Quản lý nhà nước về ngành thủy sản trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

ĐOÀN VĂN NHƠN

QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ NGÀNH THỦY SẢN

TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ QUY NHƠN,

TỈNH BÌNH ĐỊNH

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8 31 01 10

Ngƣời hƣớng dẫn : TS. LƢƠNG TÌNH

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai

công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Tác giả đề tài

Đoàn Văn Nhơn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ........................................................ 1

2. Tổng quan về tình hình nghiên cứu đề tài................................................ 3

3. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................. 7

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu............................................................ 7

5. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 8

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn ..................................................................... 8

7. Kết cấu của luận văn ................................................................................ 9

CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NHÀ

NƢỚC ĐỐI VỚI NGÀNH THỦY SẢN ........................................................ 11

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý nhà nƣớc đối với ngành thủy sản................ 11

1.1.1. Một số khái niệm vềquản lý nhà nƣớc đối với ngành thủy sản.. 11

1.1.2. Vai trò của quản lý nhà nƣớc đối với ngành thủy sản ................ 12

1.1.3. Các công cụ nhà nƣớc sử dụng để quản lý ngành thủy sản........ 20

1.2. Các nội dung và tiêu chí quản lý nhà nƣớc về ngành thủy sản........... 21

1.2.1. Ban hành và triển khai thực hiện các văn bản, chính sách về

lĩnh vực thủy sản................................................................................... 21

1.2.2. Định hƣớng về phát triển thủy sản qua xây dựng và triển khai

thực hiện quy hoạch, kế hoạch.............................................................. 22

1.2.3. Tổ chức các hoạt động phát triển ngành thủy sản ...................... 24

1.2.4.Thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực thủy sản ........ 25

1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý nhà nƣớc về thủy sản .... 28

1.3.1. Yếu tố về điều kiện tự nhiên....................................................... 28

1.3.2.Yếu tố điều kiện kinh tế............................................................... 29

1.3.3. Yếu tố về điều kiện văn hóa – xã hội ......................................... 29

1.3.4. Yếu tố về môi trƣờng thể chế ..................................................... 30

1.3.5. Yếu tố khoa học công nghệ ........................................................ 31

1.3.6. Các yếu tố về chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức 31

1.4. Kinh nghiệm thực tiễn quản lý nhà nƣớc đối với ngành thủy sản ở

các địa phƣơng trong nƣớc......................................................................... 32

1.4.1. Kinh nghiệm QLNN đối với ngành thủy sản ở tỉnh

Quảng Ngãi ........................................................................................... 32

1.4.2. Kinh nghiệm QLNN đối với vùng nuôi tôm và chất lƣợng tôm

giống trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh............................................................ 32

1.4.3. Kinh nghiệm QLNN đối với ngành thủy sản ở huyện Thăng

Bình, tỉnh Quảng Nam.......................................................................... 33

1.4.4. Kinh nghiệm QLNN đối với vùng nuôi ở huyện Phong Điền,

tỉnh Thừa Thiên Huế............................................................................. 34

Tiểu kết Chƣơng 1...................................................................................... 35

CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI NGÀNH

THỦY SẢNTRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ QUY NHƠN, TỈNH

BÌNH ĐỊNH .................................................................................................... 36

2.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của thành phố Quy

Nhơn ảnh hƣởng đến quản lý nhà nƣớc đối với ngành thủy sản ............... 36

2.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên....................................................... 36

2.1.2. Đặc điểm điều kiện kinh tế ......................................................... 37

2.1.3. Đặc điểm điều kiện xã hội .......................................................... 40

2.1.4. Thực trạng phát triển thủy sản trên địa bàn thành phố

Quy Nhơn.............................................................................................. 42

2.2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc đối với ngành thủy sản tại thành phố

Quy Nhơn, Bình Định ................................................................................ 49

2.2.1. Ban hành và triển khai thực hiện các văn bản, chính sách

ngành thủy sản ...................................................................................... 49

2.2.2. Công tác quy hoạch phát triển ngành thủy sản........................... 56

2.2.3. Tổ chức các hoạt động phát triển ngành thủy sản ...................... 57

2.2.4. Công tác thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm trong lĩnh vực

thủy sản ................................................................................................. 62

2.3. Đánh giá chung thực trạng QLNN về thủy sản ở thành phố Quy

Nhơn, tỉnh Bình Định................................................................................. 64

2.3.1. Những thành tựu đạt đƣợc về QLNN đối với ngành thủy sản ... 64

2.3.2. Những hạn chế trong công tác QLNN ngành Thủy sản ............. 65

2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế trong công tác QLNN ngành

Thủy sản................................................................................................ 67

2.4. Một số vấn đề đặt ra đối với quản lý nhà nƣớc đối với ngành thủy

sản tại thành phố Quy Nhơn....................................................................... 68

Tiểu kết chƣơng 2....................................................................................... 71

CHƢƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM ĐẨY MẠNH VIỆC QUẢN

LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI NGÀNH THỦY SẢN TRÊN ĐỊA BÀN

THÀNH PHỐ QUY NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH.......................................... 72

3.1. Một số căn cứ đề xuất giải pháp ......................................................... 72

3.1.1. Các dự báo .................................................................................. 72

3.1.2. Quan điểm và định hƣớng quản lý nhà nƣớc về thủy sản trên

địa bàn thành phố Quy Nhơn................................................................ 73

3.2. Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh việc quản lý nhà nƣớc đối với

ngành thủy sản tại thành phố Quy Nhơn.................................................... 76

3.2.1. Hoàn thiện việc ban hành và triển khai thực hiện các văn bản,

chính sách ngành thủy sản .................................................................... 76

3.2.2. Đổi mới công tác quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành

thủy sản ................................................................................................. 78

3.2.3. Nâng cao hiệu quả tổ chức các hoạt động phát triển thủy sản ... 79

3.2.4. Tăng cƣờng và đổi mới công tác kiểm tra, xử lý vi phạm trong

lĩnh vực thủy sản................................................................................... 83

3.3. Các kiến nghị nhằm thực hiện có hiệu quả các giải pháp................... 84

3.3.1. Đối với Trung ƣơng:................................................................... 84

3.3.2. Đối với UBND tỉnh..................................................................... 85

KẾT LUẬN..................................................................................................... 88

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 90

QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN THẠC SĨ (BẢN SAO)

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

HĐND Hội đ ng nhân dân

HTX Hợp tác xã

KTTS Khai thác thủy sản

NTTS Nuôi tr ng thủy sản

Nxb Nhà xuất bản

QLNN Quản lý nhà nƣớc

PTNT Phát triển nông thôn

UBND Uỷ ban nhân dân

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ

Bảng 2.1: Tình hình dân số, lao động tại thành phố Quy Nhơn giai đoạn

2016 – 2020................................................................................... 41

Hình 2.1: Lực lƣợng lao động theo ngành tại thành phố Quy Nhơn giai

đoạn 2016 - 2020 .......................................................................... 42

Bảng 2.2: Thực trạng sử dụng đất cho nuôi tr ng thủy sản tại thành phố

Quy Nhơn giai đoạn 2016 – 2020................................................. 43

Bảng 2.3: Cơ cấu đất sử dụng cho NTTS phân bổ tại các xã/phƣờng trên

địa bàn thành phố Quy Nhơn năm 2020....................................... 44

Bảng 2.4: Ngƣ trƣờng khai thác của thành phố Quy Nhơn ............................ 45

Bảng 2.5: Số lƣợng tàu đánh bắt thủy sản phân chia theo công suất từ năm

2016 – 2020 tại thành phố Quy Nhơn........................................... 46

Bảng 2.6: Trang thiết bị phục vụ cho hoạt động khai thác thủy sản của

thành phố Quy Nhơn năm 2020.................................................... 47

Bảng 2.7: Giá trị ngành thủy sản qua các năm 2016 – 2020 thành phố

Quy Nhơn...................................................................................... 49

Bảng 2.8: Các loại Văn bản ban hành về lĩnh vực thủy sản ở cấp tỉnh .......... 51

Bảng 2.9: Các Văn bản ban hành về lĩnh vực thủy sản cấp thành phố........... 53

Bảng 2.10: Hoạt động tuyên truyền, phổ biến các văn bản, chính sách

ngành Thủy sản thành phố Quy Nhơn năm 2019-2020................ 55

Bảng 2.11: Số lƣợng lao động đánh bắt thủy sản và nuôi tr ng thủy sản

tham gia đào tạo, tập huấn kỹ thuật .............................................. 60

Bảng 2.12: Tổng hợp các đoàn kiểm tra lĩnh vực thủy sản trên địa bàn

thành phố Quy Nhơn giai đoạn 2016 – 2020................................ 63

Bảng 2.13: Kết quả xử phạt vi phạm lĩnh vực thủy sản trên địa bàn thành

phố Quy Nhơn giai đoạn 2016 – 2020.......................................... 63

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Với đƣờng bờ biển dài hơn 3.200 km, vùng đặc quyền kinh tế trên biển

đông rộng hơn 1 triệu km2

và vùng mặt nƣớc nội địa rộng lớn hơn 1,4 triệu ha

nhờ hệ thống sông ngòi, đầm phá dày đặc. Mặt nƣớc thuộc chủ quyền của

Việt Nam ƣớc tính có xấp xỉ 2.000 loài thủy hải sản, trong đó có 130 loài có

giá trị thƣơng mại cao. Thủy sản là một trong những lĩnh vực kinh tế mũi

nhọn của ngành nông nghiệp Việt Nam, góp phần chuyển đổi cơ cấu nông

nghiệp nông thôn, giải quyết việc làm, thực hiện xóa đói giảm nghèo, cải

thiện đời sống của cộng đ ng dân cƣ ven biển. Năm 2020, tổng sản lƣợng

thủy sản cả nƣớc ƣớc đạt hơn 8,4 triệu tấn; sản lƣợng khai thác ƣớc đạt hơn

3,84 triệu tấn; sản lƣợng nuôi tr ng đạt khoảng 4,56 triệu tấn. Tốc độ tăng

trƣởng sản xuất thủy sản năm 2020 vẫn tiếp tục duy trì (mặc dù có gặp khó

khăn do dịch bệnh Covid – 19). Kim ngạch xuất khẩu ƣớc đạt 8,4 tỷ USD. [5]

Thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định có bờ biển dài 42 km, diện tích

đầm, h nƣớc lợ lớn, tài nguyên sinh vật biển phong phú, có nhiều loại đặc

sản quý, có giá trị kinh tế cao và có 2 cảng biển lớn: cảng Quy Nhơn và cảng

Thị Nại là đầu mối giao thông đƣờng thủy thuận tiện cho việc chuyển tiếp

hàng hóa trong đó có mặt hàng thủy sản. Trong những năm qua, ngành thủy

sản của thành phố Quy Nhơn có những bƣớc phát triển nhanh và ổn định, trở

thành ngành kinh tế trọng điểm của địa phƣơng, đóng góp quan trọng vào việc

giữ gìn an ninh, bảo vệ chủ quyền vùng biển đảo của Tổ quốc. Bên cạnh đó,

phƣơng thức quản lý, chỉ đạo và tổ chức sản xuất thủy sản cũng có sự chuyển

biến tích cực nhƣ: Từ chỉ đạo hành chính sang chỉ đạo theo chƣơng trình, dự

án trọng điểm; từ sản xuất mang tính tự cung tự cấp với mức đầu tƣ thấp sang

sản xuất hàng hóa đáp ứng thị trƣờng; từ quy mô nhỏ lẻ sang quy mô trang

trại, hợp tác xã và từ đối tƣợng truyền thống sang nuôi các giống mới, có thời