Quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ KIM DUNG

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ QUY HOẠCH

ĐÔ THỊ TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN,

TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ KIM DUNG

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ QUY HOẠCH

ĐÔ THỊ TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN,

TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8340410

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đỗ Thị Thúy Phương

THÁI NGUYÊN - 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng, luận văn thạc sỹ kinh tế “Quản lý nhà nước về quy

hoạch đô thị tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên” là công trình

nghiên cứu của tôi.

Những số liệu được sử dụng được chỉ rõ nguồn trích dẫn trong danh mục

tài liệu tham khảo. Kết quả nghiên cứu này chưa được công bố trong bất kỳ

công trình nghiên cứu nào từ trước đến nay.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2020

Người cam đoan

Nguyễn Thị Kim Dung

ii

LỜI CẢM ƠN

Qua quá trình nghiên cứu làm luận văn, tôi đã nhận được sự giúp đỡ, ủng

hộ của cô giáo hướng dẫn, Phòng Quản lý đô thị, Phòng Tài chính - Kế hoạch,

Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng thành phố Thái Nguyên, các đồng nghiệp, bạn

bè và gia đình đã tạo điều kiện để tôi có thể hoàn thiện luận văn này.

Trước tiên, tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Đỗ Thị Thúy Phương, cô

giáo hướng dẫn luận văn cho tôi, cô giúp đỡ tôi có phương pháp nghiên cứu

hợp lý, nhìn nhận vấn đề một cách khoa học, logic, để đề tài của tôi có ý nghĩa

thực tiễn và khả thi.

Tiếp theo, tôi xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo, tập thể cán bộ tại

phòng Quản lý đô thị thành phố Thái Nguyên, phòng Tài chính - Kế hoạch

thành phố Thái Nguyên, Ban quản lý dự án thành phố Thái Nguyên đã giúp tôi

nắm bắt được thực trạng việc quản lý quy hoạch chi tiết cũng như những vướng

mắc và đề xuất trong công tác quản lý quy hoạch chi tiết tại thành phố Thái

Nguyên.

Cuối cùng, tôi xin cảm ơn ban lãnh đạo và các đồng nghiệp đã góp ý và

tạo điều kiện cho tôi để tôi có thể hoàn thành luận văn.

Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, các Thầy, Cô

giáo trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Thái Nguyên, PGS.TS. Đỗ

Thị Thúy Phương, cảm ơn ban lãnh đạo, tập thể cán bộ phòng Quản lý đô thị,

phòng Tài chính - Kế hoạch, Ban quản lý các dự án đầu tư thành phố Thái

Nguyên đã hướng dẫn, giúp đỡ và tạo điều kiện để tôi có thể hoàn thành luận

văn tốt nghiệp này.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 6 năm 2020

Tác văn

Nguyễn Thị Kim Dung

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN................................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN.....................................................................................................ii

MỤC LỤC.........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................... vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU...............................................................................viii

DANH MỤC SƠ ĐỒ.......................................................................................... ix

MỞ ĐẦU............................................................................................................ 1

1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu ................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Ý nghĩa của luận văn..................................................................................... 4

5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CÔNG TÁC QUẢN LÝ

NHÀ NƯỚC VỀ QUY HOẠCH ĐÔ THỊ.......................................................... 5

1.1. Cơ sở lý luận quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị................................. 5

1.1.1. Khái niệm đô thị...................................................................................... 5

1.1.2. Quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị ................................................... 8

1.1.3. Nội dung quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị .................................. 11

1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước về quy hoạch

đô thị...................................................................................................... 15

1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý Quy hoạch đô thị........................................... 19

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị tại một số nước

trên thế giới ........................................................................................... 19

1.2.2. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị của một số

thành phố trong nước ............................................................................ 23

1.2.3. Bài học rút ra từ kinh nghiệm quản lý quy hoạch đô thị tại thành

phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên .................................................... 27

iv

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................. 29

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 29

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 29

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 29

2.2.2. Tổng hợp và xử lý thông tin.................................................................. 32

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 34

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 35

Chương 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ

QUY HOẠCH ĐÔ THỊ TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI

NGUYÊN......................................................................................................... 37

3.1. Giới thiệu chung về cơ quan quản lý Quy hoạch chi tiết tại thành phố

Thái Nguyên.......................................................................................... 37

3.1.1. Đặc điểm tự nhiên và kinh tế xã hội thành phố Thái Nguyên ảnh

hưởng đến quản lý Quy hoạch chi tiết .................................................. 37

3.1.2. Giới thiệu về phòng Quản lý đô thị thành phố Thái Nguyên................ 41

3.2. Thực trạng công tác quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị tại thành

phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017 - 2019................ 50

3.2.1. Xây dựng và chỉ đạo thực hiện định hướng, chiến lược phát triển

đô thị...................................................................................................... 51

3.2.2. Ban hành và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật về

quản lý hoạt động quy hoạch đô thị...................................................... 61

3.2.3. Quản lý nhà nước về hoạt động quy hoạch đô thị theo đúng trình tự......... 67

3.2.4. Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và thông tin về quy

hoạch đô thị........................................................................................... 78

3.2.5. Kiểm tra, thanh tra quản lý nhà nước về quy hoạch và phát triển

đô thị tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ........................... 79

3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về quy hoạch và phát

triển đô thị tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên................... 81

3.3.1. Yếu tố chủ quan .................................................................................... 81

v

3.3.2. Nhân tố khách quan............................................................................... 83

3.4. Đánh giá về công tác quản lý Quy hoạch chi tiết tại thành phố Thái

Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.................................................................... 86

3.4.1. Một số kết đạt được............................................................................... 86

3.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân............................................................ 87

3.4.3. Phân tích SWOT đối với phát triển quy hoạch đô thị thành phố

Thái Nguyên.......................................................................................... 88

Chương 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ QUY

HOẠCH ĐÔ THỊ TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN ........ 91

4.1. Định hướng, mục tiêu tăng cường công tác quản lý nhà nước về Quy

hoạch chi tiết tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên............... 91

4.1.1. Định hướng tăng cường công tác quản lý nhà nước về Quy hoạch

đô thị tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ........................... 91

4.1.2.Mục tiêu tăng cường công tác quản lý nhà nước về Quy hoạch chi

tiết tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ............................. 100

4.2. Giải pháp tăng cường công tác quản lý nhà nước về Quy hoạch chi

tiết tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ............................. 102

4.2.1. Giải pháp về nguồn vốn ...................................................................... 102

4.2.2. Tăng cường công tác quản lý thực hiện quy hoạch đô thị đối với

các khu công nghiệp trong khu đô thị................................................. 103

4.2.3. Nâng cao năng lực của đội ngũ tư vấn làm công tác quy hoạch đô thị....... 105

4.2.4. Nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn cán bộ làm công tác quản

lý quy hoạch đô thị.............................................................................. 105

4.2.5. Các giải pháp thực hiện quy hoạch ..................................................... 107

4.3. Một số kiến nghị..................................................................................... 109

4.3.1. Kiến nghị với Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ .............................. 109

4.3.2. Kiến nghị với Quy hoạch chi tiết Việt Nam ...................................... 109

4.3.3. Kiến nghị với cấp ủy, chính quyền địa phương .................................. 110

vi

4.3.4. Kiến nghị với cơ quan quản lý Quy hoạch chi tiết Thái Nguyên ....... 110

KẾT LUẬN.................................................................................................... 112

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 114

PHỤ LỤC ...................................................................................................... 116

vii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ATGT An toàn giao thông

CBCC Cán bộ công chức

CCN Cụm công nghiệp

KBNN Kho bạc nhà nước

KT-XH Kinh tế - xã hội

NSNN Ngân sách nhà nước

QH Quy hoạch

QHĐT Quy hoạch đô thị

QLĐT Quản lý đô thị

QLNN Quản lý nhà nước

TP Thành phố

UBND Ủy ban nhân dân

XD Xây dựng

viii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1. Bảng thống kê mẫu nghiên cứu .................................................. 31

Bảng 2.2. Mức ý nghĩa của điểm bình quân................................................ 32

Bảng 3.1: Tình hình nhân lực tại phòng Quản lý đô thị thành phố Thái

Nguyên thời điểm 31/12/2019 .................................................... 49

Bảng 3.2: Thực trạng quản lý cảnh quan và môi trường đô thị thành phố

Thái Nguyên................................................................................ 55

Bảng 3.3: Tổng hợp ý kiến về công tác lập kế hoạch về quy hoạch và

phát triển đô thị tại thành phố Thái Nguyên............................... 60

Bảng 3.4: Danh mục một số văn bản liên quan đến công tác quy hoạch

đô thị tại thành phố Thái Nguyên giai đoạn 2017-2019............. 62

Bảng 3.5: Điều tra về thực hiện quy hoạch và phát triển đô thị tại thành

phố Thái Nguyên ........................................................................ 76

Bảng 3.6: Tổng hợp ý kiến về quy trình, quy hoạch và phát triển đô thị

tại thành phố Thái Nguyên ......................................................... 77

Bảng 3.7: Thực trạng công trình công cộng cấp đô thị TP Thái Nguyên ... 78

Bảng 3.8: Thực hiện các cuộc thanh tra, kiểm tra, giám sát của thành

phố Thái Nguyên giai đoạn 2017 - 2019 .................................... 80

Bảng 3.9: Bảng thống kê rà soát các dự án trên địa bàn thành phố Thái

Nguyên năm 2019....................................................................... 80

Bảng 3.10: Tổng hợp ý kiến về công tác kiểm tra, thanh tra về quy hoạch

và phát triển đô thị tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái

Nguyên năm 2019........................................................................ 81

Bảng 3.11: Tổng hợp kinh phí đầu tư xây dựng năm 2019........................... 82

Bảng 4.1: Dự báo nhu cầu đất xây dựng thành phố Thái Nguyên .............. 92

Bảng 4.2: Định hướng quy hoạch hệ thống y tế thành phố Thái Nguyên ....... 98

ix

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 3.1. Cơ cấu tổ chức của phòng Quản lý đô thị thành phố Thái Nguyên........ 42

Sơ đồ 3.2. Sơ đồ các phân vùng phát triển thành phố Thái Nguyên............ 52

Sơ đồ 3.3. Sơ đồ phân bố hệ thống thương mại, dịch vụ thành phố Thái

Nguyên........................................................................................ 54

Sơ đồ 3.4. Sơ đồ phân bố các khu công nghiệp thành phố Thái Nguyên......... 57

Sơ đồ 3.5. Sơ đồ phân bố khu du lịch thành phố Thái Nguyên ................... 58

1

MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu

Thành phố Thái Nguyên được xác định là trung tâm chính trị, kinh tế,

văn hóa - thể dục thể thao, giáo dục, khoa học kỹ thuật, y tế, du lịch, dịch vụ

du lịch, đầu tàu phát triển của vùng trung du và miền núi Bắc Bộ; là một cực

phát triển của vùng Thủ đô Hà Nội; là đô thị cửa ngõ, có vai trò kết nối giữa

vùng Thủ đô Hà Nội và vùng trung du và miền núi Bắc Bộ; có vị trí quan trọng

về an ninh, quốc phòng.

Trong thời gian qua, việc đầu tư xây dựng, phát triển đô thị trên địa bàn

thành phố Thái Nguyên đã có nhiều bước phát triển rõ rệt, góp phần thúc đẩy

sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố nói riêng và của cả tỉnh nói chung.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, công tác quy hoạch xây dựng và quản lý phát

triển đô thị còn một số tồn tại, hạn chế như: Việc lập quy hoạch xây dựng (quy

hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng, quy hoạch nông thôn) chưa

đồng bộ; công tác điều chỉnh quy hoạch, nhất là điều chỉnh cục bộ quy hoạch

tại một số địa phương trên địa bàn thành phố còn nhiều bất cập, điều chỉnh

nhiều lần, có xu hướng gia tăng dân số, tầng cao, mật độ sử dụng đất và giảm

các quỹ đất hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật gây nguy cơ quá tải hạ tầng đô thị

trong thời gian tới; nhiều địa phương chưa hoàn thiện việc lập chương trình

phát triển đô thị và khu vực phát triển đô thị dẫn tới các đô thị phát triển thiếu

tầm nhìn và tính bền vững, chưa gắn phát triển đô thị với quy hoạch và kế

hoạch.

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế nêu trên, với mục tiêu chấn chỉnh

công tác quy hoạch xây dựng, quản lý phát triển đô thị trên địa bàn theo quy

hoạch được duyệt, UBND tỉnh Thái Nguyên đã yêu cầu Sở Xây dựng: Chủ trì,

phối hợp với các ngành, đơn vị liên quan kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn các địa

phương tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt đồng bộ các quy hoạch xây dựng

đảm bảo phù hợp với các loại quy hoạch cao hơn, phù hợp với quy hoạch sử

2

dụng đất được cấp có thẩm quyền phê duyệt; tổ chức lập Chương trình phát

triển đô thị từng đô thị phù hợp với Chương trình phát triển đô thị tỉnh Thái

Nguyên giai đoạn 2018 - 2020 định hướng đến năm 2035 đã được phê duyệt.

Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế-xã hội thành phố Thái Nguyên đến

năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại

Quyết định số 260/QĐ-TTg ngày 27/02/2015 đã xác định: Xây dựng thành phố

Thái Nguyên là thành phố sinh thái, có chức năng tổng hợp (quản lý nhà nước,

đào tạo, y tế chuyên sâu, khoa học-công nghệ, dịch vụ tài chính, ngân hàng và

thương mại). Việc mở rộng thành phố sang phía Đông và phía Bắc để khai thác

có hiệu quả cảnh quan sinh thái dòng sông Cầu là bước cụ thể hóa và hoàn toàn

phù hợp với mục tiêu, yêu cầu Thủ tướng đặt ra đối với thành phố Thái Nguyên.

Vì vậy, công tác quản lý quy hoạch đô thị tại thành phố Thái Nguyên cần được

trú trọng và quản lý một cách rõ ràng, khoa học, tránh việc chồng chéo, điều

chỉnh quy hoạch nhiều lần lãng phí nguồn kinh phí cho công tác lập, quản lý

quy hoạch; góp phần xác định các khu vực phát triển đô thị, tạo điều kiện thuận

lợi hơn trong thu hút đầu tư, phát triển kinh tế xã hội của thành phố.

Quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị đóng vai trò quan trọng đến chất

lượng công tác quy hoạch và phát triển đô thị. Chính vì vậy, tác giả đã lựa chọn

đề tài “Quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị tại thành phố Thái Nguyên,

tỉnh Thái Nguyên” làm luận văn thạc sỹ, với mong muốn đề tài sẽ phần nào

đóng góp xây dựng thành phố ngày càng tốt đẹp hơn.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Mục tiêu chung của luận văn là hoàn thiện công tác quản lý quy hoạch

đô thị để góp phần thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển đô thị phù hợp với

chương trình phát triển đô thị quốc gia, phát huy các thế mạnh của thành phố

Thái Nguyên để phát triển kinh tế - xã hội.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Góp phần hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác