Quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐINH QUANG THANH

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHẤT LƯỢNG

CÔNG TRÌNH HẠ TẦNG KỸ THUẬT

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐINH QUANG THANH

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHẤT LƯỢNG

CÔNG TRÌNH HẠ TẦNG KỸ THUẬT

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC NINH

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN TRỌNG XUÂN

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, công trình nghiên cứu này là của riêng tôi. Các số

liệu, thông tin và kết quả nghiên cứu trong luận văn là hoàn toàn trung thực và chưa

được công bố trong bất cứ công trình nào khác.

Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được

cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày 18 tháng 10 năm 2016

Tác giả luận văn

Đinh Quang Thanh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trước hết với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc tôi xin gửi tới

PGS.TS Nguyễn Trọng Xuân, người đã định hướng, trực tiếp hướng dẫn và đóng

góp ý kiến cụ thể cho kết quả cuối cùng để tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo Trường Đại học Kinh tế và

Quản trị kinh doanh Thái Nguyên đã trực tiếp giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt

quá trình học tập và nghiên cứu.

Cho phép tôi được gửi lời cảm ơn tới UBND tỉnh Bắc Ninh, Sở Xây dựng

tỉnh Bắc Ninh và các phòng ban liên quan trên địa bàn nghiên cứu đã cung cấp số

liệu, thông tin giúp tôi hoàn thành luận văn.

Xin cảm ơn sự giúp đỡ, động viên của tất cả bạn bè, đồng nghiệp, gia đình và

những người thân đã là điểm tựa về tinh thần và vật chất cho tôi trong suốt thời gian

học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Thái Nguyên, ngày 18 tháng 10 năm 2016

Tác giả luận văn

Đinh Quang Thanh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN...................................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................................iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT.............................................................................................vii

DANH MỤC BẢNG.............................................................................................................viii

DANH MỤC HÌNH.................................................................................................................. x

MỞ ĐẦU................................................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài........................................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................................. 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 3

4. Những đóng góp của luận văn ............................................................................................. 3

5. Bố cục của luận văn .............................................................................................................. 4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ

CHẤT LƯỢNG CÔNG TRÌNH HẠ TẦNG KỸ THUẬT .................................. 5

1.1. Cơ sở lý luận quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật.........5

1.1.1. Một số khái niệm...............................................................................................5

1.1.2. Vai trò quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật..............12

1.1.3. Đặc điểm của quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật ...12

1.1.4. Nội dung quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật ..........13

1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ

tầng kỹ thuật .....................................................................................................15

1.2. Thực tiễn của quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật ......17

1.2.1. Quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật trên thế giới.....17

1.2.2. Quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật ở Việt Nam .....20

1.2.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật

ở một số địa phương trong nước và bài học rút ra đối với tỉnh Bắc Ninh .......23

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................33

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................33

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................33

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iv

2.2.1. Chọn điểm nghiên cứu ....................................................................................33

2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu..........................................................................33

2.2.3. Phương pháp xử lý số liệu...............................................................................34

2.2.4. Phương pháp phân tích số liệu ........................................................................34

2.3. Hệ thống chỉ tiêu trong nghiên cứu....................................................................35

Chương 3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHẤT LƯỢNG CÔNG

TRÌNH HẠ TẦNG KỸ THUẬT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC NINH..............36

3.1. Giới thiệu về địa bàn nghiên cứu .......................................................................36

3.1.1. Điều kiện tự nhiên...........................................................................................37

3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội................................................................................38

3.1.3. Đánh giá chung những thuận lợi, khó khăn đối với công tác quản lý chất

lượng công trình hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh .........................42

3.2. Khái quát bộ máy quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ

thuật và kết quả xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật ở tỉnh Bắc Ninh....44

3.2.1. Cơ cấu tổ chức quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ

thuật trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.......................................................................44

3.2.2. Các công trình hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn...................................................52

3.2.3. Nguồn vốn đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn

tỉnh Bắc Ninh....................................................................................................53

3.2.4. Kết quả xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn tỉnh Bắc

Ninh từ 2012-2015 ...........................................................................................54

3.3. Thực trạng quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật ..........58

3.3.1. Tổ chức kiểm tra định kỳ theo kế hoạch và kiểm tra đột xuất của cơ quan

quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn tỉnh.....58

3.3.2. Kiểm tra thiết kế công trình hạ tầng kỹ thuật (Thẩm định thiết kế)................67

3.3.3. Kiểm tra trước khi nghiệm thu đưa vào sử dụng của cơ quan quản lý nhà

nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật ...............................................75

3.3.4. Tổ chức giám định chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật khi được yêu

cầu hoặc khi phát hiện công trình có chất lượng không đảm bảo yêu cầu

theo thiết kế, có nguy cơ mất an toàn chịu lực; tổ chức giám định nguyên

nhân sự cố.........................................................................................................78

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

v

3.4. Đánh giá mức độ hài lòng của người dân về chất lượng công trình hạ tầng

kỹ thuật trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh..................................................................81

3.4.1. Số công trình có dấu hiệu không đảm bảo chất lượng....................................85

3.4.2. Đánh giá sự hài lòng của người dân về các công trình hạ tầng kỹ thuật ........87

3.4.3. Đánh giá mức độ đảm bảo kỹ thuật ................................................................89

3.4.4. Đánh giá mỹ thuật của các công trình.............................................................89

3.4.5. Đánh giá của về tính an toàn của công trình ...................................................90

3.4.6. Đánh giá của người dân về tính bền vững của công trình ..............................91

3.4.7. Hoạt động bảo trì, bảo dưỡng công trình ........................................................92

3.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ

tầng kỹ thuật ở tỉnh Bắc Ninh...........................................................................93

3.5.1. Chính sách và pháp luật ..................................................................................93

3.5.2. Trình độ, năng lực của cán bộ trong bộ máy quản lý nhà nước về chất

lượng công trình hạ tầng kỹ thuật còn hạn chế và sự phối hợp giữa các

ngành chưa đồng bộ..........................................................................................95

3.6. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hạn chế của quản lý nhà nước về chất lượng

công trình hạ tầng kỹ thuật...............................................................................97

Chương 4. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ

NƯỚC VỀ CHẤT LƯỢNG CÔNG TRÌNH HẠ TẦNG KỸ THUẬT

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC NINH...........................................................100

4.1. Định hướng và quan điểm nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về

chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh ...............100

4.1.1. Định hướng nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về chất lượng công trình

hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh...................................................100

4.1.2. Quan điểm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về chất lượng công trình

hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh...................................................102

4.2. Giải pháp chủ yếu tăng cường quản lý nhà nước về chất lượng công trình

hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh...................................................103

4.2.1. Nâng cao năng lực quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật..103

4.2.2. Bổ sung, hoàn thiện cơ chế chính sách về quản lý chất lượng công trình

hạ tầng kỹ thuật ..............................................................................................105

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vi

4.2.3. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm định, giám định chất lượng công

trình hạ tầng kỹ thuật......................................................................................106

4.2.4. Tăng cường quản lý trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng về nội dung

đăng tải năng lực hoạt động của các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng,

được coi là điều kiện thông tin tiên quyết khi lựa chọn các Nhà thầu tham

gia xây dựng công trình..................................................................................106

4.2.5. Giải pháp tăng cường giám sát cộng đồng về chất lượng công trình hạ

tầng kỹ thuật ...................................................................................................107

4.3. Một số kiến nghị nhằm nâng cao quản lý nhà nước về chất lượng công trình

hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh...................................................108

4.3.1. Đối với Bộ Xây dựng ....................................................................................108

4.3.2. Đối với UBND tỉnh Bắc Ninh.......................................................................108

KẾT LUẬN............................................................................................................109

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................110

PHỤ LỤC...............................................................................................................113

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

BTCT Bê tông cốt thép

CLCTHTKT Chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật

CLCTXD Chất lượng công trình xây dựng

CT Công trình

CTHTKT Công trình hạ tầng kỹ thuật

CTXD Công trình xây dựng

KSXD Kỹ sư xây dựng

KTS Kiến trúc sư

KTXD Kinh tế xây dựng

QLCL Quản lý chất lượng

QLNN Quản lý nhà nước

SXD Sở Xây dựng

TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam

UBND Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Phân bổ mẫu điều tra...........................................................................34

Bảng 3.1. Tình hình sử dụng đất đai của tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2013-2015...........39

Bảng 3.2. Tình hình dân số lao động tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2013-2015 .........41

Bảng 3.3. Giá trị sản xuất kinh doanh của tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2013-

2015 (tính theo giá cố định 2010) .......................................................42

Bảng 3.4. Vốn đầu tư XDCB từ nguồn ngân sách nhà nước trên địa bàn

tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2012 - 2015 ..................................................54

Bảng 3.5. Biến động về số lượng và kinh phí đầu tư xây dựng công trình hạ

tầng kỹ thuật ở tỉnh Bắc Ninh, 2012-2015 ..........................................56

Bảng 3.6. Thời điểm và tần suất kiểm tra kỹ thuật..............................................60

Bảng 3.7. Tổng hợp công trình sai phạm khâu khảo sát xây dựng......................65

Bảng 3.8. Tổng hợp công trình hạ tầng kỹ thuật sai phạm khâu lập dự toán

xây dựng thông qua công tác thanh tra, kiểm tra ...............................66

Bảng số 3.9. Kết quả kiểm tra thiết kế một số công trình hạ tầng kỹ thuật trên

địa bàn tỉnh Bắc Ninh, 2012-2015 ......................................................73

Bảng 3.10. Tổng hợp đánh giá kết quả công tác kiểm tra trước khi đưa công

trình vào sử dụng.................................................................................78

Bảng 3.11. Tổng hợp đánh giá công tác giám định công trình hạ tầng kỹ

thuật, 2013-2015..................................................................................81

Bảng 3.12. Đánh giá của người dân về chất lượng công trình hạ tầng kỹ

thuật trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh..........................................................82

Bảng 3.13. Dấu hiệu kém chất lượng của công trình hạ tầng kỹ thuật..................86

Bảng 3.14. Mức độ hài lòng về chất lượng các công trình hạ tầng kỹ thuật

trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh...................................................................88

Bảng 3.15. Đánh giá của người dân về kỹ thuật công trình hạ tầng kỹ thuật........89

Bảng 3.16. Đánh giá của người dân về mỹ thuật của công trình hạ tầng kỹ thuật........90

Bảng 3.17. Đánh giá của người dân về mức độ an toàn của công trình hạ

tầng kỹ thuật ........................................................................................91

Bảng 3.18. Đánh giá của người dân về tính bền vững của công trình...................92

Bảng 3.19. Mức độ bảo trì, bảo dưỡng công trình hạ tầng kỹ thuật......................93

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ix

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

x

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1. Sơ đồ chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật................................................... 8

Hình 1.2. Hệ thống cơ quan quản lý NN về chất lượng CTXD ở nước ta ............11

Hình 1.3. Hệ thống quản lý NN về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật..........11

Hình 1.4. Phân cấp quản lý chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật .....................21

Hình 3.1. Bản đồ hành chính tỉnh Bắc Ninh ..........................................................37

Hình 3.1. Cơ cấu tổ chức UBND tỉnh ...................................................................44

Hình 3.2. Sơ đồ cơ cấu tổ chúc của Sở Xây dựng Bắc Ninh.................................46

Hình 3.3. Sơ đồ đồ tổ chức bộ máy của Trung tâm kiểm định chất lượng và

kinh tế xây dựng tỉnh Bắc Ninh.............................................................49

Hình 3.4. Sơ đồ quy trình kiểm tra thiết lập hệ thống quản lý chất lượng............61

Hình 3.5. Sơ đồ quy trình kiểm tra giai đoạn thi công ..........................................63

Hình 3.6. Sơ đồ Quy trình kiểm tra thiết kế kỹ thuật ............................................68

Hình 3.7. Sơ đồ quy trình kiểm tra thiết kế bản vẽ thi công .................................70

Hình 3.8. Sơ đồ Quy trình kiểm tra trước khi đưa vào sử dụng............................77

Hình 3.9. Quy trình đánh giá chất lượng công trình đang tồn tại hoặc sự cố

công trình...............................................................................................80

Hình 3.10. Hệ thống quản lý chất lượng của Chủ đầu tư........................................98

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng, có

liên quan trực tiếp đến an toàn sinh mạng, an toàn cộng đồng và hiệu quả của dự án

đầu tư xây dựng công trình. Đây là nội dung quan trọng trong các nội dung quản lý

dự án theo Luật Xây dựng. Trong những năm qua, phục vụ mục tiêu Công nghiệp hóa

- Hiện đại hóa, Ngành xây dựng nước ta đã có những bước phát triển mạnh mẽ. Tỉnh

Bắc Ninh được tái lập từ năm 1997 đến nay tốc độ đầu tư xây dựng công trình tăng

nhanh về quy mô, số lượng, giá trị đầu tư. Năm 1997 tỷ trọng công nghiệp - xây dựng

cơ bản chỉ chiếm 23.7% thì đến năm 2015 đã tăng lên trên 76%. Năm 2015 trên địa

bàn tỉnh có 319 công trình hạ tầng kỹ thuật với nhiều nguồn vốn khác nhau. Trong đó

có 195 công trình từ vốn Nhà nước với giá trị đầu tư 2.152,5 tỷ đồng.

Sự phát triển đó đòi hỏi liên tục phải tăng cường quản lý nhà nước về xây

dựng, trong đó quản lý nhà nước về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật là một

nhiệm vụ ưu tiên. Trong những năm qua, Sở Xây dựng đã tích cực tham mưu cho

UBND tỉnh Bắc Ninh ban hành nhiều văn bản pháp quy, văn bản chỉ đạo, hướng

dẫn quản lý chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật. Công tác tập huấn pháp luật xây

dựng, hội thảo về chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật mang lại hiệu quả tích cực.

Công tác kiểm tra, thanh tra cũng được các cấp tăng cường. Các Chủ đầu tư quản lý

nguồn vốn ngân sách nhà nước không ngừng tăng thêm số lượng, đội ngũ kỹ sư

luôn được quan tâm và đào tạo nghiệp vụ. Có những công trình hạ tầng kỹ thuật

chất lượng vàng đã được chứng nhận như: Công trình cung cấp nước sạch sinh hoạt

Long Phương; công trình xử lý nước thải thị xã Từ Sơn; công trình xử lý rác thải

hợp vệ sinh tại xã Phù Lãng, huyện Quế Võ; công trình hạ tầng kỹ thuật dọc trục hai

bên đường Lý Thái Tổ - Lê Thái Tổ, thành phố Bắc Ninh...

Mặc dù vậy, nhiều công trình không đảm bảo chất lượng vẫn diễn ra. Thông

qua công tác thanh tra, kiểm tra phát hiện nhiều cấu kiện, bộ phận hạng mục công

trình không đảm bảo an toàn, kém chất lượng bị phá bỏ làm lại hoặc xử lý bằng các