Quản lý hoạt động tư vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm Giáo dục Thường xuyên hướng nghiệp dạy nghề Chí Linh tỉnh Hải Dương

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐỖ VĂN TRỌNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TƯ VẤN NGHỀ CHO HỌC SINH Ở

TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN HƯỚNG NGHIỆP

DẠY NGHỀ CHÍ LINH TỈNH HẢI DƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐỖ VĂN TRỌNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TƯ VẤN NGHỀ CHO HỌC SINH Ở

TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN HƯỚNG NGHIỆP

DẠY NGHỀ CHÍ LINH TỈNH HẢI DƯƠNG

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. PHẠM HỒNG QUANG

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi và được sự

hướng dẫn khoa học của GS.TS Phạm Hồng Quang. Các nội dung nghiên cứu,

kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa công bố dưới bất kỳ hình thức

nào trước đây.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2017

Học viên thực hiện

Đỗ Văn Trọng

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập, nhận và triển khai nghiên cứu đề tài, hoàn

thành luận văn, em đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý Thầy

Cô trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên.

Trước hết, em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng

Đào tạo, các thầy cô khoa Tâm lý - Giáo dục đã tham gia giảng dạy lớp cao học

chuyên ngành Quản lí giáo dục khoá 23 (2015 - 2017).

Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến GS.TS Phạm Hồng

Quang đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn em trong thời gian nghiên cứu để hoàn

thành luận văn và có thể áp dụng có hiệu quả trong quá trình công tác.

Tác giả xin chân thành cảm ơn các đồng chí Lãnh đạo Sở Giáo dục và

Đào tạo tỉnh Hải Dương; Các đồng chí trong Ban Giám hiệu, giáo viên Trung

tâm giáo dục thường xuyên hướng nghiệp dạy nghề Chí Linh tỉnh Hải Dương

đã tạo điều kiện, giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn.

Xin gửi lời cảm ơn và chia sẻ niềm vui này với gia đình, bạn bè, những

người đã luôn bên tôi, động viên và khuyến khích tôi trong quá trình học tập và

hoàn thành luận văn của mình.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu xong luận văn

không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả mong tiếp tục nhận được ý kiến góp

ý của các thầy cô giáo cùng các đồng nghiệp.

Xin chân thành cảm ơn!

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT........................................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG .....................................................................................v

MỞ ĐẦU..............................................................................................................1

1. Lí do chọn đề tài ..............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................4

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu.................................................................4

4. Giả thuyết nghiên cứu......................................................................................4

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................4

6. Giới hạn nghiên cứu ........................................................................................5

7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................5

8. Cấu trúc nghiên cứu của luận văn ...................................................................5

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TƯ VẤN

NGHỀ CHO HỌC SINH Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN

- HƯỚNG NGHIỆP - DẠY NGHỀ......................................................................7

1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu.......................................................................7

1.1.1. Các hướng nghiên cứu trên thế giới ..........................................................7

1.1.2. Các nghiên cứu trong nước......................................................................11

1.2. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu...................................16

1.2.1. Khái niệm quản lý....................................................................................16

1.2.2. Tư vấn nghề và quản lý hoạt động tư vấn nghề cho học sinh .................19

1.3. Một số vấn đề cơ bản về hoạt động tư vấn nghề cho học sinh ở Trung

tâm giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề........................22

1.3.1. Mục đích, tầm quan trọng của hoạt động tư vấn nghề cho học sinh ở

Trung tâm giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề.............22

iv

1.3.2. Nội dung tư vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm giáo dục thường

xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề ..........................................................24

1.3.3. Nguyên tắc, phương pháp, hình thức tư vấn nghề cho học sinh ở

Trung tâm giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề.............25

1.4. Nội dung quản lý hoạt động tư vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm

giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề...............................29

1.4.1. Xây dựng mô hình tư vấn vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm giáo

dục thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề.......................................29

1.4.2. Quản lý nội dung chương trình tư vấn nghề cho học sinh ở Trung

tâm giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề........................30

1.4.3. Quản lý hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ nhân

sự làm công tác tư vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm giáo dục

thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề..............................................30

1.4.4. Quản lý phát triển hệ thống thông tin phục vụ hoạt động tư vấn nghề

cho học sinh ở Trung tâm giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp -

Dạy nghề ..................................................................................................31

1.4.5. Huy động nguồn lực ngoài trường phục vụ cho hoạt động tư vấn nghề

cho học sinh ở Trung tâm giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp -

Dạy nghề ..................................................................................................32

1.4.6. Kiểm tra, đánh giá kết quả của hoạt động tư vấn nghề cho học sinh

ở Trung tâm giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề..........32

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tư vấn nghề cho học sinh ở

Trung tâm giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề..................33

1.5.1. Năng lực quản lý của cán bộ quản lý, năng lực tư vấn nghề của giáo viên..........33

1.5.2. Nhu cầu tư vấn của học sinh....................................................................33

1.5.3. Hệ thống thông tin về nghề phục vụ hoạt động tư vấn nghề cho học sinh ở

Trung tâm giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề .....................34

1.5.4. Các yếu tố xã hội khác.............................................................................34

v

Kết luận chương 1..............................................................................................35

Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TƯ VẤN NGHỀ

CHO HỌC SINH Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN -

HƯỚNG NGHIỆP - DẠY NGHỀ CHÍ LINH TỈNH HẢI DƯƠNG ..................36

2.1. Khái quát về Trung tâm GDTX - HN - DN Chí Linh tỉnh Hải Dương......36

2.2. Khái quát về thực trạng ..............................................................................40

2.2.1. Mục đích khảo sát....................................................................................40

2.2.2. Nội dung khảo sát....................................................................................41

2.2.3. Đối tượng khảo sát...................................................................................41

2.2.4. Phương pháp khảo sát..............................................................................41

2.3. Thực trạng hoạt động tư vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm GDTX -

HN - DN Chí Linh tỉnh Hải Dương.........................................................42

2.3.1. Nhận thức về vai trò hoạt động tư vấn nghề tại Trung tâm GDTX -

HN - DN Chí Linh...................................................................................42

2.3.2. Thực trạng việc thực hiện nội dung chương trình tư vấn nghề cho

học sinh ở Trung tâm Giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp -

Dạy nghề Chí Linh, tỉnh Hải Dương .......................................................43

2.3.3. Thực trạng về phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động tư vấn

nghề sinh ở Trung tâm Giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp -

Dạy nghề Chí Linh, tỉnh Hải Dương .......................................................45

2.3.4. Hệ thống thông tin phục vụ hoạt động tư vấn nghề cho học sinh ở

Trung tâm Giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề Chí

Linh, tỉnh Hải Dương ..............................................................................48

2.3.5. Đội ngũ tham gia công tác tư vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm

Giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề Chí Linh, tỉnh

Hải Dương ...............................................................................................50

2.4. Thực trạng công tác quản lý hoạt động tư vấn nghề cho học sinh ở

Trung tâm GDTX - HN - DN Chí Linh tỉnh Hải Dương ........................52

vi

2.4.1. Thực trạng quản lý xây dựng mô hình tư vấn nghề cho học sinh ở

Trung tâm GDTX - HN - DN Chí Linh, tỉnh Hải Dương .......................52

2.4.2. Thực trạng quản lý nội dung chương tình tư vấn nghề cho học sinh

ở Trung tâm Giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề

Chí Linh, tỉnh Hải Dương........................................................................53

2.4.3. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo

viên làm công tác tư vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm GDTX￾HN-DN Chí Linh, tỉnh Hải Dương..........................................................55

2.4.4. Thực trạng quản lý hệ thống thông tin phục vụ hoạt động tư vấn

nghề cho học sinh ở Trung tâm GDTX - HN - DN Chí Linh, tỉnh

Hải Dương ...............................................................................................57

2.4.5. Thực trạng quản lý hoạt động huy động nguồn lực ngoài trung tâm

phục vụ cho công tác tư vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm GDTX

- HN - DN Chí Linh, Hải Dương ............................................................59

2.4.6. Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả của công tác tư

vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm GDTX - HN - DN Chí Linh, tỉnh

Hải Dương................................................................................................61

2.5. Những yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động tư vấn nghề cho học

sinh ở trung tâm giáo dục thường xuyên và hướng nghiệp, dạy nghề

Chí Linh, tỉnh Hải Dương........................................................................62

Kết luận chương 2..............................................................................................64

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TƯ VẤN NGHỀ CHO

HỌC SINH Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN - HƯỚNG

NGHIỆP - DẠY NGHỀ CHÍ LINH TỈNH HẢI DƯƠNG..................................67

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ..............................................................67

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.............................................................67

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ...........................................................67

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................68

vii

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ..........................................................68

3.2. Biện pháp quản lý hoạt động tư vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm

GDTX - HN - DN Chí Linh, tỉnh Hải Dương .........................................69

3.2.1. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động TVN cho học sinh..........69

3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực TVN cho đội ngũ GV và phụ

huynh học sinh .........................................................................................71

3.2.3. Đổi mới hình thức và phương pháp TVN; lồng ghép TVN thông

qua các hoạt động thực tế, trải nghiệm nghề nghiệp...............................73

3.2.4. Tăng cường xã hội hóa công tác TVN, tích cực phối hợp các lực

lượng ngoài trung tâm tham gia hoạt động TVN cho HS .......................76

3.2.5. Tăng cường kiểm tra, đánh giá hoạt động TVN ở Trung tâm GDTX

- HN - DN Chí Linh, Hải Dương ............................................................77

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý....................................................79

3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ......80

3.4.1. Các bước tiến hành khảo nghiệm ............................................................80

3.4.2. Kết quả khảo nghiệm...............................................................................81

Kết luận chương 3..............................................................................................83

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .....................................................................85

TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................88

PHỤ LỤC...............................................................................................................

iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CBQL

DN

ĐTB

: Cán bộ quản lý

: Dạy nghề

: Điểm trung bình

GD & ĐT

GDTX

: Giáo dục và Đào tạo

: Giáo dục thường xuyên

GV : Giáo viên

HN

QĐ

QL

QLGD

SL

: Hướng nghiệp

: Quyết định

: Quản lý

: Quản lý giáo dục

: Số lượng

THPT : Trung học phổ thông

TP

TW

TV

: Thành phố

: Trung ương

: Tư vấn

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Cơ cấu tổ chức cán bộ, giáo viên, nhân viên ở Trung tâm

GDTX - HN - DN Chí Linh...........................................................37

Bảng 2.2. Quy mô phát triển giáo dục giai đoạn 2013 -2017........................39

Bảng 2.3. Số lượng các khối lớp năm học 2016 - 2017 ................................39

Bảng 2.4. Quy mô các lớp liên kết, hướng nghiệp, dạy nghề năm 2016 - 2017......39

Bảng 2.5. Nhận thức về vai trò của hoạt động tư vấn nghề...........................42

Bảng 2.6. Nội dung chương trình tư vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm

GDTX - HN - DN Chí Linh, Hải Dương ......................................43

Bảng 2.7. Các phương pháp tư vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm Giáo dục

thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề Chí Linh, Hải Dương ........45

Bảng 2.8. Các hình thức tư vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm Giáo

dục thường xuyên - Hướng nghiệp - Dạy nghề Chí Linh,

tỉnh Hải Dương.............................................................................47

Bảng 2.9. Hệ thống thông tin phục vụ hoạt động tư vấn nghề cho học

sinh ở Trung tâm GDTX - HN - DN Chí Linh, Hải Dương .........49

Bảng 2.10. Đội ngũ tham gia công tác tư vấn nghề cho học sinh ở Trung

tâm GDTX - HN - DN Chí Linh, Hải Dương ...............................51

Bảng 2.11. Quản lý mô hình tư vấn nghề cho học sinh ở Trung tâm

GDTX - HN - DN Chí Linh, tỉnh Hải Dương...............................52

Bảng 2.12. Quản lý nội dung chương tình TVN cho học sinh ở Trung

tâm GDTX - HN - DN Chí Linh, tỉnh Hải Dương........................54

Bảng 2.13. Quản lý hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực GV làm

công tác TVN cho HS ở Trung tâm GDTX-HN-DN Chí Linh,

tỉnh Hải Dương..............................................................................56

Bảng 2.14. Quản lý hệ thống thông tin phục vụ hoạt động TVN....................58

Bảng 2.15. Quản lý hoạt động huy động nguồn lực ngoài trung tâm phục

vụ công tác TVN ...........................................................................60