Những nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án triển khai hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HCM

KHOA SAU ĐẠI HỌC



TRẦN KHẮC THỊNH

NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN SỰ THÀNH

CÔNG CỦA DỰ ÁN TRIỂN KHAI HỆ THỐNG HOẠCH

ĐỊNH NGUỒN LỰC DOANH NGHIỆP (ERP)

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Tp Hồ Chí Minh, Năm 2015

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HCM



TRẦN KHẮC THỊNH

NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN SỰ THÀNH

CÔNG CỦA DỰ ÁN TRIỂN KHAI HỆ THỐNG

HOẠCH ĐỊNH NGUỒN LỰC DOANH NGHIỆP (ERP)

Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh

Mã số chuyên ngành: 60 34 01 02

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐINH THÁI HOÀNG

Tp Hồ Chí Minh, Năm 2015

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai

công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

TP Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2015

Tác giả

TRẦN KHẮC THỊNH

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành gửi lời cám ơn tới:

- Quý Thầy, Cô Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh đã hết lòng

truyền đạt những kiến thức quý báu trong suốt thời gian tôi học tại Trường.

- Thạc sĩ Lý Duy Trung - Giáo viên chủ nhiệm lớp MBA12A trường Đại

Học Mở TP. HCM đã giúp đỡ tạo mọi điều kiện để tôi thực hiện đề tài.

- Ban quản trị và các đồng nghiệp làm việc cùng tôi ở Công ty CPTM

Nguyễn Kim đã giúp tôi rất nhiều trong việc tìm hiểu hệ thống ERP của công

ty, đóng góp nhiều ý kiến quý giá trong suốt quá trình nghiên cứu của tôi.

- Các đồng nghiệp ở các công ty tư vấn ERP như FPT, Bosch, Deloitte,

IBM cũng giúp tôi rất nhiều trong việc thu thập dữ liệu nghiên cứu.

- Nhân viên các công ty lớn trên địa bàn TP HCM đã trả lời bản câu hỏi

khảo sát giúp tôi có được nguồn dữ liệu quý giá để thực hiện đề tài.

Và trên hết tôi xin được dành lời cám ơn sâu sắc nhất đến Tiến sĩ Đinh

Thái Hoàng - Giảng viên trường Đại Học Kinh Tế TP. HCM đã nhiệt tình

hướng dẫn tôi về phương pháp khoa học cũng như nội dung nghiên cứu giúp tôi

hoàn thành được đề tài này.

Trong quá trình thực hiện, mặc dù đã hết sức cố gắng để hoàn thiện luận

văn, trao đổi và tiếp thu các ý kiến đóng góp của Quý Thầy Cô và bạn bè, tham

khảo nhiều tài liệu song cũng không thể tránh khỏi sai sót. Rất mong nhận được

những thông tin đóng góp, phản hồi quý báu từ Quý Thầy Cô và bạn đọc.

Xin chân thành cám ơn.

TP Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2015

Trần Khắc Thịnh

iii

Mục lục

Chương 1: Giới thiệu .........................................................................................1

1.1 Lý do nghiên cứu...............................................................................................1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu..........................................................................................3

1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.....................................................................4

1.4 Phương pháp nghiên cứu...................................................................................4

1.5 Ý nghĩa học thuật và thực tiễn của đề tài..........................................................4

1.6 Kết cấu của nghiên cứu .....................................................................................5

Chương 2: Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu ...........................................6

2.1 Lý thuyết về ERP ..............................................................................................6

2.1.1 Định nghĩa ERP..........................................................................................6

2.1.2 Đặc điểm cơ bản của hệ thống ERP...........................................................6

2.1.3 Một số phân hệ được xây dựng trong hệ thống ERP .................................7

2.1.4 Lợi ích của ERP .........................................................................................9

2.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án ERP (Critical success

factor, CSF)...........................................................................................................12

2.3 Thành công của dự án ERP.............................................................................23

2.4 Giả thuyết nghiên cứu .....................................................................................24

2.5 Mô hình nghiên cứu ........................................................................................27

Chương 3: Phương pháp nghiên cứu ...............................................................29

3.1 Qui trình nghiên cứu .......................................................................................29

3.2 Nghiên cứu định tính.......................................................................................31

3.2.1 Mục tiêu ...................................................................................................31

iv

3.2.2 Cách thực hiện..........................................................................................31

3.2.3 Kết quả .....................................................................................................31

3.3 Thang đo..........................................................................................................34

3.3.1 Biến độc lập..............................................................................................34

3.3.2 Biến phụ thuộc .........................................................................................37

3.4 Nghiên cứu thử................................................................................................38

3.4.1 Mục tiêu ...................................................................................................38

3.4.2 Cách thực hiện..........................................................................................38

3.4.3 Kết quả .....................................................................................................39

3.5 Nghiên cứu chính thức ....................................................................................41

Chương 4: Phân tích kết quả khảo sát..............................................................43

4.1 Đặc điểm của mẫu khảo sát.............................................................................43

4.2 Kiểm định mô hình nghiên cứu.......................................................................45

4.2.1 Kiểm định Cronbach’s Apha đối với các thang đo lý thuyết...................45

4.2.2 Phân tích nhân tố khám phá (EFA)..........................................................47

4.3 Phân tích hồi quy.............................................................................................51

4.4 Phân tích ảnh hưởng của các biến định tính đến sự thành công của dự án triển

khai ERP................................................................................................................54

4.4.1 Lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp .....................................................54

4.4.2 Thời gian sử dụng hệ thống ERP .............................................................57

4.4.3 Phần mềm ERP ........................................................................................59

4.5 Tóm tắt ............................................................................................................62

Chương 5: Kết luận và kiến nghị .....................................................................63

v

5.1 Kết luận ...........................................................................................................63

5.2 Kiến nghị.........................................................................................................65

5.3 Hạn chế của đề tài ...........................................................................................68

Tài liệu tham khảo.....................................................................................................70

Phụ lục.......................................................................................................................74

Phụ lục 1: Bảng câu hỏi ........................................................................................74

Phụ lục 2: Nghiên cứu thử.....................................................................................77

A. Kiểm định Cronbach's Alpha .......................................................................77

B. Phân tích nhân tố khám phá EFA.................................................................83

Phụ lục 3: Nghiên cứu chính thức.........................................................................85

A. Kiểm định Cronbach's Alpha .......................................................................85

B. Phân tích nhân tố khám phá EFA.................................................................91

C. Kết quả hồi quy bội ......................................................................................98

Phụ lục 4: Phân tích phương sai ANOVA ..........................................................104

1. Thời gian sử dụng hệ thống ERP ................................................................104

2. Lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp ........................................................107

3. Giải pháp ERP.............................................................................................112

Phục lục 5: Quy trình triển khai ASAP...............................................................117

vi

Danh mục hình vẽ

Hình 2-1 Những nhân tố chiến lược và chiến thuật ảnh hưởng đến sự thành công

của dự án ERP (Hollan và Light, 1999)....................................................................13

Hình 3-1: Thiết kế nghiên cứu ..................................................................................30

Hình 4-1 Các phần mềm ERP được sử dụng ............................................................44

Hình 4-2 Lĩnh vực kinh doanh ..................................................................................44

Hình 4-3 Số năm sử dụng ERP .................................................................................45

Hình 4-4 Sự khác biệt về mức độ hài lòng đối với từng lĩnh vực.............................56

Hình 4-5 Sự khác biệt về mức độ đạt mục tiêu dự án với từng lĩnh vực ..................57

Hình 4-6 Sự khác biệt về mức độ hài lòng theo số năm sử dụng ERP .....................59

Hình 4-7 Mức độ đạt được mục tiêu theo từng giải pháp ERP.................................61

Hình 4-8 Mức độ hài lòng của người dùng theo từng giải pháp ERP ......................61

Hình 0-1 Phương pháp ASAP.................................................................................117

vii

Danh mục bảng biểu

Bảng 2-1 Mức độ quan trong của các CSF (Somers and Nelson, 2001) ..................14

Bảng 2-2 Đánh giá của các CIO về 11 CSF..............................................................15

Bảng 2-3 So sánh các CSF được đề cập trong nghiên cứu .......................................16

Bảng 3-1 Phân tích Cronbach's Alpha ......................................................................39

Bảng 4-1 Kiểm định thang đo bằng Cronbach’s Alpha ............................................46

Bảng 4-2 Kết quả EFA thang đo các CSF ................................................................49

Bảng 4-3 Kết quả EFA thang đo sự thành công của dự án ERP...............................50

Bảng 4-4 Kiểm định Levene .....................................................................................55

Bảng 4-5 Kiểm định Levene .....................................................................................58

Bảng 4-6 Kiểm định Levene .....................................................................................60

1

Chƣơng 1: Giới thiệu

Ứng dụng giải pháp ERP (Enterprise resource planning) mang lại rất nhiều

lợi ích cho doanh nghiệp và giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh.

ERP đã trở nên khá phổ biến trên thế giới trong vài thập niên gần đây tuy nhiên

vẫn còn khá xa lạ ở Việt Nam. Chương 1 sẽ trình bày lý do mà nghiên cứu này

được thực hiện ở Việt Nam đồng thời cũng nêu lên các mục tiêu mà nghiên cứu

hướng đến.

1.1 Lý do nghiên cứu

Theo H. Klaus, M. Rosemann & G. G. Gable (2000), hoạch định nguồn lực

doanh nghiệp (Enterprise resource planning, ERP ) là một mặt hàng, một sản

phẩm dưới dạng phần mềm máy tính và là một phương tiện quan trọng cung

cấp giải pháp kinh doanh cho doanh nghiệp. ERP không đơn thuần là một giải

pháp phần mềm mà còn là giải pháp kinh doanh chiến lược cho doanh nghiệp.

Theo quan điểm trên, về phương diện phần mềm, hệ thống ERP giúp doanh

nghiệp tập trung các thông tin cần thiết một cách đầy đủ, kịp thời và có khả

năng chia sẻ cho mọi đối tượng cần sử dụng thông tin đó như khách hàng, đối

tác, cổ đông nhà quản lý, hỗ trợ cho việc ra quyết định. ERP còn giúp quản lý

tất cả các hoạt động trong doanh nghiệp từ các hoạt động về tài chính kế toán,

quản trị nguồn nhân lực, sản xuất, các hoạt động logistic đến bán hàng và

Marketing, quan hệ khách hàng...

Về phương diện chiến lược kinh doanh, ERP giúp doanh nghiệp tổ chức lại

các quy trình nghiệp vụ, quy trình doanh nghiệp, giúp nâng cao năng lực cạnh

tranh tổng thể. Một khi triển khai ERP, doanh nghiệp có thể chuẩn hóa quy

trình kinh doanh một cách nhanh chóng thông qua việc vận dụng những quy

trình nghiệp vụ chuẩn mà ERP đã xây dựng sẵn. Để phát triển hệ thống những

quy trình nghiệp vụ này các nhà sản xuất phần mềm ERP đã dày công nghiên

cứu, vận dụng rất nhiều kiến thức quản lý, vận hành và những tiêu chuẩn của

2

thế giới. ERP là một công cụ hữu ích để doanh nghiệp thay đổi mình và tạo

dựng lợi thế cạnh tranh.

Với những lợi ích to lớn mà ERP mang lại, nhiều doanh nghiệp trên khắp

thế giới đã tiêu tốn rất nhiều tiền của và các nguồn lực khác vào các dự án triển

khai ERP, tuy nhiên một phần không nhỏ các doanh nghiệp này đã gặp phải

những trở ngại không như mong đợi. Theo thống kê, các dự án ERP trễ tiến độ

2.5 lần, vượt ngân sách 178% và chỉ đạt được 30% lợi ích so với dự kiến

(Zhang et al., 2005); Wang et al. (2008) thống kê có 90% dự án ERP phải trì

hoãn và chi phí điều chỉnh tăng lên rất nhiều lần so với kế hoạch ban đầu. Số

liệu thống kê mới nhất của tổ chức tư vấn Panorama năm 2014

(http://www.panorama-consulting.com) cho thấy: Trung bình 63% dự án vượt

ngân sách, 39% dự án trễ tiến độ.

Chi phí triển khai ERP rất lớn trong khi tỷ lệ thành công tương đối thấp,

điều này làm nảy sinh nhu cầu phải tìm ra các nhân tố quyết định đến sự thành

công của dự án ERP. Trong những năm vừa qua trên thế giới xuất hiện khá

nhiều nghiên cứu nhằm tìm ra cũng như đo lường tác động của một số nhân tố

đến sự thành công của dự án ERP. Có thể kể đến nghiên cứu của: Mabert et al.

(2003); Majed Al-Mashari (2003); Zhang et al. (2003); Nah et al (2003);

Dezdar et al. (2009, 2011).... Các nghiên cứu được thực hiện ở các vùng, các

quốc gia khác nhau với các thang đo khác nhau nhằm đưa ra các kết luận chính

xác nhất để cải thiện khả năng thành công cho các dự án ERP ở từng khu vực

đặc trưng. Đến nay vẫn chưa có nghiên cứu nào về vấn đề này được công bố

chính thức ở Việt Nam.

Thị trường ERP ở Việt Nam nhìn chung vẫn chưa phát triển, các công ty

ứng dụng ERP vẫn còn rất hạn chế so với các nước trong khu vực và trên thế

giới. Tính đến tháng 4 năm 2015, chỉ có 220 công ty ở Việt Nam triển khai SAP

(một trong những phần mền ERP phổ biến nhất hiện nay) trong khi đó số lượng

khách hàng của SAP trên toàn cầu là 291.000 (Website: http://www.sap.com).

3

Một trong những nguyên nhân chính khiến ERP chưa phổ biến ở Việt Nam là

do các doanh nghiệp còn e dè trước quyết định triển khai ERP, chi phí triển

khai quá lớn trong khi hiệu quả đạt được đang còn là một dấu hỏi lớn. Đã có

những doanh nghiệp tiên phong triển khai ERP tuy nhiên chưa có một khảo sát

hay nghiên cứu nào đánh giá sự hiệu quả và mức độ thành công của các dự án

này trong khi đó thông tin một số dự án thất bại được lan truyền tạo tâm lý

hoang mang cho doanh nghiệp.

Nhằm giúp doanh nghiệp có một nguồn tư liệu tham khảo tin cậy để đánh

giá được mức độ thành công của các dự án ERP trên thị trường Việt Nam, xác

định được các nhân tố quyết định đến sự thành công của các dự án ERP ở Việt

Nam để từ đó có những bước chuẩn bị cần thiết trước khi triển khai ERP cũng

như có những điều chỉnh cần thiết trong quá trình triển khai ERP, tác giả quyết

định thực hiện nghiên cứu "Những nhân tố ảnh hƣởng đến sự thành công

của dự án triển khai hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP)".

Nghiên cứu không chỉ giúp các doanh nghiệp Việt Nam mạnh dạn và chủ

động hơn trong việc quyết định ứng dụng ERP mà còn giúp các công ty tư vấn

triển khai ERP xác định lại các nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án

ERP ở Việt Nam để đưa ra các phương pháp hữu hiệu nâng cao khả năng thành

công cho dự án tư vấn triển khai ERP.

1.2 Mục tiêu nghiên cứu

Nghiên cứu bao gồm những mục tiêu sau:

 Xác định các nhân tố và mức độ ảnh hưởng của chúng đến sự thành công

của dự án triển khai ERP cho các doanh nghiệp lớn ở Việt Nam.

 Đánh giá sự khác biệt về mức độ thành công của các dự án triển khai

ERP theo các yếu tố định tính như lĩnh vực kinh doanh, phần mềm

ERP...