Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Trần Duy Khiêm; Nguyễn Thanh Phong người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

TRẦN DUY KHIÊM

PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN

RỦI RO TÍN DỤNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

TRẦN DUY KHIÊM

PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN

RỦI RO TÍN DỤNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã ngành: 8 34 02 01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: NGUYỄN THANH PHONG

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019

TÓM TẮT

Rủi ro tín dụng của ngân hàng là rủi ro mà lãi hoặc gốc hoặc cả gốc lẫn lãi trên

các khoản cho vay mà khách hàng không thực hiện đúng hạn như đã cam kết. Rủi ro

tín dụng cao hơn nếu ngân hàng có các khoản cho vay chất lượng trung bình hoặc

dưới trung bình. Đây là loại rủi ro mà không chỉ các ngân hàng, chủ ngân hàng, nhà

đầu quan tâm và cả các nhà nghiên cứu. Mục đích chính của đề tài là nghiên cứu

các yếu tố ảnh hưởng đến RRTD tại NHTM Việt Nam trong giai đoạn 2007 – 2017.

Bằng việc sử dụng phương pháp định lượng theo các mô hình hồi quy Pooled

OLS, FEM, REM, GMM và GMM Roodman, tác giả đã ước lượng được các yếu tố

có ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng của các NHTM Việt Nam. Theo kết quả nghiên

cứu và kết quả các kiểm định thì tác giả đã lựa chọn được mô hình GMM Roodman

làm mô hình nghiên cứu cho đề tài. Đồng thời xác định được các yếu tố bên trong

ngân hàng lẫn các yếu tố vĩ mô tác động đến rủi ro tín dụng của các NHTM Việt

Nam bao gồm Tỷ lệ nợ xấu năm trước, Dự phòng rủi ro tín dụng, Tốc độ tăng

trưởng tín dụng, Quy mô ngân hàng, Lạm phát, Tốc độ tăng trưởng kinh tế. Từ kết

quả nghiên cứu, để tài đã đề xuất một số hàm ý đối với các NHTM Việt Nam và

kiến nghị đối với Chính phủ và NHNN về việc kiểm soát và hạn chế RRTD cho hệ

thống NHTM Việt Nam.

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một

trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả,

kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công

bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn

được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 05 tháng 9 năm 2019

Tác giả

Trần Duy Khiêm

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu Trường Đại học Ngân

hàng TP. Hồ Chí Minh đã tổ chức và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi được có cơ hội

dự học lớp cao học Tài chính – Ngân hàng khoá 19 tại nhà trường.

Đồng thời tôi xin chân thành cám ơn quý thầy cô khoa sau đại học, khoa Tài

chính – Ngân hàng, những người đã truyền kiến thức cho tôi trong suốt hai năm học

cao học vừa qua.

Và tôi rất vô cùng cám ơn TS. Nguyễn Thanh Phong đã tận tình hướng dẫn,

giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 05 tháng 9 năm 2019

Trần Duy Khiêm

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT........................................................................i

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ............................................................................ ii

DANH MỤC CÁC HÌNH....................................................................................... iii

CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU............................................1

1.1. Tính cấp thiết của đề tài...................................................................................1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................2

1.2.1. Mục tiêu tổng quát......................................................................................2

1.2.2. Mục tiêu cụ thể ...........................................................................................2

1.3. Câu hỏi nghiên cứu ..........................................................................................3

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................3

1.5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................4

1.6. Kết cấu luận văn ..............................................................................................4

1.7. Ý nghĩa của nghiên cứu ...................................................................................4

CHƢƠNG 2: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VỀ CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG

ĐẾN RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI........................6

2.1. Tổng quan về rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại................................6

2.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng ...........................................................................6

2.1.2. Hậu quả của rủi ro tín dụng ........................................................................7

2.1.3. Các chỉ tiêu đo lường rủi ro tín dụng........................................................10

2.2. Các yếu tố tác động đến rủi ro tín dụng.........................................................14

2.2.1. Các yếu tố thuộc về ngân hàng.................................................................14

2.2.2. Các yếu tố thuộc về khách hàng ...............................................................16

2.2.3. Các yếu tố kinh tế vĩ mô...........................................................................17

2.3. Lược khảo các nghiên cứu thực nghiệm về rủi ro tín dụng của ngân hàng

thương mại ................................................................................................................18

2.3.1. Các nghiên cứu nước ngoài ......................................................................18

2.3.2. Các nghiên cứu trong nước.......................................................................19

CHƢƠNG 3: MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN

RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM..22

3.1. Mô hình nghiên cứu.......................................................................................22

3.1.1. Giả thuyết nghiên cứu...............................................................................22

3.1.2. Mô hình nghiên cứu..................................................................................23

3.2. Quy trình thực hiện nghiên cứu .....................................................................25

3.2.1. Thu thập dữ liệu........................................................................................25

3.2.2. Thống kê mô tả dữ liệu.............................................................................26

3.2.3. Kiểm tra tương quan.................................................................................26

3.2.4. Kiểm tra đa cộng tuyến.............................................................................26

3.2.5. Phân tích hồi quy và lựa chọn mô hình phù hợp......................................27

3.2.6. Kiểm tra và xử lý khiếm khuyết của mô hình ..........................................27

CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN

RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM..30

4.1. Dữ liệu nghiên cứu.........................................................................................30

4.2. Kết quả nghiên cứu ........................................................................................31

4.2.1. Thống kê mô tả dữ liệu.............................................................................31

4.2.2. Phân tích hệ số tương quan.......................................................................32

4.2.3. Kết quả kiểm định hiện tượng đa cộng tuyến...........................................33

4.2.4. Phân tích hồi quy ......................................................................................33

4.2.5. Kiểm tra và xử lý khiếm khuyết của mô hình ..........................................34

4.3. Thảo luận kết quả nghiên cứu........................................................................41

CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH NHẰM HẠN CHẾ RỦI

RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM ..........52

5.1. Kết luận..........................................................................................................52

5.2. Hàm ý chính sách quản lý rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt

Nam ........................................................................................................................52

5.2.1. Xử lý nhanh chóng các khoản nợ xấu tồn động trong quá khứ................52

5.2.2. Tuân thủ đúng quy định về trích lập dự phòng rủi ro tín dụng ................53

5.2.3. Chú trọng tăng trưởng quy mô tổng tài sản..............................................54

5.2.4. Kiểm soát tốc độ tăng trưởng tín dụng hợp lý và giám sát hoạt động tín

dụng ...............................................................................................................55

5.3. Kiến nghị........................................................................................................56

5.3.1. Kiến nghị đối với Chính phủ ....................................................................56

5.3.2. Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam..................................................57

5.4. Hạn chế của luận văn và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo ......................59