Quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trường với gia đình và xã hội trong giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học tại các trường tiểu học thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN VĂN CƯỜNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHỐI HỢP

GIỮA NHÀ TRƯỜNG VỚI GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI

TRONG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG

CHO HỌC SINH TIỂU HỌC TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC

THÀNH PHỐ HẠ LONG TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN VĂN CƯỜNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHỐI HỢP

GIỮA NHÀ TRƯỜNG VỚI GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI

TRONG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG

CHO HỌC SINH TIỂU HỌC TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC

THÀNH PHỐ HẠ LONG TỈNH QUẢNG NINH

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. Đỗ Thế Hưng

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu

nêu trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa

từng được ai công bố trong bất kì công trình nào khác.

Tác giả luận văn

Nguyễn Văn Cường

ii

LỜI CẢM ƠN

Em xin trân trọng cảm ơn:

Ban giám hiệu, các phòng ban chức năng, Bộ phận phụ trách Sau đại học

thuộc Phòng đào tạo, Khoa Tâm lý - Giáo dục Trường Đại học Sư phạm - Đại

học Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập và

hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Với lòng biết ơn chân thành, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới: TS Đỗ

Thế Hưng - Người Thầy đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ em hoàn

thành luận văn này.

Và cuối cùng là lời cảm ơn chân thành tới gia đình, đồng nghiệp và các

bạn học viên lớp Thạc sĩ Quản lý Giáo dục K24 đã luôn động viên, khích lệ tôi

trong thời gian vừa qua.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2018

Học viên

Nguyễn Văn Cường

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.....................................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... v

DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................vi

MỞ ĐẦU..............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài................................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu..........................................................................................3

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .....................................................................4

5. Nhiệm vụ nghiên cứu .........................................................................................4

6. Phạm vi nghiên cứu............................................................................................4

7. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................5

8. Cấu trúc luận văn ...............................................................................................6

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHỐI HỢP

GIỮA NHÀ TRƯỜNG, GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI TRONG GIÁO

DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC........7

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.....................................................................7

1.1.1. Trên thế giới..............................................................................................7

1.1.2. Ở Việt Nam...............................................................................................8

1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................9

1.2.1. Kỹ năng sống ............................................................................................9

1.2.2. Giáo dục kỹ năng sống.............................................................................10

1.2.3. Nhà trường, gia đình, xã hội.....................................................................11

1.2.4. Quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong

GDKNS cho học sinh...............................................................................13

1.3. Một số vấn đề cơ bản về hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh

ở trường tiểu học .....................................................................................15

1.3.1. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh TH và mục tiêu giáo dục TH................15

1.3.2. Mục tiêu, nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh TH ......................17

1.3.3. Các phương pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh TH ........................18

iv

1.3.4. Hình thức tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học .................20

1.4. Chức năng quản lý của hiệu trưởng trường tiểu học về hoạt động phối

hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục kỹ năng sống

cho học sinh ............................................................................................21

1.4.1. Xây dựng kế hoạch phối hợp giữa nhà trường và các lực lượng giáo dục

trong GDKNS cho học sinh......................................................................21

1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch phối hợp giữa nhà trường và các lực lượng

giáo dục trong GDKNS cho học sinh ........................................................23

1.4.3. Chỉ đạo hoạt động phối hợp giữa nhà trường và các lực lượng giáo dục

trong GDKNS cho học sinh......................................................................23

1.4.4. Kiểm tra, đánh giá hiệu quả hoạt động phối hợp giữa nhà trường và các

lực lượng giáo dục trong GDKNS cho học sinh.........................................24

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia

đình và xã hội trong giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trường tiểu học .........25

1.5.1. Mục tiêu giáo dục TH và yêu cầu GDKNS ...............................................25

1.5.2. Nhận thức của các lực lượng tham gia phối hợp GDKNS cho học sinh ......26

1.5.3. Trình độ của đội ngũ giáo viên .................................................................26

1.5.4. Tính tích cực của học sinh tham gia vào quá trình rèn luyện KNS..............27

1.5.5. Điều kiện kinh tế xã hội, văn hoá của địa phương, của gia đình .................27

Tiểu kết chương 1 ................................................................................................29

Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHỐI HỢP GIỮA

NHÀ TRƯỜNG, GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC KỸ

NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC

THÀNH PHỐ HẠ LONG TỈNH QUẢNG NINH..................................30

2.1. Khái quát về nghiên cứu thực trạng ..........................................................30

2.1.1. Vài nét về địa bàn nghiên cứu ..................................................................30

2.1.2. Mục đích khảo sát....................................................................................36

2.1.3. Nội dung khảo sát....................................................................................36

2.1.4. Đối tượng khảo sát...................................................................................37

2.1.5. Phương pháp khảo sát ..............................................................................37

2.2. Thực trạng nhận thức của nhà trường, gia đình và xã hội về GDKNS và

phối hợp giữa các lực lượng trong GDKNS cho học sinh tiểu học tại địa

bàn thành phố Hạ Long............................................................................38

v

2.2.1. Nhận thức về tầm quan trọng của GDKNS cho học sinh............................38

2.2.2. Nhận thức về mức độ quan trọng của các KNS cần giáo dục cho học

sinh TH ...................................................................................................39

2.2.3. Thực trạng phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong công tác

GDKNS cho học sinh TH thành phố Hạ Long...........................................40

2.2.4. Đánh giá thực trạng về GDKNS và phối hợp giữa nhà trường, gia đình

và xã hội trong GDKNS cho học sinh thành phố Hạ Long .........................46

2.3. Thực trạng quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã

hội trong GDKNS cho học sinh trường tiểu học thành phố Hạ Long tỉnh

Quảng Ninh.............................................................................................48

2.3.1. Thực trạng việc xây dựng kế hoạch phối hợp các lực lượng GD trong

GDKNS cho học sinh của hiệu trưởng các nhà trường...............................48

2.3.3. Thực trạng tổ chức chỉ đạo phối hợp giữa nhà trường với gia đình và xã

hội trong GDKNS cho HS tiểu học thành phố Hạ Long .............................51

2.3.4. Quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động phối hợp giữa nhà trường với gia

đình và xã hội trong GDKNS cho HS tiểu học thành phố Hạ Long.............54

2.3.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động phối hợp giữa

nhà trường, gia đình và xã hội để GDKNS cho học sinh trường tiểu học

thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh ........................................................57

2.3.6. Nguyên nhân của những hạn chế trong quản lý hoạt động phối hợp giữa

nhà trường, gia đình và xã hội để GDKNS cho học sinh trường tiểu học

thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh ........................................................58

Tiểu kết chương 2 ................................................................................................62

Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHỐI HỢP GIỮA NHÀ

TRƯỜNG, GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC KỸ

NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC

THÀNH PHỐ HẠ LONG TỈNH QUẢNG NINH..................................63

3.1. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp..........................................................63

3.1.1. Nguyên tắc phải nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục ...................................63

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ..............................................................64

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ.............................................................64

3.1.4. Nguyên tắc phát huy được tính tích cực của các lực lượng giáo dục ...........64

3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và

xã hội trong GDKNS cho học sinh trường tiểu học thành phố Hạ Long

tỉnh Quảng Ninh ......................................................................................65

vi

3.2.1. Khảo sát đánh giá tiềm năng của các lực lượng giáo dục nhằm khai thác

sử dụng vào tổ chức các hoạt động GDKNS cho học sinh..........................65

3.2.2. Tuyên truyền nâng cao nhận thức và kỹ năng sư phạm, tổ chức giáo dục

và phối hợp trong GDKNS cho các lực lượng giáo dục..............................67

3.2.3. Xây dựng kế hoạch tổ chức phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã

hội trong GDKNS cho học sinh ................................................................70

3.2.4. Tăng cường nguồn lực cho công tác phối hợp giữa nhà trường với gia

đình và các lực lượng giáo dục trong GDKNS cho học sinh.......................72

3.2.5. Thường xuyên kiểm tra đánh giá, tổng kết rút kinh nghiệm nhân điển hình

tiên tiến, tạo dựng một phong trào toàn dân tham gia GDKNS cho HS...........73

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...............................................................75

3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất.........77

3.4.1. Mục đích khảo sát....................................................................................77

3.4.2. Đối tượng khảo sát...................................................................................77

3.4.3. Cách đánh giá..........................................................................................77

3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm.......................................................................77

3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ...............................................................................78

Tiểu kết chương 3 ................................................................................................81

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .....................................................................82

1. Kết luận ...........................................................................................................82

2. Khuyến nghị ....................................................................................................83

TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................85

PHỤ LỤC

iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

CBGV Cán bộ giáo viên

CBQL Cán bộ quản lý

CMHS Cha mẹ học sinh

CNH-HĐH Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

CNTT Công nghệ thông tin

CSVC Cơ sở vật chất

DH Dạy học

GD Giáo dục

GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo

GDKNS Giáo dục kỹ năng sống

GĐ Gia đình

GV Giáo viên

GVCN Giáo viên chủ nhiệm

HĐ Hoạt động

HS Học sinh

KNS Kỹ năng sống

LLXH Lực lượng xã hội

NT Nhà trường

PHHS Phụ huynh học sinh

QL Quản lý

QLGD Quản lý giáo dục

QLNT Quản lý nhà trường

TDTT Thể dục thể thao

TH Tiểu học

THCS Trung học cơ sở

THPT Trung học phổ thông

TN Thiếu niên

XH Xã hội

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Quy mô trường, lớp, HS cấp TH thành phố Hạ Long .......................... 31

Bảng 2.2: Chất lượng học sinh giỏi TH 3 năm qua............................................... 32

Bảng 2.3: Chất lượng 2 mặt giáo dục.................................................................... 33

Bảng 2.4: Đội ngũ GV trường TH thành phố Hạ Long 3 năm qua....................... 34

Bảng 2.5: Đội ngũ CBQL TH 3 năm qua.............................................................. 35

Bảng 2.6: Tình hình cơ sở vật chất các trường Tiểu học thành phố hạ Long ....... 35

Bảng 2.7: Mức độ cần thiết của công tác GDKNS cho học sinh trong nhà trường........38

Bảng 2.8: Mức độ quan trọng của các KNS cần giáo dục cho học sinh tiểu học

thành phố Hạ Long................................................................................ 39

Bảng 2.9: Các biện pháp và hình thức phối hợp của nhà trường để phối hợp

các lực lượng GD nhằm GDKNS cho học sinh.................................... 41

Bảng 2.10: Các biện pháp và hình thức phối hợp của gia đình với nhà trường

nhằm GDKNS cho học sinh.................................................................. 43

Bảng 2.11: Mức độ ảnh hưởng của các LLXH trong công tác GDKNS cho học sinh ....45

Bảng 2.12: Thực trạng xây dựng kế hoạch chương trình phối hợp nhà trường

với gia đình và xã hội trong GDKNS cho HS ...................................... 49

Bảng 2.13: Mức độ thực hiện và hiệu quả của công tác tổ chức chỉ đạo phối hợp

giữa nhà trường với gia đình và XH trong việc GDKNS cho HS............ 51

Bảng 2.14: Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động phối hợp giữa nhà trường

với gia đình và xã hội trong GDKNS cho HS ...................................... 54

Bảng 2.15: Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà

trường, gia đình và xã hội để GDKNS cho học sinh trường tiểu học

thành phố Hạ Long................................................................................ 57

Bảng 2.16: Nguyên nhân hạn chế hiệu quả của sự phối hợp các lực lượng nhằm

GDKNS cho học sinh............................................................................ 58

Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của 5 biện

pháp quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã

hội trong GDKNS cho học sinh trường tiểu học thành phố Hạ Long

tỉnh Quảng Ninh.................................................................................... 78