Quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN MAI HIỀN

QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN

Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG THỐNG KÊ

TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN MAI HIỀN

QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN

Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG THỐNG KÊ

TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Tuyết Hạnh

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tác giả xin cam đoan bản luận văn là công trình nghiên cứu khoa học

độc lập của tác giả. Các số liệu, kết quả phân tích và nghiên cứu trong luận văn

là trung thực, có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Mai Hiền

ii

LỜI CẢM ƠN

Tác giả xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới Ban giám hiệu, phòng Đào tạo

bộ phận Sau đại học, BCN khoa Tâm lý - Giáo dục, các thầy giáo, cô giáo

Khoa Tâm lý - Giáo dục - Trường Đại học Sư Phạm - Đại học Thái Nguyên đã

tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn

thành luận văn của mình.

Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và sự biết ơn sâu sắc đến TS.

Nguyễn Thị Tuyết Hạnh, người hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ dẫn, giúp

đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và thực

hiện luận văn.

Tác giả xin tri ân sự động viên, khích lệ và ủng hộ của gia đình, người

thân, bạn bè và đồng nghiệp đã giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này.

Tác giả xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Mai Hiền

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii

MỤC LỤC ..........................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT ..........................................................vii

DANH MỤC CÁC BẢNG...............................................................................viii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ .....................................................................................ix

MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................2

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu.................................................................3

4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................3

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ..........................................................................3

7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................3

8. Cấu trúc nội dung luận văn..............................................................................4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH

VIÊN TRONG TRƯỜNG CAO ĐẲNG................................................5

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề quản lý công tác sinh viên ........................5

1.1.1. Những nghiên cứu về công tác sinh viên ..................................................5

1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý công tác sinh viên .....................................7

1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài.........................................................10

1.2.1. Quản lý.....................................................................................................10

1.2.2. Sinh viên ..................................................................................................12

1.2.3. Công tác sinh viên ...................................................................................13

1.2.4. Quản lý công tác sinh viên ......................................................................14

1.3. Công tác sinh viên ở các trường Cao đẳng, Đại học...............................14

1.3.1. Nội dung công tác sinh viên ở các trường Cao đẳng, Đại học................14

1.3.2. Yêu cầu đối với công tác sinh viên ở các trường Cao đẳng, Đại học

trong giai đoạn hiện nay ..........................................................................18

iv

1.3.3. Mối liên hệ giữa công tác sinh viên với chất lượng đào tạo ...................21

1.4. Quản lý công tác sinh viên ở các trường Đại học, Cao đẳng ..................23

1.4.1. Quản lý công tác tổ chức hành chính ......................................................23

1.4.2. Quản lý hoạt động học tập, rèn luyện......................................................24

1.4.3. Quản lý công tác y tế, thể thao ................................................................25

1.4.4. Quản lý công tác an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội .......................27

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý công tác sinh viên ............................28

1.5.1. Điều kiện kinh tế xã hội...........................................................................28

1.5.2. Đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ....................29

1.5.3. Điều kiện cơ sở vật chất nhà trường........................................................30

1.5.4. Năng lực của ban quản sinh và đội ngũ sinh viên tự quản......................30

1.5.5. Sự kết hợp của chính quyền địa phương trong công tác quản lý sinh viên.....31

Kết luận chương 1..............................................................................................32

Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN Ở

TRƯỜNG CAO ĐẲNG THỐNG KÊ TRONG GIAI ĐOẠN

HIỆN NAY .............................................................................................33

2.1. Khái quát về trường Cao đẳng Thống kê ................................................33

2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ..............................................................33

2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của trường Cao đẳng Thống kê ..................................34

2.1.3. Quy mô đào tạo........................................................................................35

2.1.4. Kết quả học tập, rèn luyện của sinh viên trường Cao đẳng Thống kê ....36

2.1.5. Cơ cấu tổ chức và đội ngũ cán bộ, giảng viên.........................................37

2.1.6. Cơ sở vật chất của trường........................................................................40

2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ....................................................................41

2.2.1. Mục đích khảo sát....................................................................................41

2.2.2. Nội dung khảo sát....................................................................................41

2.2.3. Phương pháp khảo sát..............................................................................41

2.2.4. Công cụ khảo sát......................................................................................42

2.2.5. Xử lý dữ liệu khảo sát..............................................................................42

2.3. Kết quả khảo sát thực trạng .......................................................................43

v

2.3.1. Thực trạng công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê ..................43

2.3.2. Thực trạng quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê

trong giai đoạn hiện nay ..........................................................................57

2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý công tác sinh viên ở

trường Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay..............................66

2.5. Đánh giá chung thực trạng quản lý công tác sinh viên ở trường Cao

đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay ....................................................68

2.5.1. Những ưu điểm........................................................................................68

2.5.2. Những hạn chế.........................................................................................69

2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế.............................................................71

Kết luận chương 2..............................................................................................72

Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN Ở

TRƯỜNG CAO ĐẲNG THỐNG KÊ..................................................73

3.1. Các nguyên tắc xác định đề xuất biện pháp ............................................73

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống..........................................................73

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo mức độ khả thi.......................................................73

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính giáo dục ..........................................................74

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thiết thực.........................................................75

3.2. Biện pháp quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê

trong giai đoạn hiện nay ..........................................................................76

3.2.1. Tổ chức nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên

trực tiếp tham gia quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng

Thống kê..................................................................................................76

3.2.2. Đổi mới quản lý tổ chức hành chính trong công tác sinh viên theo

hướng tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin...................................78

3.2.3. Quản lý hoạt động học tập và rèn luyện của sinh viên ở trường Cao

đẳng Thống kê phù hợp với đào tạo theo tín chỉ.....................................80

3.2.4. Quản lý công tác y tế, thể thao phù hợp với thực tiễn nhà trường và

nhu cầu tham gia của sinh viên ...............................................................83

3.2.5. Quản lý công tác an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội phù hợp

với xu hướng đổi mới giáo dục và phát triển kinh tế xã hội của tỉnh

Bắc Ninh..................................................................................................86

vi

3.2.6. Thiết lập mối quan hệ giữa các phòng, ban, Đoàn thanh niên, Hội

sinh viên nhà trường và các đơn vị chức năng trong quản lý công

tác sinh viên.............................................................................................89

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp..............................................................91

3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất ....93

3.4.1. Mục đích, khách thể khảo nghiệm...........................................................93

3.4.2. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................93

3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm......................................................................94

3.4.4. Kết quả khảo nghiệm...............................................................................94

Kết luận chương 3..............................................................................................99

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...............................................................100

1. Kết luận........................................................................................................100

2. Khuyến nghị.................................................................................................101

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................103

PHỤ LỤC

vii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

BGDĐT : Bộ Giáo dục và Đào tạo

BHYT : Bảo hiểm y tế

BLĐTBXH : Bộ lao động thương binh xã hội

CBQL : Cán bộ quản lý

CĐSP : Cao đẳng sư phạm

CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNTT : Công nghệ Thông tin

CSVC : Cơ sở vật chất

CVHT : Cố vấn học tập

GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo

GDQP : Giáo dục quốc phòng

GDTC : Giáo dục thể chất

GV : Giảng viên

HSSV : Học sinh Sinh viên

HTTC : Hệ thống tín chỉ

KTX : Ký túc xá

LĐTBXH : Lao động thương binh xã hội

QLĐT&QLKH : Quản lý Đào tạo và Quản lý khoa học

SV : Sinh viên

TCTK : Tổng cục thống kê

TDTT : Thể dục Thể thao

TNCS : Thanh niên cộng sản

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Quy mô đào tạo của trường Cao đẳng Thống kê ..........................35

Bảng 2.2. Kết quả học tập, rèn luyện của SV trường Cao đẳng Thống kê ...37

Bảng 2.3. Thống kê cán bộ, giảng viên, nhân viên của nhà trường ..............40

Bảng 2.4. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về công tác tổ chức hành

chính trong công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê............. 44

Bảng 2.5. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về công tác tổ chức hoạt

động học tập, rèn luyện ở trường Cao đẳng Thống kê ........................ 47

Bảng 2.6. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về mức độ thực hiện

tổ chức công tác y tế, thể thao.......................................................50

Bảng 2.7. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về mức độ thực hiện

công tác đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội............53

Bảng 2.8. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về mức độ thực hiện

quản lý công tác tổ chức hành chính.............................................57

Bảng 2.9. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về mức độ thực hiện

quản lý hoạt động học tập và rèn luyện.........................................59

Bảng 2.10. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về mức độ thực hiện

quản lý công tác y tế, thể thao.......................................................62

Bảng 2.11. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về mức độ thực hiện

quản lý công tác an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội..............64

Bảng 2.12. Đánh giá của CBQL, GV, SV về thực trạng các yếu tố ảnh

hưởng đến quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng

Thống kê........................................................................................66

Bảng 3.1. Đánh giá của các khách thể khảo sát về mức độ cần thiết và mức

độ khả thi của các biện pháp quản lý công tác sinh viên trường

Cao đẳng Thống kê ........................................................................95

Bảng 3.2. Mức độ tương quan giữa mức độ cần thiết và mức độ khả thi

của các biện pháp quản lý công tác sinh viên trường Cao đẳng

Thống kê........................................................................................97

ix

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1. Mức độ hài lòng của SV về công tác tổ chức hành chính trong

công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê............................... 46

Biểu đồ 2.2. Mức độ hài lòng của sinh viên về công tác tổ chức hoạt động học

tập và rèn luyện ở trường Cao đẳng Thống kê .................................. 49

Biểu đồ 2.3. Mức độ hài lòng của sinh viên về công tác tổ chức y tế, thể thao

ở trường Cao đẳng Thống kê .............................................................. 52

Biểu đồ 2.4. Mức độ hài lòng của sinh viên về công tác an ninh chính trị, trật

tự an toàn xã hội ở trường Cao đẳng Thống kê ................................. 56

Biểu đồ 3.1. Mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý

công tác sinh viên trường Cao đẳng Thống kê .................................. 96

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, GD&ĐT của mỗi quốc

gia đóng vai trò then chốt, trọng yếu trong việc đào tạo nguồn nhân lực phục vụ

cho sự nghiệp CNH, HĐH đất nước.

Nghị Quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã chỉ rõ:

“Phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, tập

trung vào việc đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục quốc dân; gắn kết

chặt chẽ phát triển nguồn nhân lực với phát triển và ứng dụng khoa học, công

nghệ” nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là một trong ba khâu đột phá để đưa

nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020.

Giáo dục Cao đẳng, Đại học có một sứ mệnh rất to lớn là đào tạo nguồn

nhân lực để phát triển đất nước theo yêu cầu của Đảng. Để đào tạo được nguồn

nhân lực đáp ứng yêu cầu đổi mới, giáo dục Cao đẳng, Đại học không chỉ

nghiêng về đào tạo kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp mà phải hết sức chú trọng

đến giáo dục đạo đức, lý tưởng làm người. Muốn vậy các trường Cao đẳng, Đại

học phải coi trọng quản lý công tác sinh viên, đây là nhiệm vụ quan trọng, phức

tạp và nặng nề có tác dụng mạnh mẽ đối với chất lượng đào tạo của các trường

Cao đẳng, Đại học.

Trong những năm qua, các trường Cao đẳng, Đại học đã có nhiều nỗ lực

trong quản lý công tác sinh viên như: ban hành quy chế quản lý công tác sinh

viên đối với từng đối tượng sinh viên nội trú, ngoại trú; phân cấp, phân quyền

quản lý công tác sinh viên cho các phòng, ban chuyên môn, giảng viên chủ

nhiệm, có cơ chế phối hợp với chính quyền địa phương trong quản lý công tác

sinh viên. Do đó, nhiều cơ sở giáo dục Cao đẳng, Đại học quản lý công tác sinh

viên đã dần đi vào quỹ đạo, nhiều sinh viên nắm vững quy chế nhà trường,

nhận thức rõ trách nhiệm của bản thân, nỗ lực trong học tập và phấn đấu, có

trình độ tay nghề đáp ứng được chuyên môn đào tạo. Các cán bộ quản lý nêu

cao tinh thần trách nhiệm, có sự phân cấp, phân quyền trong quản lý công tác

sinh viên. Sự phối hợp giữa các cá nhân, tổ chức, ban ngành trong thực hiện

nhiệm vụ quản lý công tác sinh viên có sự gắn kết khá chặt chẽ.

2

Tuy nhiên, ở nhiều cơ sở giáo dục Cao đẳng, Đại học vấn đề quản lý công

tác sinh viên cũng còn tồn tại những bất cập và hạn chế như:

Sự phân cấp, phân quyền trong quản lý công tác sinh viên đối với các

phòng ban chức năng, khoa chuyên môn và cá nhân còn có sự trùng chéo.

Việc ban hành các văn bản quản lý công tác sinh viên tuy thường xuyên,

kịp thời song hướng dẫn thực hiện còn chung chung, chưa rõ ràng, tường minh,

nên việc tổ chức thực hiện còn có những vướng mắc.

Hiện tượng sinh viên vi phạm các quy chế quản lý nhà trường, bỏ học, bỏ

tiết, tham gia vào các tệ nạn như uống rượu, đánh bạc, vi phạm trật tự xã hội và

khu dân cư vẫn còn tồn tại... Điều này đã ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng

đào tạo và uy tín của nhà trường, đặc biệt là niềm tin của xã hội đối với nhà

trường bị ảnh hưởng xấu. Đây là một thực tế cần được nghiên cứu và tìm biện

pháp giải quyết tại các cơ sở giáo dục Cao đẳng, Đại học hiện nay.

Trường Cao đẳng Thống kê trong xu thế hội nhập, phát triển, năng động

nhưng cũng bị tác động của mặt trái cơ chế thị trường. Vấn đề quản lý công

tác sinh viên nội trú, ngoại trú của nhà trường là mối quan tâm lớn của lãnh

đạo. Trong những năm qua, quản lý công tác sinh viên của nhà trường đã có

những tiến triển nhất định. Tuy nhiên, với quy mô đào tạo ngày một tăng, việc

giáo dục sinh viên trong học tập, tu dưỡng rèn luyện, nâng cao ý thức đạo đức

nắm vững kiến thức chuyên môn đòi hỏi hệ thống tổ chức, biện pháp quản lý,

sự phối hợp của các phòng ban chức năng trong việc quản lý công tác sinh

viên là những vấn đề mà nhà trường đang quan tâm, tìm những biện pháp để

giải quyết.

Với mong muốn ứng dụng những kiến thức quản lý đã học của bản thân,

góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và hiệu quả quản lý của nhà trường, tác

giả chọn đề tài: "Quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê

trong giai đoạn hiện nay" làm luận văn tốt nghiệp.

2. Mục đích nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý công tác sinh viên ở trường

Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay, nhằm nâng cao chất lượng công tác

sinh viên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ở trường Cao đẳng Thống kê.

3

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu: Công tác học sinh, sinh viên và quản lý công

tác này tại trường Cao đẳng.

3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng

Thống kê.

4. Giả thuyết khoa học

Quản lý công tác sinh viên trường Cao đẳng Thống kê tuy đã đạt được

những kết quả nhất định, song còn có những bất cập và hạn chế về văn bản chỉ

đạo, tổ chức thực hiện, kiểm tra đánh giá, cũng như phối hợp với các cấp chính

quyền trong quản lý công tác sinh viên. Nếu đề xuất được các biện pháp quản

lý công tác sinh viên của nhà trường hệ thống, đồng bộ, khoa học phù hợp bối

cảnh nhà trường, đảm bảo mức độ cần thiết và mức độ khả thi thì công tác sinh

viên của trường sẽ có hiệu quả hơn, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ở

trường Cao đẳng Thống kê.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng

5.2. Khảo sát, phân tích thực trạng quản lý công tác sinh viên ở trường

Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay

5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng

Thống kê trong giai đoạn hiện nay

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp quản lý công tác sinh viên ở

trường Cao đẳng Thống kê của phòng Công tác HSSV, trong sự phối hợp với

chính quyền địa phương và giảng viên chủ nhiệm các khối lớp trong giai đoạn

hiện nay.

Đề tài khảo sát trên các khách thể gồm 35 CBQL và 75 giảng viên, cán

bộ chính quyền địa phương phụ trách phối hợp quản lý sinh viên, 125 sinh viên

trường Cao đẳng Thống kê.

7. Phương pháp nghiên cứu

7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

Đọc, phân tích, tổng hợp các tài liệu trong và ngoài nước (sách, báo, tạp

chí, luận án, luận văn... các đề tài nghiên cứu, các Văn bản, Nghị quyết của

Đảng, Nhà nước và ngành GD&ĐT) liên quan đến quản lý công tác sinh viên,