Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên các trường Trung học Cơ sở huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

BÙI QUANG TRỌNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC

DẠY HỌC TÍCH HỢP CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG

TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN ĐỊNH HÓA,

TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

BÙI QUANG TRỌNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC

DẠY HỌC TÍCH HỢP CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG

TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN ĐỊNH HÓA,

TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn: GS.TSKH. NGUYỄN VĂN HỘ

THÁI NGUYÊN - 2020

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng số liệu và các kết quả nghiên cứu trong luận văn

này là hoàn toàn trung thực, khách quan, không trùng lặp với các luận văn

khác. Thông tin trích dẫn trong luận văn đã được ghi rõ nguồn gốc. Nếu sai tôi

xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.

Tác giả luận văn

Bùi Quang Trọng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Thực hiện đề tài: “Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học tích

hợp cho giáo viên các trường THCS huyện Định Hóa - Tỉnh Thái Nguyên”

tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám hiệu, Khoa Tâm lý - Giáo dục,

Khoa sau đại học, Phòng đào tạo Trường Đại học Sư phạm Thái nguyên - Đại

học Thái Nguyên, các quý thầy cô đã giúp tôi trang bị kiến thức, tạo điều kiện

thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này.

Với lòng kính trọng và biết ơn, tôi xin được bày tỏ lòng cảm ơn tới GS.TSKH

Nguyễn Văn Hộ, đã khuyến khích, chỉ dẫn tôi trong thực hiện luận văn này.

Xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp, các đồng chí lãnh đạo, Phòng

chuyên môn Phòng GD&ĐT Định Hóa, lãnh đạo các trường THCS trên địa bàn

huyện Định Hóa đã hỗ trợ tôi trong quá trình thực hiện luận văn.

Dù đã rất cố gắng, xong luận văn cũng không tránh khỏi những khiếm

khuyết, tác giả mong nhận được sự góp ý của các thầy, cô và các bạn.

Tác giả

Bùi Quang Trọng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ...........................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG .....................................................................................v

MỞ ĐẦU..............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................3

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................4

4. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................4

5. Giả thuyết khoa học.........................................................................................4

6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu......................................................................4

7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................5

8. Cấu trúc luận văn.............................................................................................6

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG

NĂNG LỰC DẠY HỌC TÍCH HỢP CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ .....7

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.......................................................................7

1.1.1. Ở nước ngoài .............................................................................................7

1.1.2. Ở Việt Nam..............................................................................................10

1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................13

1.2.1. Tích hợp, dạy học tích hợp......................................................................13

1.2.2. Năng lực, năng lực dạy học .....................................................................15

1.2.3. Bồi dưỡng, tổ chức bồi dưỡng.................................................................18

1.2.4. Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho đội ngũ giáo viên ....19

1.3. Hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên trung

học cơ sở..................................................................................................19

1.3.1. Một số vấn đề đổi mới chương trình giáo dục phổ thông và yêu cầu

về năng lực dạy học tích hợp của giáo viên trung học cơ sở ..................19

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

1.3.2. Mục tiêu bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên ................20

1.3.3. Nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên ...............21

1.3.4. Phương pháp bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên .........24

1.3.5. Hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên ..............25

1.4. Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên....26

1.4.1. Lập kế hoạch tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên.......26

1.4.2. Tổ chức các nguồn lực thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy

học tích hợp cho giáo viên.......................................................................27

1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp

cho giáo viên............................................................................................28

1.4.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho

giáo viên ..................................................................................................29

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học

tích hợp cho giáo viên .............................................................................30

1.5.1. Yếu tố khách quan ...................................................................................30

1.5.2. Yếu tố chủ quan.......................................................................................31

Tiểu kết chương 1..............................................................................................32

Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG

LỰC DẠY HỌC TÍCH HỢP CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG

HỌC CƠ SỞ HUYỆN ĐỊNH HÓA - TỈNH THÁI NGUYÊN...........................33

2.1. Đặc điểm các trường trung học cơ sở huyện Định Hóa - Tỉnh Thái Nguyên.........33

2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng .......................................................................35

2.2.1. Mục đích khảo sát....................................................................................35

2.2.2. Nội dung khảo sát....................................................................................35

2.2.3. Phương pháp khảo sát và xử lý các kết quả ............................................36

2.2.4. Thời gian tiến hành khảo sát....................................................................38

2.2.5. Địa bàn và khách thể khảo sát .................................................................38

2.3. Thực trạng bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên các trường

trung học cơ sở trên địa bàn huyện Định Hóa - Tỉnh Thái Nguyên.............38

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động

bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên trung học cơ sở .....38

2.3.2. Thực trạng bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp của giáo viên các

trường trung học cơ sở huyện Định Hóa.................................................41

2.4. Thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên

các trường THCS trên địa bàn huyện Định Hóa - Tỉnh Thái Nguyên........50

2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học tích

hợp cho giáo viên ....................................................................................50

2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học

tích hợp cho giáo viên .............................................................................53

2.4.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học

tích hợp cho giáo viên .............................................................................54

2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực dạy học

tích hợp cho giáo viên .............................................................................56

2.4.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến việc tổ chức hoạt động bồi

dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên trung học cơ sở............58

2.5. Đánh giá chung về thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học

tích hợp cho giáo viên huyện Định Hóa - Tỉnh Thái Nguyên.................61

2.5.1. Ưu điểm, hạn chế.....................................................................................61

2.5.2. Nguyên nhân............................................................................................62

Tiểu kết chương 2..............................................................................................64

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC

TÍCH HỢP CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN ĐỊNH HÓA

TỈNH THÁI NGUYÊN ......................................................................................65

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ..............................................................65

3.1.1. Đảm bảo tính mục đích............................................................................65

3.1.2. Đảm bảo tính toàn diện............................................................................65

3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................................66

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

3.1.4. Đảm bảo tính hệ thống.............................................................................66

3.1.5. Đảm bảo tính khả thi ...............................................................................67

3.2. Biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên

trung học cơ sở huyện Định Hóa - Tỉnh Thái Nguyên............................68

3.2.1. Tăng cường nhận thức của CBQL và GV các trường THCS về vai

trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng năng lực

dạy học tích hợp ......................................................................................68

3.2.2. Hoàn thiện công tác xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực DHTH

cho GV phù hợp với điều kiện thực tế của các trường THCS ................72

3.2.3. Hoàn thiện công tác tổ chức hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học

tích hợp theo hướng tích cực hóa người học, gắn tự bồi dưỡng với

nghiên cứu khoa học................................................................................76

3.2.4. Huy động các điều kiện nguồn lực phục vụ hoạt động bồi dưỡng và

tự bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho GV trường THCS.............84

3.2.5. Hoàn thiện công tác đánh giá kết quả hoạt động bồi dưỡng năng lực

dạy học tích hợp cho GV các trường THCS ...........................................87

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.................................................................91

3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản

lý bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên trung học cơ

sở huyện Định Hóa ..................................................................................92

3.4.1. Mục đích khảo sát....................................................................................92

3.4.2. Nội dung khảo sát....................................................................................92

3.4.3. Phương pháp khảo sát..............................................................................92

3.4.4. Kết quả khảo nghiệm...............................................................................93

Tiểu kết chương 3..............................................................................................96

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .....................................................................97

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................100

PHỤ LỤC...............................................................................................................

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TT Ký hiệu Nội dung viết tắt

1 CBQL Cán bộ quản lý

2 DH Dạy học

3 DHTH Dạy học tính hợp

4 DHPH Dạy học phân hóa

5 GDTH Giáo dục trung học

6 GD&ĐT Giáo dục và đào tạo

7 GV Giáo viên

8 HS Học sinh

9 HT Hiệu trưởng

10 KTĐG Kiểm tra đánh giá

11 PHT Phó Hiệu trưởng

12 PPDH Phương pháp dạy học

13 QLGD Quản lý giáo dục

14 THCS Trung học cơ sở

15 THPT Trung học phổ thông

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Quy mô học sinh, học lực và hạnh kiểm các trường THCS

huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017-2019 ...... 33

Bảng 2.2: Quy mô và trình độ giáo viên THCS trên địa bàn huyện

Định Hóa giai đoạn 2017-2019................................................... 34

Bảng 2.3. Ý nghĩa của điểm số bình quân................................................... 37

Bảng 2.4: Kết quả đánh giá nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về

hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo

viên THCS trên địa bàn huyện Định Hóa................................... 38

Bảng 2.5: Kết quả đánh giá thực hiện mục tiêu của hoạt động bồi

dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên THCS trên

địa bàn huyện Định Hóa ............................................................. 42

Bảng 2.6: Kết quả đánh giá thực trạng thực hiện nội dung bồi dưỡng

năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên THCS trên địa bàn

huyện Định Hóa .......................................................................... 44

Bảng 2.7: Kết quả đánh giá phương pháp bồi dưỡng năng lực dạy học

tích hợp cho giáo viên THCS trên địa bàn huyện Định Hóa...... 46

Bảng 2.8: Kết quả đánh giá hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học tích

hợp cho giáo viên THCS trên địa bàn huyện Định Hóa............. 47

Bảng 2.9: Kết quả đánh giá hiệu quả bồi dưỡng năng lực dạy học tích

hợp cho giáo viên THCS trên địa bàn huyện Định Hóa............. 49

Bảng 2.10: Kết quả đánh giá công tác lập kế hoạch thực hiện kế hoạch

bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên THCS

trên địa bàn huyện Định Hóa ...................................................... 51

Bảng 2.11: Kết quả đánh giá công tác tổ chức thực hiện kế hoạch bồi

dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên THCS trên

địa bàn huyện Định Hóa ............................................................. 53

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

Bảng 2.12: Kết quả đánh giá công tác chỉ đạo thực hiện kế hoạch bồi

dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên THCS trên

địa bàn huyện Định Hóa ............................................................. 55

Bảng 2.13: Kết quả công tác kiểm tra đánh giá kết quả bồi dưỡng năng

lực dạy học tích hợp cho giáo viên THCS trên địa bàn huyện

Định Hóa..................................................................................... 57

Bảng 2.14: Kết quả đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi

dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên THCS trên

địa bàn huyện Định Hóa ............................................................. 59

Bảng 3.1: Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp quản lý hoạt

động bồi dưỡng năng lực DHTH cho GV các trường THCS

trên địa bàn huyện Định Hóa ...................................................... 93

Bảng 3.2: Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt

động bồi dưỡng năng lực DHTH cho GV các trường THCS

trên địa bàn huyện Định Hóa ...................................................... 94

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong bối cảnh toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế, tất cả các nước

trên thế giới đều quan tâm đến cải cách giáo dục để nâng cao chất lượng, đào tạo

ra lớp người lao động mới có tri thức cao, đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực phục

vụ phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia. Nội dung cải cách giáo dục tập

trung vào đổi mới quan niệm về giáo dục, triết lý giáo dục, đổi mới nội dung học

tập, hình thức tổ chức và phương pháp giáo dục đặc biệt là đổi mới hướng tới

nâng cao năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn cho

người học.

Trong Nghị quyết TW số 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào

tạo đã nêu rõ: “Tiếp tục đởi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của

giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của

người học; Xây dựng và chuẩn hóa các nội dung giáo dục phổ thông theo hướng

hiện đại, tinh gọn, đảm bảo chất lượng, tích hợp cao ở các lớp học dưới và phân

hóa dần ở các lớp học trên; giảm số môn học bắt buộc, tăng môn học, chủ đề và

hoạt động tự chọn. Biên soạn sách giáo khoa, tài liệu hỗ trợ dạy và học phù hợp

với từng đối tượng học, chú ý đến nội dung học sinh dân tộc thiểu số và học sinh

khuyết tật. Nội dung giáo dục nghề nghiệp được xây dựng theo hướng tích hợp

kiến thức, kĩ năng, tác phong làm việc chuyên nghiệp để hình thành năng lực

nghề nghiệp cho người học.”

Để làm được điều đó, cần phải tích cực đổi mới giáo dục, xây dựng đội ngũ

nhà giáo, nhất là đội ngũ giáo viên trực tiếp giảng dạy. Thực hiện chuẩn hóa đội

ngũ nhà giáo theo từng cấp học và trình độ đào tạo. Tiến tới tất cả các giáo viên

trung học cơ sở phải có trình độ từ đại học trở lên, có năng lực sư phạm, đặc biệt

là năng lực giải quyết tình huống thực tiễn có liên quan đến kiến thức các môn

học khác nhau.

Trước hết chúng ta phải khẳng định giáo viên là yếu tố hàng đầu quyết định

chất lượng giáo dục. Luật Giáo dục (điều 15 chương I) nêu rõ "Nhà giáo giữ vai