Quản lý hoạt động dạy học lý luận chính trị ở Trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TRẦN THỊ PHƯƠNG THANH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC LÝ LUẬN

CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM ĐIỆN BIÊN

ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TRẦN THỊ PHƯƠNG THANH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC LÝ LUẬN

CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM ĐIỆN BIÊN

ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ NGỌC

THÁI NGUYÊN - 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số liệu và

kết quả nghiên cứu luận văn này là trung thực, khách quan không trùng lặp với các đề

tài khác đồng thời chưa từng được công bố ở bất cứ tài liệu nào.

Thái Nguyên, tháng 3 năm 2019

Học viên

Trần Thị Phương Thanh

Xác nhận của khoa chuyên môn Xác nhận của người hướng dẫn khoa học

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Hội đồng khoa

học trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên, các thầy giáo, cô giáo đã tham gia giảng

dạy, tư vấn, giúp đỡ, tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình học tập và nghiên

cứu luận văn.

Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn sự nhiệt tình giúp đỡ của các đồng chí lãnh đạo,

cán bộ quản lý và các đồng nghiệp trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên đã giúp đỡ,

tạo điều kiện để tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập, nghiên cứu.

Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS Nguyễn Thị Ngọc, người đã tận tình

hướng dẫn, giúp đỡ, chỉ bảo, động viên tôi suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành

luận văn.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận

văn, song luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong các thầy cô, bạn

bè, đồng nghiệp và tất cả những ai quan tâm đến vấn đề nghiên cứu đóng góp ý kiến

để luận văn được hoàn thiện hơn.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2019

Tác giả

Trần Thị Phương Thanh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................... ii

MỤC LỤC ...................................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.......................................................................... iv

DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... v

MỞ ĐẦU...................................................................................................................... 1

1. Lí do chọn đề tài ....................................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 2

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu.......................................................................... 2

4. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................................ 3

6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài .............................................................. 3

7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 3

8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài.................................................................. 4

9. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC LÝ

LUẬN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM ĐÁP ỨNG YÊU

CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ...................................................................................... 5

1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề..................................................................... 5

1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài ............................................................................. 5

1.1.2. Các nghiên cứu trong nước................................................................................. 7

1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ....................................................................... 9

1.2.1. Quản lý................................................................................................................ 9

1.2.2. Hoạt động dạy học ............................................................................................ 11

1.2.3. Quản lý hoạt động dạy học ............................................................................... 12

1.2.4. Môn Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng sư phạm ......................................... 13

1.2.5. Quản lí HĐDH Lý luận chính trị ở trường CĐSP ............................................ 14

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

1.3. HĐDH Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm ......................................... 15

1.3.1. Vai trò, vị trí của dạy học Lý luận chính trị trong thực hiện mục tiêu đào

tạo ở trường Cao đẳng Sư phạm ................................................................................. 15

1.3.2. Mục tiêu, nội dung chương trình dạy học Lý luận chính trị ở trường

Cao đẳng Sư phạm .................................................................................................... 17

1.3.3. Phương pháp dạy học, hình thức tổ chức dạy học Lý luận chính trị ở trường

Cao đẳng Sư phạm...................................................................................................... 20

1.3.4. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập Lý luận chính trị của sinh viên ở trường

Cao đẳng Sư phạm...................................................................................................... 21

1.4. Định hướng dạy học lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm đáp ứng

yêu cầu đổi mới giáo dục ............................................................................................ 24

1.5. Quản lý HĐDH Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm đáp ứng yêu

cầu đổi mới giáo dục................................................................................................... 30

1.5.1. Quản lý thực hiện mục tiêu, nội dung chương trình dạy học Lý luận chính

trị ở trường Cao đẳng Sư phạm .................................................................................. 30

1.5.2. Quản lý hoạt động dạy Lý luận chính trị của giảng viên ở trường Cao đẳng

Sư phạm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục............................................................... 31

1.5.3. Quản lý hoạt động học Lý luận chính trị của sinh viên ở trường Cao đẳng

Sư phạm ...................................................................................................................... 35

1.5.4. Quản lý đổi mới KTĐG kết quả học tập của sinh viên trong học tập Lý luận

chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm......................................................................... 36

1.5.5. Quản lý việc khai thác, sử dụng CSVC, thiết bị dạy học của GV và SV

trong quá trình dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục........................................ 37

1.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý HĐDH Lý luận chính trị đáp ứng yêu

cầu đổi mới ở trường Cao đẳng Sư phạm................................................................... 37

1.6.1. Các yếu tố thuộc về chủ thể quản lý ................................................................. 37

1.6.2. Các yếu tố thuộc về đối tượng quản lý ............................................................. 38

1.6.3. Các yếu tố thuộc về môi trường quản lý........................................................... 39

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM ĐIỆN BIÊN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU

ĐỔI MỚI GIÁO DỤC.............................................................................................. 41

2.1. Khái quát về trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên và bộ môn Lý luận chính trị........ 41

2.1.1. Khái quát về trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên ......................................... 41

2.1.2. Vài nét về bộ môn Lý luận chính trị trường CĐSP Điện Biên......................... 44

2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ............................................................................ 45

2.2.1. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................ 45

2.2.2. Đối tượng khảo sát............................................................................................ 45

2.2.3. Nội dung khảo sát: ............................................................................................ 46

2.3. Kết quả nghiên cứu thực trạng............................................................................. 46

2.3.1. Thực trạng HĐDH Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên ....... 46

2.3.2. Thực trạng quản lí HĐDH Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm

Điện Biên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục............................................................. 58

2.4. Đánh giá chung về thực trạng .............................................................................. 74

2.4.1. Những điểm mạnh ............................................................................................ 74

2.4.2. Những điểm còn hạn chế .................................................................................. 75

Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ DẠY HỌC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở

TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM ĐIỆN BIÊN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI

MỚI GIÁO DỤC....................................................................................................... 77

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ....................................................................... 77

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và hệ thống.................................................. 77

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích .................................................................. 77

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................................................................... 77

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ................................................................... 78

3.2. Biện pháp quản lý HĐDH Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Điện

Biên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ..................................................................... 78

3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của đội ngũ CBQL, giảng viên Lý luận

chính trị trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên về yêu cầu đổi mới dạy học Lý

luận chính trị ............................................................................................................... 78

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

3.2.2. Biện pháp 2: Tổ chức xây dựng kế hoạch dạy học khoa học, hợp lý nhằm

thực hiện mục tiêu và chương trình dạy học Lý luận chính trị ở trường CĐSP......... 81

3.2.3. Biện pháp 3: Tăng cường công tác bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho

cán bộ, GV, tập trung bồi dưỡng đổi mới PPDH, HTTC dạy học theo yêu cầu đổi

mới giáo dục ............................................................................................................... 84

3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo tăng cường ứng dụng CNTT trong dạy Lý luận chính

trị cho GV nhà trường................................................................................................. 85

3.2.5. Biện pháp 5: Đổi mới KTĐG theo hướng phát triển năng lực người học........ 87

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý HĐDH Lý luận chính trị ở trường

Cao đẳng Sư phạm Điện Biên..................................................................................... 90

3.4. Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của những biện pháp đề xuất...... 91

Kết luận chương 3....................................................................................................... 95

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 96

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................... 98

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Cụm từ đầy đủ Chữ viết tắt

Cán bộ quản lý CBQL

Cơ sở vật chất CSVC

Công nghệ thông tin CNTT

Dạy học DH

Giảng viên, giáo viên GV

Giáo dục và Đào tạo GD&ĐT

Hoạt động dạy học HĐDH

Học sinh HS

Kiểm tra đánh giá KTĐG

Phương pháp PP

Phương pháp dạy học PPDH

Sinh viên SV

Thiết bị dạy học TBDH

Tổ chuyên môn TCM

Tổ trưởng chuyên môn TTCM

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Thực trạng thực hiện nội dung chương trình Lý luận chính trị .............. 46

Bảng 2.2. Mức độ thực hiện công tác soạn bài, chuẩn bị bài trước khi lên lớp

của GV Lý luận chính trị ........................................................................ 48

Bảng 2.3. Mức độ thực hiện giờ dạy trên lớp của GV Lý luận chính trị ................ 49

Bảng 2.4. Thực trạng thực hiện đổi mới PPDH, HTTC dạy học Lý luận chính trị .... 50

Bảng 2.5. Thực trạng ứng dụng CNTT trong dạy học Lý luận chính trị ................ 52

Bảng 2.6. Thực trạng thực hiện nề nếp học tập trên lớp của SV............................. 54

Bảng 2.7. Thực trạng phương pháp học tập của sinh viên ...................................... 55

Bảng 2.8. Thực trạng KTĐG kết quả học tập ......................................................... 56

Bảng 2.9. Thực trạng sử dụng, khai thác CSVC, TBDH ........................................ 57

Bảng 2.10. Thực trạng quản lý việc thực hiện mục tiêu, nội dung chương trình

dạy học Lý luận chính trị ........................................................................ 58

Bảng 2.11. Thực trạng quản lý phân công giảng dạy Lý luận chính trị.................... 60

Bảng 2.12. Thực trạng quản lý thực hiện việc soạn bài khi lên lớp của GV Lý

luận chính trị ........................................................................................... 61

Bảng 2.13. Thực trạng quản lý giờ dạy trên lớp của GV Lý luận chính trị .............. 64

Bảng 2.14. Thực trạng quản lý việc đổi mới PPDH, HTTC dạy học Lý luận chính

trị ............................................................................................................. 65

Bảng 2.15. Thực trạng quản lý việc ứng dụng CNTT phục vụ cho HĐDH Lý

luận chính trị ........................................................................................... 68

Bảng 2.16. Thực trạng quản lý việc bồi dưỡng đội ngũ giảng viên Lý luận chính

trị, tự học, tự bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học .............................. 69

Bảng 2.17. Thực trạng quản lý động học tập Lý luận chính trị của sinh viên .......... 71

Bảng 2.18. Thực trạng quản lý đổi mới KTĐG kết quả học tập của sinh viên......... 72

Bảng 2.19. Thực trạng quản lý việc khai thác, sử dụng CSVC, thiết bị dạy học...... 73

Bảng 3.1. Tổng hợp khảo sát mức độ cấp thiết của các biện pháp quản lý ............ 92

Bảng 3.2. Tổng hợp khảo sát tính khả thi của các biện pháp quản lý ..................... 94

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Dưới tác động của cách mạng khoa học và công nghệ, các quốc gia đang phải

đối mặt với rất nhiều cơ hội và thách thức do toàn cầu hóa mang lại. Nguồn nhân lực

trở thành một tài sản quý nhất, quan trọng nhất và quyết định nhất cho sự tồn tại và

phát triển của bất kỳ một quốc gia nào. Tri thức đã và đang trở thành một nguồn lực

kinh tế chủ yếu của lợi thế cạnh tranh. Vì vậy, nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam

xem việc đổi mới hệ thống GD&ĐT là chiến lược sống còn trong chiến lược phát triển

chung của quốc gia, đặc biệt là hệ thống giáo dục đại học.

Theo quan điểm của Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI: "Đổi mới

căn bản, toàn diện giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội

hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát

triển đội ngũ GV và CBQL giáo dục là khâu then chốt"[12]. Như vậy, quản lý giáo

dục chính là khâu then chốt đảm bảo sự thắng lợi của đổi mới giáo dục.

Theo tinh thần Nghị quyết số 29 - NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung

ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, đổi mới giáo dục chính là:

"tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo, đáp

ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của

nhân dân. Giáo dục con người Việt nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm

năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu đồng bào, sống tốt và làm

việc hiệu quả"[1].

Trong nhà trường, HĐDH là hoạt động trung tâm, quyết định chất lượng, hiệu

quả giáo dục. Giáo dục nhà trường, nhất là giáo dục ở bậc đại học, cao đẳng là đào tạo

con người, cung cấp nhân lực cho xã hội, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước, vì vậy

phải chú trọng đào tạo kỹ năng chuyên môn, đào tạo nghề cho sinh viên. Bên cạnh đó,

việc giáo dục đạo đức, nhân cách, bản lĩnh chính trị cũng rất quan trọng. Lý luận chính

trị ở trường Cao đẳng có nhiệm vụ xây dựng, củng cố thế giới quan duy vật biện chứng,

nhân sinh quan cách mạng, phương pháp luận khoa học, rèn bản lĩnh chính trị vững

vàng cho người học, củng cố niềm tin vào sự nghiệp cách mạng của Đảng, trang bị cơ

sở phương pháp luận khoa học cho việc nhận thức đường lối chính sách của Đảng, Nhà

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

nước và tham gia đấu tranh tư tưởng, lý luận chống lại những luận điệu xuyên tạc, bóp

méo các quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, các

môn Lý luận chính trị thường có tính trừu tượng cao; các quan điểm, đường lối, chủ

trương, nguyên tắc thường được xem là khô khan, cứng nhắc; chương trình, nội dung,

PPDH Lý luận chính trị trong nhà trường chậm đổi mới, chưa theo kịp trình độ phát

triển và yêu cầu xã hội; nội dung, chương trình còn nặng về lý thuyết, thiếu liên hệ, vận

dụng trong thực tiễn, chưa cập nhật kịp thời những vấn đề thời sự, chính trị trong và

ngoài nước; phương pháp giảng dạy chủ yếu vẫn là truyền thụ một chiều, hiệu quả việc

ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy còn thấp, giờ thảo luận thường rất tẻ nhạt,

hời hợt, mang tính hình thức, đối phó; KTĐG chủ yếu mới dừng lại ở mức tái hiện kiến

thức...Trong khi đó, phần lớn sinh viên khi tiếp cận môn học này còn yếu về tư duy

trừu tượng, thiếu kinh nghiệm thực tiễn để liên hệ, vận dụng lý luận vào thực tiễn, lúng

túng trong phương pháp học tập, nghiên cứu. Những hạn chế nêu trên đã làm giảm tính

hứng thú của sinh viên khi học các môn Lý luận chính trị, xem nhẹ việc học tập các

môn này.

Ở trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên, việc quản lý HĐDH Lý luận chính

trị thời gian gần đây đã có những chuyển biến đáng kể, nhưng hiệu quả của HĐDH

chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới. Do đó, cần có nghiên cứu làm căn cứ

khoa học cho quản lý HĐDH đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Với những lý do nêu

trên, tôi chọn đề tài “Quản lý HĐDH Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm

Điện Biên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục".

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý HĐDH Lý luận chính trị ở

trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên, đề tài đề xuất một số biện pháp quản lí HĐDH Lý

luận chính trị ở trường Cao đẳng sư phạm Điện Biên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục,

nâng cao chất lượng dạy học của nhà trường.

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Biện pháp quản lí HĐDH Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm

Điện Biên.

3.2. Khách thể nghiên cứu

Quá trình quản lí HĐDH Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm.