Quản lý hoạt động chuẩn bị cho trẻ vào lớp một ở các trường mầm non huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TÔ THỊ QUYÊN QUYÊN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUẨN BỊ CHO TRẺ

VÀO LỚP MỘT Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON

HUYỆN QUẾ VÕ, TỈNH BẮC NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TÔ THỊ QUYÊN QUYÊN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUẨN BỊ CHO TRẺ

VÀO LỚP MỘT Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON

HUYỆN QUẾ VÕ, TỈNH BẮC NINH

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Hoàng Thanh Thuý

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan bản luận văn này là kết quả nghiên cứu của cá nhân tôi. Các

số liệu và tài liệu được trích dẫn trong luận văn là trung thực. Kết quả nghiên cứu này

không trùng với bất cứ công trình nào đã được công bố trước đó.

Tôi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình.

Thái Nguyên, tháng 6 năm 2020

Tác giả luận văn

Tô Thị Quyên Quyên

ii

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm trân trọng, em xin bày tỏ sự kính trọng và biết ơn sâu sắc đến

PGS.TS Hoàng Thanh Thuý - cô giáo đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em trong suốt

quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Em trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo khoa Tâm lý - Giáo dục, trường Đại học

Sư phạm Thái Nguyên đã giảng dạy, tạo mọi điều kiện cho em học tập, nghiên cứu.

Tôi gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban giám hiệu, tập thể giáo viên, các cháu

mẫu giáo của các trường mầm non Phương Liễu, mầm non Yên Giả, mầm non Thị trấn,

mầm non Việt Thống, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh đã hợp tác, giúp đỡ tôi trong suốt

quá trình khảo sát, thực nghiệm.

Tôi cảm ơn các bạn đồng nghiệp, bạn học đã chia sẻ kinh nghiệm nghiên cứu

khoa học, hỗ trợ tôi tìm kiếm tài liệu liên quan đến đề tài.

Luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong sự chỉ dẫn, góp ý của

quý thầy, cô, bạn đọc để luận văn ngày một hoàn thiện.

Thái Nguyên, tháng 6 năm 2020

Tác giả luận văn

Tô Thị Quyên Quyên

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................... ii

MỤC LỤC ...................................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.......................................................................... vi

DANH MỤC BẢNG .................................................................................................viii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ..................................................................................... ix

MỞ ĐẦU...................................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 3

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.......................................................................... 3

4. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................................ 4

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.................................................................................... 4

7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4

8. Ý nghĩa của đề tài ..................................................................................................... 6

9. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 6

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUẨN BỊ CHO

TRẺ VÀO LỚP MỘT Ở TRƯỜNG MẦM NON .................................................... 7

1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu ........................................................................... 7

1.1.1. Các nghiên cứu về những kĩ năng cần thiết của trẻ 5-6 tuổi thông qua những

hoạt động trong trường mầm non ...................................................................... 7

1.1.2. Những công trình nghiên cứu về quản lý hoạt động chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi

vào lớp Một trong trường mầm non................................................................. 12

1.2. Hoạt động chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một ở các trường mầm non........................ 14

1.2.1. Khái niệm hoạt động chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một ở các trường mầm non .... 14

1.2.2. Hoạt động chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một ở các trường mầm non..................... 17

1.3. Quản lý hoạt động chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một ở các trường mầm non ........... 24

1.3.1. Khái niệm quản lý hoạt động chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một ở các trường

mầm non........................................................................................................... 24

iv

1.3.2. Nội dung quản lý hoạt động chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một ở các trường mầm non... 26

1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một ở

các trường mầm non ........................................................................................ 32

1.4.1. Tác động từ việc thực hiện mục tiêu, yêu cầu chăm sóc - giáo dục trẻ 5-6

tuổi ở các trường mầm non .............................................................................. 32

1.4.2. Tác động từ môi trường kinh tế - xã hội........................................................... 32

1.4.3. Tác động từ chủ trương chính sách của Đảng, nhà nước, của xã, của địa phương.......... 33

1.4.4. Tác động từ năng lực của người quản lý .......................................................... 33

1.4.5. Tác động từ năng lực giáo dục và dạy học của giáo viên mầm non................. 33

1.4.6. Tác động từ nhận thức và mức độ tham gia chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp

Một của các tổ chức xã hội .............................................................................. 34

1.4.7. Tác động từ gia đình ......................................................................................... 34

Kết luận chương 1....................................................................................................... 35

Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUẨN BỊ CHO TRẺ

VÀO LỚP MỘT Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN QUẾ VÕ, TỈNH

BẮC NINH................................................................................................................. 36

2.1. Khái quát công tác chăm sóc giáo dục trẻ ở các trường mầm non công lập trên

địa bàn huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh ............................................................. 36

2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng................................................................................. 40

2.2.1. Mục đích ........................................................................................................... 40

2.2.2. Nội dung ........................................................................................................... 40

2.2.3. Khách thể khảo sát............................................................................................ 40

2.2.4. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 40

2.3. Thực trạng phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội của trẻ 5-6 tuổi ở các trường

mầm non huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.......................................................... 42

2.3.1. Mức độ phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội hiện có của trẻ 5-6 tuổi các

trường mầm non huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.............................................. 42

2.3.1. Mức độ đáp ứng phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội hiện có của trẻ 5-6

tuổi các trường mầm non huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh ................................ 47

2.4. Thực trạng hoạt động chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một ở các trường mầm non

huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.......................................................................... 48

v

2.4.1. Kết quả nghiên cứu thực trạng chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp Một ở các

trường mầm non huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.............................................. 48

2.5. Thực trạng quản lý hoạt động chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp Một ở các

trường mầm non huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.............................................. 56

2.5.1. Đánh giá thực trạng trên từng nội dung quản lý............................................... 56

2.5.2. Đánh giá chung về thực trạng và nguyên nhân trong quản lý hoạt động chuẩn

bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp Một ở các trường mầm non công lập trên địa bàn

huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.......................................................................... 66

Kết luận chương 2....................................................................................................... 69

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUẨN BỊ CHO TRẺ 5-

6 TUỔI VÀO LỚP MỘT Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN QUẾ VÕ,

TỈNH BẮC NINH ..................................................................................................... 70

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp.............................................................................. 70

3.1.1. Phải đảm bảo nguyên tắc tính mục tiêu ............................................................ 70

3.1.2. Phải xuất phát từ quyền và lợi ích của trẻ......................................................... 70

3.1.3. Phải đảm bảo nguyên tắc tính hệ thống ............................................................ 71

3.1.4. Phải đảm bảo nguyên tắc tính khả thi............................................................... 71

3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp Một ở

các trường mầm non huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh........................................ 72

3.2.1. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các lực lượng tham gia hoạt động chuẩn

bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp Một ở các trường mầm non huyện Quế Võ, tỉnh

Bắc Ninh .......................................................................................................... 72

3.2.2. Lập kế hoạch và chỉ đạo thực hiện có hiệu quả các hoạt động chuẩn bị cho

trẻ 5-6 tuổi vào lớp Một ở các trường mầm non đáp ứng với yêu cầu đổi

mới giáo dục hiện nay...................................................................................... 75

3.2.3. Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, nhất là giáo viên phụ trách lớp 5-6

tuổi ở các trường mầm non .............................................................................. 78

3.2.4. Tổ chức phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng ở nhà trường, gia đình và xã

hội trong việc chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp Một ...................................... 81

3.2.5. Bảo đảm các điều kiện phục vụ hoạt động chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp

một ở các trường mầm non huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh ............................. 83

vi

3.2.6. Tăng cường kiểm tra, đánh giá kết quả chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp Một

ở các trường mầm non huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh .................................... 85

3.2.7. Mối quan hệ của các biện pháp......................................................................... 86

3.3. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp ................ 87

3.3.1. Mục đích khảo nghiệm ..................................................................................... 87

3.3.2. Đối tượng khảo nghiệm .................................................................................... 87

3.3.3. Quy trình khảo nghiệm ..................................................................................... 87

3.3.4. Kết quả khảo nghiệm........................................................................................ 87

Kết luận chương 3....................................................................................................... 94

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 95

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 99

PHỤ LỤC.......................................................................................................................

vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Viết tắt Viết đầy đủ

CBQL : Cán bộ quản lý

GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo

GDMN : Giáo dục mầm non

GV : Giáo viên

KNS : Kỹ năng sống

KNXH : Kỹ năng xã hội

MN : Mầm non

PHHS : Phụ huynh học sinh

PTTC : Phát triển tình cảm

viii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Mức độ PTTC và KNXH hiện có của trẻ 5-6 tuổi các trường MN

huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh..................................................................42

Bảng 2.2: Mức độ đáp ứng PTTC và KNXH của trẻ 5-6 tuổi các trường MN

huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh..................................................................47

Bảng 2.3. Thực trạng xác định và thực hiện mục tiêu chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi

vào lớp Một ở các trường MN .................................................................48

Bảng 2.4. Đánh giá mức độ thực hiện nội dung chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp

Một ở các trường MN ..............................................................................50

Bảng 2.5. Đánh giá mức độ thực hiện các hoạt động chuẩn bị cho trẻ em 5-6 tuổi

vào lớp Một ở các trường MN .................................................................51

Bảng 2.6. Thực trạng thực hiện các biện pháp chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp

Một ở các trường MN ..............................................................................54

Bảng 2.7. Đánh giá về mục tiêu và kế hoạch chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp

Một ở các trường MN ..............................................................................56

Bảng 2.8. Thực trạng quản lý nội dung, hình thức tổ chức và biện pháp chuẩn bị

cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp Một ở các trường MN........................................58

Bảng 2.9. Thực trạng quản lý lực lượng chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp Một ở

các trường MN .........................................................................................60

Bảng 2.10. Thực trạng quản lý các điều kiện đảm bảo phục vụ hoạt động chuẩn bị

cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp Một ở các trường MN........................................62

Bảng 2.11. Các nội dung, hình thức, biện pháp kiểm tra đánh giá việc thực hiện

lập kế hoạch chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp Một ở các trường MN....65

Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết của các biện pháp đề xuất ..........88

Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm về tính khả thi của các biện pháp..........................90

Bảng 3.3: Thứ hạng tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp.......................92

ix

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1. Tính cần thiết của các biện pháp chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp

Một ở các trường MN huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh .......................... 89

Biểu đồ 3.2. Tính khả thi của các biện pháp chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp

Một ở các trường MN huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh......................... 91

Biểu đồ 3.3: Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp

đề xuất............................................................................................... 92

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Từ mẫu giáo vào lớp Một là bước ngoặt lớn đối với bản thân trẻ và gia đình, phụ

huynh có con em ở độ tuổi này. Các nghiên cứu của các nhà khoa học, tâm lý giáo dục

cho thấy: 6 tuổi là độ tuổi vừa “chín” để có thể bước vào lớp Một. Do đó, khi chưa tròn

6 tuổi, các yếu tố về thể lực, kỹ năng, tâm lý của trẻ chưa đáp ứng được yêu cầu về vận

động, sinh hoạt, giao tiếp, học tập của học sinh lớp Một. Trong khi sự thành công của trẻ

trong năm học đầu tiên đến trường có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng không nhỏ

đến kết quả học tập, rèn luyện của các em ở những năm tiếp theo. Khi vào lớp Một không

chỉ hoạt động chủ đạo thay đổi mà môi trường xã hội và các quan hệ xã hội cũng thay

đổi theo, các em được tham gia vào nhiều mối quan hệ xã hội. Vì vậy, việc chuẩn bị tốt

mọi mặt cho trẻ trước khi vào lớp Một là việc làm hết sức cần thiết nhằm giúp trẻ có đủ

tự tin, tâm thế để thực hiện một bước biến đổi về chất. Với trách nhiệm là trung tâm

chuyên nghiệp về chăm sóc, giáo dục trẻ, các trường MN phải là đầu tàu trong việc chuẩn

bị cho trẻ 5-6 tuổi bước vào lớp Một, cùng với gia đình và xã hội bảo đảm môi trường

cho trẻ phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần, đáp ứng mục tiêu yêu cầu GD& ĐT đã đề

ra.

Nhận thức sâu sắc về đặc điểm tâm, sinh lý của trẻ 5-6 tuổi, yêu cầu mọi mặt

của trẻ lớp Một, tầm quan trọng của công tác chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một trong những

năm qua hệ thống các trường MN nói chung, 22 trường MN công lập trên địa bàn huyện

Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh nói riêng đã quan tâm, đầu tư đúng mức, thực hiện quản lý chặt

chẽ, hiệu quả, góp phần từng bước nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho CBQL, GV,

nhân viên, PHHS; hình thành, bổ sung, phát triển và hoàn thiện dần các kiến thức, kỹ

năng, tâm lý cho trẻ 5-6 tuổi,… giúp trẻ tự tin, hứng khởi bước vào bậc học cao hơn.

Tuy nhiên, kết quả đạt được ấy vẫn chưa tương xứng với yêu cầu đặt ra: Nhận thức của

một số CBQL, GV, nhân viên, PHHS về chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi còn hạn chế, thậm

chí còn quan niệm nó như là làm thay việc cho bậc học tiểu học hoặc chuẩn bị một số

yếu tố không xuất phát từ chính nhu cầu của bản thân trẻ; còn thiếu kiến thức, thiếu

hiểu biết và kinh nghiệm khi chuẩn bị cho trẻ; cách thức, biện pháp chuẩn bị chưa