm Phả đến năm 2020................................................................92

Bảng 4.3. Bảng dự kiến nhu cầu dùng nước của thành phố Cẩm Phả đến

năm 2020 .............................................................................................94

Bảng 4.4. Dự kiến vốn đầu tư hạ tầng kỹ thuật của thành phố Cẩm Phả đến

năm 2020 .............................................................................................96

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Nhìn nhận chung có thể thấy, quy hoạch và quản lý đô thị ở nước ta vẫn còn

bị ảnh hưởng của quán tính bao cấp, chủ yếu dựa vào các nguyên tắc thiết kế tĩnh,

thiếu linh hoạt theo hướng thị trường. Trong khi đó, đô thị ngày càng khẳng định

vai trò động lực then chốt trong nền kinh tế, do đó cần cải cách công nghệ và quy

trình lập quy hoạch xây dựng đô thị theo hướng chuyển từ quy hoạch tĩnh sang quy

hoạch động, với cách tiếp cận đa ngành mà Quy hoạch chiến lược là một ví dụ.

Trên thực tế, quy hoạch và quản lý đô thị, như đã phân tích ở trên, đặc biệt là

phân vùng đô thị, nhiều vấn đề đặt ra rất cần được nghiên cứu kỹ. Chẳng hạn như

việc mở rộng quá mức không gian đô thị, mâu thuẫn giữa quy mô và chất lượng đô

thị, giữa bảo tồn và phát triển hay phát triển để bảo tồn di sản đô thị,… đảm bảo đô

thị phát triển bền vững. Biểu hiện là hiện tượng phát triển từ Tỉnh lên Thành phố

trực thuộc Trung ương. Hiện tượng này có nguy cơ như là hội chứng trong phát

triển đô thị ở nước ta. Hay một số xu hướng khác như phát triển Khu trung tâm

hành chính đô thị các cấp hoặc Trung tâm hành chính tập trung,…

Thành phố Cẩm Phả cũng không nằm ngoài quy luật đó. Quy hoạch năm

2000 có tác động tới bộ mặt Thành phố hiện nay tuy đã đạt được một số kết quả khả

quan như xác định hướng phát triển đô thị ra biển là đúng đắn, Đô thị Cẩm Phả phát

triển về cơ bản tuân thủ theo quy hoạch, bước đầu đã hình thành rõ nét hệ thống

mạng lưới đường khung xương chính của đô thị và trung tâm chính trị - văn hóa -

TDTT đặt tại trung tâm đô thị là chính xác.Tuy nhiên, bản qua hoạch này chủ yếu

chỉ quan tâm đến khu vực đô thị trung tâm từ Đèo Bụt đến Cửa Ông mà chưa quan

tâm đến kết nối với hành lang kinh tế cao tốc và các khu kinh tế trên tuyến này.

Thực trạng giao thông còn tồn tại một số hạn chế về đường bộ, đường sắt, đường

thuỷ và đường đô thị. Việc giữ nguyên các tuyến đường sắt và đường 18A như hiện

nay là không phù hợp với tương lai dài hạn của đô thị Cẩm Phả. Dưới tác động của

việc hình thành khu Kinh tế Vân Đồn, khu công nghiệp cảng biển Hải Hà và trục

cao tốc Hạ Long - Móng Cái chưa có sự chuẩn bị cho bước phát triển mới của Cẩm

Phả. Bên cạnh đó, UBND chưa có nhiều quỹ đất giành cho phát triển công nghiệp

lớn của Tỉnh và đô thị.

2

Do tốc độ đô thị hóa cao nên công tác quản lý quy hoạch đô thị trên địa bàn

thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh gặp không ít khó khăn, nảy sinh những tồn

tại, hạn chế. Qua khảo sát thực tế của các ban thuộc HĐND thành phố cho rằng, để

nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về công tác này, các cấp chính quyền cùng cơ

quan chức năng cần tăng cường thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.

Trước yêu cầu thực tiễn đó, tác giả đã chọn đề tài “Quản lý Nhà nước về quy

hoạch và phát triển đô thị tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh” làm luận văn

thạc sỹ, đề tài có ý nghĩa lớn về lý luận và thực tiễn, có tính cấp bách đối với diện

mạo của thành phố Cẩm Phả trong giai đoạn phát triển mới.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Đề tài nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển đô

thị tại thành phố Cẩm Phả và đề xuất giải pháp nhằm quản lý nhà nước về quy

hoạch và phát triển đô thị tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh trong giai đoạn

từ nay đến năm 2025, góp phần xây dựng thành phố Cẩm Phả và thúc đẩy phát triển

kinh tế - xã hội thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn của quản lý nhà nước về quy hoạch

và phát triển đô thị.

- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển

đô thị tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.

- Đề xuất giải pháp quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển đô thị tại

thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là quản lý nhà nước về quy hoạch và phát

triển đô thị tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Về không gian: Luận văn được nghiên cứu tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh

Quảng Ninh.