Quản lý hoạt động duy trì sĩ số học sinh tại các trường THPT huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái theo tiếp cận phối hợp

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

–––––––––––––––––––––

LƢU TRUNG KIÊN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DUY TRÌ SĨ SỐ HỌC SINH

TẠI CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN YÊN BÌNH,

TỈNH YÊN BÁI THEO TI P C N PHỐI H P

LU N VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

–––––––––––––––––––––

LƢU TRUNG KIÊN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DUY TRÌ SĨ SỐ HỌC SINH

TẠI CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN YÊN BÌNH,

TỈNH YÊN BÁI THEO TI P C N PHỐI H P

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8.14.01.14

LU N VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng d n: TS. NGUY N QUỐC TRỊ

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đề tài luận văn này là do chính tôi nghiên cứu và viết

ra d i s h ng d n hoa h c c a TS Nguy n Qu c Tr - Tr ng hoa Qu n

l gi o d c tr ng Đ i h c S ph m I Hà N i C c ết qu nghiên cứu đ c

tr nh ày trong luận văn là trung th c và ch a công trong t công tr nh

nào h c

M i thông tin trích d n trong luận văn đều đ đ c ch r ngu n g c

Thái Nguyên, tháng 7 năm 2021

Ngƣời viết cam đoan

Lưu Trung Kiên

ii

LỜI CẢM ƠN

Sau th i gian đ c h c tập ch ng tr nh Cao h c chuyên ngành Qu n l

gi o d c t i Tr ng Đ i h c S ph m Th i Nguyên và nghiên cứu th c ti n t i

4 Tr ng THPT huy n ên nh t nh Yên i Đến nay t c gi đ hoàn thành

luận văn “ u n o t ng u tr s s sin t i trư ng T T

u n ên n t n ên i t o ti p n p i p”. Để hoàn thành luận

văn th c sỹ tôi đ nhận đ c s giúp đỡ c a nhiều tập thể và c nhân

Tr c hết tôi xin đ c ày tỏ lòng iết n chân thành đến c c thầy cô

giáo Tr ng Đ i h c s ph m - Đ i h c Th i nguyên đ tận t nh gi ng d y và

giúp đỡ tôi trong su t qu tr nh h c tập và nghiên cứu Tôi xin trân tr ng ày tỏ

lòng iết n sâu s c đến TS Nguy n Qu c Tr đ tận t nh h ng d n giúp đỡ

tôi trong vi c đ nh h ng về n i dung đề tài ph ng ph p nghiên cứu hoa h c

cũng nh tận t nh giúp đỡ trong su t qu tr nh nghiên cứu để tôi hoàn thành

đ c luận văn

Tôi xin chân thành c m n an Gi m hi u và c c thầy cô gi o 4 tr ng

THPT trên đ a àn huy n Yên nh t nh Yên i đ t o điều i n thuận l i và

nhi t t nh giúp đỡ tôi có đ c c c thông tin cần thiết để ph c v cho đề tài nghiên

cứu c a m nh

V i th i gian nghiên cứu còn h n chế n thân dù đ c g ng r t nhiều

song ch c ch n luận văn hông thể tr nh hỏi những thiếu sót ính mong c c

thầy gi o cô gi o và c c n đ ng nghi p thông c m giúp đỡ đ a ra những

ch d n qu u cho tôi

Thái Nguyên, tháng 7 năm 2021

Tác giả lu n v n

Lƣu Trung Kiên

iii

MỤC LỤC

L i cam đoan ........................................................................................................ i

L i c m n...........................................................................................................ii

M c l c ...............................................................................................................iii

Danh m c hi u những chữ viết t t................................................................. iv

Danh m c c c ng.............................................................................................. v

MỞ ĐẦU............................................................................................................. 1

1 Lí do ch n đề tài .............................................................................................. 1

2 M c đích nghiên cứu ....................................................................................... 3

3 Kh ch thể và đ i t ng nghiên cứu................................................................. 4

4 Gi thuyết hoa h c......................................................................................... 4

5 Nhi m v nghiên cứu ...................................................................................... 4

6 Ph m vi nghiên cứu ......................................................................................... 4

7 Ph ng ph p nghiên cứu ................................................................................. 5

8 C u trúc c a luận văn ...................................................................................... 7

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LU N VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DUY TRÌ

SĨ SỐ HỌC SINH Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

THEO TI P C N PHỐI H P.......................................................................... 8

1 1 Tổng quan nghiên cứu v n đề....................................................................... 8

1 1 1 Những nghiên cứu trên thế gi i................................................................. 8

1 1 2 Những nghiên cứu trong n c................................................................... 9

1 2 C c h i ni m c n liên quan t i đề tài .................................................. 14

1.2.1. Qu n l gi o d c...................................................................................... 14

1.2.2 Qu n lí nhà tr ng................................................................................... 16

1 2 3 Duy tr sĩ s h c sinh ............................................................................... 17

1 2 4 Qu n lí duy tr sĩ s h c sinh ................................................................... 18

1 2 5 Tiếp cận ph i h p trong qu n l ho t đ ng duy tr sĩ s h c sinh .......... 19

1 3 Ho t đ ng duy tr sĩ s h c sinh tr ng Trung h c phổ thông theo

tiếp cận ph i h p................................................................................................ 21

iv

1 3 1 Đặc điểm lứa tuổi h c sinh trung h c phổ thông .................................... 21

1 3 2 V trí vai trò c a ho t đ ng duy tr sĩ s h c sinh tr ng Trung h c

phổ thông ........................................................................................................... 23

1 3 3 M c tiêu c a ho t đ ng duy tr sĩ s h c sinh tr ng Trung h c

phổ thông .......................................................................................................... 24

1 3 4 N i dung c a ho t đ ng duy tr sĩ s h c sinh tr ng THPT .............. 25

1 3 5 Ph ng ph p duy tr sĩ s h c sinh tr ng Trung h c phổ thông........ 26

1 3 6 Con đ ng và h nh thức duy tr sĩ s h c sinh tr ng Trung

h c phổ thông ................................................................................................... 27

1 3 7 Ph i h p c c l c l ng gi o d c trong duy tr sĩ s h c sinh tr ng

Trung h c phổ thông.......................................................................................... 28

1 4 Qu n l ho t đ ng duy tr sĩ s h c sinh tr ng Trung h c phổ thông

theo tiếp cận ph i h p........................................................................................ 30

1 4 1 Ch thể qu n l ho t đ ng duy tr sĩ s h c sinh tr ng Trung h c

phổ thông theo tiếp cận ph i h p ...................................................................... 30

Nhi m v và quyền h n c a ng i hi u tr ng tr ng THPT nh sau:........... 31

1.4.2. N i dung qu n l ho t đ ng duy tr sĩ s h c sinh tr ng Trung h c

phổ thông theo tiếp cận ph i h p ...................................................................... 32

1 5 Những yếu t nh h ng đến qu n l ho t đ ng duy tr sĩ s h c sinh

tr ng Trung h c phổ thông theo tiếp cận ph i h p......................................... 36

1.5 1 Năng l c qu n l c a Hi u tr ng .......................................................... 36

1 5 2 Nhận thức c a c c ch thể tham gia duy tr sĩ s HS THPT................... 37

1 5 3 Tr nh đ năng l c và tinh thần tr ch nhi m c a đ i ngũ gi o viên THPT ... 38

1 5 4 Ch tr ng chính s ch; điều i n inh tế - x h i c a đ a ph ng........ 38

Kết luận ch ng 1.............................................................................................. 39

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DUY TRÌ SĨ SỐ

HỌC SINH TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

HUYỆN YÊN BÌNH, TỈNH YÊN BÁI.......................................................... 40

2 1 Kh i qu t t nh h nh inh tế x h i và gi o d c huy n Yên nh .............. 40

2 1 1 T nh h nh inh tế x h i huy n Yên nh .............................................. 40

v

2 1 2 T nh h nh gi o d c huy n Yên nh........................................................ 42

2 2 Đặc điểm đ a àn nghiên cứu và tổ chức h o s t th c tr ng.................... 44

2 2 1 C c tr ng h c phổ thông thông Yên nh ......................................... 44

2 2 2 Tổ chức h o s t th c tr ng .................................................................... 47

2 3 Th c tr ng ho t đ ng duy tr sĩ s h c sinh c c tr ng Trung h c phổ

thông huy n Yên nh t nh Yên i ................................................................ 49

2 3 1 Th c tr ng duy tr sĩ s h c sinh ............................................................. 49

2 3 2 Nguyên nhân d n đến t nh tr ng h c sinh THPT ỏ h c Yên nh..... 53

2 4 Th c tr ng qu n l ho t đ ng duy tr sỹ s h c sinh THPT huy n

Yên nh t nh Yên i ..................................................................................... 58

2 4 1 Th c tr ng lập ế ho ch duy tr sĩ s HS tr ng THPT ......................... 58

2 4 2 Th c tr ng tổ chức th c hi n duy tr sĩ s HS tr ng THPT.................. 60

2 4 3 Th c tr ng iểm tra duy tr sĩ s HS tr ng THPT ................................ 61

2 5 Th c tr ng mức đ nh h ng c a c c yếu t nh h ng đến qu n l

duy tr sỹ s h c sinh c c tr ng THPT trên đ a àn huy n Yên nh

t nh Yên i....................................................................................................... 64

2 6 Đ nh gi chung về th c tr ng qu n lí ho t đ ng duy tr sỹ s h c sinh

t i c c tr ng THPT huy n Yên nh............................................................... 65

2 6 1 Những ết qu đ t đ c .......................................................................... 65

2 6 2 Những h n chế t n t i............................................................................. 66

2 6 3 Nguyên nhân c a những h n chế t n t i ................................................ 67

Kết luận ch ng 2.............................................................................................. 69

Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DUY TRÌ SĨ SỐ

HỌC SINH Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN

YÊN BÌNH, TỈNH YÊN BÁI THEO HƢỚNG TI P C N PHỐI H P ... 70

3 1 C c nguyên t c đề xu t i n ph p .............................................................. 70

3 1 1 Nguyên t c đ m o tính m c đích ......................................................... 70

3.1.2. Nguyên t c đ m o tính th c ti n.......................................................... 71

3 1 3 Nguyên t c o đ m tính c thể s t đ i t ng ....................................... 72

3 1 5 Nguyên t c o đ m tính h th ng và đ ng ....................................... 72

vi

3 1 4 Nguyên t c o đ m tính hi u qu .......................................................... 72

3 2 Đề xu t i n ph p qu n l duy tr sĩ s h c sinh trung h c phổ thông

huy n Yên nh t nh Yên i .......................................................................... 73

3 2 1 Tăng c ng tham m u cho c p y Đ ng chính quyền về công t c

duy tr sĩ s h c sinh .......................................................................................... 73

3.2.2 Tổ chức ph i h p nhà tr ng gia đ nh và x h i vận đ ng h c sinh

ỏ h c tiếp t c đến tr ng và giúp đỡ h c sinh nghèo đ c đến l p ............... 78

3 2 3 Ch đ o ph t huy vai trò gi o viên ch nhi m trong công tác duy trì

sỹ s h c sinh..................................................................................................... 84

3 2 4 Tổ chức tuyên truyền đ ng viên h c sinh v t hó say mê h c tập ...... 92

3 2 5 Đẩy m nh phong trào “Xây d ng tr ng h c thân thi n h c sinh

tích c c” để thu hút h c sinh đến l p nâng cao hi u qu qu n l duy tr

sĩ s h c sinh .................................................................................................... 94

3 3 M i quan h giữa c c i n ph p................................................................. 99

3 4 Kh o nghi m tính cần thiết và tính h thi c a c c i n ph p................. 100

3.4 1 M c đích h o nghi m .......................................................................... 101

3.4 2 N i dung h o nghi m .......................................................................... 101

3.4 3 Đ i t ng h o nghi m......................................................................... 101

3.4 4 Kết qu h o nghi m............................................................................. 102

Kết luận ch ng 3............................................................................................ 105

K T LU N VÀ KHUY N NGHỊ ............................................................... 106

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 110

PHỤ LỤC

iv

DANH MỤC KÝ HIỆU NHỮNG CHỮ VI T TẮT

CĐ : an ch đ o

CBCNV : C n công nhân viên

CMHS : Cha mẹ h c sinh

CSVC : C s vật ch t

DTSSHS : Duy tr sĩ s h c sinh

GD : Gi o d c

GD&ĐT : Gi o d c & đào t o

GDNGLL : Gi o d c ngoài gi lên l p

GV : Giáo viên

GVBM : Gi o viên môn

GVCN : Gi o viên ch nhi m

HCKK : Hoàn c nh hó hăn

HĐGD : Ho t đ ng gi o d c

HS : H c sinh

KT - XH : Kinh tế - x h i

PCBH : Phòng ch ng ỏ h c

PHHS : Ph huynh h c sinh

PPDH : Ph ng ph p d y h c

QL : Qu n lý

THPT : Trung h c phổ thông

TNXH : T n n x h i

UBND : Ủy an nhân dân

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

ng 2 1 C c u tổ chức c a c c tr ng THPT huy n Yên nh (t i th i

điểm th ng 9/2 2 )...........................................................................45

ng 2 2 Quy mô tr ng l p s C GV s h c sinh c c tr ng THPT

huy n Yên nh năm h c 2 19 - 2020.............................................45

ng 2 3 Tr nh đ chuyên môn c a C QL GV và nhân viên c c tr ng

THPT huy n Yên nh (th ng 9 năm 2 2 ) ....................................45

ng 2 4 Kết qu thi t t nghi p trung h c phổ thông năm 2 2 toàn huy n

Yên Bình ...........................................................................................46

ng 2 5 S l ng tuyển sinh THPT huy n Yên nh ....................................49

ng 2 6 S l ng h c sinh ỏ h c THPT t i huy n Yên nh ......................51

ng 2 7 T l h c sinh THPT ỏ h c huy n Yên nh (sau l p 1 )...........52

ng 2 8 So s nh t l h c sinh THPT ỏ h c Yên nh v i m t s đ a

ph ng h c (năm h c 2 19-2020)..................................................52

ng 3 1 Kết qu h o nghi m tính cần thiết c a c c i n ph p qu n l

ho t đ ng duy tr sĩ s h c sinh t i huy n Yên nh......................102

ng 3 2 Kết qu h o nghi m tính h thi c a c c i n ph p qu n l ho t

đ ng duy tr sĩ s h c sinh t i huy n Yên nh..............................103

1

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

- Về mặt l luận: H n 75 năm nền gi o d c c ch m ng đ coi ph t triển

gi o d c là qu c s ch hàng đầu nhằm nâng cao dân trí ph t triển ngu n nhân

l c i d ỡng nhân tài Điều 13 c a Luật Gi o d c (2 19) hẳng đ nh: H c tập

là quyền và nghĩa v c a công dân M i công dân hông phân i t dân t c tôn

gi o tín ng ỡng gi i tính đặc điểm c nhân ngu n g c gia đ nh đ a v x h i

hoàn c nh inh tế đều nh đẳng về c h i h c tập Nhà n c th c hi n công

ằng x h i trong gi o d c t o môi tr ng gi o d c an toàn o đ m gi o d c

hòa nhập t o điều i n để ng i h c ph t huy tiềm năng năng hiếu c a m nh

Nhà n c u tiên t o điều i n cho ng i h c là trẻ em có hoàn c nh đặc i t

theo quy đ nh c a Luật Trẻ em ng i h c là ng i huyết tật theo quy đ nh

c a Luật Ng i huyết tật ng i h c thu c h nghèo và h cận nghèo th c

hi n quyền và nghĩa v h c tập Đ ng th i nh n m nh: Ph t triển gi o d c xây

d ng x h i h c tập là s nghi p c a Nhà n c và c a toàn dân; Tổ chức gia

đ nh và c nhân có tr ch nhi m chăm lo s nghi p gi o d c ph i h p v i c s

gi o d c th c hi n m c tiêu gi o d c xây d ng môi tr ng gi o d c an toàn

lành m nh (Điều 16)

Kinh nghi m ph t triển gi o d c c a c c n c cho th y mỗi nền gi o

d c đều nỗ l c tr l i hai v n đề c n: Làm thế nào để trẻ em đ c đến

tr ng (“được đi học”); và hi trẻ đ c đi h c th ph i tổ chức cho trẻ em

“học được tốt”. Để gi o d c h c sinh ph t triển toàn di n nâng cao tr nh đ

văn hóa cho h vi c đầu tiên là ph i đ a trẻ đến tr ng giúp cho trẻ có c h i

tiếp cận gi o d c c a nhà tr ng Chính v vậy vi c duy tr sỹ s là điều tiên

quyết để th c hi n c c m c tiêu h c

Duy tr sĩ s h c sinh sẽ góp phần xây d ng m t x h i h c tập; qu c gia

có tr nh đ tri thức dân trí ngày càng cao; gi m thiểu t nh tr ng th t h c ỏ

h c ên c nh đó còn giúp h c sinh ph t triển toàn di n về đ o đức trí tu thể

2

ch t thẩm mỹ và c c ỹ năng c n ph t triển năng l c c nhân tính năng

đ ng và s ng t o h nh thành nhân c ch con ng i Vi t Nam x h i ch nghĩa

xây d ng t c ch và tr ch nhi m công dân; chuẩn cho h c sinh tiếp t c h c

lên hoặc đi vào cu c s ng lao đ ng tham gia xây d ng và o v tổ qu c sẵn

sàng h i nhập có đ tr nh đ ế thừa và lĩnh h i tri thức nhân lo i xây d ng

quê h ng đ t n c ngày càng giàu đẹp ph n vinh có v trí xứng đ ng trên

tr ng qu c tế Ngoài ra vi c duy tr ổn đ nh sĩ s l p h c còn giúp h c sinh

c ng c và ph t triển những ết qu h c tập có h c v n ngày càng cao và

những hiểu iết an đầu về ỹ thuật và h ng nghi p để tiếp t c trung c p cao

đẳng đ i h c h c nghề hoặc đi vào cu c s ng lao đ ng

Để đ m o duy tr sĩ s h c sinh cần có s chung tay c a nhiều l c

l ng c c c p c c ngành iểu hi n c c yếu t nh : M i quan h “gia đ nh -

nhà tr ng - x h i”; t nh h nh ph t triển inh tế - x h i trên đ a àn; hoàn

c nh inh tế gia đ nh h c sinh gặp hó hăn m i quan h trong gia đ nh có s

c t th ng (cha mẹ ly hôn m côi cha hoặc mẹ ); thức l t ng h c tập

c a h c sinh Khi c c yếu t này hông tích c c hông thuận l i chính là

nguyên nhân c a t nh tr ng h c sinh ỏ h c Đ nh h ng điều ch nh những yếu

t này vận đ ng m t c ch tích c c chúng ta sẽ làm t t công t c duy tr sĩ s

h c sinh

- Về mặt th c ti n:

Huy n Yên nh t nh Yên i là đ a ph ng có điều i n inh tế- x h i

còn nhiều hó hăn T l ng i dân là đ ng ào dân t c thiểu s chiếm t l

cao. Có những x t l ng i dân t c thiểu s chiếm t l t i 9 Đ i s ng

nhân dân còn nhiều h n chế gần đây đi n l i m i ph ín c c x nhiều tuyến

đ ng còn ch a đ c ê tông hóa

Trong những năm qua trên đ a àn huy n Yên nh t l h c sinh ỏ

h c di n ra h phổ iến nhiều c p h c đặc i t là c p Trung h c Phổ thông

Theo s li u c a Phòng GDTrH (S Gi o d c - Đào t o t nh Yên i) năm h c

3

2 19 - 2 2 huy n Yên nh có t l ỏ h c c p THPT là 2 89 Tập trung

ch yếu c c tr ng: THPT C m Nhân; THPT C m n trên 3 So v i mặt

ằng chung c a t nh là ho ng 1 8 th t l h c sinh ỏ h c t i c c tr ng

THPT huy n Yên nh là cao và là v n đề c p ch cần g p rút t m ra i n

ph p để h c ph c V n đề này nếu hông đ c quan tâm đúng mức sẽ đ a đến

những hậu qu nghiêm tr ng đ i v i h c sinh gia đ nh gây nh h ng x u đến

ch t l ng gi o d c và toàn x h i Từ tr c đến nay c c tr ng THPT huy n

Yên nh đ s d ng nhiều i n ph p để duy tr sỹ s h c sinh Tuy nhiên c c

i n ph p hi n t i ch a đ để c i thi n t nh h nh h c sinh ỏ h c Th c tr ng

này đặt ra những yêu cầu đ i v i ho t đ ng qu n l đặc i t là cần có những

i n ph p qu n l hoa h c h thi phù h p v i th c ti n đ a ph ng và đặc

điểm c p h c để gi m thiểu t l h c sinh ỏ h c duy tr sĩ s HS đến l p

Từ tr c đến nay đ có những công tr nh nghiên cứu về v n đề duy tr s

s và qu n lí ho t đ ng duy tr sĩ s tuy nhiên t i m t đ a àn nh huy n Yên

nh th ch a có công tr nh nghiên cứu ài n liên quan đến n i dung này

ên c nh hai ph ng di n l luận và th c ti n l i là ng i tham gia qu n

l gi o d c t i m t huy n miền núi (huy n Yên nh) t nh Yên i h c viên

quyết đ nh ch n l a v n đề “ u n o t ng u tr s s sin t i

trư ng T T u n ên n t n ên i t o ti p n p i p” làm đề

tài luận văn Th c sỹ chuyên ngành Qu n l gi o d c Kết qu nghiên cứu c a

luận văn hy v ng sẽ có đóng góp cho ngành gi o d c huy n Yên nh t nh Yên

i trong vi c h n chế t nh tr ng h c sinh ỏ h c c p Trung h c phổ thông

2. Mục đích nghiên cứu

Trên c s nghiên cứu l luận và th c ti n iến đ ng sĩ s l p h c c c

tr ng THPT huy n Yên Bình t c gi tiến hành h o s t và ch ra những

nguyên nhân d n đến t nh tr ng h c sinh ỏ h c, từ đó để xu t m t s i n

ph p qu n l ho t đ ng duy tr sĩ s h c sinh t i c c tr ng THPT huy n Yên

nh t nh Yên i theo tiếp cận ph i h p nhằm duy tr sĩ s đ m o ổn đ nh

s l ng h c sinh trung h c phổ thông huy n Yên nh