Quản lý hoạt động dạy học ở trường chính trị tỉnh Điện Biên theo hướng đổi mới phương pháp dạy học

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ MINH LAN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở

TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH ĐIỆN BIÊN THEO HƯỚNG

ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ MINH LAN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở

TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH ĐIỆN BIÊN THEO HƯỚNG

ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC

Chuyên ngành: Quản lý Giáo dục

Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS TRẦN THỊ TUYẾT OANH

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và

kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực, chƣa đƣợc sử dụng để bảo vệ

học vị nào và chƣa đƣợc công bố ở công trình nào.

Tác giả

Nguyễn Thị Minh Lan

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành Luận văn tốt nghiệp, hoàn thành lớp Cao học quản lý giáo dục

k20 (2012 - 2014) - Đại học Sƣ phạm - Đại học Thái Nguyên, tôi đã nhận đƣợc rất

nhiều sự tận tình giúp đỡ.

Trƣớc hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các thầy, cô của Đại học

Sƣ phạm Thái Nguyên. Đặc biệt là các thầy, cô trong Ban giám hiệu, các thầy, cô

Khoa Tâm lý giáo dục, Phòng Quản lý đào tạo Sau đại học đã giảng dạy tận tình, giúp

đỡ, tạo điều kiện để tôi hoàn thành khóa học, hoàn thành đề tài tốt nghiệp đúng tiến

độ và đạt kết quả.

Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới Cô giáo hƣớng dẫn khoa

học PGS.TS Trần Thị Tuyết Oanh đã giành nhiều thời gian, công sức tận tâm giúp đỡ

tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.

Tôi cũng xin cảm ơn tới Ban giám hiệu Trƣờng Chính tỉnh Điện Biên, các

thầy, cô giáo trong nhà trƣờng, các đồng chí học viên các lớp TC LL CT - HC năm

2013, ngƣời thân trong gia đình, bạn bè thƣờng xuyên khích lệ, tạo điều kiện thuận

lợi nhất để tôi hoàn thành đề tài.

Quá trình làm đề tài là quá trình tôi đƣợc học hỏi và trƣởng thành rất nhiều.

Bản thân đã giành nhiều thời gian nghiên cứu, tuy nhiên đề tài cũng không tránh khỏi

những thiếu sót. Kính mong đƣợc các thầy, cô giáo, đồng nghiệp, bạn bè đóng góp ý

kiến để đề tài khoa học đƣợc hoàn chỉnh.

Xin trân trọng cảm ơn!

Điện Biên, tháng 4 năm 2014

Tác giả

Nguyễn Thị Minh Lan

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................... ii

MỤC LỤC ...................................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU VIẾT TẮT.................................................................... iv

DANH MỤC CÁC BẢNG .......................................................................................... vi

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ...................................................................................viii

MỞ ĐẦU...................................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 3

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu.......................................................................... 3

4. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................................ 3

5. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 4

6. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4

7. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu ............................................................................... 5

8. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 5

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở

TRƢỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH THEO HƢỚNG ĐỔI MỚI

PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC................................................................ 6

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề................................................................................ 6

1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài ............................................................................ 8

1.2.1. Hoạt động dạy học........................................................................................ 8

1.2.2. Quản lý hoạt động dạy học........................................................................... 9

1.2.3. Định hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học ............................................... 13

1.3. Hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh.......................................................... 17

1.3.1. Đặc điểm hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị........................................ 17

1.3.2. Định hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh................ 19

1.4. Quản lý hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh theo hƣớng đổi mới

phƣơng pháp dạy học ...................................................................................... 21

1.4.1. Các chủ thể quản lý hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh ................ 21

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh.................... 24

1.4.3. Yêu cầu quản lý hoạt động dạy học ở trƣờng Chính trị tỉnh theo

hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học ....................................................... 28

1.4.4. Những yếu tố ảnh hƣởng đến QLHĐDH ở trƣờng Chính trị tỉnh theo

hƣớng đổi mới PPDH................................................................................ 30

Kết luận chƣơng 1....................................................................................................... 32

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở

TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH ĐIỆN BIÊN THEO HƯỚNG

ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC........................................... 34

2.1. Một vài nét cơ bản về Trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên ..................................... 34

2.1.1. Lƣợc sử hình thành và phát triển của Nhà trƣờng...................................... 34

2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức, bộ máy....................................... 36

2.1.3. Tình hình đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên của Nhà trƣờng.................. 37

2.2. Thực trạng hoạt động dạy học ở Trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên theo

hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học .................................................................. 40

2.2.1. Thực trạng hoạt động dạy của giảng viên .................................................. 40

2.2.2. Thực trạng hoạt động học của học viên ..................................................... 48

2.2.3. Thực trạng CSVC, thiết bị và tài liệu phục vụ hoạt động dạy học theo

hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học ....................................................... 51

2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở Trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên

theo hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học........................................................... 56

2.3.1. Thực trạng việc nâng cao nhận thức cho cán bộ, giảng viên, viên chức

nhà trƣờng về DH theo hƣớng đổi mới PPDH.......................................... 56

2.3.2. Thực trạng sự chỉ đạo đối với hoạt động DH theo hƣớng đổi mới

PPDH của Nhà trƣờng............................................................................... 58

2.3.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giảng viên theo hƣớng đổi mới

PPDH......................................................................................................... 62

2.3.4. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học viên................................... 65

2.3.5. Thực trạng quản lý CSVC, công tác thi đua, khen thƣởng ........................ 68

2.4. Đánh giá thực trạng quản lý HĐDH ở Trƣờng Chính trị tỉnh Điện Biên theo

hƣớng đổi mới PPDH .......................................................................................... 71

2.4.1. Ƣu điểm...................................................................................................... 71

2.4.2. Hạn chế ....................................................................................................... 72

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế................................................................ 73

Kết luận chƣơng 2....................................................................................................... 75

Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƢỜNG

CHÍNH TRỊ TỈNH ĐIỆN BIÊN THEO HƢỚNG ĐỔI MỚI

PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC........................................................... 74

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ....................................................................... 76

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo sự phù hợp với đặc trƣng của trƣờng Chính trị....... 76

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .............................................................. 76

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển ........................................ 77

3.2. Các biện pháp quản lý.......................................................................................... 77

3.2.1. Nâng cao nhận thức và bồi dƣỡng ý thức trách nhiệm cho giảng viên,

học viên về DH theo hƣớng đổi mới PPDH ........................................... 77

3.2.2. Bồi dƣỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, PPDH cho

giảng viên................................................................................................ 78

3.2.3. Chỉ đạo các bộ phận trong nhà trƣờng xây dựng ý thức, nền nếp học

tập tích cực, chủ động, tự giác cho học viên........................................... 81

3.2.4. Tăng cƣờng đầu tƣ và quản lý việc sử dụng CSVC, thiết bị, tài liệu

phục vụ hoạt động dạy và học ................................................................ 84

3.2.5. Chỉ đạo công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học viên

theo hƣớng đổi mới PPDH...................................................................... 86

3.2.6. Kiểm tra, đánh giá thƣờng xuyên hoạt động dạy của giảng viên theo

hƣớng đổi mới PPDH.............................................................................. 89

3.2.7. Xây dựng cơ chế động viên, khuyến khích đối với giảng viên và học

viên trong thực hiện DH theo hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học ..... 91

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp và điều kiện thực hiện các biện pháp .............. 93

3.3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý .................................................. 93

3.3.2. Điều kiện thực hiện các biện pháp quản lý............................................... 95

3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ............................ 96

3.4.1. Mục đích khảo nghiệm.............................................................................. 96

3.4.2. Nội dung và phƣơng pháp khảo nghiệm................................................... 96

3.4.3. Kết quả khảo nghiệm ................................................................................ 96

Kết luận chƣơng 3....................................................................................................... 98

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 99

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN VĂN................... 102

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................... 103

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU VIẾT TẮT

CBQL Cán bộ quản lý

CNTT Cộng nghệ thông tin

CSVC Cơ sở vật chất

ĐCSVN Đảng Cộng sản Việt Nam

ĐTNCS HCM Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh

ĐTND Đoàn thể nhân dân

GD - ĐT Giáo dục - đào tạo

GV Giảng viên

HV Học viên

HTCT Hệ thống chính trị

HĐND Hội đồng nhân dân

HV CTQG HCM Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh

KT - XH Kinh tế - xã hội

KTDH Kỹ thuật dạy học

LLCT Lý luận chính trị

MTTQ Mặt trận Tổ Quốc

PP Phƣơng pháp

PPDH Phƣơng pháp dạy học

QLGD Quản lý giáo dục

QLHĐ DH Quản lý hoạt động dạy học

SGK Sách giáo khoa

TBDH Thiết bị dạy học

TT - KH - TL Thông tin - Khoa học - Tƣ liệu

TC - HC - QT Tổ chức - Hành chính - Quản trị

TC LLCT - HC Trung cấp lý luận chính trị - hành chính

THPT Trung học phổ thông

TCT Trƣờng Chính trị

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Số liệu tổng quan về đội ngũ giảng viên (năm 2013) ............................. 37

Bảng 2.2. Chất lƣợng đội ngũ giảng viên (năm 2013) ............................................ 38

Bảng 2.3. Số liệu tổng quan về đội ngũ cán bộ quản lý (năm 2013)....................... 39

Bảng 2.4. Nhận thức của giảng viên về vấn đề dạy học theo hƣớng đổi mới PPDH.... 41

Bảng 2.5. Các PPDH đƣợc giảng viên sử dụng trong quá trình dạy học ................ 42

Bảng 2.6. Các KTDH đƣợc giảng viên sử dụng trong quá trình dạy học ............... 43

Bảng 2.7. Thực trạng việc giảng viên tổ chức hoạt động dạy học theo các yêu

cầu của định hƣớng đổi mới PPDH......................................................... 44

Bảng 2.8. Những yếu tố ảnh hƣởng tới việc thực hiện DH theo hƣớng đổi mới

PPDH của Nhà trƣờng............................................................................. 46

Bảng 2.9. Học viên tham gia giải quyết nhiệm vụ học tập...................................... 49

Bảng 2.10. Kỹ năng tự học của học viên................................................................... 50

Bảng 2.11. Sự phù hợp của CSVC, thiết bị, tài liệu phục vụ dạy học theo hƣớng

đổi mới PPDH (Ý kiến của giảng viên) .................................................. 53

Bảng 2.12. Sự phù hợp của CSVC, thiết bị, tài liệu phục vụ dạy học theo hƣớng

đổi mới PPDH (Ý kiến của học viên) ..................................................... 54

Bảng 2.13. Các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, giảng viên, viên

chức Nhà trƣờng về DH theo hƣớng đổi mới PPDH.............................. 56

Bảng 2.14. Sự quan tâm chỉ đạo hoạt động DH theo hƣớng đổi mới PP.................. 58

Bảng 2.15. Các chỉ đạo cụ thể đổi mới PPDH của Nhà trƣờng................................. 59

Bảng 2.16. Quản lý công tác chuẩn bị bài lên lớp và tổ chức hoạt động dạy của

giảng viên theo hƣớng đổi mới PPDH.................................................... 62

Bảng 2.17. Quản lý giảng viên đánh giá kết quả học tập của học viên phù hợp

với đổi mới PPDH................................................................................... 64

Bảng 2.18. Quản lý hoạt động học của học viên ....................................................... 65

Bảng 2.19. Quản lý CSVC, thiết bị, tài liệu phục vụ DH.......................................... 68

Bảng 2.20. Công tác thi đua, khen thƣởng đối với hoạt động DH theo hƣớng đổi

mới PPDH ............................................................................................... 70

Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết ........................................................ 97

Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi ........................................................... 97

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 1.1. Mô hình hoạt động quản lý..................................................................11

Biểu đồ 2.1. Nhận thức của học viên về mục đích của hoạt động học tập...............49