Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của VNPT Lào Cai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN CHÍ DƯƠNG

PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN

NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA VNPT LÀO CAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH

THÁI NGUYÊN, 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN CHÍ DƯƠNG

PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN

NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA VNPT LÀO CAI

NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH

Mã số: 8.34.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Văn Hạnh

THÁI NGUYÊN, 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số

liệu đã nêu trong Luận văn là chính xác và có nguồn gốc rõ ràng. Các kết quả

nghiên cứu của Luận văn là trung thực và chưa được ai công bố trong bất kỳ công

trình nào khác.

Lào Cai, ngày … tháng năm 2021

Tác giả

Nguyễn Chí Dương

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, động

viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất

cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu.

Tôi xin chân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nhà trường, Phòng Đào tạo, các

khoa, phòng của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái

Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và hoàn

thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn TS.

Phạm Văn Hạnh.

Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà

khoa học, các thầy, cô giáo trong Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh

doanh - Đại học Thái Nguyên.

Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng tác của các

đồng chí tại VNPT Lào Cai.

Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Lào Cai, ngày … tháng…. năm 2021

Tác giả

Nguyễn Chí Dương

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN........................................................................................................... ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC BẢNG ...................................................................................... vi

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, HÌNH ................................................................... vii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1.Tính cấp thiết của đề tài ...........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2

4. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn...............................................................3

5. Kết cấu luận văn......................................................................................................3

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CẠNH TRANH VÀ

NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÀNH VIỄN THÔNG ..............................4

1.1. Cơ sở lý luận về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh ............................................4

1.1.1.Cơ sở lý luận về cạnh tranh................................................................................4

1.1.2. Cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh................................................................9

1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh ngành viễn thông ..................13

1.2.1. Chất lượng sản phẩm, dịch vụ........................................................................13

1.2.2. Cạnh tranh về giá ............................................................................................14

1.2.3. Năng lực tài chính ...........................................................................................14

1.2.4. Nguồn lực và tổ chức .....................................................................................15

1.2.5. Năng lực marketing.........................................................................................16

1.2.6. Thương hiệu ....................................................................................................16

1.2.7. Các yếu tố thể chế và chính sách ....................................................................17

1.3.Đặc điểm ngành viễn thông.................................................................................20

1.3.1. Đặc điểm cơ bản của ngành viễn thông ..........................................................21

1.3.2. Các loại dịch vụ chủ yếu của ngành viễn thông..............................................23

1.4. Cở sở thực tiễn về năng lực cạnh tranh của một số đơn vị kinh doanh trong lĩnh

vực viễn thông trên địa bàn tỉnh Lào Cai..................................................................24

iv

1.4.1. Kinh nghiệm thực tiễn của Viettel Lào Cai ....................................................24

1.4.2. Kinh nghiệm thực tiễn của FPT Lào Cai ........................................................25

1.4.3. Bài học kinh nghiệm nghiệm rút ra từ thực tiễn về năng lực cạnh tranh

cho VNPT Lào Cai…………………………………………..………………22

CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................27

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................27

2.2. Các phương pháp tiếp cận..................................................................................27

2.2.1. Phương pháp tiếp cận hệ thống.......................................................................27

2.2.2. Phương pháp tiếp cận có sự tham gia .............................................................27

2.2.3. Phương pháp tiếp cận theo năng lực cạnh tranh .............................................28

2.2.4. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia ................................................................28

2.3.Khung phân tích của luận văn.............................................................................28

2.4. Phương pháp thu thập, xử lý và phân tích thông tin ..........................................29

2.4.1. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................29

2.4.2. Phương pháp phân tích thông tin ....................................................................31

2.5. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu.......................................................................35

2.5.1.Nhóm chỉ tiêu phản ánh thực trạng sử dụng dịch vụ viễn thông .....................35

2.5.2. Nhóm chỉ tiêu đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh ......36

CHƯƠNG 3 PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NĂNG LỰC

CẠNH TRANH CỦA VNPT LÀO CAI................................................................38

3.1. Tổng quan VNPT Lào Cai .................................................................................38

3.1.1. Khái quát quá trình hình thành và phát triển...................................................38

3.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của VNPT Lào Cai...................................................38

3.1.3. Cơ cấu tổ chức của VNPT Lào Cai.................................................................39

3.2. Thực trạng năng lực cạnh tranh của VNPT Lào Cai..........................................42

3.2.1. Chất lượng sản phẩm, dịch vụ.........................................................................42

3.2.2. Thực trạng về năng lực tài chính.....................................................................46

3.2.3. Nguồn lực và tổ chức ......................................................................................46

3.2.4. Năng lực marketing.........................................................................................48

3.2.5. Thương hiệu ....................................................................................................49

v

3.2.6.Thể chế và chính sách ......................................................................................50

3.2.7. Phân tích ma trận SWOT ................................................................................51

3.3.Phân tích kết quả số liệu mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh của VNPT Lào

Cai .............................................................................................................................54

3.3.1. Đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu .............................................................54

3.3.2. Phân tích nhân tố khám phá EFA và hệ số Cronbach’s Alpha .......................58

3.3.3. Kiểm định sự phù hợp của mô hình và phân tích hồi quy ..............................67

3.4. Đánh giá chung về các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của VNPT

Lào Cai ......................................................................................................................69

3.4.1. Ưu điểm...........................................................................................................69

3.4.2. Hạn chế............................................................................................................70

3.4.3. Nguyên nhân ...................................................................................................71

CHƯƠNG 4 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH

CỦA VNPT LÀO CAI............................................................................................74

4.1. Mục tiêu, phương hướng phát triển của VNPT Lào Cai....................................74

4.1.1. Mục tiêu .........................................................................................................74

4.1.2. Định hướng phát triển kinh doanh của VNPT Lào Cai ..................................74

4.2. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của VNPT Lào

Cai .............................................................................................................................75

4.2.1. Giải pháp về sản phẩm dịch vụ .......................................................................75

4.2.2. Giải pháp về nguồn lực ...................................................................................79

4.2.3. Giải pháp hoàn thiện chính sách Marketing....................................................82

4.2.4. Giải pháp nâng cao hình ảnh thương hiệu của VNPT Lào Cai.......................89

4.2.5. Giải pháp về tổ chức ......................................................................................90

4.3. Kiến nghị............................................................................................................91

4.3.1 . Kiến nghị với Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam ............................91

4.3.2. Kiến nghị đối với các cơ quan Nhà Nước.......................................................91

KẾT LUẬN..............................................................................................................93

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................95

PHỤ LỤC.................................................................................................................97

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Thị phần dịch vụ truyền hình trên địa bàn Tỉnh Lào Cai .........................45

Bảng 3.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của VNPT Lào Cai giai đoạn 2017 - 2019

.................................................................................................................46

Bảng 3.3. Cơ cấu lao động của VNPT Lào Cai ........................................................47

Bảng 3.4. Ma trận SWOT của VNPT Lào Cai.........................................................52

Bảng 3.5: Cơ cấu đối tượng điều tra .........................................................................54

Bảng 3.6: Cơ cấu đối tượng điều tra theo giới tính, độ tuổi và nghề nghiệp............55

Bảng 3.7: Cơ cấu đối tượng điều tra theo dịch vụ viễn thông khách hàng đang sử

dụng .........................................................................................................56

Bảng 3.8: Mức độ hài lòng với chất lượng của dịch vụ viễn thông của khách hàng

.................................................................................................................57

Bảng 3.9. Kết quả phân tích KMO của thang đo chất lượng sản phẩm dịch vụ.......58

Bảng 3.10. Kết quả phân tích KMO của thang đo chất lượng sản phẩm dịch vụ.....58

Bảng 3.11. Phân tích hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha đối với thang đo chất lượng

sản phẩm dịch vụ .....................................................................................59

Bảng 3.12. Kết quả phân tích KMO của thang đo chính sách giá ............................59

Bảng 3.13. Phân tích hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha đối với nhân tố chính sách giá

.................................................................................................................60

Bảng 3.14. Kết quả phân tích KMO của thang đo năng lực tài chính ......................60

Bảng 3.15. Kết quả phân tích KMO của thang đo năng lực tài chính ......................61

Bảng 3.16. Phân tích hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha đối với thang đo năng lực tài

chính ........................................................................................................61

Bảng 3.17. Kết quả phân tích KMO của thang đo Nguồn lực và tổ chức ................62

Bảng 3.18. Phân tích hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha đối với nhân tố Nguồn lực và

tổ chức......................................................................................................62

Bảng 3.19. Kết quả phân tích KMO của thang đo Năng lực marketing ...................63

Bảng 3.20. Phân tích hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha đối với nhân tố Năng lực

marketing .................................................................................................63

Bảng 3.21. Kết quả phân tích KMO của thang đo Thương hiệu ..............................64

vii

Bảng 3.22. Phân tích hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha đối với nhân tố Thương hiệu

.................................................................................................................64

Bảng 3.23. Kết quả phân tích KMO của thang đo thể chế và chính sách.................65

Bảng 3.24. Phân tích hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha đối với nhân tố thể chế và

chính sách ................................................................................................65

Bảng 3.25: Kết quả phân tích tương quan Pearson...................................................66

Bảng 3.26: Kết quả phân tích hồi quy của mô hình..................................................67

Bảng 3.27: Kết quả hồi quy đa biến..........................................................................68

Bảng 3.28: Tổng hợp kết quả kiểm định giả thuyết..................................................69

Bảng 3.29: Đánh giá chung về các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của

VNPT Lào Cai .........................................................................................70

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, HÌNH

Biểu đồ

Biểu đồ 3.1. Thị phần điện thoại cố định của Viễn thông Lào Cai...........................43

Biểu đồ 3.2. Thị phần điện thoại di động của Viễn thông Lào Cai ..........................44

Hình

Hình 2.1: Khung phân tích........................................................................................29

1

MỞ ĐẦU

1.Tính cấp thiết của đề tài

Kinh doanh dịch vụ viễn thông cũng như các ngành kinh doanh dịch vụ tài

chính khác tại Việt Nam đang đứng trước những thách thức và cơ hội to lớn, đòi hỏi

phải đáp ứng yêu cầu ngày càng cao đối với những đòi hỏi cơ chế kinh tế thị

trường và hội nhập kinh tế quốc tế. Trong xu thế hội nhập kinh tế thế giới, song

song với sự lớn mạnh của các công ty viễn thông trong nước cũng như sự gia nhập

của các tập đoàn viễn thông quốc tế, sự cạnh tranh trong lĩnh vực VT-CNTT ngày

càng diễn ra gay gắt hơn. Mức độ cạnh tranh giữa các nhà cung cấp dịch vụ trên thị

trường như MobiFone, VinaPhone, Vietel, HT Mobile, FPT... ngày càng trở nên

khốc liệt. Mỗi nhà cung cấp đều đưa ra những chiến lược, chiến thuật kinh doanh để

giành giật cũng như bảo vệ thị phần của mình trên thị trường.

Tập đoàn bưu chính viễn thông Việt Nam (VNPT) là nhà cung cấp dịch vụ

đầu tiên đặt nền móng cho sự phát triển của ngành Bưu chính, Viễn thông Việt

Nam. VNPT có vai trò chủ chốt trong việc đưa Việt Nam trở thành 1 trong 10 quốc

gia có tốc độ phát triển Bưu chính viễn thông nhanh nhất toàn cầu. Hiện tại VNPT

đang phục vụ khoảng 30 triệu thuê bao di động, khoảng hàng chục triệu người sử

dụng internet và khắp các tỉnh thành trên cả nước đều có các chi nhánh, trung tâm

cung cấp dịch vụ của VNPT.

Tuy nhiên, với sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin trên thế giới

và sự lớn mạnh của các đối thủ kinh doanh dịch vụ viễn thông như Tập đoàn Viễn

thông quân đội Viettel, Mobifone, FPT …, đòi hỏi VNPT phải có các chiến lược, kế

hoạch, hướng đi mới thì mới có thể cạnh tranh được với các đối thủ. Đặc biệt là đối

với các chi nhánh của VNPT tại các tỉnh miền núi phía Bắc như tỉnh Lào Cai, việc

phát triển dịch vụ viễn thông sẽ khó khăn hơn. Do địa hình hiểm trở việc lắp đặt

không dễ dàng, trình độ dân trí thấp do chủ yêu là người dân tộc thiểu số, địa bàn dân

cư không tập trung... Nhưng tỉnh Lào Cai có lợi thế phát triển du lịch, tiềm năng phát

triển kinh tế lớn, nhiều doanh nghiệp đến đầu tư và phát triển kinh tế tại Lào Cai. Do

đó, việc phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh và từ đó nâng cao

năng lực cạnh tranh của công ty từ đó nâng cao thị phần, đạt được sự hài lòng của

2

khách hàng sử dụng các dịch vụ viễn thông tại Lào Cai là rất cần thiết. Vì vậy, việc

nghiên cứu đề tài “Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của

VNPT Lào Cai” là việc làm có ý nghĩa cả về lý thuyết và thực tiễn.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Trên cơ sở phân tích năng lực cạnh tranh của VNPT Lào Cai, đề xuất các

giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của VNPT Lào Cai trong thời gian tới.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực cạnh tranh của doanh

nghiệp trong kinh doanh nói chung và trong thị trường viễn thông công nghệ thông

tin nói riêng.

- Đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của VNPT Lào Cai

- Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của VNPT Lào

Cai

- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của

VNPT Lào Cai trong thời gian tới.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu những vấn đề liên quan đến năng lực cạnh trạnh và các

yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của VNPT Lào Cai.

3.2 Phạm vi nghiên cứu

3.2.1. Phạm vi về không gian

Nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Lào Cai

3.2.2. Phạm vi về thời gian

- Số liệu thứ cấp: Sử dụng số liệu thứ cấp của các năm 2017 – 2019

- Số liệu sơ cấp: Thông tin về năng lực cạnh trạnh của VNPT Lào Cai được

điều tra trong năm 2020.

- Các giải pháp và chính sách được nghiên cứu và đề xuất cho giai đoạn

2021 - 2025.

3.2.3. Phạm vi về nội dung

3

Đề tài tập trung phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh

của VNPT Lào Cai, các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức để từ đó đề xuất

các giải pháp nhằm nâng cao năng lực canh tranh của VNPT Lào Cai trong thời

gian tới.

4. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn

4.1 Ý nghĩa về lý luận

Nghiên cứu góp phần hoàn thiện và hệ thống hoá các cơ sở lý thuyết về

c á c nhân t ố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp; vận

dụng cơ sở lý thuyết và thực tiễn tác giả đã xây dựng khung phân tích các nhân tố

ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh chi tiết, đặc thù, cụ thể riêng cho các chi

nhánh của Tập đoàn bưu chính viễn thông Việt Nam. Trên cơ sở đó, đề ra các giải

pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của VNPT Lào Cai trong thời gian tới.

4.2 Ý nghĩa về thực tiễn

- Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của VNPT

Lào Cai.

- Đánh giá được thực trạng năng lực cạnh tranh của VNPT Lào Cai.

- Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao năng lực cạnh

tranh cho VNPT Lào Cai, giúp chi nhánh có thể áp dụng vào thực tiễn hoạt động

kinh doanh để phát triển dịch vụ viễn thông trên địa bàn tinh Lào Cai trong bối

cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt hiện nay.

5. Kết cấu luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo luận văn

được chia làm 4 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về cạnh tranh và năng lực cạnh

tranh của doanh nghiệp

Chương 2: Phương pháp nghiên cứu

Chương 3: Thực trạng các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của

VNPT Lào Cai

Chương 4: Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của VNPT Lào Cai.