Quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường tiểu học quận hải châu thành phố đà nẵng

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

----------

VÕ HOÀNG QUẾ CHÂU

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM

CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC

QUẬN HẢI CHÂU THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Đà Nẵng - Năm 2023

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

----------

VÕ HOÀNG QUẾ CHÂU

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM

CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC

QUẬN HẢI CHÂU THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

Chuyên ngành : Quản lý giáo dục

Mã số : 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Lê Quang Sơn

Đà Nẵng - Năm 2023

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN .............................................................................................. iv

MỤC LỤC .................................................................................................................... vi

DANH MỤC CH VIẾT TẮT.....................................................................................x

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................... xi

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ ................................................................ xii

MỞ ĐẦU.........................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài................................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .........................................................................................2

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ...................................................................2

4. Phạm vi nghiên cứu ...........................................................................................2

5. Giả thuyết khoa học ...........................................................................................2

6. Nhiệm vụ nghiên cứu.........................................................................................2

7. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................3

8. Ý nghĩa khoa học của đề tài...............................................................................3

9. Cấu trúc luận văn ...............................................................................................3

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM

CỦA HỌC SINH Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC................................................................4

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ..................................................................................4

1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài .......................................................................4

1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước........................................................................5

1.2. Các khái niệm chính của đề tài.................................................................................8

1.2.1. Quản lý giáo dục ...........................................................................................8

1.2.2. Hoạt động trải nghiệm ................................................................................10

1.2.3. Quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ..............................................11

1.3. Cơ sở lý luận về hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường tiểu học................12

1.3.1. Mục tiêu hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường tiểu học ................12

1.3.2. Nội dung chủ yếu của hoạt động trải nghiệm theo Chương trình GDPT mới.....14

1.3.3. Loại hình hoạt động và phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm của

học sinh ở trường tiểu học .............................................................................................15

1.3.4. Điều kiện tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường tiểu học..18

1.3.5. Các lực lượng tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở

trường tiểu học...............................................................................................................17

1.3.6. Đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường tiểu học 188

1.4. Quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường tiểu học .............................18

1.4.1. Quản lý mục tiêu hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường tiểu học..........18

1.4.2. Quản lý nội dung hoạt động trải nghiệm theo Chương trình GDPT mới..........20

1.4.3. Quản lý loại hình hoạt động và phương thức tổ chức hoạt động trải nghiệm

của học sinh ở trường tiểu học ......................................................................................21

1.4.4. Quản lý điều kiện và phương tiện tổ chức hoạt động trải nghiệm của học

sinh ở trường tiểu học....................................................................................................22

1.4.5. Quản lý các lực lượng tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh

ở trường tiểu học............................................................................................................22

1.4.6. Quản lý đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường tiểu

học .................................................................................................................................23

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm.....................................24

1.5.1. Chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và các cấp quản lý giáo dục về hoạt động trải

nghiệm ...........................................................................................................................24

1.5.2. Năng lực quản lý của hiệu trưởng...............................................................25

1.5.3. Năng lực của đội ngũ giáo viên ..................................................................25

1.5.4. Điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục..................................................26

1.5.5. Các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường...................................................26

Tiểu kết chương 1..........................................................................................................26

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CỦA

HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HẢI CHÂU THÀNH PHỐ

ĐÀ NẴNG.....................................................................................................................28

2.1. Khái quát quá trình khảo sát...................................................................................28

2.1.1. Mục tiêu khảo sát........................................................................................28

2.1.2. Nội dung khảo sát .......................................................................................28

2.1.3. Phương pháp khảo sát .................................................................................28

2.1.4. Đối tượng khảo sát......................................................................................29

2.1.5. Xử lý kết quả...............................................................................................29

2.2. Khái quát địa bàn nghiên cứu.................................................................................30

2.2.1. Đặc điểm về tự nhiên và dân cư .................................................................30

2.2.2. Đặc điểm về kinh tế, xã hội ........................................................................31

2.2.3. Tình hình giáo dục và đào tạo của quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng....32

2.2.4. Tình hình phát triển giáo dục tiểu học quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng.....32

2.3. Thực trạng nhận thức và thực hiện hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các

trường tiểu học quận Hải Châu......................................................................................34

2.3.1. Thực trạng mục tiêu hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường tiểu

học quận Hải Châu ........................................................................................................34

2.3.2. Thực trạng nội dung hoạt động trải nghiệm theo Chương trình GDPT mới.....38

2.3.3. Thực trạng loại hình hoạt động và phương thức tổ chức hoạt động trải

nghiệm của học sinh ở các trường tiểu học quận Hải Châu ..........................................40

2.3.4. Thực trạng điều kiện và phương tiện tổ chức hoạt động trải nghiệm của

học sinh ở các trường tiểu học quận Hải Châu..............................................................41

2.3.5. Thực trạng các lực lượng tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm của học

sinh ở các trường tiểu học quận Hải Châu ....................................................................43

2.3.6. Thực trạng đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các

trường tiểu học quận Hải Châu......................................................................................45

2.4. Thực trạng quản lý tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường tiểu

học quận Hải Châu ........................................................................................................48

2.4.1. Thực trạng quản lý mục tiêu hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các

trường tiểu học quận Hải Châu......................................................................................48

2.4.2. Thực trạng quản lý nội dung hoạt động trải nghiệm theo Chương trình

GDPT mới .....................................................................................................................50

2.4.3. Thực trạng quản lý loại hình hoạt động và phương thức tổ chức hoạt động

trải nghiệm của học sinh ở các trường tiểu học quận Hải Châu....................................53

2.4.4. Thực trạng quản lý điều kiện và phương tiện tổ chức hoạt động trải nghiệm

của học sinh ở các trường tiểu học quận Hải Châu .......................................................54

2.4.5. Thực trạng quản lý các lực lượng tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm

của học sinh ở các trường tiểu học quận Hải Châu .......................................................56

2.4.6. Thực trạng quản lý đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm của học sinh ở

các trường tiểu học quận Hải Châu ...............................................................................59

2.5. Yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tổ chức hoạt động trải nghiệm của học sinh các

trường tiểu học quận Hải Châu......................................................................................59

2.6. Đánh giá chung về khảo sát thực trạng ..................................................................60

2.6.1. Mặt mạnh ....................................................................................................60

2.6.2. Mặt hạn chế.................................................................................................61

2.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế................................................................61

Tiểu kết chương 2..........................................................................................................62

CHƯƠNG 3. CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CỦA

HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HẢI CHÂU THÀNH PHỐ

ĐÀ NẴNG.....................................................................................................................63

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................................................63

3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu ................................................................................63

3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn ................................................................................63

3.1.3. Đảm bảo tính khả thi....................................................................................63

3.1.4. Đảm bảo phát huy các lực lượng tham gia ..................................................64

3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường tiểu học

quận Hải Châu ...............................................................................................................64

3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan

trọng, sự cần thiết phải đảm bảo nội dung, quy trình tổ chức hoạt động trải nghiệm và

quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh ...................................................................64

3.2.2. Chỉ đạo đổi mới công tác xây dựng kế hoạch giáo dục HĐTN của học sinh

.......................................................................................................................................67

3.2.3. Chỉ đạo thực hiện đa dạng các phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động

trải nghiệm cho học sinh................................................................................................68

3.2.4. Tăng cường bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm cho cán

bộ, giáo viên ..................................................................................................................74

3.2.5. Tăng cường kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện hoạt động trải nghiệm

.......................................................................................................................................78

3.2.6. Đầu tư bổ sung cơ sở vật chất, huy động các nguồn lực, xã hội hoá để

thực hiện tốt hoạt động trải nghiệm trong nhà trường tiểu học ..................................79

3.2.7. Mối quan hệ giữa các biện pháp .................................................................81

3.3. Khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động trải

nghiệm của học sinh ở các trường tiểu học quận Hải Châu ..........................................82

3.3.1. Mục đích khảo sát.......................................................................................82

3.3.2. Nội dung khảo sát .......................................................................................82

3.3.3. Đối tượng khảo sát......................................................................................82

3.3.4. Phương pháp khảo sát.................................................................................82

3.3.5. Kết quả khảo sát....................................................................................... 822

Tiểu kết chương 3..........................................................................................................85

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .............................................................................87

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................89

PHỤ LỤC ................................................................................................................ PL1

QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (Bản sao)

DANH MỤC CH VIẾT TẮT

BGH

CBQL

CBGVNV

CSVC

ĐHSP

ĐTB

GD&ĐT

GV

GVCN

HCM

HĐGDNGLL

HĐTN

HS

K

KHGD

KQT

NXB

PH

QLGD

QT

RQT

STT

T

TB

TH

THCS

THPT

TPĐN

TTGD

UBND

XHCN

XHH

Y

: Ban giám hiệu

: Cán bộ quản lý

: Cán bộ giáo viên nhân viên

: Cơ sở vật chất

: Đại học Sư phạm

: Điểm trung bình

: Giáo dục và Đào tạo

: Giáo viên

: Giáo viên chủ nhiệm

: Hồ Chí Minh

: Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

: Hoạt động trải nghiệm

: Học sinh

: Khá

: Khoa học Giáo dục

: Không quan trọng

: Nhà xuất bản

: Phụ huynh

: Quản lý giáo dục

: Quan trọng

: Rất quan trọng

: Số thứ tự

: Tốt

: Trung bình

: Tiểu học

: Trung học cơ sở

: Trung học phổ thông

: Thành phố Đà Nẵng

: Trung tâm Giáo dục

: Ủy ban nhân dân

: Xã hội chủ nghĩa

: Xã hội hóa

: Yếu

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu

bảng

Tên bảng Trang

2.1 Chuẩn thang điểm đánh giá khảo sát 29

2.2 Diện tích, dân số các phường của quận Hải Châu 30

2.3

Số lượng trường, lớp, CBGVNV và HS của quận Hải Châu năm

học 2021 – 2022

32

2.4

Quy mô phát triển trường, lớp, học sinh Tiểu học quận Hải Châu

các năm học trong giai đoạn 2017 - 2022

33

2.5 Tổng số lớp và HSTH của quận Hải Châu năm học 2021-2022 33

2.6

Thực trạng nhận thức và thực hiện mục tiêu hoạt động trải nghiệm

của học sinh ở các trường tiểu học quận Hải Châu

35

2.7 Nguyên nhân học sinh tham gia HĐTN 37

2.8

Thực trạng nhận thức và thực hiện nội dung dạy học theo hình

thức trải nghiệm ở các trường Tiểu học

38

2.9

Thực trạng loại hình hoạt động và phương thức tổ chức hoạt động

trải nghiệm của học sinh ở các trường tiểu học quận Hải Châu

40

2.10

Thực trạng trạng điều kiện và phương tiện tổ chức hoạt động trải

nghiệm của học sinh ở các trường tiểu học quận Hải Châu

41

2.11 Thứ tự ưu tiên các biện pháp xã hội hóa giáo dục trong HĐTN 43

2.12

Thực trạng các lực lượng tham gia tổ chức HĐTN ở các trường

Tiểu học

44

2.13

Thực trạng đánh giá kết quả HĐTN của học sinh ở các trường tiểu

học quận Hải Châu

45

2.14 Thực trạng quản lý mục tiêu hoạt động trải nghiệm 48

2.15 Thực trạng quản lý nội dung hoạt động trải nghiệm 50

2.16

Thực trạng quản lý loại hình hoạt động và phương pháp tổ chức

HĐTN

53

2.17 Thực trạng quản lý điều kiện và phương tiện tổ chức HĐTN 54

2.18 Thực trạng quản lý các lực lượng tham gia tổ chức HĐTN 56

2.19 Thực trạng quản lý đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm 58

2.20

Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tổ chức HĐTN của

học sinh các trường tiểu học quận Hải Châu 59

3.1 Khảo sát tính cấp thiết của các biện pháp quản lý tổ chức HĐTN 83

3.2 Khảo sát tính khả thi của các biện pháp quản lý tổ chức HĐTN 84

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ

Số hiệu

sơ đồ

Tên sơ đồ Trang

1.1

Phẩm chất và năng lực hình thành thông qua hoạt động trải

nghiệm cho học sinh cấp tiểu học

12

Số hiệu

biểu đồ

Tên biểu đồ Trang

2.1

Mức độ quan trọng của các yếu tố mục tiêu hoạt động trải

nghiệm

36

2.2

Mức độ quan trọng của các yếu tố nội dung hoạt động trải

nghiệm

39

2.3

Mức độ quan trọng của các yếu tố điều kiện và phương tiện tổ

chức hoạt động trải nghiệm

42

2.4

Mức độ quan trọng của các yếu tố quản lý nội dung hoạt động trải

nghiệm

52

3.1 Tính cấp thiết của các biện pháp quản lý tổ chức HĐTN 84

3.2 Khảo sát tính khả thi của các biện pháp quản lý tổ chức HĐTN 85

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong hệ thống giáo dục quốc dân, tiểu học được xem là bậc học nền tảng, là cơ

sở ban đầu cho việc hình thành, phát triển toàn diện nhân cách con người, đặt nền

móng vững chắc cho giáo dục phổ thông và cho toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân.

Như vậy, giáo dục tiểu học là điều kiện cơ bản để nâng cao dân trí, là cơ sở ban đầu

hết sức quan trọng cho việc đào tạo trẻ em trở thành công dân tốt của đất nước. Trong

xu thế đổi mới giáo dục và triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018,

hoạt động trải nghiệm (HĐTN) là một trong những nội dung giáo dục trọng tâm ở

trường tiểu học. Đây là hoạt động giáo dục bắt buộc, giúp học sinh dựa trên sự huy

động tổng hợp kiến thức và kỹ năng từ nhiều lĩnh vực giáo dục khác nhau để trải

nghiệm thực tiễn đời sống gia đình, nhà trường, xã hội, tham gia hoạt động hướng

nghiệp và hoạt động phục vụ cộng đồng dướisự hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo

dục, qua đó hình thành, phát triển những phẩm chất, nănglực cần thiết. Hoạt động học

tập trải nghiệm là các hoạt động giáo dục thực tiễn được tiến hành song song với hoạt

động dạy học trong nhà trường. HĐTN là một bộ phận của quá trình giáo dục được tổ

chức ngoài giờ học ở trên lớp và có mối quan hệ bổ sung, hỗ trợ cho hoạt động dạy học

trong giờ chính khoá. Thông qua HĐTN, học sinh được học qua thực tế cuộc sống,

được thể hiện kiến thức, kĩ năng mình đã tích lũy được và tự mình thay đổi. HĐTN

của học sinh rất đa dạng và phong phú, được tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau:

Hoạt động khám phá hình thành tri thức, kĩ năng mới; Hoạt động nghiên cứu khoa học

gắn với rèn luyện đạo đức, kĩ năng sống hàng ngày của học sinh,... Thông qua các hoạt

động đó, giáo viên, nhà trường hình thành tri thức, kĩ năng mới cho học sinh hoặc

củng cố, phát triển kiến thức, kĩ năng đã tích lũy được ở người học, từ đó giúp học

sinh phát triển năng lực hành động. HĐTN có tác dụng tạo môi trường thuận lợi để

học sinh tiểu học phát triển năng lực một cách tốt nhất, phát huy những tố chất và tài

năng, khắc phục những điểm yếu còn tồn tại để phát triển và thích ứng trong môi

trường xã hội luôn luôn biến đổi.

Thực tế cho thấy, tại các trường tiểu học quận Hải Châu thành phố Đà Nẵng

trong giai đoạn vừa qua đã triển khai tích cực và đạt được một số hiệu quả bước đầu về

công tác tổ chức HĐTN cho học sinh. Tuy vậy vẫn còn những bất cập, hạn chế trong

việc quản lý; mức độ đầu tư còn chưa được thoả đáng cả về trí tuệ, thời gian và nguồn

lực để tổ chức. Một số ít giáo viên và cha mẹ học sinh không nhận thức rõ vai trò,

trách nhiệm của mình cũng như tầm quan trọng của HĐTN ở bên trong và bên ngoài

nhà trường có tác dụng như thế nào đối với học sinh, với chất lượng giáo dục nhà

trường. Mặt khác, cha mẹ học sinh và cán bộ quản lý giáo dục đôi lúc cũng chưa thật

sự chú trọng đến công tác tổ chức, đặc biệt là vấn đề an toàn cho con em khi tham gia

HĐTN bên ngoài nhà trường. Bên cạnh đó, kỹ năng tổ chức HĐTN của giáo viên có

những hạn chế nhất định cũng dẫn tới hiệu quả hoạt động giáo dục trải nghiệm cho học