Quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH DOANH VÀ CÔNG NGHỆ HÀ NỘI

NGUYỄN TUẤN ANH

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI

CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA KHU VỰC

KINH TẾ TƯ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

HÀ NỘI - NĂM 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH DOANH VÀ CÔNG NGHỆ HÀ NỘI

NGUYỄN TUẤN ANH

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI

CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA KHU VỰC

KINH TẾ TƯ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Ngành: Quản trị kinh doanh

Mã số: 9.34.01.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: TS. Trịnh Thanh Hà

TS. Phùng Văn Hiền

HÀ NỘI - NĂM 2021

LỜI CAM ĐOAN

NCS xin cam đoan luận án này là công trình nghiên cứu thực sự của cá

nhân NCS, chưa được công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào. Các

số liệu, nội dung được trình bày trong luận án này là hoàn toàn trung thực và

đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. NCS xin chịu

trách nhiệm về đề tài luận án của mình.

Hà Nội, ngày tháng năm 2021

Nghiên cứu sinh

LỜI CẢM ƠN

Trước hết, cho phép NCS cảm ơn TS. Trịnh Thanh Hà; cảm ơn TS. Phùng

Văn Hiền, các thầy đã toàn tâm, toàn ý hướng dẫn NCS về mặt khoa học để

hoàn thành bản luận án này.

NCS cũng xin trân trọng cảm ơn Ban chủ nhiệm; các cán bộ, giảng viên

Khoa Quản trị kinh doanh, Khoa Quản lý kinh tế, Khoa Quản lý nhà nước, Viện

Đào tạo sau đại học Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội về

những ý kiến đóng góp thẳng thắn, sâu sắc và giúp đỡ đầy nhiệt huyết để NCS

hoàn thành nhiệm vụ nghiên cứu của mình.

NCS xin tỏ lòng biết ơn gia đình, người thân, bạn bè và đồng nghiệp nơi đã

động viên NCS những lúc khó khăn nhất để NCS vượt qua và hoàn thành luận án.

Nhân đây, NCS xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới lãnh đạo Trường

Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội đã quan tâm và chỉ bảo cụ thể, bạn bè

và đồng nghiệp, những người đã kề vai sát cánh và thường xuyên động viên

NCS để hoàn thành bản luận án này.

Xin trân trọng cảm ơn!

Hà Nội, ngày tháng năm 2021

Nghiên cứu sinh

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TIẾNG ANH

DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ

MỞ ĐẦU....................................................................................................................1

Chương 1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ

VỀ DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA KHU VỰC KINH TẾ TƯ NHÂN.........9

1.1. Kết quả nghiên cứu đã công bố liên quan đến đề tài quản lý nhà nước đối

với các doanh nghiệp nhỏ và vừa............................................................................9

1.1.1. Các công trình nghiên cứu nước ngoài.............................................................9

1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước...........................................................11

1.2. Nhận xét chung về kết quả nghiên cứu tổng quan .......................................19

1.2.1. Những nội dung luận án có thể kế thừa..........................................................19

1.2.2. Những nội dung các công trình chưa đề cập..................................................20

1.2.3. Những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu...........................................................20

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.......................................................................................22

Chương 2. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI

DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA KHU VỰC KINH TẾ TƯ NHÂN .............23

2.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến quản lý nhà nước đối với các

doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân.............................................23

2.1.1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa...............................................................................23

2.1.2. Đặc điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nền kinh tế ............................26

2.1.3. Vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nền kinh tế ................................28

2.1.4. Một số hạn chế của doanh nghiệp vừa và nhỏ ...............................................29

2.2. Một số vấn đề liên quan đến khu vực kinh tế tư nhân.................................31

2.2.1. Khái niệm .......................................................................................................31

2.2.2. Bản chất, đặc điểm của khu vực kinh tế tư nhân............................................32

2.2.3. Vai trò của khu vực kinh tế tư nhân nói chung trong nền kinh tế thị trường ở

Việt Nam hiện nay....................................................................................................34

2.2.4. Hạn chế của khu vực kinh tế tư nhân .............................................................35

2.3. Quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư

nhân .........................................................................................................................36

2.3.1. Các khái niệm.................................................................................................36

2.3.2. Sự cần thiết của quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa khu

vực kinh tế tư nhân ...................................................................................................39

2.3.3. Đặc điểm và vai trò của quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa

khu vực kinh tế tư nhân.............................................................................................40

2.3.4. Cơ chế quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa..........................44

2.3.5. Nội dung quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực

kinh tế tư nhân..........................................................................................................48

2.3.6. Tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp nhỏ và

vừa khu vực kinh tế tư nhân .....................................................................................55

2.3.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước đối với các doanh

nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân .............................................................58

2.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực

kinh tế tư nhân cấp tỉnh trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho thành phố

Hà Nội......................................................................................................................61

2.4.1 Kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực

kinh tế tư nhân cấp tỉnh trên thế giới........................................................................61

2.4.2. Kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực

kinh tế tư nhân một số tỉnh ở Việt Nam...................................................................70

2.4.3. Bài học rút ra cho thành phố Hà Nội..............................................................73

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.......................................................................................75

Chương 3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI DOANH

NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA KHU VỰC KINH TẾ TƯ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN

THÀNH PHỐ HÀ NỘI..........................................................................................76

3.1. Khái quát về đặc điểm tự nhiên và kinh tế - xã hội của thành phố Hà Nội.......76

3.1.1. Giới thiệu chung về thành phố Hà Nội...........................................................76

3.1.2. Đặc điểm kinh tế, xã hội.................................................................................77

3.1.3. Những thuận lợi và khó khăn cho phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa

bàn thành phố Hà Nội...............................................................................................77

3.2. Quá trình hình thành và phát triển kinh tế tư nhân ở Hà Nội ...................79

3.2.1. Giai đoạn trước năm 1986..............................................................................79

3.2.2. Giai đoạn từ năm 1986 - 1999........................................................................80

3.2.3. Giai đoạn từ 1999 - nay..................................................................................81

3.3. Thực trạng doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân trên địa

bàn thành phố Hà Nội............................................................................................84

3.3.1. Quy mô tăng trưởng doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân.......84

3.3.2. Cơ cấu ngành nghề và sự phân bố doanh nghiệp nhỏ và vừa ........................88

3.3.3. Quy mô về vốn đối với loại hình doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư

nhân ..........................................................................................................................91

3.3.4. Quy mô lao động đối với loại hình doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế

tư nhân ......................................................................................................................92

3.3.5. Doanh thu và hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhỏ và vừa khu

vực kinh tế tư nhân ...................................................................................................93

3.4. Hoạt động quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực

kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố Hà Nội..................................................94

3.4.1. Triển khai và thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật của Trung ương ...94

3.4.2. Xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện các chính sách, giải pháp cụ thể

nhằm khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân

phát triển...................................................................................................................96

3.4.3. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực

kinh tế tư nhân trên địa bàn TP Hà Nội..................................................................104

3.4.4. Về kiểm soát nhà nước đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.....................107

3.5. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả QLNN đối với các DNNVV

khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố Hà Nội .................................109

3.5.1. Môi trường chính trị, thể chế chính sách......................................................109

3.5.2. Môi trường kinh tế - xã hội ..........................................................................111

3.5.3. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế ..............................................113

3.5.4. Về mức trình độ, năng lực và phẩm chất đạo đức của cán bộ quản lý.........114

3.6. Đánh giá hoạt động quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa

khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố Hà Nội .................................115

3.6.1. Về cơ chế, chính sách của nhà nước đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa khu

vực kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố Hà Nội ...............................................115

3.6.2. Về cải cách hành chính, tăng cường hiệu quả hoạt động của các cơ quan ..117

3.6.3. Về hoàn thiện pháp luật về chế độ sở hữu ...................................................119

3.6.4. Hoạt động về đào tạo nguồn nhân lực..........................................................120

3.6.5. Về hoạt động giải quyết các vướng mắc, khiếu nại, kiến nghị của doanh

nghiệp .....................................................................................................................122

3.6.6. Đánh giá theo các tiêu chí quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp nhỏ và

vừa khu vực kinh tế tư nhân ...................................................................................123

3.7. Đánh giá chung về thực trạng quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp nhỏ

và vừa theo hướng phát triển kinh tế tư nhân...................................................127

3.7.1. Công tác ban hành và thực thi các chính sách pháp luật liên quan đến quản lý

nhà nước đối với doanh nghiệp ..............................................................................127

3.7.2. Công tác khuyến khích, hỗ trợ tạo môi trường hoạt động cho doanh nghiệp......131

3.7.3. Công tác kiểm tra, thanh tra, hậu kiểm và xử lý vi phạm ............................137

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.....................................................................................140

Chương 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI

CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA KHU VỰC KINH TẾ TƯ NHÂN

TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI..........................................................141

4.1. Định hướng đổi mới của cơ quan nhà nước về quản lý nhà nước đối với

các doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân....................................141

4.1.1. Bối cảnh quốc tế ...........................................................................................141

4.1.2. Bối cảnh trong nước .....................................................................................142

4.1.3. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp

nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân trong giai đoạn 2020-2025 tầm nhìn 2035 ...144

4.1.4. Nguyên tắc quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực

kinh tế tư nhân........................................................................................................146

4.1.5. Định hướng phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân

nhân trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2035...............................................148

4.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp nhỏ và

vừa khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố Hà Nội..........................151

4.2.1. Đổi mới công tác hoạch định phát triển hệ thống doanh nghiệp nhỏ và vừa

khu vực kinh tế tư nhân ..........................................................................................151

4.2.2. Hoàn thiện xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện các chính sách, giải

pháp cụ thể nhằm khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh

tế tư nhân phát triển................................................................................................152

4.2.3. Đổi mới tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa

khu vực kinh tế tư nhân ..........................................................................................153

4.2.4. Cải cách hành chính, tăng cường hiệu quả hoạt động của các cơ quan quản lý

theo hướng tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân ........................................................154

4.2.5. Hoàn thiện pháp luật về chế độ kiểm tra, sở hữu rõ ràng ............................156

4.2.6. Nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm soát việc chấp hành các

quy định của pháp luật đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư

nhân ........................................................................................................................159

4.2.7. Các giải pháp nhằm khác tăng cường thực hiện tháo gỡ khó khăn cho doanh

nghiệp .....................................................................................................................162

4.3. Các điều kiện để thực hiện giải pháp...........................................................164

4.4. Kiến nghị ........................................................................................................166

4.4.1. Kiến nghị đối với Trung ương......................................................................166

4.4.2. Đối với Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội ..............................................166

4.4.3. Về phía các doanh nghiệp ............................................................................168

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4.....................................................................................169

KẾT LUẬN ...........................................................................................................170

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................172

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT

Từ viết tắt Từ viết đầy đủ

DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa

DN Doanh nghiệp

DNTN Doanh nghiệp tư nhân

KT- XH Kinh tế - xã hội

KTTN Kinh tế tư nhân

KVTN Khu vự tư nhân

KTTT Kinh tế thị trường

CNTB Chủ nghĩa Tư bản

CN Công nghiệp

NCS Nghiên cứu sinh

NĐ-CP Nghị định Chính phủ

NN Nhà nước

SXKD Sản xuất kinh doanh

TBCN Tư bản chủ nghĩa

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

TP Hà Nội Thành phố Hà Nội

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TIẾNG ANH

Từ viết tắt Từ viết đầy đủ

GDP Tổng sản phẩm quốc nội

FED Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ

APEC Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương

WB Ngân hàng thế giới

WTO Tổ chức thương mại thế giới

ASEAN Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á

EC Ủy ban Châu Âu

OECD Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế

OCBC Ngân hàng Oversea-Chinese Banking Corporation

LTD

DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ

Bảng 2.1. Bảng phân loại doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam..........................25

Bảng 3.1. Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân đăng ký

thành lập mới trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2015-2019.......85

Bảng 3.2. Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn

TP Hà Nội giai đoạn 2015-2019 .............................................................86

Bảng 3.3. Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân theo thành

phần kinh tế trên địa bàn TP Hà Nội giai đoạn 2015- 2019....................87

Bảng 3.4. Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân theo loại

hình doanh nghiệp trên địa bàn TP Hà Nội giai đoạn 2015 - 2019.........88

Bảng 3.5. Cơ cấu ngành nghề và sự phân bố doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh

tế tư nhân trên địa bàn TP Hà Nội giai đoạn 2015 - 2019 ......................90

Bảng 3.6. Giá trị thuế đóng góp vào NSNN của các doanh nghiệp nhỏ và vừa khu

vực kinh tế tư nhân trên địa bàn Hà Nội giai đoạn 2015-2019...............93

Bảng 3.7. Đánh giá của doanh nghiệp cơ chế, chính sách về nhà nước đối với doanh

nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn TP Hà Nội....117

Bảng 3.8 Số liệu tổng hợp về tình hình đào tạo, bồi dưỡng, quản lý doanh nghiệp nhỏ và

vừa khu vực kinh tế tư nhân Tp. Hà Nội giai đoạn 2015 - 2019 ..................120

Bảng 3.9. Kết quả giải quyết khiếu nại về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội

giai đoạn 2015-2019..............................................................................123

Biểu đồ 3.1: Biểu đồ thể hiện quy mô doanh nghiệp theo lao động trên địa bàn

thành phố Hà Nội năm 2019 ...................................................................93

Biểu đồ 3.2. Tổng hợp về tình hình ĐT, BDCB Hà Nội giai đoạn 2015 - 2019 ...121

Biểu đồ 3.3. Tình hình giải quyết khiếu nại với các doanh nghiệp nhỏ và vừa khu

vực kinh tế tư nhân trên địa bàn TP. Hà Nội.........................................122

Sơ đồ 2.1: Hệ thống cơ quan quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa

theo phân cấp quản lý Trung ương - địa phương ....................................53

Sơ đồ 3.1: Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa..105

Hình 2.1: Khu vực kinh tế tư nhân trong mô hình kinh tế Việt Nam ......................33

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài luận án

Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại Việt Nam là một loại hình doanh

nghiệp kinh tế đặc biệt. Đặc biệt ở chỗ đây là thành phần đóng góp to lớn cho sự

nghiệp phát triển kinh tế ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Sự đóng góp của các

DNNVV đối với nền kinh tế đang trở nên ngày càng quan trọng, ngay cả đối với

các nền kinh tế phát triển. DNNVV không những tạo ra một tỷ lệ GDP đáng kể mà

còn là một động lực tạo việc làm và gia tăng kim ngạch xuất nhập khẩu cho nền

kinh tế. Nhà nước rất quan tâm đến loại hình doanh nghiệp này vì nó chiếm một tỷ

trọng không nhỏ trong các thành phần kinh tế. Hiện tại, ở Việt Nam có hơn 758.610

DNNVV đang hoạt động, theo Cục Phát triển doanh nghiệp - Bộ Kế hoạch và Đầu

tư. Khối doanh nghiệp này đóng góp khoảng 45% vào GDP, 31% vào tổng số thu

ngân sách và chiếm khoảng 35% vốn đầu tư của cộng đồng DN nói chung, thu hút

hơn 4 triệu việc làm và đóng góp gần 50% vào tốc độ tăng trưởng kinh tế quốc gia

hằng năm. Sự đóng góp đã hỗ trợ lớn cho việc chi tiêu vào các công tác xã hội và

các chương trình phát triển khác.

Tuy nhiên, trong quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung bao cấp sang

nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đặc biệt trong bối cảnh toàn

cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế, các DNNVV đã bộc lộ những bất cập, hạn chế

khi đứng trước các cơ hội và thách thức mới. Cho đến nay, năng lực cạnh tranh của

phần lớn các DNNVV còn thấp so với các DN nhà nước, DN liên doanh nước ngoài,

sở dĩ vẫn còn những hạn chế đó là do Nhà nước chưa có được những chính sách, những

cơ chế đặc biệt để tạo điều kiện hỗ trợ cho cácDN này. Do nhiều lý do khác nhau dẫn

đến DNNVV của chúng ta yếu kém trong cạnh tranh thị trường, nhất là đối với

hàng hóa nhập khẩu từ các nước khác. DNNVV chưa tích cực nâng cao chất lượng,

hạ giá thành và đa dạng hoá sản phẩm, không chủ động tìm kiếm thị trường và hội

nhập kinh tế quốc tế. Mặt khác giá các sản phẩm, dịch vụ còn cao hơn so với thị

trường mặc dù chất lượng còn thấp; sản phẩm muốn xuất khẩu thì chưa đủ khả năng

để cạnh tranh trên thị trường thế giới.

Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội đến ngày 31/12/2019, tổng số

doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội là 155.940 doanh nghiệp, bình quân cứ

51 người dân/doanh nghiệp, cao gấp 3,8 lần mức bình quân chung của cả nước. Số

lượng DNNVV đa số là doanh nghiệp tư nhân chiếm trên 97,2% số doanh nghiệp trên

địa bàn. Các doanh nghiệp tư nhân của Hà Nội đã không ngừng phát triển, đổi mới,

2

đóng góp hơn 40% GDP cho thành phố, cũng như tạo công ăn việc làm cho hơn 50%

lao động. Qua đó có thể thấy, DNNVV khu vực kinh tế tư nhân của thành phố Hà Nội

đã và đang ngày càng có vai trò nòng cốt, tiên phong trong công cuộc xây dựng và

phát triển Thủ đô và đất nước. Mặc dù đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế

của Thủ đô, nhưng khi nền kinh tế càng phát triển và hội nhập sâu với thế giới, hoạt

động quản lý nhà nước khu vực kinh tế tư nhân đang ngày càng bộc lộ những điểm

yếu và hạn chế, cụ thể là: còn nhiều bất cập trong thực thi pháp luật doanh nghiệp;

Công tác cải cách hành chính vẫn còn chậm, thiếu đồng bộ, nhiều văn bản đã ban

hành nhưng chậm trễ trong khâu thực thi khi áp dụng vào thực tế; Chính sách trợ

giúp đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho DNNVV còn nhiều hạn chế do cách

thức tổ chức, triển khai, nội dung đào tạo vẫn chủ yếu là lý thuyết, thiếu tính thực

tiễn, nhiều chương trình đào tạo chưa chú trọng đến quản trị doanh nghiệp chuyên

sâu, quản trị sản xuất, các tiêu chuẩn quản lý trong sản xuất; Một số chính sách,

chương trình trợ giúp DNNVV có nội dung chồng chéo, trùng lặp dẫn đến hiệu quả

chưa cao, lãng phí nguồn lực; Tỷ lệ các DNNVV tiếp cận được các nguồn lực hỗ trợ

của Nhà nước còn hạn chế,năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp vẫn ở mức thấp,

khu vực tư nhân đã phát triển, song quy mô vẫn còn nhỏ. Chính vì vậy, khu vực

KTTN gặp nhiều hạn chế về năng lực tài chính, quản trị, công nghệ.

Xuất phát từ các lý do nêu trên, tác giả chọn đề tài: “Quản lý nhà nước đối

với các doanh nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn thành

phố Hà Nội” làm luận án tiến sĩ chuyên ngành Quản trị kinh doanh tại Trường Đại

học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

2.1. Mục đích nghiên cứu

Đề tài luận án thực hiện nhằm đưa ra những phương hướng và đề xuất một

số giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện QLNN đối với DNNVV khu vực kinh tế tư

nhân trên địa bàn thành phố Hà Nội.

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Hệ thống hóa cơ sở lý luậnvà pháp lý về QLNN đối với DNNVV qua việc

làm rõ khái niệm, nội dung của QLNN đối với DNNVV khu vực kinh tế tư nhân;

phân tích kinh nghiệm về QLNN đối với DNNVV của một số thành phố tại Việt

Nam và một số thành phố tại các nước trên thế giới và rút ra những bài học kinh

nghiệm về QLNN đối với DNNVV trên địa bàn thành phố Hà Nội có giá trị tham

khảo cho Việt Nam.

3

Phân tích, đánh giá thực trạng QLNN đối với DNNVV tại một số thành phố

trong và ngoài nước để chỉ ra những kết quả đã đạt được, những mặt còn hạn chế

và nguyên nhân những hạn chế trong QLNN đối với DNNVV tại thành phố Hà Nội

hiện nay.

Xác định phương hướng và đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN

đối với DNNVV khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố Hà Nội trong thời

gian tới.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận án là quản lý nhà nước đối với các doanh

nghiệp nhỏ và vừa khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố Hà Nội; những

DN không phải là kinh tế tư nhân, không phải là DNNVV thì không thuộc phạm vi

nghiên cứu của đề tài này.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

Về không gian: Nghiên cứu trên địa bàn thành phố Hà Nội

Về thời gian: Luận án nghiên cứu QLNN đối với DNNVV tại thành phố Hà

Nội từ sau 1986 đến nay là giai đoạn kinh tế Việt Nam hội nhập sâu, rộng vào nền

kinh tế quốc tế, đặc biệt tác giả phân tích sâu các khía cạnh thực trạng QLNN đối

với DNNVV khu vực KTTN giai đoạn 2015 - 2019, định hướng đến năm 2025 và

tầm nhìn chiến lược đến năm 2035.

Về nội dung: Luận án nghiên cứu nội dung của QLNN đối với DNNVV khu

vực kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố Hà Nội theo quá trình quản lý.

4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

4.1. Phương pháp luận

Tiếp cận dựa trên cơ sở những nguyên lý và phương pháp luận duy vật biện

chứng của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối chủ

trương của Đảng.

4.2. Phương pháp nghiên cứu

4.2.1. Phương pháp phân tích hệ thống

Tác giả phân chia nội dung quản lý nhả nước đối với DNNVV khu vực kinh

tế tư nhân thành các nhóm vấn đề một cách hệ thống. Ở mỗi nhóm vấn đề, tác giả

cố gắng hệ thống hóa tài liệu, số liệu cụ thể. Sự phân nhóm theo hệ thống này giúp

cho vấn đề được xem xét, phân tích đa chiều hơn, toàn diện hơn. Phương pháp này

được sử dụng chủ yếu ở chương 1 và chương 2 khi tiến hành tổng quan và đưa ra

4

cơ sở lý luận cho nghiên cứu.

4.2.2. Phương pháp thống kê, so sánh, tổng hợp, phân tích

a. Phương pháp thống kê: Tác giả sử dụng phương pháp này để phân tích các số

liệu thống kê bao gồm cả số liệu sơ cấp và số liệu thứ cấp để rút ra các kết luận

khoa học. Phương pháp này sử dụng chủ yếu ở chương 3 khi phân tích thực trạng

quản lý nhả nước đối với phát triển DNNVV khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn

TP Hà Nội.

b. Phương pháp so sánh: Chủ yếu được tác giả sử dụng để so sánh mức độ kết quả,

hiệu lực, hiệu quả quản lý nhả nước đối với DNNVV khu vực kinh tế tư nhân trên

địa bàn TP Hà Nội giữa các năm khác nhau để khái quát xu hướng biến động của

nó trong một khoảng thời gian nhất định. Đồng thời, so sánh đối chiếu giữa TP Hà

Nội với địa phương khác nhau để rút ra kinh nghiệm trong phát triển DNNVV khu

vực kinh tế tư nhân. Phương pháp này được sử dụng chủ yếu ở chương 2 khi trình

bày kinh nghiệm thực tiễn và chương 3 khi so sánh về quá trình biến động của số

liệu nghiên cứu qua các giai đoạn.

4.2.3. Phương pháp chuyên gia

Các quan điểm của chuyên gia về vấn đề liên quan trong các báo cáo, hội

thảo, bài nghiên cứu liên quan đến QLNN đối với phát triển DNNVV khu vực kinh

tế tư nhân được tác giả thu thập và trích dẫn nguồn rõ ràng. Từ nhận xét sâu sắc,

xác đáng của các chuyên gia là cơ sở để đối chiếu với kết quả nghiên cứu mà tác

giả thu thập được từ thực tiễn. Phương pháp này được sử dụng ở chương 3 và

chương 4 khi phân tích thực trạng và định hướng giải pháp cho vấn đề nghiên cứu.

4.2.4. Phương pháp phân tích chính sách

Phương pháp phân tích chính sách là một trong những phương pháp nghiên

cứu của quản lý nhà nước, phương pháp phân tích chính sách có mục đích là xác

định mức độ đạt được về mục tiêu của chính sách, đánh giá lợi ích, đo lường hiệu

lực, hiệu quả của chính sách hỗ trợ phát triển DNNVV khu vực kinh tế tư nhân.

Phương pháp này cũng dựa trên phân tích các nguồn lực và công cụ bảo đảm thực

hiện để đánh giá các tác động của chính sách đến các đối tượng được điều chỉnh

chủ yếu là các DNNVV khu vực kinh tế tư nhân.

4.2.5. Phương pháp điều tra xã hội học

a. Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn trực tiếp cán bộ chuyên môn có kinh

nghiệm thực tiễn trong vấn đề QLNN đối với các DNNVV khu vực kinh tế tư nhân

TP Hà Nội. Tác giả tiến hành phỏng vấn 20 cán bộ quản lý trực tiếp thực hiện