Quản lý hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

ĐINH THỊ PHƢƠNG ANH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ

MẪU GIÁO 4-5 TUỔI TẠI CÁC TRƢỜNG MẦM NON

THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Phùng Thị Hằng

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, c c ết quả

nghiên cứu là trung thực và ch a đ c công trong t ỳ công trình nào khác.

Thái Nguyên, tháng 12 năm 2021

Tác giả luận văn

Đinh Thị Phương Anh

ii

LỜI CẢM ƠN

Sau một thời gian học tập, nghiên cứu, đến nay luận văn: “Quản lý hoạt

động phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại các trường mầm non

Thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên” đã hoàn thành.

Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết n sâu sắc đến tập thể

thầy cô giáo khoa sau Đại học Tr ờng Đại học S Phạm - Đại học Thái Nguyên

đã giảng dạy, t v n, giúp đỡ tôi thực hiện đề tài. Đặc biệt tôi xin chân thành

cảm n cô giáo PGS.TS Phùng Thị Hằng ng ời đã trực tiếp h ớng dẫn khoa

học trong su t quá trình tôi nghiên cứu, thực hiện đề tài.

Tôi xin chân thành cảm n các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên Phòng

Giáo dục và Đào tạo, các đồng chí cán bộ quản lý, giáo viên các tr ờng mầm

non trên địa bàn thành ph Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên đã tạo điều kiện về

thời gian, cung c p s liệu, đóng góp ý kiến. Chân thành cảm n bạn bè,

đồng nghiệp giúp đỡ, động viên để tôi hoàn thành luận văn.

Mặc dù r t c gắng, nh ng chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi

những thiếu sót. Kính mong đ ợc sự chỉ dẫn, góp ý của quý thầy cô, các nhà

khoa học trong hội đồng khoa học cùng các bạn đồng nghiệp để luận văn hoàn

thiện h n.

Thái Nguyên, tháng 12 năm 2021

Tác giả luận văn

Đinh Thị Phương Anh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN..................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN .........................................................................................................ii

MỤC LỤC .............................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................... iv

DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................... v

MỞ ĐẦU................................................................................................................ 1

1. Lý do chọn đề tài............................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu......................................................................................... 3

3. Khách thể và đ i t ợng ..................................................................................... 3

4. Giả thuyết khoa học........................................................................................... 3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................ 3

6. Phạm vi giới hạn nghiên cứu............................................................................. 4

7. Ph ng ph p nghiên cứu................................................................................... 4

8. C u trúc của luận văn........................................................................................ 6

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN

NGÔN NGỮ CHO TRẺ MẪU GIÁO 4-5 TUỔI Ở TRƢỜNG MẦM NON................ 7

1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu v n đề........................................................ 7

1.1.1. Trên thế giới ................................................................................................ 7

1.1.2. Ở Việt Nam ................................................................................................. 8

1.2. Các khái niệm c ản của đề tài................................................................... 10

1.2.1. Quản lý ...................................................................................................... 10

1.2.2. Phát triển, phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi, hoạt động

phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở tr ờng mầm non........... 11

1.2.3. Quản lý hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi........... 13

1.3. Hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở tr ờng mầm non... 13

1.3.1. Đặc điểm phát triển ngôn ngữ của trẻ MG 4-5 tuổi.................................. 13

1.3.2. Tầm quan trọng của hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ MG 4-5

tuổi ở tr ờng mầm non.............................................................................. 16

iv

1.3.3. Nội dung của hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ MG 4-5 tuổi ở

tr ờng mầm non........................................................................................ 19

1.3.4. Hình thức tổ chức hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ MG 4-5 tuổi

ở tr ờng mầm non..................................................................................... 21

1.3.5. Ph ng ph p tổ chức hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ MG 4-5

tuổi ở tr ờng mầm non.............................................................................. 27

1.3.6. Kiểm tra, đ nh gi ết quả phát triển ngôn ngữ cho trẻ MG 4-5 tuổi ở

tr ờng mầm non........................................................................................ 32

1.4. Quản lý hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở

tr ờng mầm non........................................................................................ 33

1.4.1. Vị trí, vai trò, nhiệm vụ và quyền hạn của hiệu tr ởng tr ờng mầm non..... 33

1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ MG 4-5 tuổi

của hiệu tr ởng tr ờng mầm non.............................................................. 34

1.5. Các yếu t ảnh h ởng đến quản lý hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ

MG 4-5 tuổi ở tr ờng mầm non................................................................ 43

1.5.1. Các yếu t chủ quan .................................................................................. 43

1.5.2 Các yếu t khách quan ............................................................................... 44

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.................................................................................... 47

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN NGÔN

NGỮ CHO TRẺ MẪU GIÁO 4-5 TUỔI TẠI CÁC TRƢỜNG MẦM NON

THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN........................................................................... 48

2.1. Khái quát về tình hình phát triển kinh tế - xã hội thành ph Thái Nguyên

và c c tr ờng mầm non đ ợc khảo sát ..................................................... 48

2.1.1. Khái quát về tình hình phát triển kinh tế - xã hội thành ph Thái Nguyên... 48

2.1.2. Vài nét về giáo dục mầm non và đội ngũ c n ộ, giáo viên mầm non

Thành ph Thái Nguyên ........................................................................... 49

2.2. Khái quát về hảo s t thực trạng.................................................................. 50

2.2.1. Mục đích hảo sát ..................................................................................... 50

2.2.2. Đ i t ợng khảo sát .................................................................................... 51

v

2.2.3. Nội dung khảo sát...................................................................................... 51

2.2.4. Ph ng ph p hảo s t và ph ng thức xử lý s liệu ................................ 51

2.3. Thực trạng hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4-5 tuổi c c tr ờng

mầm non Thành ph Thái Nguyên ........................................................... 52

2.3.1. Thực trạng việc lựa chọn, xây dựng nội dung của hoạt động phát triển ngôn

ngữ cho trẻ MG 4-5 tuổi tại c c tr ờng mầm non thành ph Thái Nguyên..... 52

2.3.2. Thực trạng về sử dụng các hình thức tổ chức hoạt động phát triển ngôn ngữ

cho trẻ MG 4-5 tuổi tại c c tr ờng mầm non thành ph Thái Nguyên............ 54

2.3.3. Thực trạng về ph ng ph p ph t triển ngôn ngữ cho trẻ MG 4-5 tuổi tại

c c tr ờng mầm non thành ph Thái Nguyên.............................................. 56

2.4. Thực trạng quản lý hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4-5 tuổi ở các

tr ờng mầm non Thành ph Thái Nguyên................................................ 57

2.4.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch về hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ

MG 4-5 tuổi tại c c tr ờng mầm non thành ph Thái Nguyên ..................... 57

2.4.2. Thực trạng việc quản lý hình thức tổ chức hoạt động phát triển ngôn ngữ

cho trẻ MG 4-5 tuổi tại c c tr ờng mầm non thành ph Thái Nguyên.......... 60

2.4.3. Thực trạng việc quản lý ph ng ph p ph t triển ngôn ngữ cho trẻ MG 4-

5 tuổi tại c c tr ờng mầm non thành ph Thái Nguyên................................ 61

2.4.4. Thực trạng quản lý việc kiểm tra, đ nh gi ết quả phát triển ngôn ngữ

của trẻ MG 4-5 tuổi tại các tr ờng mầm non thành ph Thái Nguyên .......... 62

2.5. Thực trạng các yếu t ảnh h ởng đến quản lý hoạt động phát triển ngôn

ngữ cho trẻ MG 4-5 tuổi ở c c tr ờng mầm non thành ph Thái Nguyên... 65

2.6. Đ nh gi chung............................................................................................. 66

2.6.1. Ưu điểm..................................................................................................... 66

2.6.2. Hạn chế và nguyên nhân của hạn chế ....................................................... 67

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2....................................................................................... 69

Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN

NGÔN NGỮ CHO TRẺ MẪU GIÁO 4-5 TUỔI TẠI CÁC TRƢỜNG MẦM

NON THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN ................................................................. 71

vi

3.1. Một s các nguyên tắc đề xu t các biện pháp.............................................. 71

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ th ng và phát triển ...................................... 71

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và tính thực tiễn .................................. 71

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính cần thiết............................................................ 72

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .............................................................. 72

3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ............................................................ 72

3.2. Biện pháp quản lý hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4-5

tuổi tại c c tr ờng mầm non thành ph Thái Nguyên .............................. 72

3.2.1. Tổ chức bồi d ỡng cho đội ngũ gi o viên ở c c tr ờng mầm non thành

ph Thái Nguyên về năng lực tổ chức hoạt động phát triển ngôn ngữ

cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi .......................................................................... 73

3.2.2. Chỉ đạo giáo viên xây dựng môi tr ờng hoạt động tích cực cho trẻ, tạo

điều kiện để trẻ phát triển t duy và hả năng vận dụng ngôn ngữ vào

các tình hu ng thực của cuộc s ng ........................................................... 75

3.2.3. Chỉ đạo đổi mới ph ng ph p dạy học tích cực trong việc tổ chức hoạt

động cho trẻ làm quen với văn học ........................................................... 80

3.2.4. Chỉ đạo thực hiện t t công tác tuyên truyền, ph i hợp với cha mẹ trẻ

nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ

mẫu giáo 4-5 tuổi ở tr ờng mầm non ....................................................... 83

3.3. M i quan hệ giữa các biện pháp .................................................................. 85

3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính hả thi của các biện pháp .................... 86

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3....................................................................................... 90

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ....................................................................... 92

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 98

PHỤ LỤC ................................................................................................................

iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT CHỮ VIẾT TẮT NỘI DUNG

1 BGH Ban giám hiệu

2 CBQL Cán bộ quản lý

3 CNTT Công nghệ thông tin

4 CSVC C sở vật ch t

5 GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo.

6 NXB Nhà xu t bản

7 VD Ví dụ

8 QĐ Quyết định.

9 QL Quản lý

10 QLGD Quản lý giáo dục.

11 TW Trung ng

12 UBND Uỷ ban nhân dân

13 VD Ví dụ

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. S liệu Khái quát về c c tr ờng mầm non ở thành ph Thái Nguyên.. 49

ảng 2.2: Thực trạng việc lựa chọn, xây dựng nội dung ch ng trình ph t

triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi.............................................. 52

ảng 2.3: Thực trạng về sử dụng các hình thức tổ chức hoạt động phát triển

ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi...................................................... 54

Bảng 2.4: Thực trạng xây dựng kế hoạch về hoạt động phát triển ngôn ngữ

cho trẻ MG 4-5 tuổi............................................................................... 57

Bảng 2.5: Thực trạng việc quản lý hình thức tổ chức hoạt động phát triển

ngôn ngữ cho trẻ MG 4-5 tuổi tại c c tr ờng mầm non thành ph

Thái Nguyên.......................................................................................... 60

Bảng 2.6: Thực trạng việc kiểm tra, đ nh gi ết quả hoạt động phát triển

ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở c c tr ờng mầm non thành

ph Thái Nguyên................................................................................... 62

Bảng 3.1: Tổng hợp kết quả hảo sát về tính cần thiết và tính hả thi của các biện

ph p quản l hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi

tại c c tr ờng mầm non thành ph Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên......... 87

Biểu đồ 3.1. Tính cần thiết và tính khả thi của các biện ph p đề xu t...................... 87

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ th ng giáo dục qu c dân,

là bậc học nền móng quan trọng trong sự nghiệp đào tạo thế hệ trẻ thành những

con ng ời có ích, thành những con ng ời mới. Làm t t việc chăm sóc gi o dục

thế hệ trẻ ngay từ thời th u nhằm tạo ra c sở quan trọng của con ng ời Việt

Nam mới, ng ời lao động làm chủ tập thể, phát triển toàn diện nhân cách. Ngày

nay chúng ta không chỉ đào tạo những con ng ời có trí thức có khoa học có

tình yêu thiên nhiên, yêu tổ qu c, yêu lao động mà còn tạo nên những con

ng ời biết yêu nghệ thuật, yêu c i đẹp, giầu m ớc và sáng tạo. Những phẩm

ch t y con ng ời phải đ ợc hình thành từ lứa tuổi mầm non, lứa tuổi hứa hẹn

ao điều t t đẹp trong t ng lai.

Thông t s 17/2009/TT - GDĐT của Bộ Giáo dục & Đào tạo ngày

25/7/2009 có đề ra mục tiêu của ch ng trình gi o dục mầm non đó là ph t

triển toàn diện cho trẻ. Đặc biệt ở lứa tuổi mầm non, các nhà giáo dục r t coi

trọng việc phát triển ngôn ng cho trẻ. Trong cu n Giáo dục học đại c ng,

Nxb Giáo dục, Hà Nội nhà giáo dục học E.I.TIKHÊ EVA ng ời Liên Xô đã

khẳng định: “Ngôn ngữ là công cụ để tư duy, là chìa khóa để nhận thức, là vũ

khí để chiếm lĩnh kho tàng kiến thức dân tộc của nhân loại. Do vậy, ngôn ngữ

có vai trò quan trọng đối với con người, đặc biệt là giai đoạn đầu của mỗi

người, nên việc giáo dục ngôn ngữ cho trẻ phải bắt đầu từ rất sớm”.

Ngôn ngữ có vai trò r t lớn trong cuộc s ng của con ng ời. Ngôn ngữ là

kho tàng trí tuệ của loài ng ời. Nó chứa đựng và làm s ng dậy những thành tựu

do xã hội loài ng ời dựng lên. Ngôn ngữ chính là c sở của mọi sự suy nghĩ, là

công cụ của t duy. V n từ ngữ của cá nhân phản nh năng lực t duy, năng

lực trí tuệ của cá nhân đó. Chính v n từ đã mở rộng tầm hiểu biết của cá nhân

và hiện thực. Trẻ em có nhu cầu r t lớn trong nhận thức thế giới xung quanh.

2

Khi đã có một v n ngôn ngữ nh t định, trẻ sử dụng ngôn ngữ nh ph ng tiện

biểu hiện nhận thức của mình. Rõ ràng ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng trong

việc phát triển trí tuệ cho trẻ. Thông qua ngôn ngữ, trẻ nhận thức đ ợc về thế

giới xung quanh một cách sâu rộng, rõ ràng và chính xác. Ngôn ngữ giúp trẻ

tích cực, sáng tạo trong hoạt động trí tuệ. Chính vì vậy, trong công tác giáo dục

thế hệ măng non của đ t n ớc, chúng ta càng th y rõ vai trò của ngôn ngữ đ i

với việc giáo dục trẻ nhỏ. Ngôn ngữ đã góp phần ðào tạo các cháu trở thành

những con ngýời phát triển toàn diện.

Ngôn ngữ là công cụ phát triển tâm lý cao nh t của con ng ời. Đ i với

trẻ th ngôn ngữ có vai trò to lớn trong việc hình thành và phát triển c sở

an đầu của nhân c ch, còn là ph ng tiện điều khiển điều chỉnh hành vi

giúp trẻ lĩnh hội các giá trị đạo đức mang tính chuẩn mực, ph ng tiện làm

phong phú đời s ng tinh thần của trẻ, đ p ứng nhu cầu giao tiếp với mọi

ng ời xung quanh.

Ngày nay, trong ch ng trình gi o dục mầm non, việc phát triển ngôn

ng cho trẻ đã đ ợc coi trọng. Tuy nhiên, các hoạt động phát triển ngôn ng

còn mang tính tích hợp, ch a chú trọng sâu đến v n đề phát triển ngôn ngữ

làm giàu v n từ vựng, dạy trẻ ph t âm đúng giúp trẻ nắm đ ợc các quy tắc

tiếng việt, dạy trẻ cách diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, nghĩa của mình. Ch ng

trình chăm sóc - giáo dục trẻ từ 3 đến 6 tuổi hiện hành ch a đề cập đến phần

phát triển nh là một phần độc lập. Thực tế đòi hỏi nhà quản lý phải có các

biện pháp phù hợp trong việc quản lý hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ

trong nhà tr ờng mầm non.

Xu t phát từ c sở lý luận và thực tiễn nêu trên, với nhận thức về tầm

quan trọng của v n đề, chúng tôi lựa chọn v n đề “Quản lý hoạt động phát

triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại các trường mầm non Thành phố

Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên” làm đề tài luận văn để nghiên cứu.