Những nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Sacombank - Chi nhánh Quận 4: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Thái Đào Duy Tân ; người hướng dẫn khoa học Trần Thị Thùy Linh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

THÁI ĐÀO DUY TÂN

NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN TRỊ RỦI RO

TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG

CÁ NHÂN TẠI SACOMBANK CHI NHÁNH QUẬN 4

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

THÁI ĐÀO DUY TÂN

NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN TRỊ RỦI RO

TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG

CÁ NHÂN TẠI SACOMBANK CHI NHÁNH QUẬN 4

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS TRẦN THỊ THÙY LINH

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một

trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết

quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố

trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được

dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn.

TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm

Thái Đào Duy Tân

ii

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, tôi xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc tới đến Quý Thầy Cô Trường

Đại học Ngân hàng TP.HCM đã hỗ trợ, giúp đỡ và trực tiếp giảng dạy, truyền đạt

kiến thức khoa học chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng, là cơ sở nền tảng để

thực hiện luận văn này và áp dụng vào thực tiễn công việc. Đặc biệt, tác giả chân

thành tri ân vai trò định hướng khoa học của PGS.TS TRẦN THỊ THÙY LINH

trong việc giúp tôi hình thành ý tưởng nghiên cứu và dìu dắt tôi từng giai đoạn

trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thiện luận văn về đề tài “NHỮNG NHÂN

TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT

ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI SACOMBANK CHI

NHÁNH QUẬN 4”.

Cuối cùng, tác giả xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình và bạn bè luôn

động viên, chia sẻ và tiếp thêm nguồn lực cho tôi để hoàn thành luận văn này.

Do kinh nghiệm và kiến thức còn hạn chế, luận văn này không tránh khỏi

những thiếu sót, rất mong nhận được những ý kiến đóng góp từ Quý Thầy Cô,

đồng nghiệp và các bạn học viên.

Chân thành cảm ơn.

TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm

Thái Đào Duy Tân

iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

1. Tiêu đề

NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG

TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI

SACOMBANK CHI NHÁNH QUẬN 4.

2. Tóm tắt

Mục tiêu chính của luận văn là xác định các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị

RRTD trong cho vay KHCN tại Sacombank, chi nhánh Quận 4. Nghiên cứu xác

định năm nhân tố có ảnh hưởng đến quản trị RRTD trong cho vay KHCN tại

Sacombank CN Quận 4 bao gồm (1) Kiểm soát nội bộ; (2) Chính sách tín dụng;

(3) Hệ thống xếp hạng tín dụng; (4) Cán bộ tín dụng; và (5) Hệ thống thông tin tín

dụng. Kết quả cho rằng mức độ tác động của từng nhân tố đến quản trị RRTD

trong cho vay KHCN tại Sacombank CN Quận 4 thông qua các kiểm định trên

phần mềm thống kê SPSS. Trên cơ sở những kết quả đạt được, tác giả đã tiến hành

đề xuất một số kiến nghị nhằm nâng cao việc quản trị RRTD trong cho vay KHCN

tại đơn vị thông qua các nhân tố mang ý nghĩa thống kê. Cụ thể, Sacombank – CN

Quận 4 cẩn triển khai đồng bộ năm thành phần của KSNB; hoàn thiện và tuân thủ

chính sách tín dụng; tuân thủ hệ thống xếp hạng tín dụng do Hội sở ban hành kết

hợp với việc thường xuyên đánh giá và hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng nội

bộ; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực về nghiệp vụ và kỹ năng; hoàn thiện hệ

thống thông tin tín dụng giúp cho việc lưu trữ, đảm bảo an toàn và bảo mật các

thông tin về khách hàng vay vốn tại Sacombank chi nhánh Quận 4.

3. Từ khóa

Quản trị RRTD, kiểm soát nội bộ, chính sách tín dụng, hệ thống xếp hạng tín

dụng, cán bộ tín dụng, hệ thống thông tin tín dụng.

iv

ABSTRACT

1. Title

FACTORS AFFECT CREDIT RISK MANAGEMENT IN LENDING

ACTIVITIES TO PRIVATE CUSTOMERS AT SACOMBANK, DISTRICT 4

BRANCH

2. Abstract

The main objective of the thesis is to identify the factors affecting credit risk

management in science and technology lending at Sacombank, District 4 branch.

Research to identify five factors that affect credit risk management in science and

technology loans at Sacombank. District 4 Branch includes (1) Internal control;

(2) Credit policy; (3) Credit rating system; (4) Credit officer; and (5) Credit

information system. The results show that the impact of each factor on credit risk

management in science and technology loans at Sacombank District 4 Branch

through tests on the statistical software SPSS. On the basis of the achieved results,

the author has proposed a number of recommendations to improve the credit risk

management in science and technology loans at the unit through factors with

statistical significance. Specifically, Sacombank - District 4 Branch needed to

synchronously deploy 5 components of Internal Audit; completing and complying

with credit policy; complying with the credit rating system issued by the Head

Office in combination with the regular evaluation and improvement of the internal

credit rating system; improve the quality of human resources in terms of

profession and skills; perfecting the credit information system to help store, ensure

safety and confidentiality of information about borrowers at the unit.

3. Keywords

Credit risk management, internal controls, credit policy, credit rating system,

credit officer, credit information system.

v

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii

TÓM TẮT LUẬN VĂN ...................................................................................... iii

ABSTRACT ........................................................................................................iv

MỤC LỤC .........................................................................................................v

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................ix

DANH MỤC CÁC BẢNG.....................................................................................x

DANH MỤC CÁC HÌNH................................................................................... xii

CHƯƠNG 1:GIỚI THIỆU .................................................................................1

1.1 Lý do chọn đề tài .........................................................................................1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................2

1.2.1 Mục tiêu nghiên cứu tổng quát .........................................................2

1.2.2 Mục tiêu nghiên cứu cụ thể...............................................................2

1.3 Câu hỏi nghiên cứu......................................................................................3

1.4 Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu ............................................3

1.5 Dữ liệu nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu ........................................4

1.5.1 Dữ liệu nghiên cứu............................................................................4

1.5.2 Phương pháp nghiên cứu...................................................................4

1.6 Đóng góp của đề tài nghiên cứu..................................................................5

1.7 Kết cấu của luận văn....................................................................................6

CHƯƠNG 2:CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG

TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.....8

2.1 Tổng quan về hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại.....................8

2.1.1 Khái niệm về hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại...........8

2.1.2 Phân loại hoạt động cho vay .............................................................9

2.1.2.1 Phân loại theo thời hạn cho vay................................................9

2.1.2.2 Phân loại theo đối tượng cho vay ...........................................10

2.1.2.3 Phân loại theo hình thức bảo đảm tiền vay.............................10

vi

2.1.3 Cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thương mại...............11

2.2 Lý thuyết về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng.............................12

2.2.1 Lý thuyết về rủi ro tín dụng ............................................................12

2.2.1.1 Khái niệm rủi ro tín dụng .......................................................12

2.2.1.2 Phân loại rủi ro tín dụng .........................................................13

2.2.1.3 Nguyên nhân của rủi ro tín dụng ............................................14

2.2.1.4 Các chỉ tiêu đo lường rủi ro tín dụng......................................17

2.2.2 Lý thuyết về quản trị rủi ro tín dụng ...............................................20

2.2.2.1 Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng ..........................................20

2.2.2.2 Nguyên tắc quản trị rủi ro tín dụng theo Basel.......................21

2.2.2.3 Quản trị rủi ro tín dụng đối với hoạt động cho vay khách hàng

cá nhân ....................................................................................27

2.2.3 Các mô hình đo lường rủi ro tín dụng.............................................28

2.2.3.1 Hệ thống xếp hạng chuyên gia ...............................................28

2.2.3.2 Mô hình điểm số tín dụng tiêu dùng ......................................29

2.2.3.3 Phương pháp chấm điểm khách hàng cá nhân của Trung tâm

Thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam (CIC).........................31

2.3 Các nghiên cứu có liên quan .....................................................................32

2.3.1 Các nghiên cứu nước ngoài.............................................................32

2.3.2 Các nghiên cứu trong nước .............................................................34

2.4 Mô hình nghiên cứu đề xuất và các giả thuyết nghiên cứu.......................37

2.4.1 Mô hình nghiên cứu đề xuất............................................................37

2.4.2 Các giả thuyết nghiên cứu...............................................................38

TÓM TẮT CHƯƠNG 2.......................................................................................40

CHƯƠNG 3:PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..............................................41

3.1 Quy trình nghiên cứu.................................................................................41

3.2 Xây dựng thang đo ....................................................................................42

3.2.1 Nghiên cứu sơ bộ ............................................................................42

3.2.1.1 Trình tự nghiên cứu sơ bộ.......................................................42

vii

3.2.1.2 Kết quả nghiên cứu sơ bộ .......................................................43

3.2.2 Nghiên cứu chính thức ....................................................................50

3.3 Phương pháp xử lý dữ liệu ........................................................................51

3.3.1 Thống kê mô tả................................................................................51

3.3.2 Phân tích hệ số Cronbach’s Alpha ..................................................52

3.3.3 Phân tích nhân tố khám phá (EFA).................................................52

3.3.4 Phân tích mô hình hồi quy tuyến tính và các kiểm định về khuyết tật

của mô hình.....................................................................................53

TÓM TẮT CHƯƠNG 3.......................................................................................55

CHƯƠNG 4:KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.........................................................56

4.1 Tổng quan về Ngân hàng thương mại cổ phần Sài gòn Thương tín – chi

nhánh quận 4..............................................................................................56

4.1.1 Giới thiệu về Ngân hàng thương mại cổ phần Sài gòn Thương tín –

chi nhánh quận 4 .............................................................................56

4.1.1.1 Giới thiệu về Ngân hàng thương mại cổ phần Sài gòn Thương

tín – chi nhánh quận 4.............................................................56

4.1.1.2 Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài gòn

Thương tín – chi nhánh quận 4...............................................57

4.1.2 Kết quả kinh doanh và hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại

Ngân hàng thương mại cổ phần Sài gòn Thương tín – chi nhánh quận

4.......................................................................................................58

4.1.2.1 Kết quả kinh doanh tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài gòn

Thương tín – chi nhánh quận 4...............................................58

4.1.2.2 Kết quả hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng

thương mại cổ phần Sài gòn Thương tín – chi nhánh quận 4.61

4.2 Kết quả nghiên cứu....................................................................................67

4.2.1 Đánh giá thang đo ...........................................................................67

4.2.2 Phân tích nhân tố khám phá ............................................................70

4.2.2.1 Các nhân tố độc lập.................................................................70

4.2.2.2 Nhân tố phụ thuộc...................................................................70

4.2.3 Mô hình hồi quy tuyến tính đa biến ................................................71

4.2.4 Kiểm định mô hình..........................................................................75

viii

4.3 Thảo luận kết quả nghiên cứu ...................................................................80

TÓM TẮT CHƯƠNG 4.......................................................................................85

CHƯƠNG 5:KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH..................................86

5.1 Kết luận......................................................................................................86

5.2 Định hướng hoạt động của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương

tín – chi nhánh Quận 4...............................................................................88

5.3 Hàm ý chính sách ......................................................................................89

5.3.1 Đối với nhân tố kiểm soát nội bộ....................................................89

5.3.2 Đối với nhân tố chính sách tín dụng ...............................................91

5.3.3 Đối với nhân tố hệ thống xếp hạng tín dụng...................................92

5.3.4 Đối với nhân tố cán bộ tín dụng......................................................93

5.3.5 Đối với nhân tố hệ thống thông tin tín dụng...................................94

5.4 Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu trong tương lai..........................96

KẾT LUẬN .......................................................................................................97

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................i

PHỤ LỤC ........................................................................................................iv

ix

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Diễn giải tiếng Anh Diễn giải tiếng Việt

BCTC Financial report Báo cáo tài chính

BCTN Annual report Báo cáo thường niên

CBTD Credit officer Cán bộ tín dụng

CN Branch Chi nhánh

GDP Gross domestic product Tổng sản phẩm quốc nội

KH Customer Khách hàng

KHCN Private customer Khách hàng cá nhân

NH Bank Ngân hàng

NHNN State bank Ngân hàng nhà nước

NHTM Commercial bank Ngân hàng thương mại

NHTM CP Joint-stock commercial bank Ngân hàng thương mại cổ phần

TSĐB Collateral Tài sản đảm bảo

RRTD Credit risk Rủi ro tín dụng

x

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: So sánh các hiệp ước Basel I, II và III.................................................25

Bảng 2.2: Hạng mục và điểm số tín dụng trong tín dụng tiêu dùng ....................29

Bảng 2.3: Hạn mức tín dụng ................................................................................30

Bảng 2.4: Tổng hợp các nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến RRTD trong

hoạt động cho vay KHCN....................................................................................36

Bảng 3.1: Thang đo khía cạnh tin cậy..................................................................44

Bảng 3.2: Thang đo khía cạnh Chính sách cho vay KHCN.................................45

Bảng 3.3: Thang đo khía cạnh Quy trình cho vay KHCN...................................46

Bảng 3.4: Thang đo khía cạnh Hệ thống thông tin tín dụng ................................46

Bảng 3.5: Thang đo khía cạnh Hệ thống xếp hạng tín dụng................................47

Bảng 3.6: Thang đo khía cạnh Cán bộ tín dụng...................................................47

Bảng 3.7: Thang đo khía cạnh KSNB RRTD ......................................................48

Bảng 3.8: Thang đo khía cạnh Chính sách thu hồi nợ .........................................49

Bảng 3.9: Thang đo khía cạnh Chính sách thu hồi nợ .........................................49

Bảng 4.1: Tình hình kinh doanh tại Sacombank CN Quận 4...............................58

Bảng 4.2: Sự tăng trưởng trong kinh doanh tại Sacombank CN Quận 4.............59

Bảng 4.3: Cơ cấu các khoản mục so với thu nhập Sacombank CN Quận 4 ........60

Bảng 4.4: Cơ cấu chi phí Sacombank CN Quận 4 qua các năm..........................60

Bảng 4.5: Tình hình cho vay tại Sacombank CN Quận 4....................................61

Bảng 4.6: Cơ cấu đối tượng cho vay tại Sacombank CN Quận 4........................62

Bảng 4.7: Tình hình cho vay KHCN tại Sacombank CN Quận 4........................63

Bảng 4.8: Tỷ lệ nợ xấu tại Sacombank CN Quận 4.............................................63

xi

Bảng 4.9: Đánh giá xếp hạng KHCN tại Sacombank..........................................66

Bảng 4.10: Kiểm định thang đo các nhân tố độc lập ...........................................67

Bảng 4.11: Kiểm định thang đo Quản trị RRTD trong cho vay KHCN..............69

Bảng 4.12: KMO và Bartlett's Test cho các nhân tố độc lập ...............................70

Bảng 4.13: KMO và Bartlett's Test cho nhân tố phụ thuộc .................................71

Bảng 4.14: Ma trận hệ số tương quan ..................................................................72

Bảng 4.15: Kết quả hồi quy..................................................................................74

Bảng 4.16: Bảng ANOVA ...................................................................................74

Bảng 4.17: Bảng kiểm định hệ số VIF.................................................................75

Bảng 4.18: Bảng tóm tắt mô hình ........................................................................76

Bảng 4.19: Bảng tổng hợp các giả thuyết nghiên cứu .........................................78