Quản lý hoạt động dạy nghề cho học viên tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội Bắc Kạn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGÔ XUÂN TRƢỜNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY NGHỀ CHO HỌC VIÊN

TẠI TRUNG TÂM CHỮA BỆNH - GIÁO DỤC -

LAO ĐỘNG XÃ HỘI TỈNH BẮC KẠN

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGÔ XUÂN TRƢỜNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY NGHỀ CHO HỌC VIÊN

TẠI TRUNG TÂM CHỮA BỆNH - GIÁO DỤC -

LAO ĐỘNG XÃ HỘI TỈNH BẮC KẠN

Mã số: 60 14 01 14

HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN i http://www.lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn “Quản lý hoạt động dạy nghề cho học viên tại Trung tâm Chữa

bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội Bắc Kạn” đƣợc thực hiện từ tháng 02 năm 2015

đến tháng 8 năm 2015.

Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này hoàn toàn

trung thực và chƣa đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

Thái Nguyên, ngày 5 tháng 11 năm 2015

Tác giả

Ngô Xuân Trƣờng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN ii http://www.lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Tác giả xin trân trọng cảm ơn Hội đồng khoa học chuyên ngành "Quản lý Giáo

dục" và quý thầy cô của khoa Tâm lý Giáo dục, Khoa Sau Đại học Trƣờng Đại học Sƣ

phạm - Đại học Thái Nguyên cùng các nhà khoa học, các thầy cô giáo đã trực tiếp giảng

dạy, góp ý, chỉ bảo, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên

cứu và hoàn thành, bảo vệ luận văn.

Đặc biệt tác giả xin trân trọng, bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới Tiến sĩ Đào

Hoàng Nam, Hiệu trƣởng Trƣờng Đại học Bạc Liêu, ngƣời đã tận tình giúp đỡ và hƣớng

dẫn, động viên trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận văn.

Xin cảm ơn Ban giám đốc Sở Lao động - Thƣơng binh và Xã hội tỉnh Bắc

Kạn, Lãnh đạo phòng Phòng, chống Tệ nạn xã hội thuộc Sở Lao động; Ban giám đốc,

cán bộ viên chức Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội tỉnh Bắc Kạn đã

tạo điều kiện giúp đỡ trong quá trình thu thập thông tin để hoàn thành luận văn này.

Mặc dù đã có rất nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu, song luận văn chắc

chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Tác giả rất mong nhận đƣợc ý kiến

đóng góp của quý thầy, cô giáo cùng đồng nghiệp để luận văn đƣợc hoàn chỉnh hơn.

Xin chân thành cảm ơn.

Thái Nguyên, ngày 5 tháng 11 năm 2015

Tác giả

Ngô Xuân Trƣờng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iii http://www.lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................... ii

MỤC LỤC ...................................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT .................................................................. iv

DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... v

DANH MỤC SƠ ĐỒ................................................................................................... vi

MỞ ĐẦU...................................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 2

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu.......................................................................... 2

4. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................................ 3

6. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................. 3

7. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................................... 3

8. Cấu trúc luận văn bao gồm ....................................................................................... 5

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY NGHỀ

TẠI TRUNG TÂM CHỮA BỆNH - GIÁO DỤC - LAO ĐỘNG XÃ HỘI

CẤP TỈNH................................................................................................................... 6

1.1. Sơ lƣợc về lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................................... 6

1.1.1. Các nghiên cứu ở nƣớc ngoài ............................................................................. 6

1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam................................................................................ 8

1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ..................................................................... 11

1.2.1. Quản lý.............................................................................................................. 11

1.2.2. Quản lý giáo dục ............................................................................................... 14

1.2.3. Nghề.................................................................................................................. 15

1.2.4. Hoạt động dạy nghề và quản lý hoạt động dạy nghề........................................ 16

1. 3. Một số vấn đề cơ bản về quản lý hoạt động dạy nghề cho học viên tại Trung

tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội cấp tỉnh. ..................................... 18

1.3.1. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao

động xã hội cấp tỉnh......................................................................................... 18

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn

1.3.2. Đặc điểm tâm, sinh lý của học viên tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục -

Lao động xã hội.................................................................................................. 19

1.3.3. Một số yêu cầu cơ bản đối với hoạt động dạy nghề cho học viên tại Trung

tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội.................................................... 23

1.3.4. Giám đốc Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội với vai trò

quản lý hoạt động dạy nghề cho học viên tại Trung tâm................................... 26

1.3.5. Những yếu tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý hoạt động dạy nghề cho học

viên tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội ............................ 32

Kết luận chƣơng 1....................................................................................................... 34

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY NGHỀ CHO

HỌC VIÊN TẠI TRUNG TÂM CHỮA BỆNH - GIÁO DỤC - LAO ĐỘNG

XÃ HỘI TỈNH BẮC KẠN ....................................................................................... 35

2.1. Một vài nét về tình hình kinh tế- xã hội Tỉnh Bắc Kạn và Trung tâm Chữa

bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội tỉnh Bắc Kạn .............................................. 35

2.1.1. Tình hình kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Kạn ........................................................... 35

2.1.2. Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội Bắc Kạn......................... 36

2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng................................................................................. 40

2.2.1. Mục đích khảo sát............................................................................................. 40

2.2.2. Đối tƣợng khảo sát............................................................................................ 40

2.2.3. Nội dung khảo sát ............................................................................................. 40

2.2.4. Phƣơng pháp khảo sát....................................................................................... 40

2.2.5. Phƣơng thức xử lý số liệu ................................................................................. 40

2.3. Thực trạng về quản lý hoạt động dạy nghề cho học viên tại Trung tâm Chữa

bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội tỉnh Bắc Kạn .............................................. 41

2.3.1. Việc xác định mục tiêu dạy nghề cho học viên ................................................ 41

2.3.2. Thực hiện nội dung chƣơng trình dạy nghề cho học viên ................................ 46

2.3.3. Quản lý học viên học nghề tại Trung tâm Chữa bệnh - GDLĐXH.................. 51

2.3.4. Giáo viên dạy nghề tại Trung tâm Chữa bệnh -GDLĐXH............................... 55

2.3.5. Cơ sở vật chất tại Trung tâm Chữa bệnh -GDLĐXH....................................... 57

2.3.6. Công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy nghề cho học viên tại Trung

tâm Chữa bệnh -GDLĐXH................................................................................ 58

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn

2.3.7. Nhận định chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy nghề cho học viên

tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội Bắc Kạn ..................... 60

2.4. Phân tích nguyên nhân của tồn tại ....................................................................... 63

2.4.1. Nguyên nhân khách quan.................................................................................. 63

2.4.2. Nguyên nhân chủ quan ..................................................................................... 63

Kết luận chƣơng 2....................................................................................................... 66

Chƣơng 3: ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY NGHỀ

CHO HỌC VIÊN TẠI TRUNG TÂM CHỮA BỆNH - GIÁO DỤC - LAO

ĐỘNG XÃ HỘI TỈNH BẮC KẠN .......................................................................... 67

3.1. Định hƣớng đề xuất các biện pháp ...................................................................... 67

3.1.1. Quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nƣớc ...................................................... 67

3.1.2. Mục tiêu giáo dục con ngƣời ............................................................................ 68

3.1.3. Hƣớng tới dạy nghề gắn với sử dụng................................................................ 68

3.2. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ....................................................................... 68

3.2.1. Tuân thủ pháp luật và đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng ...................................... 68

3.2.2. Đảm bảo tính thực tiễn...................................................................................... 68

3.2.3. Đảm bảo tính hiệu quả ...................................................................................... 69

3.2.4. Đảm bảo tính khả thi ......................................................................................... 69

3.2.5. Đảm bảo tính hệ thống...................................................................................... 70

3.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy nghề cho học viên tại Trung tâm

Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội Bắc Kạn............................................ 70

3.3.1. Nâng cao nhận thức cho các lực lƣợng giáo dục về tầm quan trọng của việc

hƣớng nghiệp, giáo dục và dạy nghề cho học viên tại Trung tâm Chữa bệnh

- Giáo dục - Lao động xã hội ............................................................................. 70

3.3.2. Thực hiện tốt công tác tuyển dụng, quy hoạch, đào tạo, bồi dƣỡng đối với

đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên dạy nghề hƣớng nghiệp tại Trung tâm

Chữa bệnh- Giáo dục - Lao động xã hội............................................................ 73

3.3.3. Cải tiến công tác kiểm tra, đánh giá trong hoạt động dạy nghề đối với học

viên tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội ............................ 77

3.3.4. Tăng cƣờng đầu tƣ và khai thác có hiệu quả cơ sở vật chất phục vụ công

tác dạy nghề cho học viên tại Trung tâm Chữa bệnh - GDLĐXH .................... 80

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn

3.3.5. Phân công rõ trách nhiệm đối với các lực lƣợng giáo dục, hƣớng nghiệp và

dạy nghề tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội .................... 83

3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp .......................................................................... 87

3.5. Khảo nghiệm tính cấp thiết, tính khả thi của các biện pháp đề xuất ................... 89

Kết luận chƣơng 3....................................................................................................... 92

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 93

1. Kết luận................................................................................................................... 93

2. Khuyến nghị............................................................................................................ 95

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 100

PHỤ LỤC.......................................................................................................................

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT

TT Ký hiệu viết tắt Nội dung

1 Bộ LĐ-TBXH Bộ Lao động -Thƣơng binh xã hội

2 CBGV Cán bộ giáo viên

3 CBQL Cán bộ quản lý

4 CNH - HĐH Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

5 CSVC Cơ sở vật chất

6 ĐNGV Đội ngũ giáo viên

8 GD&ĐT Giáo dục và đào tạo

7 GDLĐXH Giáo dục Lao động xã hội

9 GV Giáo viên

10 GVDN Giáo viên dạy nghề

11 HĐND Hội đồng nhân dân

12 KHCN Khoa học công nghệ

13 KHĐT Kế hoạch đào tạo

14 KT-XH Kinh tế - xã hội

15 NCKH Nghiên cứu khoa học

16 NNMT Ngƣời nghiện ma túy

17 TB&XH Thƣơng binh và Xã hội

18 TC-HC Tổ chức - Hành chính

19 UBND Ủy ban nhân dân

20 XHCN Xã hội chủ nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Số lƣợng và trình độ chuyên môn của cán bộ viên chức, nhân viên

Trung tâm Chữa bệnh - GDLĐXH Bắc Kạn............................................. 38

Bảng 2.2. Đội ngũ CBQL của Trung tâm năm 2013& 2014 (n=10).......................... 38

Bảng 2.3. Chỉ tiêu, số lƣợng học viên vào Trung tâm................................................ 40

Bảng 2.4. Ý kiến của cán bộ quản lý về xác định mục tiêu dạy nghề cho học viên

(n=10)........................................................................................................ 41

Bảng 2.5. Ý kiến giáo viên về sự cần thiết dạy nghề cho học viên (n=10)................ 43

Bảng 2.6. Ý kiến giáo viên về xác định mục tiêu dạy nghề cho học viên (n=10)...... 43

Bảng 2.7. Ý kiến của phụ huynh về xác định mục tiêu dạy nghề cho học viên

(n=20)........................................................................................................ 44

Bảng 2.8. Ý kiến của học viên cai nghiện về xác định mục tiêu học nghề (n=20) .... 45

Bảng 2.9. Hoạt động dạy nghề tại Trung tâm năm 2013&2014................................. 46

Bảng 2.10. Nội dung chƣơng trình các bài hƣớng nghiệp dành cho học viên ........... 47

Bảng 2.11. Thời gian giảng dạy các khóa nghề.......................................................... 49

Bảng 2.12. Thực hiện chƣơng trình dạy nghề (n=10) ................................................ 51

Bảng 2.13. Tình hình sức khỏe học viên năm 2013&2014 (n=252) .......................... 51

Bảng 2.14. Trình độ học vấn của học viên (n=252) ................................................... 52

Bảng 2.15. Nghề nghiệp và chuyên môn học viên vào Trung tâm năm 2013-2014

(n=252)...................................................................................................... 54

Bảng 2.16. Khảo sát trình độ học vấn của giáo viên năm 2013-2014 (n=10)............ 56

Bảng 2.17. Tình hình sinh hoạt chuyên môn của giáo viên dạy nghề (n=10)............ 56

Bảng 2.18. Những khó khăn chính khi thực hiện nhiệm vụ dạy nghề cho học viên

(n=10)........................................................................................................ 57

Bảng 2.19. Kiểm tra công tác dạy nghề cho học viên tại Trung tâm (n=10) ............. 58

Bảng 2.20. Kết quả thi tay nghề của học viên năm 2013 - 2014 (n=119).................. 59

Bảng 3.1. Kết quả khảo sát tính cấp thiết của các biện pháp (n=20).......................... 89

Bảng 3.2. Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp ........................................ 90

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1. Các chức năng quản lý .............................................................................. 13

Sơ đồ 3.1. Đánh giá, kiểm tra trong công tác dạy nghề.............................................. 80

Sơ đồ 3.2. Nhiệm vụ của giám đốc Trung tâm Chữa bệnh - GDLĐXH khi quản

lý công tác dạy nghề.................................................................................. 84

Sơ đồ 3.3. Nhiệm vụ hƣớng nghiệp của cán bộ quản lý, giáo viên văn hóa và giáo

viên dạy nghề cho học viên tại Trung tâm cai nghiện............................... 85

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 1 http://www.lrc.tnu.edu.vn

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Ở nƣớc ta trong những năm gần đây cùng với sự phát triển về kinh tế, văn hoá,

xã hội thì tệ nạn xã hội cũng có chiều hƣớng gia tăng và diễn biến phức tạp. Trong đó

nổi lên là tệ nạn ma tuý, đặc biệt là tình hình phát triển của tệ nạn nghiện ma tuý.

Phòng, chống tệ nạn xã hội nói chung và tệ nạn nghiện ma tuý nói riêng hiện nay đã

và đang trở thành các chƣơng trình toàn cầu. Cùng với tội phạm, tệ nạn ma tuý ở

nƣớc ta đã và đang là một trong những tệ nạn đặc biệt nguy hiểm, là vấn đề nhức

nhối. Ma tuý là nguồn gốc dẫn đến tội phạm, là nguyên nhân của sự bần cùng hoá gia

đình, làm băng hoại sức khoẻ, đạo đức, nhân cách, là bạn đồng hành của đại dịch

HIV/AIDS, đồng thời nó còn tác động xấu đến an ninh trật tự, sự ổn định và sự phát

triển của xã hội.

Tình hình sử dụng, nghiện ma tuý ở nƣớc ta hiện nay diễn ra rất đa dạng, phức

tạp và có chiều hƣớng gia tăng. Đặc biệt là từ khi các chất ma tuý nhƣ hêrôin, côcain,

morphine, ma tuý tổng hợp...đƣợc chuyển từ nƣớc ngoài vào Việt Nam bằng nhiều

con đƣờng khác nhau. Với khả năng gây nghiện nhanh của các loại chất ma tuý mới

này thì tệ nạn nghiện ma tuý nhƣ là một hiểm hoạ đối với sự phát triển lành mạnh của

dân tộc Việt Nam.

Tệ nạn nghiện ma tuý đƣợc xác định là một trong những tệ nạn xã hội nghiêm

trọng cần phải lên án và bài trừ ra khỏi cộng đồng dân cƣ. Bởi lẽ, đi liền với các hoạt

động nghiện ma tuý là tội phạm, hàng năm ở nƣớc ta xảy ra không ít các vụ án giết

ngƣời, cƣớp của, trộm cắp, cƣỡng đoạt, lừa đảo chiếm đoạt tài sản công dân... do đối

tƣợng nghiện ma tuý gây ra. Tệ nạn nghiện ma tuý nhƣ là một thứ dịch bệnh nguy

hiểm có sức cuốn hút, cám dỗ và lây lan rất mạnh đến tầng lớp thanh, thiếu niên, làm

xuống cấp nền văn hoá, đạo đức và lối sống tốt đẹp, đẩy lùi sự phát triển của xã hội.

Nó trực tiếp phá vỡ hạnh phúc gia đình của những ngƣời mắc nghiện, ảnh hƣởng

nghiêm trọng đến sức khoẻ, trí tuệ và nhân cách của ngƣời nghiện ma tuý, là mối

hiểm hoạ đối với tƣơng lai, nòi giống dân tộc, để lại hậu quả nghiêm trọng cho thế hệ

mai sau. Tệ nạn nghiện ma tuý cũng là một trong những nguy cơ dẫn đến lây nhiễm

căn bệnh thế kỷ HIV/AIDS.

Trong thời gian qua các cấp ủy, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Bắc

Kạn đã đạt đƣợc nhiều tiến bộ trên cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội

và xây dựng con ngƣời, nhƣng cũng có nhiều vấn đề nảy sinh đang đặt ra cần giải