Quản lý ngân sách nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÙI THỊ TRANG

QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP XÃ

TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÙI THỊ TRANG

QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP XÃ

TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Dương Thị Tình

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Đề tài nghiên cứu “Quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã

Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên” của luận văn này là kết quả của sự nỗ lực cố gắng,

tìm tòi và sáng tạo của riêng bản thân em cùng với sự hướng dẫn tận tình của người

hướng dẫn khoa học TS. Dương Thị Tình. Em xin cam đoan, kết quả nghiên cứu

của công trình hoàn toàn là kết quả của quá trình nghiên cứu tại UBND thị xã Phổ

Yên, tỉnh Thái Nguyên.

Em xin cam đoan những lời trên đây là hoàn toàn đúng sự thật và em xin

chịu toàn bộ trách nhiệm về lời cam đoan của mình./.

Thái Nguyên, tháng 1 năm 2021

HỌC VIÊN

Bùi Thị Trang

ii

LỜI CẢM ƠN

Công trình nghiên cứu “Quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn

thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên” được hoàn thành, cùng với sự nỗ lực, cố gắng

của bản thân, em xin được gửi lời trân trọng cảm ơn và biết ơn sâu sắc tới thầy giáo

hướng dẫn khoa học TS. Dương Thị Tình người đã tận tình giúp đỡ, chỉ bảo em

trong quá trình em triển khai đề tài và viết luận văn này. Em xin chân thành cảm ơn

các Thầy, Cô trong Hội đồng phản biện đề cương và Hội đồng phản biện luận văn

đã góp ý giúp em hoàn thiện tốt hơn luận văn của mình, Khoa sau đại học và Khoa

Quản lý kinh tế vì đã tạo những điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất và đảm bảo chất

lượng giảng viên cho chúng em trong quá trình theo học tại đây. Em xin chân thành

cảm ơn UBND thị xã Phổ Yên, phòng Tài chính kế hoạch, phòng Lao động thương

binh xã hội, Phòng Tài nguyên môi trường thị xã Phổ Yên, Phòng Thống kê thị xã

Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên, gia đình và những bạn bè thân thiết của em đã tạo điều

kiện, động viên, khích lệ, luôn ủng hộ và giúp đỡ em trong suốt thời gian qua để em

hoàn thành luận văn của mình./.

HỌC VIÊN

Bùi Thị Trang

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................... vii

DANH MỤC CÁC HÌNH......................................................................................... ix

MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3

4. Ý nghĩa khoa học của đề tài ....................................................................................3

5. Bố cục của luận văn ................................................................................................4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NGÂN

SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP XÃ...................................................................................5

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã..........................................5

1.1.1. Ngân sách Nhà nước .........................................................................................5

1.1.2. Ngân sách cấp xã...............................................................................................6

1.1.3. Lịch sử ngân sách cấp xã ..................................................................................7

1.1.4. Đặc điểm ngân sách cấp xã ...............................................................................8

1.1.5. Vị trí, vai trò ngân sách cấp xã..........................................................................9

1.1.6. Nhiệm vụ ngân sách cấp xã.............................................................................10

1.1.7. Nội dung của ngân sách cấp xã .......................................................................11

1.1.8. Quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã ...............................................................13

1.1.9. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý ngân sách cấp xã......................................20

1.2. Cơ sở thực tiễn của quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã...................................22

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý ngân sách nhà nước cấp xã của tỉnh Quảng Ninh ........22

1.2.2. Kinh nghiệm quản lý thu, chi ngân sách cấp xã tại huyện Hòa Vang -

TP Đà Nẵng..............................................................................................................25

1.2.3. Bài học kinh nghiệm về công tác quản lý ngân sách cấp xã trên địa bàn

thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.............................................................................27

iv

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................28

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................28

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................28

2.2.1. Thu thập số liệu nghiên cứu ............................................................................28

2.2.2. Tổng hợp, xử lý số liệu và phân tích...............................................................29

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................31

2.3.1. Lập dự toán ngân sách Ngân sách Nhà nước cấp xã.......................................31

2.3.2. Chấp hành dự toán ngân sách..........................................................................31

2.3.3. Quyết toán ngân sách Nhà nước cấp xã ..........................................................32

2.3.4. Thanh tra, kiểm tra, kiểm toán ngân sách Nhà nước cấp xã ...........................32

Chương 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP

XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN...................33

3.1. Đặc điểm tự nhiên kinh tế - xã hội của thị xã Phổ Yên .....................................33

3.1.1. Vị trí địa lý và đặc điểm tự nhiên....................................................................33

3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội thị xã Phổ Yên ......................................................35

3.1.3. Cơ cấu hệ thống quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã

Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.......................................................................................40

3.1.4. Trình độ đội ngũ cán bộ quản lý ngân sách ....................................................42

3.1.5. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng tới

công tác quản lý Ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã Phổ Yên,

tỉnh Thái Nguyên......................................................................................................43

3.2. Thực trạng về công tác quản lý ngân sách xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên ......48

3.2.1. Lập dự toán ngân sách xã................................................................................48

3.2.2. Chấp hành dự toán ngân sách cấp xã ..............................................................55

3.2.3. Quyết toán Ngân sách Nhà nước cấp xã ........................................................64

3.2.4. Kiểm tra, thanh tra, kiểm toán ngân sách Nhà nước cấp xã............................69

3.3. Đánh giá công tác quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn Thị xã

Phổ Yên.....................................................................................................................71

3.3.1. Thông tin chung về các đối tượng điều tra......................................................71

3.3.2. Đánh giá chung của đối tượng điều tra về việc lập dự toán thu- chi Ngân

sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên từ 2017-2019...........................73

3.3.3. Đánh giá của đối tượng điều tra về việc chấp hành dự toán thu- chi Ngân

sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên từ 2017-2019...........................74

v

3.3.4. Đánh giá của đối tượng điều tra về việc quyết toán và thanh tra, kiểm tra,

giám sát Ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên từ 2017-2019...77

3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã

trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.........................................................78

3.4.1. Các yếu tố khách quan ....................................................................................78

3.4.2. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................79

3.5. Đánh giá chung thực trạng quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn

thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.............................................................................80

3.5.1. Ưu điểm...........................................................................................................80

3.5.2. Những hạn chế và nguyên nhân:.....................................................................81

Chương 4: CÁC GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN

LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NUỚC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHỔ YÊN...87

4.1. Định hướng, mục tiêu quản lý NSNN cho cấp xã trên địa bàn thị xã Phổ

Yên giai đoạn 2020- 2025.........................................................................................87

4.1.1. Định hướng tăng cường quản lý Ngân sách cấp xã trên địa bàn thị xã Phổ

Yên, tỉnh Thái Nguyên..............................................................................................87

4.1.2. Nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên ..........89

4.1.3. Mục tiêu quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã trên địa bàn thị xã Phổ Yên,

tỉnh Thái Nguyên.......................................................................................................90

4.2. Các giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý ngân sách Nhà nước cấp

xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên.................................................................................91

4.2.1. Về công tác lập dự toán ngân sách xã .............................................................91

4.2.2. Về chấp hành dự toán ngân sách xã ................................................................92

4.2.3. Về quyết toán ngân sách xã.............................................................................93

4.2.4. Về thanh tra, kiểm tra, giám sát ngân sách xã.................................................93

4.2.2. Về đội ngũ cán bộ ...........................................................................................94

4.3. Điều kiện để thực hiện giải pháp........................................................................95

KẾT LUẬN..............................................................................................................98

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................100

PHỤ LỤC...............................................................................................................101

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BHYT Bảo hiểm y tế

CN-TTCN Cồng nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp

CN-XD Công nghiệp - Xây dựng

DNNN Doanh nghiệp Nhà nước

DSKHHGĐ Dân số kế hoạch hóa gia đình

GDĐT Giáo dục Đào tạo

GTGT Giá trị gia tăng

GTSX Giá trị sản xuất

HĐND Hội đồng nhân dân

KCN Khu công nghiệp

KTXH Kinh tế xã hội

MN Mầm non

NSĐP Ngân sách địa phương

NSNN Ngân sách Nhà nước

NSX Ngân sách xã

NTM Nông thôn mới

PT-TH Phát thanh truyền hình

QLNS Quản lý ngân sách

SXKD Sản xuất kinh doanh

TDTT Thể dục thể thao

TM-DV Thương mại - Dịch vụ

TH Tiểu học

THPT Trung học phổ thông

UBND Ủy ban nhân dân

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Tình hình đất đai của Thị xã Phổ Yên từ 2017 đến 2019.........................34

Bảng 3.2. Biến động dân số và lao động Thị xã Phổ Yên từ 2017 đến 2019 ...........36

Bảng 3.3. Giá trị sản xuất, cơ cấu các ngành kinh tế giai đoạn 2017 - 2019............37

Bảng 3.4. Đội ngũ cán bộ quản lý ngân sách thị xã Phổ Yên...................................42

Bảng 3.5. Thu ngân sách của thị xã Phổ Yên từ 2017 đến 2019 ..............................45

Bảng 3.6. Chi ngân sách của thị xã Phổ Yên từ 2017 đến 2019...............................46

Bảng 3.7. Tình hình lập dự toán thu ngân sách cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ

Yên từ 2017-2019 ..................................................................................52

Bảng 3.8. Tình hình lập dự toán chi của ngân sách cấp xã trên địa bàn Thị xã

Phổ Yên từ 2017-2019 ...........................................................................54

Bảng 3.9. Tình hình chấp hành dự toán thu ngân sách cấp xã trên địa bàn Thị xã

Phổ Yên từ 2017-2019 ...........................................................................57

Bảng 3.10. Tình hình chấp hành dự toán các khoản thu 100% ngân sách cấp xã

trên địa bàn Thị xã Phổ Yên từ 2017-2019............................................59

Bảng 3.11. Tình hình chấp hành dự toán các khoản thu theo tỷ lệ điều tiết ngân

sách cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên từ 2017-2019 ........................60

Bảng 3.12. Tình hình chấp hành dự toán chi của ngân sách cấp xã trên địa bàn

Thị xã Phổ Yên từ 2017-2019................................................................63

Bảng 3.13. Quyết toán thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn thị xã Phổ Yên..........64

Bảng 3.14. Quyết toán thu ngân sách cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên từ

2017 đến 2019........................................................................................65

Bảng 3.15. Quyết toán các khoản thu ngân sách xã được hưởng 100% từ năm

2017 đến năm 2019 bao gồm cả nguồn thu từ kết dư và chuyển

nguồn ngân sách.....................................................................................66

Bảng 3.16. Quyết toán chi ngân sách xã trên địa bàn thị xã Phổ Yên từ năm

2017 đến 2019 bao gồm cả chi chuyển nguồn ngân sách......................68

Bảng 3.17. Tình hình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán ngân sách nhà nước cấp xã

trên địa bàn Thị xã Phổ Yên từ 2017-2019............................................70

viii

Bảng 3.18. Quy mô, cơ cấu của các đối tượng điều tra ............................................72

Bảng 3.19. Đánh giá của đối tượng điều tra về thực hiện lập dự toán thu chi

ngân sách cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên ......................................73

Bảng 3.20. Đánh giá của đối tượng điều tra về thực hiện dự toán thu ngân sách

cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên .......................................................74

Bảng 3.21. Đánh giá của đối tượng điều tra về thực hiện dự toán chi ngân sách

cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên .......................................................76

Bảng 3.22. Đánh giá của đối tượng điều tra về thực hiện quyết toán, thanh tra,

kiểm tra, giám sát ngân sách cấp xã trên địa bàn Thị xã Phổ Yên ........77

ix

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 2.1. Khung phân tích quản lý ngân sách Nhà nước cấp xã ..............................31

Hình 3.1. Biểu đồ cơ cấu kinh tế Thị xã Phổ Yên ....................................................38

Hình 3.2. Sơ đồ cơ cấu tổ chức hệ thống quản lý NSX ở thị xã Phổ Yên ................41

Hình 3.3. Biểu đồ biểu diễn quyết toán thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn thị

xã Phổ Yên.............................................................................................64

Hình 3.4. Biểu đồ biểu diễn các khoản thu ngân sách xã được hưởng 100% từ

năm 2017 đến năm 2019 bao gồm cả nguồn thu từ kết dư và chuyển

nguồn ngân sách.....................................................................................67

Hình 3.5. Biểu đồ tỷ lệ chi ngân sách trên địa bàn Thị xã Phổ Yên .........................69