Quản lý nhà nước về phát triển ngành nông nghiệp trên địa bàn huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

HÀ CẦM HỒNG

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT TRIỂN NGÀNH

NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN

MƯỜNG ẢNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN- 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

HÀ CẦM HỒNG

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT TRIỂN NGÀNH

NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN

MƯỜNG ẢNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. TẠ THỊ THANH HUYỀN

THÁI NGUYÊN- 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng Luận văn thạc sĩ theo định hướng ứng dụng “Quản lý

nhà nước về phát triển nông nghiệp trên địa bàn huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên” là

quá trình nghiên cứu nghiêm túc của tôi dưới sự giúp đỡ tận tình của giảng viên hướng

dẫn là TS. Tạ Thị Thanh Huyền. Số liệu và kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa

từng được sử dụng trong bất cứ luận văn, luận án nào.

Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ

nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 02 năm 2020

Tác giả

Hà Cầm Hồng

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn Ban

Giám hiệu Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên,

Phòng QLĐT sau Đại học, các thầy cô giáo trường Đại học KT & QTKD - Đại

học Thái Nguyên những người đã trang bị cho tôi những kiến thức cơ bản và

những định hướng đúng đắn trong học tập và tu dưỡng đạo đức, tạo tiền đề tốt để

tôi học tập và nghiên cứu.

Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới TS. Tạ Thị Thanh Huyền - Người

đã dành nhiều thời gian và tâm huyết, tận tình hướng dẫn chỉ bảo cho tôi trong suốt

quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn các Phòng, Khoa, Trung tâm trường Đại học KT

QTKD - Đại học Thái Nguyên đã cung cấp những thông tin cần thiết và giúp đỡ

tôi trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân và bạn bè đã quan

tâm giúp đỡ, động viên và tạo điều kiện cho tôi trong học tập, tiến hành nghiên cứu

và hoàn thành đề tài này.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 02 năm 2020

Học viên thực hiện

Hà Cầm Hồng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT......................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG ......................................................................................vii

DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ ..................................................................... viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài......................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu ...........................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................................2

4. Đóng góp mới của luận văn ................................................................................3

5. Kết cấu của luận văn ...........................................................................................3

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC

VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP TẠI ĐỊA PHƯƠNG ....................................4

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp..........................4

1.1.1. Một số khái niệm cơ bản...................................................................................4

1.1.2. Chức năng, vai trò của quản lý nhà nước về nông nghiệp................................7

1.1.3. Nội dung quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp của chính quyền cấp

huyện .........................................................................................................................11

1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp......18

1.2. Kinh nghiệm thực tiễn về quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp ........21

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với phát triển nông nghiệp ở huyện Văn

Chấn, tỉnh Yên Bái....................................................................................................21

1.2.2. Kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với phát triển nông nghiệp ở huyện Mai

Sơn tỉnh Sơn La.........................................................................................................23

1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên .......................24

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................27

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................................27

2.2. Phương pháp nghiên cứu................................................................................27

iv

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................27

2.2.2. Phương pháp xử lý thông tin...........................................................................29

2.2.3. Phương pháp tổng hợp, phân tích thông tin ....................................................30

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ...................................................................31

2.3.1. Nhóm các chỉ tiêu đánh giá phát triển kinh tế xã hội của địa phương............31

2.3.2. Nhóm các chỉ tiêu phản ánh công tác quản lý nhà nước về phát triển nông

nghiệp........................................................................................................................32

Chương 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT TRIỂN

NGÀNH NÔNG NGHIỆP TẠI HUYỆN MƯỜNG ẢNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN .34

3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên .34

3.1.1. Điều kiện tự nhiên huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên..................................34

3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.......................37

3.2. Thực trạng quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp trên địa bàn huyện

Mường Ảng, tỉnh Điện Biên .................................................................................40

3.2.1. Quy trình quản lý Nhà nước về phát triển nông nghiệp của chính quyền huyện

Mường Ảng ...............................................................................................................40

3.2.2. Lập kế hoạch và triển khai kế hoạch QLNN về phát triển nông nghiệp........41

3.2.3. Thực trạng quản lý Nhà nước nhằm phát triển nông nghiệp về quy mô và số

lượng trên địa bạn huyện Mường Ảng......................................................................46

3.2.4. Thực trạng quản lý Nhà nước nhằm phát triển nông nghiệp về chất lượng của

huyện Mường Ảng ....................................................................................................63

3.2.5. Công tác kiểm tra, giám sát trong phát triển nông nghiệp trên địa bàn huyện

Mường Ảng ...............................................................................................................69

3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp trên

địa bàn huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên ..........................................................70

3.3.1. Các nhân tố chủ quan ......................................................................................70

3.3.2. Các nhân tố khách quan ..................................................................................73

3.4. Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp trên địa bàn

huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.......................................................................77

3.4.1. Kết quả đạt được .............................................................................................77

v

3.4.2. Những tồn tại, hạn chế ....................................................................................81

3.4.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế ........................................................83

Chương 4 :GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT

TRIỂN NGÀNH NÔNG NGHIỆP TẠI HUYỆN MƯỜNG ẢNG, TỈNH ĐIỆN

BIÊN .........................................................................................................................86

4.1. Quan điểm, phương hướng và mục tiêu quản lý nhà nước về phát triển nông

nghiệp tại huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên ......................................................86

4.2. Một số giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp tại

huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.......................................................................89

4.2.1. Chính sách về phát triển nông nghiệp.............................................................90

4.2.2. Quản lý cơ cấu ngành nông nghiệp hợp lý......................................................92

4.2.3. Nâng cao nhận thức của các chủ thể quản lý đối về nông nghiệp ..................93

4.2.4. Đầu tư phát triển nông nghiệp theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá ....94

4.2.5. Tăng cường công tác khuyến nông .................................................................97

4.2.6. Đẩy mạnh xúc tiến thương mại phục vụ phát triển nông nghiệp....................98

4.2.7. Nâng cao chất lượng cán bộ, công chức thực hiện quản lý nhà nước về nông

nghiệp......................................................................................................................100

4.2.8. Tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động quản lý nhà nước về nông nghiệp100

KẾT LUẬN............................................................................................................102

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................103

PHIẾU ĐIỀU TRA................................................................................................105

PHIẾU ĐIỀU TRA................................................................................................108

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

QSDĐ

NTM

NN&PTNT

UBND

KTXH

HTX

QLNN

SXNN

TNHH

CNH-HĐH

PTNN

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

Quyền sử dụng đất

Nông thôn mới

Nông nghiệp & phát triển nông thôn

Ủy ban nhân dân

Kinh tế xã hội

Hợp tác xã

Quản lý nông nghiệp

Sản xuất nông nghiệp

Trách nhiệm hữu hạn

Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

Phát triển nông nghiệp

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Thu chi ngân sách trên địa bàn huyện Mường Ảng..................................37

Bảng 3.2: Một số chương trình phát triển nông nghiệp của huyện...........................42

Bảng 3.3: Hiện trạng quản lý sử dụng đất tại huyện Mường Ảng trong năm 2019..46

Bảng 3.4. Hiện trạng quản lý sử dụng đất nông nghiệp theo cấp xã năm 2019........47

Bảng 3.5: Cơ cấu lao động thành thị và nông thôn trên địa bàn huyện ....................49

Bảng 3.6: Cơ cấu lao động nông nghiệp huyện Mường Ảng theo nhóm tuổi ..........50

Bảng 3.7: Thực trạng cơ sở sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện .....................52

Bảng 3.8: Thực trạng phát triển cây trồng và diện tích rừng của huyện trong giai

đoạn 2017-2019 .......................................................................................53

Bảng 3.9: Cơ cấu một số loại cây công nghiệp ngắn ngày trên địa bàn huyện Mường

Ảng ..........................................................................................................56

Bảng 3.10: Cơ cấu một số loại cây ăn quả trên địa bàn huyện Mường Ảng ............58

Bảng 3.11: Sản lượng một số loại cây trồng chính trên địa bàn huyện Mường Ảng59

Bảng 3.12: Thực trạng phát triển một số loại vật nuôi của huyện trong giai đoạn

2017-2019 ................................................................................................61

Bảng 3.13: Sản lượng một số loại vật nuôi chính trên địa bàn huyện Mường Ảng .63

Bảng 3.14: So sánh vốn đầu tư phát triển nông nghiệp và các hoạt động khác........64

Bảng 3.15: Tình hình vay vốn của người dân cho mục đích sản xuất nông nghiệp

trên địa bàn huyện Mường Ảng giai đoạn 2017 - 2019...........................66

Bảng 3.16: Một số dự án phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị gắn với tiêu

thụ sản phẩm năm 2019 và giai đoạn 2019-2020 của huyện Mường Ảng

.................................................................................................................67

Bảng 3.17: Đánh giá về nhận thức của các chủ thể về quản lý nhà nước về phát triển

nông nghiệp của huyện ............................................................................70

Bảng 3.18: Đánh giá về hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp ...............................72

Bảng 3.19: Đánh giá tác động của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế tới quản lý nhà

nước về phát triển nông nghiệp trên địa bàn huyện Mường Ảng............74

Bảng 3.20: Đánh giá tác động của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đến quản lý

nhà nước về phát triển nông nghiệp trên địa bàn huyện Mường Ảng .....76

viii

DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ

Hình 1: Quy trình quản lý nông nghiệp cấp huyện ...................................................11

Biểu đồ 1: Cơ cấu lao động thành thị và nông thôn..................................................49

Biểu đồ 2: Cơ cấu lao động theo nhóm tuổi..............................................................51

Biểu đồ 3: Sự thay đổi về diện tích một số loại cây trồng công nghiệp ...................56

Biểu đồ 4: Sự thay đổi về diện tích một số loại cây ăn quả ......................................58

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Nông nghiệp là một ngành đóng vai trò quan trọng, là ngành trực tiếp sản xuất

lương thực, thực phẩm cho xã hội và cung cấp nguyên liệu đầu vào cho các ngành

kinh tế khác, tạo ra nhiều việc làm cho lao động nông thôn, góp phần vào quá trình

phát triển kinh tế - xã hội, ổn định an ninh lương thực của mỗi quốc gia, đặc biệt ở

những quốc gia đang phát triển như Việt Nam.

Đối với tỉnh Điện Biên, sau hơn 3 năm thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông

nghiệp và 1 năm thực hiện Kế hoạch cơ cấu lại, ngành nông nghiệp của tỉnh đã có

bước tiến đáng kể, kinh tế nông nghiệp từng bước chuyển dịch sang sản xuất hàng

hóa, bộ mặt nông thôn được cải thiện rõ nét. Tỉnh đã giao ngành Nông nghiệp tổ

chức khảo nghiệm, sản xuất thử các giống cây trồng nông nghiệp mới để lựa chọn

những giống thích nghi phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của tỉnh. Giai

đoạn 2017 - 2019, đã tiến hành khảo nghiệm 15 giống, sản xuất thử 9 giống, thử

nghiệm 17 giống cây trồng nông nghiệp các loại, trong đó đã lựa chọn được một số

giống chất lượng cao, giá trị kinh tế vào sản xuất, góp phần nâng cao hiệu quả sản

xuất nông nghiệp. Ngoài ra, sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ đã được các

doanh nghiệp, hợp tác xã áp dụng bước đầu thành công và nhân rộng trên địa bàn

như: Ứng dụng công nghệ nhà lưới và canh tác thủy canh trong sản xuất ra tại

huyện Điện Biên; công nghệ tưới nhỏ giọt với dự án trồng cây ăn quả công nghệ

cao tại huyện Mường Ảng; áp dụng công nghệ sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP

trên rau và cây ăn quả với tổng diện tích khoảng 92ha.

Huyện Mường Ảng là một huyện miền núi nằm ở phía đông tỉnh Điện Biên với

điều kiện phát triển kinh tế nói chung và phát triển nông nghiệp nói riêng còn nhiều

khó khăn. Tuy nhiên, trong những năm vừa qua sản xuất nông nghiệp trên địa bàn

huyện vẫn đạt được những kết quả đáng khích lệ, giá trị sản xuất nông nghiệp liên

tục tăng lên. Chăn nuôi gia súc gia cầm phát triển ổn định, sản xuất nông nghiệp là

thế mạnh của huyện, trồng cây công nghiệp mang lại hiệu quả kinh tế cao, tăng thu

nhập cho người dân góp phần xóa đói giảm nghèo. Bên cạnh những kết quả đã đạt

được thì phát triển nông nghiệp của huyện vẫn còn nhiều bất cập, chưa tận dụng

2

được những lợi thế về điều kiện tự nhiên, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, đưa cơ

giới hóa vào sản xuất còn nhiều hạn chế, công tác bảo vệ rừng chưa chặt chẽ, sản

xuất còn mang tính tự phát, nguồn tài nguyên như lao động, đất đai chưa được khai

thác hiệu quả, nhiều diện tích đất còn bị bỏ hoang chưa được đầu tư khai thác, thị

trường đầu ra của sản phẩm nông nghiệp còn khó khăn thiếu tính liên kết, cơ sở hạ

tầng phục vụ nông nghiệp còn thiếu và yếu, chưa đáp ứng được yêu cầu của nền

nông nghiệp sản xuất hàng hóa. Xuất phát từ thực trạng đó tác giả lực chọn đề tài

“Quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp trên địa bàn huyện Mường Ảng, tỉnh

Điện Biên” làm luận văn tốt nghiệp.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Nhằm đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp

trên địa bàn huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên. Từ đó đề xuất một số giải pháp phù

hợp với điều kiện thực tế của địa phương nhằm tăng cường công tác quản lý nhà

nước về phát triển ngành nông nghiệp của huyện trong thời gian tới.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước về phát triển nông

nghiệp.

- Phân tích thực trạng công tác quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp trên

địa bàn huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.

- Đánh giá những ưu điểm, tồn tại và nguyên nhân của tồn tại trong quản lý nhà

nước về phát triển ngành nông nghiệp trên địa bàn huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.

- Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước về phát

triển ngành nông nghiệp của huyện trong thời gian tới.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là trực trạng và giải pháp quản lý nhà nước

về phát triển nông nghiệp trên địa bàn huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Về không gian: Nghiên cứu tại huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.