Phát triển nông nghiệp huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2010-2017

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ MƠ

PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP HUYỆN KHOÁI CHÂU,

TỈNH HƯNG YÊN GIAI ĐOẠN 2010 - 2017

LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÝ HỌC

THÁI NGUYÊN - 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ MƠ

PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP HUYỆN KHOÁI CHÂU,

TỈNH HƯNG YÊN GIAI ĐOẠN 2010 - 2017

Ngành: Địa lý học

Mã số: 8310501

LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÝ HỌC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Xuân Trường

THÁI NGUYÊN - 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn “Phát triển nông nghiệp huyện Khoái Châu, tỉnh

Hưng Yên giai đoạn 2010 - 2017” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Luận

văn hoàn toàn trung thực, là quá trình tích lũy tri thức, nghiên cứu khoa học và chưa

được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các thông tin sử dụng trong đề tài đã được

chỉ rõ nguồn gốc, các tài liệu tham khảo được trích dẫn đầy đủ. Thành tựu, những

đóng góp luận văn xuất phát từ những cơ sở lý luận và nghiên cứu thực tiễn trong quá

trình học tập.

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2019

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Mơ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Trước hết, em xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới Ban chủ nhiệm khoa Địa lí

và các thầy cô giáo trong khoa Địa lí trường Đại học sư phạm Thái Nguyên.

Đặc biệt, với tất cả tình cảm chân thành của mình, em xin bày tỏ lời cảm ơn

sâu sắc tới thầy giáo, PGS.TS. Nguyễn Xuân Trường - người đã tận tình hướng dẫn

em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài này. Em xin chân

thành cảm ơn thầy.

Trong quá trình thực hiện đề tài, em còn nhận được sự giúp đỡ của Ban giám

hiệu, Phòng sau đại học trường Đại học sư phạm Thái Nguyên, Sở nông nghiệp và

phát triển nông thôn Khoái Châu, Sở kế hoạch và đầu tư huyện Khoái Châu, Cục

thống huyện Khoái Châu, Sở tài nguyên môi trường tỉnh Hưng Yên,… Em xin chân

thành cảm ơn sự giúp đỡ quý báu đó.

Cuối cùng em xin chân thành cảm ơn các bạn đồng nghiệp, người thân đã giúp

đỡ và tạo điều kiện cho em hoàn thành luận văn này.

Em xin chân thành cảm ơn!

Hưng Yên, tháng 4 năm 2019

Tác giả

Nguyễn Thị Mơ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................... ii

MỤC LỤC ...................................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT........................................................ iv

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU................................................................................. v

DANH MỤC CÁC HÌNH............................................................................................ vi

MỞ ĐẦU...................................................................................................................... 1

1. Lí do chọn đề tài ....................................................................................................... 1

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ........................................................................................ 2

3. Mục tiêu và nhiệm vụ, giới hạn nghiên cứu ............................................................. 4

4. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu................................................................... 5

5. Đóng góp chính của đề tài ........................................................................................ 7

6. Cấu trúc đề tài........................................................................................................... 7

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP....... 8

1.1. Cơ sở lí luận....................................................................................................... 8

1.1.1. Khái niệm........................................................................................................... 8

1.1.2. Vai trò sản xuất .................................................................................................. 8

1.1.3. Đặc điểm của sản xuất nông nghiệp ................................................................ 10

1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp................. 12

1.1.5. Các chỉ tiêu đánh giá phát triển nông nghiệp .................................................. 16

1.1.6. Một số hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp .............................................. 17

1.2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................. 20

1.2.1. Khái quát về phân bố nông nghiệp và phát triển nông nghiệp vùng Đồng

bằng sông Hồng giai đoạn 2010 - 2017 ........................................................... 20

1.2.2. Một số nét cơ bản nông nghiệp tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2010 - 2017........... 25

Tiểu kết chương 1 ....................................................................................................... 28

Chương 2. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP

VÀ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP HUYỆN KHOÁI

CHÂU, TỈNH HƯNG YÊN GIAI ĐOẠN 2010 - 2017 ............................... 29

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

2.1. Các nhân tố ảnh hưởng phát triển nông nghiệp huyện Khoái Châu, tỉnh

Hưng Yên......................................................................................................... 29

2.1.1. Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ........................................................................... 29

2.1.2. Nhân tố tự nhiên............................................................................................... 32

2.1.3. Điều kiện kinh tế - xã hội................................................................................. 37

2.1.4. Đánh giá chung ................................................................................................ 43

2.2. Thực trạng phát triển nông nghiệp huyện Khoái Châu giai đoạn 2010 - 2017...... 45

2.2.1. Khái quát chung phát triển nông nghiệp huyện Khoái Châu........................... 45

2.2.2. Thực trạng phát triển nông nghiệp huyện Khoái Châu theo ngành................. 51

2.2.3. Một số hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp huyện Khoái Châu ............... 73

2.2.4. Đánh giá chung ................................................................................................. 78

Tiểu kết chương 2 ....................................................................................................... 80

Chương 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NÔNG

NGHIỆP HUYỆN KHOÁI CHÂU ĐẾN NĂM 2020, TẦM NHÌN

ĐẾN NĂM 2030.............................................................................................. 81

3.1. Quan điểm, mục tiêu và định hướng phát triển nông nghiệp huyện Khoái

Châu, tỉnh Hưng Yên ....................................................................................... 81

3.1.1. Quan điểm phát triển........................................................................................ 81

3.1.2. Mục tiêu phát triển........................................................................................... 82

3.1.3. Định hướng phát triển nông nghiệp huyện Khoái Châu đến năm 2020, tầm

nhìn tới 2030 .................................................................................................... 84

3.2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy sự phát triển nông nghiệp huyện

Khoái Châu ...................................................................................................... 90

3.2.1. Tăng cường quản lý giám sát nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước đối với

quy hoạch, lựa chọn một số sản phẩm có lợi thế để lập dự án, triển khai

thực hiện........................................................................................................... 90

3.2.2. Đẩy mạnh ứng dụng chuyển giao khoa học công nghệ, công tác khuyến

nông và cơ giới hoá trong sản xuất.................................................................. 90

3.2.3. Giải pháp sử dụng đất và tích cực dồn thửa đổi ruộng và tích tụ ruộng đất

phục vụ sản xuất nông nghiệp.......................................................................... 91

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

3.2.4. Củng cố, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả các hình thức tổ chức

sản xuất, quản lý trong nông nghiệp, nông thôn.............................................. 92

3.2.5. Gắn tái cơ cấu ngành với đẩy mạnh thực hiện Chương trình MTQG xây

dựng nông thôn mới......................................................................................... 92

3.2.6. Tăng cường xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, chỉ dẫn địa lý và

quản lý chất lượng sản phẩm nâng cao giá trị gia tăng.................................... 93

3.2.7. Đẩy mạnh xã hội hóa đầu tư, không ngừng nâng cao hiệu quả quản lý đầu

tư công ............................................................................................................. 93

3.2.8. Phát triển dịch vụ nông nghiệp ........................................................................ 93

3.2.9. Giải pháp về vốn đầu tư................................................................................... 93

3.2.10. Cải cách hành chính và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước ... 94

3.2.11. Rà soát, điều chỉnh, bổ sung cơ chế, chính sách để tạo động lực cho phát

triển sản xuất nông nghiệp ............................................................................... 94

Tiểu kết chương 3 ....................................................................................................... 95

KẾT LUẬN................................................................................................................ 96

TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................ 97

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

Viết tắt Viết đầy đủ

BĐKH Biến đổi khí hậu

BQLT Bình quân lương thực

CCGTSX Cơ cấu giá trị sản xuất

CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CSHT Cơ sở hạ tầng

CSVCKT Cơ sở vật chất kỹ thuật

ĐBSH Đồng Bằng Sông Hồng

ĐBSL Đồng bằng sông Cửu Long

ĐDSH Đa dạng sinh học

ĐKTN, TNTN Điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên

ĐTH Đô thị hóa

GDP Tổng sản phẩm quốc nội

GTSX Giá trị sản xuất

HTX, HTXNN Hợp tác xã, hợp tác xã nông nghiệp

HTXNN Hợp tác xã nông nghiệp.

KHKT, KHCN Khoa học kỹ thuật, khoa học công nghệ

KT - XH Kinh tế - xã hội

NN Nông nghiệp

NTM Nông thôn mới

PTBV Phát triển bền vững

PTNT Phát triển nông thôn

TCH Toàn cầu hóa

TCLTNN Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp

TT Thị trấn

TW Trung ương

UBND Ủy ban nhân dân

VTĐL Vị trí địa lý

XHCN Xã hội chủ nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1. GTSX nông - lâm - thủy sản vùng ĐBSH giai đoạn 2010 - 2017................... 20

Bảng 1.2. Cơ cấu sản xuất và GTSX nông nghiệp ĐBSH giai đoạn 2010 - 2017 .. 20

Bảng 1.3. Số lượng gia súc, gia cầm ĐBSH, giai đoạn 2010 - 2017 ...................... 23

Bảng 1.4. Giá trịsản xuất nông - lâm - thủy sản tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2010 - 2017.....27

Bảng 1.5. Giá trị sản xuất và cơ cấu GTSX nông nghiệp Hưng Yên giai đoạn

2001 - 2011 ............................................................................................ 27

Bảng 2.1. Diện tích, dân số và mật độ dân số huyện Khoái Châu năm 2017 ......... 30

Bảng 2.2. Tình hình sử dụng đất huyện Khoái Châu năm 2017 ............................. 34

Bảng 2.3. Cơ cấu lao động đang làm trong các doanh nghiệp phân theo ngành

kinh tế huyện Khoái Châu năm 2010 - 2017 .......................................... 39

Bảng 2.4. Vốn đầu tư huyện Khoái Châu theo giá hiện hành giai đoạn 2010 - 2017 ... 41

Bảng 2.5. Giá trị sản xuất phân theo khu vực kinh tế của huyện Khoái Châu

giai đoạn năm 2010 - 2017...................................................................... 47

Bảng 2.6. Quy mô và tốc độ tăng trưởng GTSX nông nghiệp theo giá so sánh

huyện Khoái Châu giai đoạn 2010 - 2017............................................... 49

Bảng 2.7. GTSX và cơ cấu GTSX nông nghiệp của huyện Khoái Châu theo giá

hiện hành giai đoạn 2010 - 2017............................................................. 50

Bảng 2.8. Giá trị sản xuất ngành trồng trọt theo giá hiện hành phân theo nhóm

cây trồng giai đoạn từ 2010 tới 2017 ...................................................... 51

Bảng 2.9. Diện tích các loại cây trồng giai đoạn 2010 - 2017 ............................... 53

Bảng 2.10. Năng suất, sản lượng lương thực có hạt bình quân đầu người huyện

Khoái Châu giai đoạn 2010 - 2017 ......................................................... 55

Bảng 2.11. Diện tích và sản lượng lúa theo vụ của huyện Khoái Châu giai đoạn

2010 - 2017 ............................................................................................. 57

Bảng 2.12. Diện tích, sản lượng, năng suất trồng lúa phân theo đơn vị hành

chính (24 xã, 01 thị trấn) huyện Khoái Châu giai đoạn 2012 - 2017...... 58

Bảng 2.13. Diện tích và sản lượng lúa theo vụ của huyện Khoái Châu năm 2014

và 2017 phân theo đơn vị hành chính ..................................................... 60

Bảng 2.14. Phát triển cây ngô của huyện Khoái Châu giai đoạn 2010 - 1017.......... 61

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

Bảng 2.15. Diện tích, sản lượng, năng suất cây bột có củ của huyện Khoái Châu

giai đoạn 2010 - 2017.............................................................................. 61

Bảng 2.15. Diện tích và sản lượng cây rau đậu của huyện Khoái Châu giai đoạn

2010 - 2017 ............................................................................................ 63

Bảng 2.16. Diện tích, sản lượng một số cây công nghiệp hàng năm của huyện

Khoái Châu giai đoạn 2010 - 2017 ......................................................... 64

Bảng 2.17. Diện tích, năng suất, sản lượng một số cây ăn quả chính của huyện

Khoái Châu giai đoạn 2010 - 2017 ......................................................... 65

Bảng 2.18. Tình hình phát triển ngành chăn nuôi của huyện Khoái Châu giai

đoạn 2010 - 2017..................................................................................... 66

Bảng 2.19. Giá trịsản xuất ngành chăn nuôi theo giá hiện hành giai đoạn 2010 - 2017 ...67

Bảng 2.20. Sản xuất thủy sản huyện Khoái Châu giai đoạn 2010 - 2017 ................. 70

Bảng 2.22. Giá trị ngành dịch vụ nông nghiệp huyện Khoái Châu giai đoạn

2010-2017 .............................................................................................. 73

Bảng 2.23. Phân bố trang trại huyện Khoái Châu theo đơn vị hành chính giai

đoạn 2006 - 2011 .................................................................................... 75

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1.1. Cơ cấu GTSX nông nghiệp vùng ĐBSH giai đoạn 2010 - 2017....... 21

Hình 1.2. Cơ cấu GDP phân theo khu vực kinh tế Hưng Yên giai đoạn

2010 - 2017....................................................................................26

Hình 2.1. Bản đồ hành chính huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên................31

Hình 2.2. Bản đồ các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển nông nghiệp

huyện Khoái Châu.........................................................................33

Hình 2.3. Biểu đồ nhiệt độ lượng mưa của Huyện Khoái Châu năm 2017 ..35

Hình 2.4. Quy mô dân số huyện Khoái Châu giai đoạn 2010 - 2017 ...........38

Hình 2.5. Bản đồ thực trạng phát triển nông nghiệp huyện Khoái Châu......46

Hình 2.6. Diện tích, sản lượng cây lương thực có hạt huyện Khoái Châu

giai đoạn 2010 -2017.....................................................................54

Hình 2.7. Diện tích, sản lượng lúa huyện Khoái Châu giai đoạn 2010 -2017.....56

Hình 2.8. Cơ cấu giá trị sản xuất ngành chăn nuôi theo giá hiện hành giai

đoạn 2010 - 2017 ..........................................................................67

Hình 2.9. Giá trị sản phẩm thu được trên 1ha đất trồng trọt và mặt nước

nuôi trồng thủy sản........................................................................70