Quản lý nhà nước đối với hợp tác xã ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

LÊ ANH TÂN

QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HỢP TÁC XÃ Ở

HUYỆN TUY PHƢỚC, TỈNH BÌNH ĐỊNH

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số : 8310110

Ngƣời hƣớng dẫn: TS. Nguyễn Thị Ngân Loan

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đề tài luận văn “Quản lý nhà nước đối với hợp tác xã

ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định ” là công trình nghiên cứu của riêng tôi

dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Thị Ngân Loan.

Các số liệu và kết quả nêu trong luận văn là trung thực, đƣợc trích dẫn

trong quá trình nghiên cứu và ghi rõ nguồn gốc. Những kết luận khoa học của

luận văn tốt nghiệp chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan trên.

Bình Định, ngày tháng năm 2022

Học viên

Lê Anh Tân

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và thực hiện luận văn này, ngoài sự cố gắng

của bản thân, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ tận tình của nhiều tập thể và cá

nhân. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Ngân

Loan, ngƣời trực tiếp hƣớng dẫn; đã hết lòng tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp

đỡ tôi rất nhiều trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Tôi cũng xin đƣợc gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới toàn thể các thầy,

cô giáo của Trƣờng Đại học Quy Nhơn, những ngƣời đã giảng dạy, chia sẻ

cùng tôi những khó khăn, động viên và khích lệ tôi trong học tập, nghiên cứu

để hoàn thành luận văn này. Tạo mọi điều kiện cho tôi trong quá trình học tập

và thực hiện luận văn.

Trong quá trình thực hiện đề tài không thể tránh khỏi những thiếu sót,

Kính mong nhận đƣợc sự góp ý, nhận xét của quý thầy cô để luận văn đƣợc

hoàn thiện hơn. Kính chúc quý thầy (cô) luôn vui vẻ, hạnh phúc, sức khỏe dồi

dào và thành công.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC VIẾT TẮT

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

DANH MỤC BẢNG

MỞ ĐẦU ...................................................................................................................1

CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC

ĐỐI VỚI HỢP TÁC XÃ Ở CẤP HUYỆN ..........................................................8

1.1. Cơ sở lý luận về hợp tác xã................................................................................8

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của hợp tác xã...........................................................8

1.1.2. Vai trò và phân loại hợp tác xã .....................................................................11

1.1.3. Mô hình tổ chức và nguyên tắc hoạt động của hợp tác xã..........................17

1.2. Cơ sở lý luận quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã ở cấp huyện...................23

1.2.1. Một số khái niệm...........................................................................................23

1.2.2. Sự cần thiết của quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã ở cấp huyện ...........24

1.2.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã ở cấp huyện ......................27

1.2.4. Yếu tố ảnh hƣởng quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã ở cấp huyện........32

1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã ở một số địa phƣơng cấp

huyện và những bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình

Định ..........................................................................................................................35

1.3.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã ở một số địa phƣơng

cấp huyện..................................................................................................................35

1.3.2. Những bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình

Định..........................................................................................................................37

CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HỢP

TÁC XÃ Ở HUYỆN TUY PHƢỚC, TỈNH BÌNH ĐỊNH...............................40

2.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Tuy Phƣớc, tỉnh

Bình Định tác động đến quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã..............................40

2.1.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên của huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định tác

động đến quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã ......................................................40

2.1.2. Khái quát đặc điểm kinh tế - xã hội của huyện Tuy Phƣớc tác động đến

quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã.......................................................................41

2.2. Tình hình hoạt động của các hợp tác xã ở huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định

giai đoạn 2017 - 2021 ..............................................................................................42

2.2.1. Số lƣợng và quy mô của hợp tác xã .............................................................42

2.2.2. Mô hình tổ chức quản lý hợp tác xã .............................................................42

2.2.3. Hiệu quả hoạt động của hợp tác xã...............................................................43

2.3. Tình hình quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã ở huyện Tuy Phƣớc, tỉnh

Bình Định giai đoạn 2017 - 2021............................................................................45

2.3.1. Xây dựng và thực hiện chƣơng trình, kế hoạch, chính sách hỗ trợ, ƣu đãi

của nhà nƣớc đối với hợp tác xã trên địa bàn.........................................................45

2.3.2. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã trên địa bàn ...........45

2.3.3. Tổ chức tƣ vấn, hƣớng dẫn đăng ký, giải thể, phân loại và đánh giá

hợp tác xã ................................................................................................................47

2.3.4. Chỉ đạo thực hiện các mô hình hợp tác xã thí điểm và ứng dụng khoa học

công nghệ..................................................................................................................48

2.3.5. Tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân tổ chức tham gia và thành lập

hợp tác xã..................................................................................................................49

2.3.6. Thanh kiểm tra, giám sát và hỗ trợ, phát triển hợp tác xã...........................49

2.4. Đánh giá kết quả đạt đƣợc, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế quản lý

nhà nƣớc đối với hợp tác xã ở huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định.....................50

2.4.1. Những kết quả đạt đƣợc của quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã ở huyện

Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định .....................................................................................50

2.4.2. Những hạn chế, yếu kém và nguyên nhân hạn chế của quản lý nhà nƣớc

đối với hợp tác xã ở huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định........................................55

CHƢƠNG 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN

LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HỢP TÁC XÃ Ở HUYỆN TUY PHƢỚC, TỈNH

BÌNH ĐỊNH............................................................................................................60

3.1. Bối cảnh mới và phƣơng hƣớng hoàn thiện quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác

xã ở huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định..................................................................60

3.1.1. Bối cảnh mới tác động đến quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã ở huyện

Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định .....................................................................................60

3.1.2. Mục tiêu phát triển hợp tác xã ở huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định đến

năm 2026 ..................................................................................................................61

3.1.3. Căn cứ pháp lý hoàn thiện quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã ở huyện

Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định đến năm 2026 ............................................................63

3.1.4. Phƣơng hƣớng hoàn thiện quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã ở huyện

Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định đến năm 2026 ............................................................64

3.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã ở huyện

Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định .....................................................................................66

3.2.1. Thực hiện có hiệu quả các cơ chế, chính sách đối với hợp tác xã trên địa

bàn huyện..................................................................................................................66

3.2.2. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền và phổ biến chủ trƣơng, chính sách, pháp

luật về hợp tác xã .....................................................................................................67

3.2.3. Đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức kinh tế hợp tác xã trên địa bàn

huyện.........................................................................................................................70

3.2.4. Bồi dƣỡng và phát triển nguồn nhân lực cho các hợp tác xã đồng thời kiện

toàn và nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ chuyên môn làm công tác tham

mƣu quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã ..............................................................72

3.2.5. Phát huy trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nƣớc đối với hợp tác xã

và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nƣớc trên địa bàn tỉnh, huyện,

xã để phát triển hợp tác xã.......................................................................................73

3.2.6. Phát triển hợp tác xã ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và tiêu thụ

nông sản và thực hiện liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm giữa hợp tác xã và

doanh nghiệp ............................................................................................................75

3.2.7. Thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ của chính quyền huyện Tuy Phƣớc đối

với hợp tác xã ...........................................................................................................77

3.3. Những kiến nghị ...............................................................................................79

KẾT LUẬN.............................................................................................................81

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN THẠC SĨ (BẢN SAO)

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT Chữ viết tắt Diễn giải

1 HTX Hợp tác xã

2 KH Kế hoạch

3 KT - XH Kinh tế - xã hội

4 KTTT Kinh tế tập thể

5 QLNN Quản lý nhà nƣớc

6 SXKD Sản xuất kinh doanh

7 XHCN Xã hội chủ nghĩa

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 1.1. Số hợp tác xã đang hoạt động có kết quả sản xuất kinh doanh

theo vùng kinh tế 11

Biểu đồ 1.2. Lao động của hợp tác xã đang hoạt động có kết quả sản xuất kinh

doanh 14

Biểu đồ 2.1. Cơ cấu ngành kinh tế của huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định năm

2021.............................................................................................39

Sơ đồ 1.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy QLNN đối với HTX ở cấp huyện...........28

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Vốn lƣu động, doanh thu, lợi nhuận của hợp tác xã 42

Bảng 2.2. Tổng hợp trình độ chuyên môn, chính trị của các cán bộ quản lý

hợp tác xã trên địa bàn huyện Tuy Phƣớc, tỉnh Bình Định 54

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Phát triển KTTT mà nòng cốt là kinh tế HTX là chủ trƣơng lớn, xuyên

suốt và nhất quán của Đảng ta trong quá trình lãnh đạo phát triển kinh tế của

đất nƣớc. Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công (năm 1945), Chủ

tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã quan tâm phát triển KTTT. Qua các giai đoạn

cách mạng khác nhau, Đảng và Nhà nƣớc luôn đề ra các chủ trƣơng, giải pháp

lãnh đạo và quản lý nhằm đổi mới, phát triển và nâng cao chất lƣợng, hiệu

quả kinh tế HTX. Mỗi giai đoạn của phong trào hợp tác hóa có những mặt

thành công và chƣa thành công, nhƣng các hình thức HTX đã phát huy tính

ƣu việt của nó so với sản xuất, kinh doanh cá thể và đóng góp to lớn vào phát

triển nền kinh tế của đất nƣớc.

Hiện nay, đất nƣớc chúng ta đang bƣớc vào thời kỳ đẩy mạnh đổi mới,

sáng tạo, phát triển nhanh và bền vững nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng

XHCN; quan tâm nhiều hơn đến tính nhân văn, mục tiêu xã hội trong phát

triển kinh tế, giúp những ngƣời sản xuất nhỏ có đủ sức cạnh tranh, chống lại

sự chèn ép của doanh nghiệp lớn. Phát triển bền vững kinh tế HTX ở nƣớc ta

là một tất yếu khách quan. Trong những năm qua, HTX đóng vai trò hết sức

quan trọng trong việc cơ cấu lại sản xuất, thúc đẩy sản xuất hàng hóa phát

triển, góp phần nâng cao thu nhập cho ngƣời dân. HTX phát triển mạnh, là

một yếu tố và động lực cơ bản để đổi mới tƣ duy, nâng cao trình độ sản xuất

trên mọi phƣơng diện cho ngƣời nông dân; đồng thời, đem lại hiệu quả kinh

tế cao trong khu vực nông nghiệp, nông thôn.

Vì vậy, Đảng ta khẳng định: “Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo.

KTTT không ngừng được củng cố và phát triển. Kinh tế nhà nước cùng với

KTTT ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân”;

"Khuyến khích phát triển bền vững kinh tế hợp tác, nòng cốt là HTX với

nhiều hình thức liên kết, hợp tác đa dạng; nhân rộng các mô hình kinh tế

hợp tác hiệu quả; tạo điều kiện cho kinh tế hộ phát triển có hiệu quả trên

các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ; góp phần hình thành chuỗi