Quản lý hoạt động phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở các trường mầm non huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

BÙI THỊ HÀ

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN THỂ CHẤT

CHO TRẺ MẪU GIÁO 4-5 TUỔI Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON

HUYỆN TIÊN LỮ, TỈNH HƯNG YÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

BÙI THỊ HÀ

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN THỂ CHẤT

CHO TRẺ MẪU GIÁO 4-5 TUỔI Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON

HUYỆN TIÊN LỮ, TỈNH HƯNG YÊN

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn: TS. Lê Thị Phương Hoa

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu

là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020

Tác giả luận văn

Bùi Thị Hà

ii

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới Lãnh

đạo trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo Cô giáo đã tham

gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo điều kiện giúp đỡ em

trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trường.

Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến TS. Lê Thị Phương Hoa,

người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ em trong suốt quá trình học

tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù bản thân

em đã luôn cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm khuyết. Kính

mong được sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cô và các bạn đồng nghiệp.

Em xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020

Tác giả luận văn

Bùi Thị Hà

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................... ii

MỤC LỤC ...................................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.......................................................................... iv

DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... v

DANH MỤC BIỂU ĐỒ............................................................................................... vi

MỞ ĐẦU...................................................................................................................... 1

1. Lí do chọn đề tài ....................................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 3

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.......................................................................... 3

4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài.......................................................................... 3

5. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3

6. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................................ 4

7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4

8. Cấu trúc nội dung luận văn....................................................................................... 5

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN

THỂ CHẤT CHO TRẺ MẪU GIÁO 4-5 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON.......... 6

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề................................................................................ 6

1.1.1. Những nghiên cứu nước ngoài............................................................................ 6

1.2. Một số khái niệm công cụ.................................................................................... 10

1.2.1. Quản lý.............................................................................................................. 10

1.2.2. Hoạt động phát triển thể chất............................................................................ 12

1.2.3. Quản lý hoạt động phát triển thể chất cho trẻ mầm non................................... 13

1.3. Hoạt động Phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ..................................... 14

1.3.1. Một số đặc điểm phát triển thể chất của trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi......................... 14

1.3.2. Mục tiêu của giáo dục mầm non trong lĩnh vực phát triển thể chất cho trẻ

mẫu giáo........................................................................................................... 16

1.3.3. Nội dung phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi .................................... 17

iv

1.3.4. Hình thức phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường mầm non .... 22

1.3.5 Phương pháp phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường mầm non

..................................................................................................................................... 28

1.4. Quản lý hoạt động phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường mầm

non .............................................................................................................................. 28

1.4.1. Lập kế hoạch tổ chức các hoạt động phát triển vận động cho trẻ mẫu giáo

4-5 tuổi ở trường mầm non .............................................................................. 28

1.4.2. Tổ chức triển khai các hoạt động phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở

trường mầm non ........................................................................................................... 29

1.4.3. Chỉ đạo thực hiện hoạt động PTTC cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường mầm

non .............................................................................................................................. 30

1.4.4. Kiểm tra, đánh giá quá trình thực hiện hoạt động phát triển thể chất cho trẻ

mâu giáo 4-5 tuổi ở trường mầm non .............................................................. 31

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động phát triển thể chất cho trẻ mẫu

giáo 4-5 tuổi ở trường mầm non ...................................................................... 32

1.5.1. Yếu tố khách quan ............................................................................................ 32

1.5.2. Yếu tố chủ quan ................................................................................................ 35

Kết luận chương 1....................................................................................................... 38

Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN THỂ CHẤT

CHO TRẺ MẪU GIÁO 4-5 TUỔI Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON, HUYỆN TIÊN

LỮ, TỈNH HƯNG YÊN............................................................................................... 39

2.1. Khái quát về thực trạng các trường khảo sát ....................................................... 39

2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của huyện Tiên Lữ, tỉnh

Hưng Yên ........................................................................................................... 39

2.1.2. Khái quát về tình hình giáo dục mầm non huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên............ 40

2.2. Mục đích, nội dung và phương pháp khảo sát thực trạng.................................... 42

2.2.1. Mục đích khảo sát............................................................................................. 42

2.2.2. Nội dung khảo sát ............................................................................................. 43

2.2.3. Phương pháp khảo sát và phương thức xử lý số liệu........................................ 43

2.3. Kết quả khảo sát thực trạng .................................................................................... 44

v

2.3.1. Thực trạng hoạt động PTTC cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở các trường mầm non,

huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên.......................................................................... 44

2.3.2. Thực trạng quản lý hoạt động phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở

các trường mầm non, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên....................................... 53

2.3.3. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động phát triển thể chất

cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở các trường mầm non, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng

Yên ..................................................................................................................... 66

2.3.4. Đánh giá chung về thực trạng công tác PTTC cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi và

Quản lý hoạt động PTTC cho trẻ huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên ................... 69

Tiểu kết chương 2 ....................................................................................................... 72

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN THỂ

CHẤT CHO TRẺ MẪU GIÁO 4-5 TUỔI Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON,

HUYỆN TIÊN LỮ, TỈNH HƯNG YÊN ................................................................. 74

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ....................................................................... 74

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích .................................................................. 74

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................................................................... 74

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ .................................................................... 74

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ..................................................................... 75

3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ...................................................................... 76

3.1.6. Nguyên tắc đảm bảo tính linh hoạt, mềm dẻo .................................................. 76

3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi

ở các trường mầm non, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên.................................... 76

3.2.1. Bồi dưỡng nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm cho CBQL, giáo viên

mầm non, nhân viên phụ trách dinh dưỡng về tầm quan trọng của hoạt động

PTTC cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại các trường mầm non ................................. 76

3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng kiến thức, nâng cao kỹ năng tổ chức các hoạt động phát

triển thể chất cho trẻ của giáo viên mầm non .................................................... 81

3.2.3. Chỉ đạo đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động PTTC cho trẻ

mẫu giáo 4-5 tuổi huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên............................................. 83

3.2.4. Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị kĩ thuật , các điều kiện hỗ trợ thực

hiện hoạt động phát triển thể chất cho trẻ 4-5 tuổi ........................................... 87

vi

3.2.5. Chỉ đạo đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động PTTC

cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên ................................ 88

3.2.5. Phối hợp giữa nhà trường và gia đình để thực hiện hoạt động phát triển thể

chất cho trẻ theo khoa học.................................................................................. 91

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .......................................................................... 92

3.4. Khảo nghiệm các biện pháp đề xuất.................................................................... 93

3.4.1. Mục đích ........................................................................................................... 93

3.5. Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ................. 93

3.5.1. Đối tượng khảo nghiệm .................................................................................... 93

3.5.2. Mục đích khảo nghiệm ..................................................................................... 93

3.5.3. Nội dung khảo nghiệm...................................................................................... 93

3.5.4. Phương pháp khảo nghiệm ............................................................................... 93

3.5.5. Kết quả khảo nghiệm........................................................................................ 94

Kết luận chương 3....................................................................................................... 98

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ......................................................................... 100

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................... 104

PHỤ LỤC.......................................................................................................................

iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CB Cán bộ

CBQL Cán bộ quản lý

ĐTB Điểm trung bình

GĐ Gia đình

GV Giáo viên

HQTH Hiệu quả thực hiện

MĐTH Mức độ thực hiện

MG Mẫu giáo

NV Nhân viên

PTTC Phát triển thể chất

TB Thứ bậc

TĐ Tổng điểm

XH Xã hội

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Mạng lưới trường MN, số trẻ Mầm non, số trẻ 4-5 tuổi, GV mầm non

huyện Tiên Lữ 2018 - 2019..................................................................... 40

Bảng 2.2. Xếp loại mức độ PTTC của trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi huyện Tiên Lữ,

năm học 2018-2019................................................................................. 42

Bảng 2.3. Nhận thức của các khách thể điều tra về tầm quan trọng của hoạt

động PTTC cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng

Yên .......................................................................................................... 44

Bảng 2.4. Đánh giá của các khách thể điều tra về hình thức tổ chức hoạt động

PTTC cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên........... 49

Bảng 2.5. Đánh giá của các khách thể điều tra về xây dựng kế hoạch PTTC cho

trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên ............................ 54

Bảng 2.6. Đánh giá của các khách thể điều tra về tổ chức thực hiện PTTC cho

trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên .......................... 57

Bảng 2.8. Đánh giá của các khách thể điều tra về việc kiểm tra, đánh giá kết quả

hoạt động PTTC cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng

Yên .......................................................................................................... 64

Bảng 2.9. Đánh giá của các khách thể điều tra về các yếu tố ảnh hưởng đến

quản lý hoạt động PTTC cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi huyện Tiên Lữ,

tỉnh Hưng Yên......................................................................................... 66

Bảng 3.1. Đánh giá của các khách thể điều tra về tính cấp thiết và tính khả thi của các

biện pháp PTTC cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên

................................................................................................................. 94

Bảng 3.3. Mức độ tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp...... 97

vi

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1. Nội dung PTTC cho trẻ 4-5 tuổi......................................................... 47

Biểu đồ 2.2: Phương pháp PTTC cho trẻ 4-5 tuổi................................................... 52

Biểu đồ 3.1. Tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động

PTTC cho trẻ 4-5 tuổi huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên ...................... 96

1

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Giáo dục đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển của mỗi quốc

gia. Trẻ em là những lực lượng nòng cốt của đất nước ta trong tương lai. Thế kỷ 21 là

thế kỷ của trí tuệ, thế kỷ của nền kinh tế trí thức. Chính vì vậy Đảng, Nhà nước ta rất

quan tâm và đầu tư giáo dục, với quan điểm “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”, đầu tư

cho giáo dục là đầu tư phát triển. GDMN là một bộ phận của giáo dục quốc dân. Mục

tiêu của GDMN là “Giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ, hình thành

những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào học lớp 1”. GDMN tạo

khởi đầu cho sự phát triển toàn diện của trẻ, đặt nền tảng cho việc học tập ở các cấp học

tiếp theo. Để thực hiện tốt các mục tiêu trên, cần nhận thức rằng với năng lực, chức năng

của trẻ chỉ có thể hình thành và phát triển tốt khi cơ thể trẻ khỏe mạnh và có khả năng tư

duy. Khi đó việc tập luyện và giáo dục mới phát huy vai trò chủ đạo, có tính quyết định

tới việc hình thành năng lực cho trẻ. Điều đó có thể hiện vai trò to lớn của GDTC đối với

sự phát triển con người toàn diện. GDTC trong giai đoạn này sẽ tạo cơ sở tốt nhất cho

sự phát triển cơ thể trong suốt cuộc đời sau này của trẻ.

Trong chương trình giáo dục mầm non, giáo dục phát triển thể chất là một trong

những lĩnh vực giáo dục phát triển toàn diện cho trẻ. Giáo dục phát triển vận động cho

trẻ không chỉ đơn thuần dạy múa hay dạy vận động mà mục đích để phát triển các cơ

bắp, xương, khớp, sự khéo léo, dẻo dai… thông qua các động tác là cơ hội phát huy

năng lực vận động tiềm ẩn của đứa trẻ. Trẻ được vận động một cách phù hợp sẽ tạo

điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của hệ thần kinh, giúp cho quá trình cảm giác, tri

giác, trí nhớ, tư duy phát triển tốt. Đồng thời cũng củng cố cho trẻ những kiến thức về

sự vật hiện tượng xung quanh [3].

Thông qua hoạt động phát triển vận động còn giúp trẻ phát triển tình cảm, xã hội,

vì vận động sẽ giúp trẻ nâng cao nhận biết của bản thân, phẩm chất đạo đức như tinh

thần tập thể, lòng mong muốn giúp đỡ lẫn nhau, tính thẳng thắn, tính trung thực, tính

khiêm tốn, công bằng…

Trẻ em trong độ tuổi 4-5 tuổi là thời kỳ quan trọng nhất để thực hiện các hoạt

động phát triển thể chất, giúp cơ, xương ngày một săn chắc, việc luyện tập các động

2

tác vận động, khả năng giữ thăng bằng, sự phối hợp các giác quan và vận động giữa

các cơ với nhau; đây chính là thời kỳ phát triển đa dạng các lĩnh vực, từ phát triển thể

chất, ngôn ngữ, nhận thức, thẩm mỹ đến phát triển tình cảm và các mối quan hệ xã hội

cho trẻ; là cơ sở nền tảng cho quá trình học tập, phát triển tư duy, hình thành cơ sở ban

đầu nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa và chuẩn bị tiền đề cần thiết cho trẻ vào

trường tiểu học.

Công tác quản lý hoạt động phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi huyện

Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên đã được những thành tựu nhất định như: Cán bộ quản lý các

trường mầm non trên địa bàn huyện thực hiện tốt công tác tham mưu với chính quyền

địa phương và các cơ quan quản lý cấp trên để được sự quan tâm đầu tư cơ sở vật chất

trang thiết bị, xây dựng các phòng chức năng, xây thêm phòng học đáp ứng nhu cầu

học tập của trẻ; Tăng cường công tác tác tuyên truyền cho đội ngũ CB - GV - NV, phụ

huynh và cộng đồng dân cư hiểu sâu sắc về mục đích, ý nghĩa của việc thực hiện giáo

dục thể chất cho trẻ; Hàng năm xây dựng kế hoạch, đề ra các giải pháp sát thực tiễn;

phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng cá nhân trong việc thực hiện chuyên đề giáo dục

phát triển vận động; Bồi dưỡng năng lực, kinh nghiệm thực tiễn cho đội ngũ thông qua

tổ chức tập huấn, sinh hoạt chuyên môn hàng tháng, xây dựng các tiết dạy mẫu có chất

lượng để giáo viên học tập, tăng cường công tác kiểm tra dự giờ tư vấn….Tuy nhiên,

thực tiễn quản lý phát triển thể chất (PTTC) ở các nhà trường mầm non thuộc huyện

Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên còn bộc lộ những tồn tại cơ bản của đội ngũ cán bộ quản lý

của các nhà trường mầm non: thiếu kiến thức, nghiệp vụ quản lý hoạt động PTTC;

thiếu kỹ năng chỉ đạo và đánh giá việc kết hợp bài tập vận động với các yếu tố thiên

nhiên và thiết bị tập luyện để nâng cao hiệu quả PTTC; hạn chế về khả năng lực khai

thác trò chơi vận động, trò chơi dân gian (những nội dung có tính phù hợp cao đối với

lứa tuổi mầm non) để giải quyết nhiệm vụ PTTC. Công tác quản lý hoạt động PTTC ở

trường mầm non chưa được triển khai theo hướng tiếp cận đảm bảo chất lượng. Đó là

một trong những nguyên nhân cơ bản hạn chế hiệu quả GDTC đối với trẻ.

Để nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác PTTC cho trẻ mầm non 4-5 tuổi

trong giai đoạn mới, việc xác định được một hệ thống các biện pháp quản lý hoạt