Phân tích các điều kiện tự nhiên phục vụ phát triển nông nghiệp huyện triệu phong - tỉnh quảng trị. một số giải pháp đề xuất.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA ĐỊA LÝ

----------------

TRỊNH THỊ THANH NGA

PHÂN TÍCH CÁC ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN

NÔNG NGHIỆP HUYỆN TRIỆU PHONG – TỈNH QUẢNG TRỊ.

MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

CHUYÊN NGÀNH: CỬ NHÂN ĐỊA LÝ

Đà Nẵng, tháng 5/ 2014

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA ĐỊA LÝ

----------------

TRỊNH THỊ THANH NGA

PHÂN TÍCH CÁC ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN

NÔNG NGHIỆP HUYỆN TRIỆU PHONG – TỈNH QUẢNG TRỊ.

MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

CHUYÊN NGÀNH: CỬ NHÂN ĐỊA LÝ

Người hướng dẫn:

ThS. Hồ Phong

Đà Nẵng, tháng 5/ 2014

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phong

LỜI CẢM ƠN

Trên thực tế không có sự thành công nào mà không gắn liền với những sự hỗ trợ,

giúp đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của người khác. Trong suốt thời gian

từ khi bắt đầu học tập trên ghế giảng đường Đại học đến nay, em đã nhận được rất

nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý Thầy Cô, gia đình và bạn bè. Với lòng biết ơn sâu

sắc nhất, em xin gửi đến quý Thầy Cô ở Khoa Địa Lí – Trường Đại Học Sư Phạm Đà

Nẵng đã cùng với tri thức, tâm huyết và tình yêu bao la của mình để truyền đạt vốn

kiến thức quý báu cho chúng em trong suốt thời gian học tập tại trường. Em xin chân

thành cảm ơn thầy Th.S Hồ Phong đã tận tâm hướng dẫn em qua từng buổi học trên

lớp cũng như những buổi nói chuyện, trao đổi, sửa bài, đóng góp ý kiến giúp em hoàn

thiện bài làm tốt hơn. Nếu không có những lời hướng dẫn, dạy bảo của thầy thì em

nghĩ bài khóa luận tốt nghiệp này của em rất khó có thể hoàn thiện được. Một lần nữa,

em xin chân thành cảm ơn thầy.

Em xin chân thành cảm ơn các cô, chú, anh chị phòng Tài nguyên và Môi trường,

phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, phòng Lao động thương binh và xã hội,

phòng Tài chính kế hoạch, phòng Kinh tế hạ tầng, phòng Nội vụ, phòng Thống kê

huyện Triệu Phong tỉnh Quảng Trị, sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Trị,

Trung tâm Khí tượng và thủy Văn tỉnh Quảng Trị đã cung cấp số liệu, tài liệu cần

thiết, đống góp xây dựng ý kiến giúp đỡ em trong quá trình hoàn thành khóa luận.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng để thực hiện đề tài một cách hoàn chỉnh, nhưng chắc

chắn bài luận văn của em còn có rất nhiều thiếu sót. Rất mong nhận được sự góp ý của

thầy giáo, cô giáo và các bạn sinh viên trong khoa Địa lí trường Đại học Sư Phạm Đà

Nẵng để đề tài được hoàn thiện hơn và rút kinh nghiệm cho những lần nghiên cứu sau.

Cuối cùng em xin chúc thầy cô thật dồi dào sức khỏe, niềm tin để tiếp tục thực

hiện sứ mệnh cao đẹp của mình là truyền đạt kiến thức cho thế hệ mai sau.

Xin chân thành cám ơn!

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phong

Trang 1

MỤC LỤC

A. PHẦN MỞ ĐẦU .......................................................................................................1

1. Lí do chọn đề tài. .....................................................................................................1

2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu. ..........................................................................1

3. Lịch sử nghiên cứu. .................................................................................................2

4. Phạm vi nghiên cứu. ................................................................................................2

5. Quan điểm nghiên cứu.............................................................................................3

6. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................4

7. Cấu trúc đề tài..........................................................................................................6

B. NỘI DUNG ................................................................................................................7

Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI.................................7

1.1. CÁC VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NGÀNH NÔNG NGHIỆP....................................7

1.1.1. Khái niệm về ngành nông nghiệp..................................................................7

1.1.2. Vai trò của ngành nông nghiệp đối với sự phát triển kinh tế-xã hội.............7

1.1.2.1. Nông nghiệp cung cấp lương, thực thực phẩm phục vụ nhu cầu cơ bản

của con người. .....................................................................................................7

1.1.2.2 Nông nghiệp là một trong những ngành quan trọng cung cấp nguyên

liệu để phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và tạo thêm việc làm cho

dân cư. .................................................................................................................8

1.1.2.3 Nông nghiệp và nông thôn là thị trường rộng lớn tiêu thụ sản phẩm

hàng hóa của nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ............................................8

1.1.2.4. Nông nghiệp là ngành cung cấp khối lượng hàng hóa lớn để xuất khẩu,

mang lại nguồn ngoại tệ cho đất nước.................................................................8

1.1.2.5. Nông nghiệp là khu vực cung cấp lao động phục vụ công nghiệp và các

lĩnh vực hoạt động khác của xã hội. ....................................................................9

1.1.2.6. Nông nghiệp trực tiếp tham gia vào việc giữ gìn cân bằng sinh thái,

bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường. .....................................................9

1.1.3. Đặc điểm của ngành nông nghiệp. ................................................................9

1.1.3.1.Đất đai là tư liệu sản xuất chủ yếu và đặc biệt. .......................................9

1.1.3.2. Đối tượng của sản xuất nông nghiệp là các sinh vật, cơ thể sống.......10

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phong

1.1.3.3. Sản xuất nông nghiệp có tính thời vụ...................................................10

1.1.3.4. Nông nghiệp phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên...................................11

1.1.4. Các điều kiện tự nhiên ảnh hưởng đến sự phát triển nông nghiệp..............11

1.1.4.1. Đất đai. .................................................................................................12

1.1.4.2 Khí hậu. .................................................................................................12

1.1.4.3 Nguồn nước. ..........................................................................................13

1.1.4.4 Sinh vật..................................................................................................13

1.1.5. Cơ cấu ngành nông nghiệp. .........................................................................13

1.1.5.1. Cơ cấu ngành nông nghiệp theo nghĩa rộng.........................................13

1.1.5.2. Cơ cấu ngành nông nghiệp theo nghĩa hẹp. .........................................14

1.1.6. Đặc điểm sinh thái của số đối tượng sản xuất nông nghiệp. .......................14

1.1.6.1. Đặc điểm sinh thái cây lúa....................................................................14

1.1.6.2. Đặc điểm sinh thái cây ngô. .................................................................15

1.1.6.3. Đặc điểm sinh thái cây sắn. ..................................................................16

1.1.6.4. Đặc điểm sinh thái cây lạc....................................................................17

1.1.6.5. Đặc điểm sinh thái cây cao su. .............................................................18

1.1.6.6. Đặc điểm sinh thái của cây lâm nghiệp................................................20

1.2. KHÁI QUÁT VỀ ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN VÀ KINH TẾ - XÃ HỘI HUYỆN

TRIỆU PHONG TỈNH QUẢNG TRỊ.......................................................................20

1.2.1. Vị trí địa lí. ..................................................................................................20

1.2.2. Đặc điểm tự nhiên huyện Triệu Phong........................................................21

1.2.2.1. Địa hình. ...............................................................................................21

1.2.2.2. Khí hậu .................................................................................................21

1.2.2.3. Thuỷ văn...............................................................................................22

1.2.2.4. Thổ nhưỡng. .........................................................................................23

1.2.2.5. Sinh vật.................................................................................................24

1.2.3. Đặc điểm kinh tế - xã hội huyện Triệu Phong.............................................24

1.2.3.1. Tình hình phát triển kinh tế ..................................................................24

1.2.3.2. Cơ cấu kinh tế.......................................................................................27

1.2.3.3. Dân cư và lao động...............................................................................28

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phong

Chương 2: PHÂN TÍCH CÁC ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN PHỤC VỤ PHÁT

TRIỂN NÔNG NGHIỆP HUYỆN TRIỆU PHONG................................................31

2.1. PHÂN TÍCH CÁC ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN ẢNH HUONGR ĐẾN PHÁT

TRIỂN NÔNG NGHIỆP HUYỆN TRIỆU PHONG TỈNH QUẢNG TRỊ...............31

2.1.1. Địa hình .......................................................................................................31

2.1.1.1. Đặc điểm địa hình huyện Triệu Phong.................................................31

2.1.1.2. Ảnh hưởng của địa hình đến phát triển nông nghiệp. ..........................31

2.1.2. Khí hậu. ......................................................................................................33

2.1.2.1. Đặc điểm khí hậu huyện Triệu Phong. .................................................33

2.1.2.2. Ảnh hưởng của khí hậu đến sự phát triển nông nghiệp........................36

2.1.3 Thổ nhưỡng. .................................................................................................41

2.1.3.1 Đặc điểm thổ nhưỡng huyện Triệu Phong. ...........................................41

2.1.3.2. Ảnh hưởng của thổ nhưỡng đến sản xuất nông nghiệp........................44

2.1.4. Nguồn nước. ................................................................................................48

2.1.4.1. Đặc điểm nguồn nước huyện Triệu Phong..........................................48

2.1.4.2. Ảnh hưởng của nguồn nước đến phát triển nông nghiệp. ....................50

2.1.5. Sinh vật........................................................................................................51

2.1.5.1. Đặc điểm sinh vật huyện Triệu Phong .................................................51

2.1.5.2. Ảnh hưởng của sinh vật đối với phát triển nông nghiệp ......................52

2.2. ĐÁNH GIÁ SƠ BỘ ẢNH HƯỞNG CỦA ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN ĐẾN

PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP HUYỆN TRIỆU PHONG TỈNH QUẢNG TRỊ ...52

2.2.1. Thế mạnh .....................................................................................................52

2.2.2. Hạn chế ........................................................................................................54

Chương3: ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP ĐỂ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP

HUYỆN TRIỆU PHONG ...........................................................................................56

3.1. TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA NGÀNH NÔNG NGHIÊP HUYỆN TRIỆU

PHONG ....................................................................................................................56

3.1.1. Cơ cấu ngành nông nghiệp hiện nay trên địa bàn huyện Triệu Phong........56

3.1.2. Tình hình hoạt động của các ngành nông nghiệp huyện Triệu Phong ........57

3.1.2.1. Ngành trồng trọt ...................................................................................57

3.1.2.2. Ngành lâm nghiệp.................................................................................64

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phong

3.2. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CỦA ĐỊA PHƯƠNG VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG

NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TRIỆU PHONG TỈNH QUẢNG TRỊ................64

3.2.1. Đối với ngành nông nghiệp .........................................................................65

3.2.2. Ngành lâm nghiệp........................................................................................67

3.2.3. Các chương trình, chính sách phát triển nông nghiệp.................................67

3.3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT NHẰM KHAI THÁC HIỆU QUẢ ĐKTN

PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP .............................................................68

3.3.1. Giải pháp về vốn..........................................................................................69

3.3.2. Giải pháp về đất đai.....................................................................................69

3.3.3. Giải pháp về môi trường..............................................................................70

3.3.4. Giải pháp về nguồn lao động.......................................................................70

3.3.5. Giải pháp về kĩ thuật, công nghệ.................................................................71

3.3.6. Giải pháp về cơ chế, chính sách. .................................................................71

3.3.7. Giải pháp về thị trường................................................................................71

C. KẾT LUẬN..............................................................................................................72

1. Kết luận..................................................................................................................72

2. Kiến nghị ...............................................................................................................73

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................74

PHỤ LỤC HÌNH ẢNH................................................................................................76

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phong

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu

bảng

Tên bảng Trang

1.1. Tình hình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của huyện Triệu

Phong, giai đoạn 2000 – 2013

27

1.2.

Lao động công nghiệp trên địa bàn huyện Triệu Phong

phân theo khu vực kinh tế giai đoạn 2003 – 2013

29

2.1.

Gía trị một số yếu tố khí hậu của các huyện, thành phố ở

tỉnh Quảng Trị năm 2013

33

3.1.

Cơ cấu giá trị sản xuất nông – lâm – ngư nghiệp huyện

Triệu Phong, giai đoạn 2000 – 2013

57

3.2.

Sự chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp huyện Triệu

Phong, giai đoạn 2000 – 2013

58

3.3.

Diện tích gieo trồng cây lương thực huyện Triệu Phong

qua các năm

59

3.4. Năng suất cây lương thực huyện Triệu Phong qua các

năm

60

3.5.

Sản lượng gieo trồng cây lương thực huyện Triệu Phong

qua các năm

61

3.6.

Diện tích gieo trồng cây công nghiệp huyện Triệu

Phong qua các năm

62

3.7.

Sự biến động diện tích rừng của huyện Triệu Phong qua

các năm

64

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phong

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Số hiệu

biểu đồ Biểu đồ Trang

1.1.

Biểu đồ tình hình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của huyện Triệu

Phong, giai đoạn 2000 – 2013

27

2.1. Biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa huyện Triệu Phong năm 2013 34

3.1.

Biểu đồ cơ cấu giá trị sản xuất nông – lâm – ngư nghiệp

huyện Triệu Phong năm 2013

56

3.2.

Diện tích gieo trồng cây lương thực huyện Triệu Phong qua

các năm

59

3.4. Sản lượng gieo trồng cây lương thực huyện Triệu Phong qua

các năm

62

3.6. Biểu đồ sản lượng một số cây công nghiệp huyện Triệu Phong

qua các năm

63

DANH MỤC CÁC BẢN ĐỒ

Số hiệu

bản đồ Bản đồ Trang

1.1. Bản đồ hành chính huyện Triệu Phong tỉnh Quảng Trị 20b

2.1. Bản đồ phân vùng địa hình huyện Triệu Phong tỉnh Quảng Trị 31b

2.2. Bản đồ mạng lưới sông, hồ huyện Triệu Phong tỉnh Quảng Trị 48b