Nhận thức của giáo viên tiểu học về chiến lược quản lý hành vi đối với trẻ có dấu hiệu tăng động

Nhận thức của giáo viên tiểu học về chiến lược

quản lý hành vi đối với trẻ có dấu hiệu tăng động

giảm chú ý ở một số trường tiểu học ở Hà Nội

Nguyễn Linh Trang

Trường Đại học Giáo dục

Luận văn ThS ngành: Tâm lý học lâm sàng trẻ em và vị thành niên; Mã số: 60 52 70

Người hướng dẫn: TS. Đặng Hoàng Minh

Năm bảo vệ: 2012

Abstract: Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về rối loạn Tăng động giảm

chú ý (TĐGCY) ở trẻ tiểu học, chiến lược quản lý hành vi đối với trẻ có rối loạn

tăng TĐGCY và một số khái niệm công cụ liên quan. Xác định đặc điểm và mức độ

nhận thức của giáo viên tiểu học về những dấu hiệu TĐGCY và chiến lược quản lý

hành vi đối với trẻ có dấu hiệu TĐGCY trong trường học. Đề xuất một số cách thức

tác động nhằm nâng cao nhận thức cho giáo viên ti ểu học về học sinh có dấu hiệu

rối loạn TĐGCY, giúp giáo viên có chiến lược quản lý hành vi phù hợp.

Keywords: Tâm lý học trẻ em; Trẻ vị thành niên; Giảm chú ý; Rối loạn hành vi;

Trường tiểu học

Content

1. Lý do chọn đề tài

Rối loạn tăng động giảm chú ý (TĐGCY) là một rối loạn phát triển thường gặp ở trẻ em.

Tỷ lệ trẻ em trong độ tuổi học đường có rối loạn TĐGCY trên thế giới vàokhoảng từ 2 –

16%. Ở Việt Namchưa có số liệu toàn quốc về trẻ em trong độ tuổi đến trường có rối loạn

TĐGCY. Tuy nhiên một vài nghiên cứu ở Hà Nội, Đồng Nai cho thấy có tỷ lệ không nhỏ

học sinh các cấpmắc TĐGCY.

Can thiệp hành vi là một trong những phương pháp trị liệu hiệu quả đối với trẻ có rối

loạn TĐGCY. Với mục tiêu kiểm soát hành vi của trẻ cả ở nhà và ở trường, việc trị liệu

cho trẻ TĐGCY không chỉ của riêng cán bộ tâm lý trị liệu mà cần có sự phối hợp của giáo

viên tại trường học.

Trên thế giới, có nhiều quốc gia đưa chương trình can thiệp cho trẻ TĐGCY vào trường

học, trong đó có nội dung dung quan trọng là đào tạo cho giáo viên về quản lý hành vi lớp

học. Các kiến thức và thái độ của giáo viên đối với các rối loạn của TĐGCY là rất quan

trọng. Việc các giáo viên thiếu kiến thức cơ bản về các dấu hiệu của TĐGCY và các

chương trình quản lý hành vi, quản lý lớp học có thể không đem lại hiệu quả trị liệu cho trẻ

TĐGCY.

Ở Việt Nam hiện nay, các can thiệp đối với trẻ TĐGCY thường tập trung vào giáo dục

cho cha mẹ trong khi cách ứng xử của giáo viên có thể tác động lớn đến việc cải thiện hay

trầm trọng hóa tình trạng TĐGCY của trẻ. Các nghiên cứu ở Việt Nam về TĐGCY và về

các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình can thiệp TĐGCY chưa nhiều, đặc biệt là các nhân tố

học đường – vai trò của giáo viên ít được nghiên cứu đến. Xuất phát từ những nhận định

trên, đề tài nghiên cứu "Nhận thức của giáo viên tiểu học về chiến lược quản lý hành vi

đối với trẻ có dấu hiệu tăng động giảm chú ý ở một số trường tiểu học ở Hà Nội" là cần

thiết và có ý nghĩa về lý luận và thực tiễn.

2. Mục đích nghiên cứu

Tìm hiểu thực trạng nhận thức của giáo viên tiểu học về những chiến lược quản lý hành

vi đối với trẻ tiểu học có dấu hiệu TĐGCY, từ đó đề xuất một vài cách thức tác đôṇ g nhằm

nâng cao nhâṇ thức cho giáo viên ti ểu học về học sinh có dấu hiệu rối loạn TĐGCY và

giúp giáo viên có chiến lược quản lý hành vi phù hợp.

3. Đối tƣợng, khách thể và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu:Nhâṇ thức của giáo viên ti ểu học về những chiến lược quản lý

hành vi đối với học sinh có dấu hiệu TĐGCY.

Khách thể nghiên cứu:Khách thể nghiên cứu là 145 giáo viên thuộc 5 trường tiểu học

trên địa bàn Hà Nội, bao gồm: Thành Công B (Quận Ba Đình), Tô Vĩnh Diện (Quận Đống

Đa), Lương Yên (Quận Hai Bà Trưng), Đặng Trần Côn A (Quận Thanh Xuân), Văn Yên

(Quận Hà Đông).

Phạm vi nghiên cứu:Đề tà

i nghiên cứu nhâṇ thức của giáo viên ti ểu học thuộc một số

quận nội thành Hà Nội về một số dấu hiệu TĐGCYvà chiến lược quản lý hành vi đối với

trẻ có dấu hiệu TĐGCY trong các giờ học trên lớp.

4. Giả thuyết khoa học

- Nhận thức của giáo viên tiểu học về những dấu hiệu TĐGCY tập trung ở sự tăng

vận động thô và giảm mức độ chú ý.

- Giáo viên tiểu học chưa có kiến thức về chiến lược quản lý hành vi đối với học sinh

có dấu hiệu TĐGCY.

- Mức độ nhận thức của giáo viên tiểu học về chiến lược quản lý hành vi đối với học

sinh có dấu hiệu TĐGCY phụ thuộc vào kinh nghiệm làm việc của giáo viên với học sinh

trong độ tuổi tiểu học.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về rối loạn TĐGCY ở trẻ tiểu học, chiến

lược quản lý hành vi đối với trẻ có rối loạn tăng TĐGCY và một số khái niệm công cụ liên

quan đến đề tài.

Xác định đặc điểm và mức độ nhận thức của giáo viên tiểu học về những dấu hiệu

TĐGCY và chiến lược quản lý hành vi đối với trẻ có dấu hiệu TĐGCY trong trường học.

Đề xuất một số cách thức tác đôṇ g nhằm nâng cao nhâṇ thức cho giáo viên ti ểu học

về học sinh có dấu hiệu rối loạn TĐGCY, giúp giáo viên có chiến lược quản lý hành vi phù

hợp.

6. Phƣơng pháp nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu tài liệu

Phương pháp phỏng vấn bảng hỏi

Phương pháp thống kê toán hoc̣

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1. Một số khái niệm cơ bản

1.1.1. Chú ý và giảm chú ý

Chú ý là sự tập trung của ý thức vào một hay một nhóm sự vật hiện tượng để định

hướng hoạt động bảo đảm điều kiện thần kinh – tâm lý cần thiết cho hoạt động tiến hành có

hiệu quả. Căn cứ vào mức độ tự giác, chú ý được chia làm 2 loại: chú ý không chủ định và

chú ý có chủ định.

Giảm chú ý là tình trạng thiếu hụt, không đầy đủ về mặt chú ý, tức là tình trạng khó

khăn về kiểm soát, duy trì chú ý vào một hoạt động nào đó trong thời gian dài.

1.1.2. Vận động, tăng động và xung động

1.1.2.1.Vận độngđề cập đến những cấu trúc và chức năng có liên hệ hoạt động của các cơ

bắp, hoặc với đáp ứng của cơ thể với một tình huống.