Quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng tại thanh tra tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

MA DUY DŨNG

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CÔNG TÁC THANH TRA,

GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VÀ PHÒNG,

CHỐNG THAM NHŨNG TẠI THANH TRA TỈNH BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

MA DUY DŨNG

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CÔNG TÁC THANH TRA,

GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VÀ PHÒNG,

CHỐNG THAM NHŨNG TẠI THANH TRA TỈNH BẮC KẠN

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Yến

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan tất cả các nội dung của Luận văn: “Quản lý nhà nước về

công tác thanh tra, giải quyết khiếu, tố cáo và phòng, chống tham nhũng tại

Thanh tra tỉnh Bắc Kạn” hoàn toàn được hình thành và phát triển từ những quan

điểm của chính cá nhân tôi, dưới sự hướng dẫn khoa học của Tiến sỹ Nguyễn Thị

Yến. Các số liệu và kết quả có được trong Luận văn thạc sỹ là hoàn toàn trung thực.

Thái Nguyên, tháng 5 năm 2021

Tác giả

Ma Duy Dũng

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành chương trình học cao học và viết luận văn tốt nghiệp này, tôi

đã nhận được sự giúp đỡ rất nhiều từ các thầy cô giáo trong nhà trường, từ gia đình,

bạn bè và Lãnh đạo và cán bộ, đồng nghiệp Thanh tra tỉnh Bắc Kạn.

Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn đến quý thầy cô Trường Đại học Kinh

tế và Quản trị kinh doanh Thái Nguyên, đặc biệt là những thầy cô đã tận tình dạy

bảo cho tôi suốt thời gian học tập tại trường.

Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Yến đã dành nhiều thời gian

và tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này.

Đồng thời, tôi cũng xin cảm ơn Lãnh đạo Thanh tra tỉnh, Lãnh đạo các

Phòng nghiệp vụ và đồng nghiệp tại Thanh tra tỉnh Bắc Kạn đã giúp đỡ, tạo điều

kiện cũng như góp ý kiến cho luận văn được hoàn thiện hơn.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đồng nghiệp đã động

viên, giúp đỡ tôi vượt qua những khó khăn để hoàn thành tốt khoá học.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 5 năm 2021

Tác giả

Ma Duy Dũng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT............................................ vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................ vii

DANH MỤC CÁC HÌNH................................................................................ ix

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài...................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Ý nghĩa khoa học của luận văn ..................................................................... 4

5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ

CÔNG TÁC THANH TRA, GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ

CÁO VÀ PHÒNG CHỐNG THAM NHŨNG...................................... 5

1.1. Cơ sở lý luận .............................................................................................. 5

1.1.1. Cơ sở lý luận về công tác thanh tra......................................................... 5

1.1.2. Cơ sở lý luận về giải quyết khiếu nại, tố cáo .......................................... 9

1.1.3. Cơ sở lý luận về phòng, chống tham nhũng.......................................... 14

1.1.4. Nội dung quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu

nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng ................................................. 18

1.1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về công tác thanh

tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng ................ 26

1.2. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................... 31

1.2.1. Kinh nghiệm về quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết

khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng của một số địa phương ....... 31

1.2.2. Bài học kinh nghiệm về quản lý nhà nước về công tác thanh tra,

giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng tại Thanh

tra tỉnh Bắc Kạn...................................................................................... 34

iv

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 37

2.1. Câu hỏi nghiên cứu của đề tài...............................................................................37

2.2. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................37

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 37

2.2.2. Phương pháp xử lý thông tin................................................................. 39

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 39

2.3. Hệ thống tiêu chí đánh giá ....................................................................................39

2.3.1. Tiếu chí thực hiện kế hoạch đã được phê duyệt trong năm .................. 39

2.3.2. Tiêu chí thực hiện kết luận thanh tra, quyết định xử lý về thanh tra .... 40

2.3.3. Tiêu chí về tỷ lệ thu hồi qua giải quyết khiếu nại, tố cáo ..................... 40

Chương 3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CÔNG TÁC

THANH TRA; GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VÀ PHÒNG,

CHỐNG THAM NHŨNG TẠI THANH TRA TỈNH BẮC KẠN............ 41

3.1. Giới thiệu chung về tỉnh Bắc Kạn và Thanh tra tỉnh Bắc Kạn...........................41

3.1.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội tỉnh Bắc Kạn................... 41

3.1.2. Khái quát chung Thanh tra tỉnh Bắc Kạn.............................................. 46

3.2. Thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh tra; giải quyết khiếu nại, tố

cáo và phòng, chống tham nhũng tại Thanh tra tỉnh Bắc Kạn..........................50

3.2.1. Công tác xây dựng kế hoạch ................................................................. 50

3.2.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch .................................................................. 53

3.2.3. Thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện kế hoạch ......................... 69

3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về công tác thanh tra; giải

quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng tại Thanh tra tỉnh

Bắc Kạn ................................................................................................... 73

3.3.1. Yếu tố thuộc về Nhà nước.................................................................................73

3.3.2. Yếu tố thuộc về địa phương...............................................................................75

3.3.3. Yếu tố thuộc về cán nhân người tham gia hoạt động thanh tra, giải quyết

khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng .................................................75

3.4. Đánh giá chung ........................................................................................ 77

v

3.4.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 77

3.4.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của tồn tại hạn chế................. 79

Chương 4. QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ

NHÀ NƯỚC VỀ CÔNG TÁC THANH TRA; GIẢI QUYẾT

KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VÀ PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG

TẠI THANH TRA TỈNH BẮC KẠN .................................................... 87

4.1. Quan điểm quản lý nhà nước về công tác thanh tra; giải quyết khiếu, tố

cáo và phòng, chống tham nhũng tại Thanh tra tỉnh Bắc Kạn giai đoạn

2020-2025............................................................................................................87

4.1.1. Quan điểm chung .................................................................................. 87

4.1.2. Mục tiêu cụ thể của thanh tra tỉnh Bắc Kạn trong giai đoạn 2021-2025.... 87

4.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về công tác thanh tra,

giải quyết khiếu, tố cáo và phòng, chống tham nhũng tại Thanh tra

tỉnh Bắc Kạn............................................................................................ 89

4.2.1. Nhóm giải pháp nâng cao công tác xây dựng kế hoạch........................ 89

4.2.2. Nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện về tổ chức thực hiện kế hoạch ........ 89

4.2.3. Nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện về thanh tra, kiểm tra và giám

sát việc thực hiện kế hoạch ..................................................................... 98

KẾT LUẬN.................................................................................................. 100

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 102

PHỤ LỤC .................................................................................................... 105

vi

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

KN : Khiếu nại

KNTC: Khiếu nại, tố cáo

PCTN : Phòng chống tham nhũng

QĐ : Quyết định

TC : Tố cáo

TTCP : Thanh tra Chính phủ

UBND : Ủy ban nhân dân

XHCN : Xã hội chủ nghĩa

vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1. Bảng tổng hợp tiêu chí thực hiện kế hoạch đã được phê duyệt............39

Bảng 2.2. Bảng tổng hợp tiêu chí thực hiện kết luận thanh tra, quyết định xử

lý về thanh tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo .....................................40

Bảng 2.3. Bảng tổng hợp tỷ lệ thu hồi qua giải quyết khiếu nại, tố cáo ...............40

Bảng 3.1. Các chỉ tiêu kinh tế một số ngành chủ yếu trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn

giai đoạn 2017-2019...........................................................................43

Bảng 3.2. Tăng trưởng kinh tế của một số ngành chủ yếu trên địa bàn tỉnh Bắc

Kạn giai đoạn 2017-2019....................................................................43

Bảng 3.3. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế tỉnh Bắc Kạn thời kỳ 2017-2019..............44

Bảng 3.4. Tổng hợp kết quả xây dựng kế hoạch của Thanh tra tỉnh Bắc Kạn

giai đoạn 2017-2019...........................................................................51

Bảng 3.5. Tổng hợp kết quả hoạt động thanh tra hành chính tại Thanh tra

tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2017-2019......................................................56

Bảng 3.6. 0Tổng hợp kết quả hoạt động thanh tra chuyên ngành tại Thanh

tra tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2017-2019.................................................57

Bảng 3.7. Tổng hợp kết quả công tác phòng, chống tham nhũng tại Thanh tra

tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2017-2019......................................................59

Bảng 3.8. Tổng hợp kết quả điều tra, khảo sát tiêu chí “quá trình tiến hành

thanh tra, kiểm tra” .............................................................................60

Bảng 3.9. Tổng hợp kết quả khảo sát về việc thực hiện công khai, minh bạch

trong hoạt động thanh tra, kiểm tra .....................................................63

Bảng 3.10. Tổng hợp kết quả điều tra, khảo sát tiêu chí “sự tuân thủ các quy

định về thanh tra, kiểm tra” ................................................................64

Bảng 3.11. Tổng hợp kết quả giải quyết khiếu nại tại Thanh tra tỉnh Bắc Kạn giai

đoạn 2017-2019 ................................................................................................. 66

Bảng 3.12. Tổng hợp kết quả giải quyết tố cáo tại Thanh tra tỉnh Bắc Kạn giai

đoạn 2017-2019.............................................................................................67

Bảng 3.13. Tổng hợp kết quả điều tra về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo

tại Thanh tra tỉnh Bắc Kạn.....................................................................68

viii

Bảng 3.14. Tổng hợp kết quả xử lý thực hiện kết luận thanh tra, quyết định xử

lý về thanh tra của Thanh tra tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2017-2019.........72

Bảng 3.15. Số cuộc thanh tra, kiểm tra điều chỉnh của Thanh tra tỉnh Bắc Kạn

trong giai đoạn 2017-2019..................................................................80

Bảng 3.16. Tổng hợp các cuộc thanh tra chuyển tiếp tại Thanh tra tỉnh Bắc

Kạn giai đoạn 2017-2019....................................................................80

Bảng 3.17. Tỷ lệ thu hồi tiền, đất qua công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại,

tố cáo và phòng chống tham nhũng của Thanh tra tỉnh Bắc Kạn

giai đoạn 2017-2019...........................................................................83

ix

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1. Bản đồ hành chính tỉnh Bắc Kạn..................................................................41

Hình 3.2. Biểu đồ chuyển dịch cơ cấu kinh tế tỉnh Bắc Kạn thời kỳ 2017-2019 ........44

Hình 3.3. Sơ đồ tổ chức thanh tra tỉnh Bắc Kạn .........................................................46

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

Thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng có vai trò

vô cùng quan trọng, đặc biệt là giai đoạn hiện nay khi mà chúng ta đang thực hiện

công cuộc cải cách nhằm ổn định chính trị, xã hội, một nền kinh tế thị trường theo

định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập.

Hoạt động thanh tra góp phần xây dựng và tăng cường pháp chế xã hội chủ

nghĩa, giữ vững kỷ luật, kỷ cương, trật tự quản lý. Qua thanh tra các cơ quan quản lý

Nhà nước đánh giá đúng tình hình chấp hành chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ

quan, tổ chức, cá nhân; phát hiện những sơ hở, bất cập để kịp thời bổ sung, sửa đổi

cho phù hợp với tình hình thực tế khách quan và ý chí nguyện vọng của nhân dân.

Khiếu nại, tố cáo là quyền cơ bản của công dân được Hiến pháp ghi nhận.

Quyền khiếu nại, tố cáo có vị trí đặc biệt quan trọng trong hệ thống các quyền công

dân, quyền con người. Thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo là thực hiện quyền dân

chủ trực tiếp. Một mặt, quyền khiếu nại, tố cáo là quyền tự vệ, phản kháng hợp pháp

trước các hành vi vi phạm pháp luật; mặt khác, thông qua việc thực hiện quyền

khiếu nại, tố cáo công dân tham gia vào quá trình kiểm tra, giám sát xã hội; kiểm

tra, giám sát nhà nước. Như vậy, bằng việc phản hồi thông tin trực tiếp cho các chủ

thể quản lý, thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo còn là sự tham gia của công dân vào

quản lý nhà nước, quản lý xã hội. Quyền khiếu nại, tố cáo được hình thành và bảo

đảm thực hiện trên cơ sở một hệ thống pháp luật đầy đủ, pháp luật được tôn trọng

và Nhà nước thực hiện quản lý xã hội bằng pháp luật.

Văn kiện Hội nghị lần thứ tư của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII

nêu rõ: “tình trạng suy yếu về tương tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống của một số

bộ phận không nhỏ cán bộ, đang viên chưa bị đẩy lùi, có một, có một số bộ phận

còn diễn biến tinh vi, phức tạp hơn; tham nhũng, lãng phí, tiêu cực vẫn còn nghiêm

trọng tập trung vào một số đảng viên có chức vụ trong bộ máy nhà nước”. Thực

hiện tốt công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo của nhân dân và công tác

phòng, chống tham nhũng sẽ củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân vào

đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của nhà nước đề ra, thể hiện mối quan