Phát triển doanh nghiệp nông nghiệp trên địa bàn huyện Phù Ninh tỉnh Phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LÊ ĐỨC PHONG

PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NÔNG NGHIỆP

TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÙ NINH

TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LÊ ĐỨC PHONG

PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NÔNG NGHIỆP

TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÙ NINH

TỈNH PHÚ THỌ

Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 8 62 01 15

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Minh Thọ

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết

quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ

công trình nghiên cứu nào khác.

Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được

chỉ rõ nguồn gốc. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.

Thái Nguyên, tháng 01 năm 2018

Tác giả luận văn

Lê Đức Phong

ii

LỜI CẢM ƠN

Trước hết với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin gửi lời

cảm ơn đến TS. Nguyễn Thị Minh Thọ người trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi

hoàn thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn đến Quý Thầy giáo, Cô giáo Khoa Kinh tế và

PTNT, phòng Đào tạo - Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã trực tiếp

giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Tôi cũng xin bày tỏ sự cảm ơn đến UBND huyện Phù Ninh, Chi cục Thống

kê huyện Phù Ninh; UBND các xã điều tra thuộc huyện Phù Ninh; các Doanh

nghiệp đã cung cấp số liệu thực tế và thông tin cần thiết để tôi hoàn thành luận

văn này.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn đồng nghiệp, bạn bè, cùng toàn thể

gia đình, người thân đã động viên tôi trong thời gian học tập và nghiên cứu thực

hiện đề tài.

Thái Nguyên, tháng 01 năm 2018

Tác giả luận văn

Lê Đức Phong

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................................ii

MỤC LỤC..................................................................................................................... iii

DANH MỤC VIẾT TẮT.................................................................................................v

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................................vi

DANH MỤC HÌNH VẼ ................................................................................................vii

MỞ ĐẦU.........................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài...............................................................................................1

2. Mục tiêu của đề tài nghiên cứu....................................................................................3

3. Ý nghĩa của luận văn ...................................................................................................3

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DOANH NGHIỆP

NÔNG NGHIỆP TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG......................................4

1.1. Cơ sở lý luận của đề tài ............................................................................................4

1.1.1. Doanh nghiệp, nông nghiệp và doanh nghiệp nông nghiệp ..................................4

1.1.2. Bản chất và đặc điểm của doanh nghiệp nông nghiệp ..........................................6

1.1.3. Vai trò của doanh nghiệp nông nghiệp................................................................12

1.1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển của doanh nghiệp nông nghiệp .....14

1.1.5. Tồn tại về doanh nghiệp nông nghiệp nước ta hiện nay......................................21

1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài luận văn.........................................................................25

1.2.1. Tình hình nghiên cứu về doanh nghiệp nông nghiệp và phát triển doanh

nghiệp ở các nước trên thế giới.............................................................................25

1.2.2. Kinh nghiệm về phát triển doanh nghiệp nông nghiệp và phát triển doanh

nghiệp ở Việt Nam................................................................................................32

1.2.3. Bài học kinh nghiệm rút ra ..................................................................................41

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.....43

2.1. Đối tượng nghiên cứu.............................................................................................43

2.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................43

2.3. Nội dung nghiên cứu ..............................................................................................43

2.4. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................43

2.4.1. Phương pháp tiếp cận ..........................................................................................43

iv

2.4.2. Phương pháp thu thập thông tin ..........................................................................44

2.4.3. Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu..............................................................45

2.4.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu...............................................................................46

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ......................................48

3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Phù ninh, tỉnh phú thọ ........................48

3.1.1. Điều kiện tự nhiên ...............................................................................................48

3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội huyện Phù Ninh .........................................................52

3.2. Thực trạng phát triển doanh nghiệp nông nghiệp của huyện Phù Ninh, tỉnh

Phú Thọ...............................................................................................................55

3.2.1 Số lượng doanh nghiệp nông nghiệp theo thời gian.............................................55

3.2.2. Đặc điểm của doanh nghiệp nông nghiệp ...........................................................56

3.2. Hoạt động sản xuất - kinh doanh của các doanh nghiệp nông nghiệp của

huyện Phù Ninh ..................................................................................................62

3.2.1. Tình hình kinh doanh...........................................................................................62

3.2.2. Thực trạng xây dựng thương hiệu của của các doanh nghiệp nông nghiệp ........62

3.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển doanh nghiệp nông nghiệp trên

địa bàn huyện Phù Ninh......................................................................................63

3.3.1. Các yếu tố bên ngoài ...........................................................................................63

3.3.2. Các yếu tố bên trong............................................................................................66

3.4. Giải pháp phát triển các doanh nghiệp nông nghiệp thời gian tới..........................69

3.4.1. Hoàn thiện hệ thống chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp nông nghiệp..............70

3.4.2. Cải thiện khả năng huy động vốn của các doanh nghiệp nông nghiệp ...............71

3.4.3. Nâng cao chất lượng hoạt động đầu tư công và dịch vụ công ............................73

3.4.4. Đổi mới công nghệ và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ..............................75

3.4.5. Tăng cường sự liên kết giữa các doanh nghiệp nông nghiệp và các đối tác .......77

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................................79

5.1. Kết luận...................................................................................................................79

5.2 Kiến nghị .................................................................................................................80

TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................81

PHỤ LỤC

v

DANH MỤC VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Việt

CNH Công nghiệp hóa

GDP Tổng sản phẩm quốc nội

HĐH Hiện đại hóa

QĐ Quyết định

R&D Nghiên cứu và phát triển

RGDP Tổng sản phẩm nội địa của địa phương

SXKD Sản xuất kinh doanh

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

TTCN Tiểu thủ công nghiệp

TW Trung ương

UBND Ủy ban nhân dân

VCCI Văn phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Đất đai theo chủ thể sở hữu và sử dụng năm 2016............................................ 50

Bảng 3.2. Tình hình dân số huyện Phù Ninh ...........................................................52

Bảng 3.3. Giá trị tăng thêm trên địa bàn huyện Phù Ninh (Theo giá thực tế) ........54

Bảng 3.4. Thống kê doanh nghiệp nông nghiệp trên địa bàn huyện Phù Ninh...............55

Bảng 3.5. Nguồn gốc hình thành doanh nghiệp nông nghiệp huyện Phù Ninh ..............56

Bảng 3.6. Thông tin về chủ doanh nghiệp ...............................................................57

Bảng 3.7. Quy mô vốn đăng ký kinh doanh theo loại hình doanh nghiệp...............59

Bảng 3.8. Quy mô lao động theo loại hình doanh nghiệp nông nghiệp...................59

Bảng 3.9. Tình hình sử dụng lao động và năng suất lao động của các doanh

nghiệp nông nghiệp .................................................................................60

Bảng 3.10. Diện tích đất sản xuất của doanh nghiệp nông nghiệp ............................61

Bảng 3.11. Tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp nông nghiệp từ 2014-2016........62

Bảng 3.12. Thực trạng xây dựng thương hiệu của các doanh nghiệp nông

nghiệp huyện Phù Ninh ...........................................................................63

Bảng 3.13. Những khó khăn doanh nghiệp gặp phải khi vay tiền từ các tổ chức

tín dụng ....................................................................................................67

vii

DANH MỤC HÌNH VẼ

Hình 1.1: Phân bổ chi tiết vốn hỗ trợ từ vốn ngân sách Trung ương (triệu đồng)

cho các ngành chế biến nông, lâm sản và chăn nuôi .................................40

Hình 3.1. Biểu đồ cơ cấu nguồn gốc hình thành doanh nghiệp nông nghiệp

huyện Phù Ninh .........................................................................................56

Hình 3.2. Biểu đồ số lượng lao động của doanh nghiệp theo loại hình.....................60

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Việt Nam là quốc gia có nhiều lợi thế về phát triển nông nghiệp. Trong hơn

30 năm đổi mới vừa qua, Đảng đã có nhiều chủ trương, chính sách quan trọng về

nông nghiệp, nông dân và nông thôn, trong đó có phát triển Doanh nghiệp trong

lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành

Trung ương Đảng khóa VII ngày 10/06/1993 về “Tiếp tục đổi mới và phát triển

kinh tế - xã hội nông thôn”; Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung

ương Đảng khóa X ngày 05/08/2008 về “Nông nghiệp, nông dân, nông thôn”; Nghị

quyết Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI ngày

31/10/2012 về “Tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai trong thời kỳ đẩy

mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản

trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”; Kết luận số 97-KL/TW ngày

15/05/2014 về một số chủ trương, giải pháp tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung

ương 7 khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Trên cơ sở chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng, Chính phủ đã thể chế

hóa thành các chính sách cụ thể cho phát triển nông nghiệp, nông thôn và phát triển

các Doanh nghiệp nông nghiệp trong tiến trình cơ cấu lại nông nghiệp gắn với nông

thôn mới. Giai đoạn từ năm 2010 đến nay, có thể kể đến một số chính sách điển

hình như: Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn

2010 - 2020 ban hành tại Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 4-6-2010 của Thủ tướng

Chính phủ; Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng

và phát triển bền vững phê duyệt tại Quyết định số 899/QĐ-TTg ngày 10-6-2013

của Thủ tướng Chính phủ; Nghị định số 210/2013/NĐ-CP ngày 19-12-2013 về

chính sách khuyến khích Doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Nhờ

thực hiện đường lối đổi mới của Đảng và sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, của

các bộ, ngành và địa phương, nông nghiệp Việt Nam đã liên tục phát triển, đạt được

nhiều thành tựu to lớn, đóng góp quan trọng vào tiến trình phát triển đất nước. Việt