Lý luận chung về văn hóa doanh nghiệp.doc

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

Ch¬ng 1

Lý luËn chung vÒ V¨n ho¸ doanh nghiÖp

1.1.Mét sè kh¸i niÖm

1.1.1. V¨n ho¸

V¨n ho¸ lµ mét lÜnh vùc tån t¹i vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi ®êi sèng cña

nh©n lo¹i, lµ ®Æc trng riªng cã cña con ngêi, Êy vËy mµ m·i tíi thÕ kû XVIII,

cuèi thÕ kû XIX, c¸c nhµ khoa häc trªn thÕ giíi míi nghiªn cøu s©u vÒ lÜnh

vùc nµy.

§Þnh nghÜa v¨n ho¸ ®Çu tiªn ®îc chÊp nhËn réng r·i lµ ®Þnh nghÜa do

nhµ nh©n chñng häc E.B Tylor ®a ra: “v¨n ho¸ lµ mét tæng thÓ phøc t¹p bao

gåm c¸c kiÕn thøc, tÝn ngìng, nghÖ thuËt, ®¹o ®øc, luËt lÖ, phong tôc vµ toµn

bé nh÷ng kü n¨ng, thãi quen mµ con ngêi ®¹t ®îc víi t c¸ch lµ thµnh viªn cña

mét x· héi”. Cã mét ®Þnh nghÜa kh¸c dÔ hiÓu h¬n vµ tiÖm cËn gÇn h¬n ®Õn

b¶n chÊt cña v¨n ho¸, ngµy nay nhiÒu ngêi t¸n thµnh víi ®Þnh nghÜa nµy cña

«ng Frederico Mayor, tæng gi¸m ®èc UNESCO: “ v¨n ho¸ bao gåm tÊt c¶

nh÷ng g× lµm cho d©n téc nµy kh¸c víi d©n téc kh¸c, tõ nh÷ng s¶n phÈm tinh

vi, hiÖn ®¹i nhÊt cho ®Õn tÝn ngìng, phong tôc, tËp qu¸n, lèi sèng vµ lao

®éng”.

C¸c nhµ x· héi häc chia v¨n ho¸ thµnh hai d¹ng: v¨n ho¸ c¸ nh©n vµ

v¨n ho¸ céng ®ång. V¨n ho¸ c¸ nh©n lµ toµn bé vèn tri thøc, kinh nghiÖm

tÝch luü vµo mçi c¸ nh©n, biÓu hiÖn ë hÖ thèng quan niÖm vµ hµnh xö cña c¸

nh©n Êy trong ®êi sèng thùc tiÔn. V¨n ho¸ céng ®ång lµ v¨n ho¸ cña mét

nhãm x· héi, nã kh«ng ph¶i lµ sè céng gi¶n ®¬n cña v¨n ho¸ c¸ nh©n- thµnh

viªn cña céng ®ång x· héi Êy. Trong ho¹t ®éng doanh nghiÖp th× “ v¨n ho¸

doanh nh©n” lµ thuéc d¹ng v¨n ho¸ c¸ nh©n, cßn “ VHDN” lµ thuéc d¹ng

v¨n ho¸ céng ®ång.

V¨n ho¸ lµ ph¬ng tiÖn ®Ó con ngêi “ ®iÒu chØnh” ( c¶i t¹o) cuéc sèng

cña m×nh theo ®Þnh híng v¬n tíi nh÷ng gi¸ trÞ ch©n, thiÖn, mü. §îc xem lµ

c¸i “nÒn t¶ng”, “ võa lµ môc tiªu võa lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn” cña con

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 1

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

ngêi vµ x· héi ngµy cµng th¨ng b»ng vµ bÒn v÷ng h¬n, v¨n ho¸ cã t¸c dông

tÝch cùc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña mçi c¸ nh©n còng nh toµn bé céng ®ång.

Néi lùc cña mét d©n téc tríc hÕt lµ mäi nguån lùc tËp hîp tõ vèn v¨n ho¸

truyÒn thèng ®· tÝch luü trong lÞch sö cña chÝnh d©n téc ®ã.

Nh vËy, thùc chÊt v¨n ho¸ lµ hÖ thèng c¸c gi¸ trÞ ®îc s¶n sinh ra

trong x· héi nhÊt ®Þnh, ®îc ®Æc trng bëi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh,

bao gåm c¶ gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn.

V¨n ho¸ kh«ng ph¶i lµ mét yÕu tè phi kinh tÕ, tr¸i l¹i, v¨n ho¸ vµ kinh

doanh l¹i cã mèi quan hÖ qua l¹i g¾n bã mËt thiÕt víi nhau: v¨n ho¸ vµ kinh

doanh ®Òu cã môc tiªu chung lµ phôc vô con ngêi, v¨n ho¸ lµ nguån lùc lín

cho kinh doanh,tuy nhiªn môc tiªu ng¾n h¹n cña v¨n ho¸ vµ kinh doanh l¹i

cã thÓ tr¸i ngîc nhau, nÕu kinh doanh chØ ch¹y theo lîi nhuËn tríc m¾t th×

sÏ g©y t¸c h¹i cho v¨n ho¸, xãi mßn b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, khi nÒn v¨n ho¸

mang nh÷ng yÕu tè kh«ng phï hîp sÏ k×m h·m, c¶n trë sù ph¸t triÓn cña kinh

doanh.

1.1.2. V¨n ho¸ kinh doanh

ThuËt ng÷ VHKD míi chØ xuÊt hiÖn thËp kû 90 cña thÕ kû tríc. Trªn

thÕ giíi tån t¹i hai c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ VHKD: Theo c¸ch thø nhÊt, ngêi

ta cho r»ng, VHKD chÝnh lµ VHDN. Theo c¸ch hiÓu thø hai, VHKD lµ mét

ph¹m trï ë tÇm cì quèc gia, do ®ã VHDN chØ lµ mét thµnh phÇn trong

VHKD. ë ViÖt Nam, quan niÖm vÒ VHKD vµ VHDN cßn cha râ rµng, trong

ph¹m vi ®Ò tµi nµy, xin nghiªng vÒ c¸ch hiÓu thø hai vÒ VHKD(v¨n ho¸

mang tÇm cì Quèc gia): “ VHKD bao gåm nh÷ng nguyªn t¾c ®iÒu chØnh

viÖc kinh doanh, viÖc Ên ®Þnh ranh giíi gi÷a hµnh vi c¹nh tranh vµ c¸c øng

xö v« ®¹o ®øc, nh÷ng quy t¾c ph¶i tu©n theo trong c¸c tho¶ thuËn kinh

doanh”. VHKD ( business culture) lµ c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ thÓ hiÖn trong h×nh

thøc mÉu m· vµ chÊt lîng s¶n phÈm, trong th«ng tin qu¶ng c¸o vÒ s¶n phÈm,

trong cöa hµng bµy b¸n s¶n phÈm, trong c¸ch giao tiÕp øng xö cña ngêi b¸n

®èi víi ngêi mua, trong t©m lý vµ thÞ hiÕu tiªu dïng, réng ra lµ trong c¶ qu¸

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 2

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

tr×nh tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh víi toµn bé c¸c kh©u, c¸c ®iÒu kiÖn liªn

quan cña nã nh»m t¹o ra nh÷ng chÊt l … îng- hiÖu qu¶ kinh doanh nhÊt ®Þnh.

NÕu c¨n cø vµo tÝnh cè h÷u, møc ®é thay ®æi ®îc cña hÖ thèng c¸c gi¸ trÞ v¨n

ho¸ trong kinh doanh th× cã thÓ nãi, VHKD cña mét quèc gia ®îc cÊu thµnh

bëi ba yÕu tè lµ: v¨n ho¸ doanh nh©n(tr×nh ®é, n¨ng lùc, ®¹o ®øc nghÒ

nghiÖp, phÈm h¹nh lµm ngõ¬i, cña nh÷ng ng … êi tham gia s¶n xuÊt kinh

doanh), v¨n ho¸ th¬ng trêng(tÝnh chÊt cña sù c¹nh tranh, c¬ cÊu tæ chøc, hÖ

thèng ph¸p chÕ liªn quan ®Õn m«i tr … êng kinh doanh cña mét quèc gia) vµ

v¨n ho¸ doanh nghiÖp- bé phËn cã vai trß, vÞ trÝ mang tÝnh quyÕt ®Þnh, lµ ®Çu

mèi trung t©m cña qu¸ tr×nh x©y dùng VHKD.

Nh vËy, ngoµi nh÷ng ®Æc trng cña v¨n ho¸ ( tÝnh tËp qu¸n, tÝnh céng

®ång cao, tÝnh d©n téc, tÝnh lÞch sö, tÝnh tiÕn ho¸, tÝnh chñ quan, tÝnh kh¸ch

quan ( ®îc h×nh thµnh tõ qu¸ tr×nh lÞch sö tÊt yÕu), tÝnh kÕ thõa, vµ tÝnh cã thÓ

häc hái ®îc). Nãi chung, VHKD cßn mang mét sè ®Æc trng kh¸c: VHKD

xuÊt hiÖn cïng víi sù xuÊt hiÖn cña hµng ho¸ vµ thÞ trêng, VHKD lu«n phï

hîp víi tr×nh ®é kinh doanh cña Quèc gia.

1.1.3. V¨n ho¸ doanh nghiÖp

Doanh nghiÖp tån t¹i lµ ®Ó s¶n xuÊt cña c¶i vËt chÊt vµ lµm dÞch vô.

Mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®Òu g¾n liÒn víi mét d©y chuyÒn c«ng nghÖ nhÊt

®Þnh. §Ó vËn hµnh ®îc c¸c kh©u cña d©y chuyÒn nµy, trong DN ph¶i cã hÖ

thèng tæ chøc, qu¶n lý thËt chÆt chÏ tõ kh©u ®Çu ®Õn kh©u cuèi. §iÒu nµy cã

nghÜa lµ trong c¸c ho¹t ®éng cña DN, mäi ngõ¬i ®Òu ph¶i tu©n theo nh÷ng

gi¸ trÞ – chuÈn mùc cô thÓ nµo ®ã vµ thùc hiÖn theo nh÷ng “ khu«n mÉu v¨n

ho¸” nhÊt ®Þnh. Nh vËy, mçi DN hoÆc tæ chøc kinh doanh lµ mét kh«ng gian

v¨n ho¸. VHDN lµ toµn bé gi¸ trÞ v¨n ho¸ ®îc g©y dùng nªn trong suèt qu¸

tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét DN, trë thµnh c¸c gi¸ trÞ, c¸c quan niÖm vµ

tËp qu¸n, truyÒn thèng ¨n s©u vµo ho¹t ®éng cña DN Êy vµ chi phèi t×nh c¶m,

nÕp suy nghÜ vµ hµnh vi cña mäi thµnh viªn cña DN trong viÖc theo ®uæi vµ

thùc hiÖn c¸c môc ®Ých.

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 3

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

Nhµ x· héi häc ngêi Mü E.H. Schein ®a ra ®Þnh nghÜa: “ VHDN lµ

tæng thÓ nh÷ng thñ ph¸p vµ quy t¾c gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thÝch øng bªn ngoµi vµ

thèng nhÊt bªn trong c¸c nh©n viªn, nh÷ng quy t¾c ®· tá ra h÷u hiÖu trong

qu¸ khø vµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt trong hiÖn t¹i. Nh÷ng quy t¾c vµ nh÷ng thñ ph¸p

nµy lµ yÕu tè khëi nguån trong viÖc c¸c nh©n viªn lùa chän ph¬ng thøc hµnh

®éng, ph©n tÝch vµ ra quyÕt ®Þnh thÝch hîp. C¸c thµnh viªn cña tæ chøc DN

kh«ng ®¾n ®o suy nghÜ vÒ ý nghÜa cña nh÷ng quy t¾c vµ thñ ph¸p Êy, mµ coi

chóng lµ ®óng ®¾n ngay tõ ®Çu(2). VHDN lµ mét hÖ thèng nh÷ng ý nghÜa,

gi¸ trÞ, niÒm tin chñ ®¹o, nhËn thøc vµ ph¬ng ph¸p t duy ®îc mäi thµnh viªn

cña mét tæ chøc ®ång thuËn vµ cã ¶nh hëng ë ph¹m vi réng ®Õn c¸ch thøc

hµnh ®éng cña c¸c thµnh viªn, ®ã lµ tæng hîp nh÷ng quan niÖm chung mµ

c¸c thµnh viªn trong c«ng ty häc ®îc trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò

néi bé vµ xö lý c¸c vÊn ®Ò víi m«i trêng xung quanh. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ

trong DN tÊt c¶ c¸c thµnh viªn ®Òu g¾n bã víi nhau bëi nh÷ng tiªu chÝ chung

trong ho¹t ®éng kinh doanh. Chøc n¨ng chñ yÕu cña VHDN lµ t¹o nªn sù

thèng nhÊt cña mäi thµnh viªn, trong DN. Ngoµi ra, VHDN cßn ®¶m b¶o sù

hµi hoµ gi÷a lîi Ých tËp thÓ víi lîi Ých c¸ nh©n vµ gióp cho mçi c¸ nh©n thùc

hiÖn vai trß cñam×nh theo ®óng ®Þnh híng chung cña DN. Nh×n chung,

VHDN ®éng viªn nghÞ lùc vµ ý chÝ cña c¸c thµnh viªn trong DN vµ híng tinh

thÇn ®ã vµo viÖc phÊn ®Êu cho môc ®Ých cña DN.

Nh vËy, néi dung cña VHDN kh«ng ph¶i lµ mét c¸i g× ®ã tù nghÜ ra

mét c¸ch ngÉu nhiªn, nã ®îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh

doanh thùc tiÔn, trong qu¸ tr×nh liªn hÖ, t¸c ®éng qua l¹i vµ cã quan hÖ, nh

mét gi¶i ph¸p cho nh÷ng vÊn ®Ò mµ m«i trêng bªn trong vµ bªn ngoµi ®Æt ra

cho DN. VHDN thÓ hiÖn ®îc nh÷ng nhu cÇu, môc ®Ých vµ ph¬ng híng ho¹t

®éng kinh doanh cña DN, t¹o cho DN cã ®îc mµu s¾c riªng, tøc lµ nh©n c¸ch

hãa DN ®ã. VHDN lµ c¬ së cña toµn bé c¸c chñ tr¬ng, biÖn ph¸p cô thÓ trong

s¶n xuÊt kinh doanh cña DN, chi phèi kÕt qu¶ kinh doanh cña DN. chÝnh v×

vËy, cã thÓ nãi thµnh c«ng hoÆc thÊt b¹i cña c¸c DN ®Òu g¾n víi viÖc cã hay

kh«ng cã VHDN theo ®óng nghÜa cña kh¸i niÖm nµy.

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 4

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

Tõ nh÷ng quan niÖm kh¸ ®a d¹ng ë trªn vÒ v¨n ho¸ th× cã thÓ gîi ra ba

c¸ch hiÓu vÒ VHDN:

• VHDN lµ mét tõ tæ hîp chØ tµi n¨ng, mu mÑo, kh«n khÐo trong ho¹t

®éng DN( nghÖ thuËt lµm DN).

• VHDN ®îc hiÓu lµ v¨n ho¸ trong DN, chØ sù vËn dông c¸c yÕu tè v¨n

ho¸ trong lÜnh vùc nµy, nh»m t¹o ra m«i trêng ®¹o ®øc cho ho¹t ®éng

DN, lµm sao cho ho¹t ®éng Êy võa diÔn ra lµnh m¹nh, võa ®¹t hiÖu qu¶

kinh tÕ tèi u( ®¹o ®øc DN).

• VHDN lµ mét kiÓu lèi, mét ph¬ng thøc ho¹t ®éng cña nh÷ng thµnh

viªn cïng lµm viÖc trong mét tæ chøc DN nh mét c«ng ty, xÝ nghiÖp,

tËp ®oµn nµo ®ã. VHDN nãi ë ®©y lµ mét thÓ d¹ng cña v¨n ho¸ céng …

®ång.

Mçi ngêi hiÓu VHDN theo mét c¸ch, nhng dï lµ theo c¸ch nµo ®i n÷a,

còng kh«ng ngoµi môc ®Ých cuèi cïng lµ t¹o ra mét niÒm tin ®èi víi kh¸ch

hµng, víi c¸c nhµ qu¶n lý nhµ níc, t¹o m«i trêng lµm viÖc tèt nhÊt, thuËn lîi

nhÊt, t¹o niÒm tin cho nh©n viªn, ®Ó hä lµm viÖc tèt h¬n vµ g¾n bã víi c«ng

ty.

1.1.3.1. H×nh thøc biÓu hiÖn

VHDN còng kh«ng ph¶i lµ v« h×nh, khã nhËn biÕt mµ rÊt h÷u h×nh, thÓ

hiÖn râ mét c¸ch vËt chÊt, ch¼ng nh÷ng trong hµnh vi kinh doanh giao tiÕp

cña c«ng nh©n, c¸n bé trong DN, mµ c¶ trong hµnh ho¸ vµ dÞch vô cña DN, tõ

mÉu m·, kiÓu d¸ng ®Õn néi dung vµ chÊt lîng. Nh÷ng tÝnh chÊt cña VHDN ®-

îc thÓ hiÖn díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nhng thêng híng tíi viÖc h×nh

thµnh mét tËp hîp c¸c khu«n mÉu hµnh vi ®îc ¸p dông trong c¸c mèi quan hÖ

x· héi trong tæ chøc. Nh÷ng khu«n mÉu hµnh vi nµy cã thÓ ®îc sö dông ®Ó

ph¶n ¸nh b¶n s¾c VHDN. V¨n ho¸ trong mét DN tån t¹i ë hai cÊp ®é. ë bÒ

næi lµ c¸c biÓu trng trùc quan, nh÷ng g× mäi ngêi cã thÓ dÔ dµng nh×n thÊy,

nghe thÊy, sê thÊy vÝ dô nh phong c¸ch, mµu s¾c, kiÓu d¸ng kiÕn tróc, thiÕt

kÕ, hµnh vi,trang phôc, biÓu tîng, lÔ nghi, ng«n ng÷ nh÷ng biÓu tr … ng trùc

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 5

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

quan nµy thÓ hiÖn nh÷ng gi¸ trÞ thÇm kÝn h¬n n»m s©u bªn trong hÖ thèng tæ

chøc mµ mçi thµnh viªn vµ nh÷ng ngêi h÷u quan cã thÓ c¶m nhËn ®îc. C¸c

biÓu trng phi- trùc quan bao gåm lý tëng, niÒm tin, b¶n chÊt mèi quan hÖ

con ngêi, th¸i ®é vµ ph¬ng ph¸p t duy, ¶nh hëng cña truyÒn thèng vµ lÞch sö

ph¸t triÓn cña tæ chøc ®èi víi c¸c thµnh viªn.

VHDN cña mét tæ chøc ®îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng biÓu trng trùc

quan ®iÓn h×nh lµ:

• §Æc ®iÓm kiÕn tróc: bao gåm kiÕn tróc ngo¹i thÊt vµ thiÕt kÕ néi

thÊt c«ng së. Tõ Sù tiªu chuÈn hãa vÒ mµu s¾c, kiÓu d¸ng cña bao b× ®Æc trng,

thiÕt kÕ néi thÊt nh mÆt b»ng, quÇy, bµn ghÕ, phßng, gi¸ ®Ó hµng, lèi ®i, lo¹i

dÞch vô, trang phôc ®Õn nh÷ng chi tiÕt nhá nhÆt nh … ®å ¨n, vÞ trÝ c«ng t¾c

®iÖn, thiÕt bÞ vµ vÞ trÝ cña chóng trong phßng vÖ sinh TÊt c¶ ®Òu ® … îc sö

dông ®Ó t¹o Ên tîng th©n quen, thiÖn trÝ vµ ®îc quan t©m. Së dÜ nh vËy lµ v×

kiÕn tróc ngo¹i thÊt cã thÓ cã ¶nh hëng quan träng ®Õn hµnh vi con ngêi vÒ

ph¬ng diÖn c¸ch thøc giao tiÕp, ph¶n øng vµ thùc hiÖn c«ng viÖc. H¬n n÷a,

c«ng tr×nh kiÕn tróc cã thÓ ®îc coi lµ mét “linh vËt” biÓu thÞ mét ý nghÜa, gi¸

trÞ nµo ®ã cña mét tæ chøc(ch¼ng h¹n: gi¸ trÞ lÞch sö g¾n liÒn víi sù ra ®êi vµ

trëng thµnh cña tæ chøc, c¸c thÕ hÖ nh©n viªn ), x· héi, cßn c¸c kiÓu d¸ng …

kÕt cÊu cã thÓ ®îc coi lµ biÓu tîng cho ph¬ng ch©m chiÕn lîc cña tæ chøc.

• Nghi lÔ: §ã lµ nh÷ng ho¹t ®éng ®· ®îc dù kiÕn tõ tríc vµ chuÈn bÞ

kü lìng díi hÖ thèng c¸c ho¹t ®éng, sù kiÖn v¨n ho¸-x· héi chÝnh thøc,

nghiªm trang, t×nh c¶m ®îc thùc hiÖn ®Þnh kú hay bÊt thêng nh»m th¾t chÆt

mèi quan hÖ tæ chøc vµ thêng ®îc tæ chøc v× lîi Ých cña nh÷ng ngêi tham dù.

Nh÷ng ngêi qu¶n lý cã thÓ sö dông nghi lÔ nh mét c¬ héi quan träng ®Ó giíi

thiÖu vÒ nh÷ng gi¸ trÞ ®îc tæ chøc coi träng, ®Ó nhÊn m¹nh nh÷ng gi¸ trÞ

riªng cña tæ chøc, t¹o c¬ héi cho mäi thµnh viªn cïng chia sÎ c¸ch nhËn thøc

vÒ nh÷ng sù kiÖn träng ®¹i, ®Ó nªu g¬ng vµ khen tÆng nh÷ng tÊm g¬ng ®iÓn

h×nh ®¹i biÓu cho nh÷ng niÒm tin vµ c¸ch thøc hµnh ®éng cÇn t«n träng cña

tæ chøc. Cã bèn lo¹i nghi lÔ c¬ b¶n: chuyÓn giao(khai m¹c, giíi thiÖu thµnh

viªn míi, chøc vô míi, lÔ ra m¾t..), cñng cè( lÔ ph¸t phÇn thëng..), nh¾c

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 6

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

nhë( sinh ho¹t v¨n ho¸, chuyªn m«n, khoa häc ), liªn kÕt ( lÔ héi, liªn hoan, …

tÕt ). …

• Giai tho¹i: Thêng ®îc thªu dÖt tõ nh÷ng sù kiÖn cã thùc ®îc mäi

thµnh viªn trong tæ chøc cïng chia sÎ vµ nh¾c l¹i víi nh÷ng thµnh viªn míi.

NhiÒu mÈu chuyÖn kÓ vÒ nh÷ng nh©n vËt anh hïng cña DN nh nh÷ng mÉu

h×nh lý tëng vÒ nh÷ng chuÈn mùc vµ gi¸ trÞ VHDN. Mét sè mÈu chuyÖn trë

thµnh nh÷ng giai tho¹i do nh÷ng sù kiÖn ®· mang tÝnh lÞch sö vµ cã thÓ ®îc

thªu dÖt thªm. Mét sè kh¸c cã thÓ trë thµnh huyÒn tho¹i chøa ®ùng nh÷ng gi¸

trÞ vµ niÒm tin trong tæ chøc vµ kh«ng ®îc chøng minh b»ng c¸c b»ng chøng

thùc tÕ. C¸c mÈu chuyÖn cã t¸c dông duy tr× søc sèng cho c¸c gi¸ trÞ ban ®Çu

cña tæ chøc vµ gióp thèng nhÊt vÒ nhËn thøc cña tÊt c¶ mäi thµnh viªn.

• BiÓu tîng: Lµ mét thø g× ®ã mµ biÓu thÞ mét c¸i g× ®ã kh«ng ph¶i

lµ chÝnh nã vµ cã t¸c dông gióp cho mäi ngêi nhËn ra hay hiÓu ®îc thø mµ nã

biÓu thÞ.C¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, lÔ nghi, giai tho¹i, khÈu hiÖu ®Òu chøa

nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt cô thÓ, h÷u h×nh, c¸c biÓu trng nµy ®Òu muèn truyÒn

®¹t nh÷ng gi¸ trÞ, ý nghÜa tiÒm Èn bªn trong cho nh÷ng ngêi tiÕp nhËn theo

c¸ch thøc kh¸c nhau. Mét biÓu tîng kh¸c lµ logo hay mét t¸c phÈm s¸ng t¹o

®îc thiÕt kÕ ®Ó thÓ hiÖn h×nh tîng vÒ mét tæ chøc, mét DN b»ng ng«n ng÷

nghÖ thuËt phæ th«ng. c¸c biÓu tîng vËt chÊt nµy thêng cã søc m¹nh rÊt lín v×

chóng híng sù chó ý cña ngêi thÊy nã vµo mét ( vµi) chi tiÕt hay ®iÓm nhÊn

cô thÓ cã thÓ diÔn ®¹t ®îc gi¸ trÞ chñ ®¹o mµ tæ chøc, DN muèn t¹o Ên tîng,

lu l¹i hay truyÒn ®¹t cho ngêi thÊy nã. Logo lµ lo¹i biÓu trng ®¬n gi¶n nhng

l¹i cã ý nghÜa rÊt lín nªn ®îc c¸c tæ chøc, DN rÊt chó träng.

• Ng«n ng÷, khÈu hiÖu: NhiÒu tæ chøc, DN ®· sö dông nh÷ng c©u

ch÷ ®Æc biÖt, khÈu hiÖu, vÝ von, Èn dô hay mét s¾c th¸i ng«n ng÷ ®Ó truyÒn t¶i

mét ý nghÜa cô thÓ ®Õn nh©n viªn cña m×nh vµ nh÷ng ngêi h÷u quan. KhÈu

hiÖu lµ h×nh thøc dÔ nhËp t©m vµ ®îc kh«ng chØ nh©n viªn mµ c¶ kh¸ch hµng

vµ nhiÒu ngêi kh¸c lu«n nh¾c ®Õn. KhÈu hiÖu thêng rÊt ng¾n gän, hay sö

dông c¸c ng«n tõ ®¬n gi¶n, dÔ nhí; do ®ã ®«i khi cã vÎ “ s¸o rçng” vÒ h×nh

thøc. KhÈu hiÖu lµ c¸ch diÔn ®¹t c« ®äng nhÊt cña triÕt lý ho¹t ®éng, kinh

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 7

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

doanh cña mét tæ chøc, mét c«ng ty. V× vËy, chóng cÇn ®îc liªn hÖ víi b¶n

tuyªn bè sø mÖnh cña tæ chøc, c«ng ty ®Ó hiÓu ®îc ý nghÜa tiÒm Èn cña

chóng.

• Ên phÈm ®iÓn h×nh: Lµ nh÷ng t liÖu chÝnh thøc cã thÓ gióp nh÷ng

ngêi h÷u quan cã thÓ nhËn thÊy râ h¬n vÒ cÊu tróc v¨n ho¸ cña mét tæ chøc.

Chóng cã thÓ lµ b¶n tuyªn bè sø mÖnh, b¸o c¸o thêng niªn, tµi liÖu giíi thiÖu

vÒ tæ chøc, c«ng ty, sæ vµng truyÒn thèng, Ên phÈm ®Þnh kú hay ®Æc biÖt, tµi

liÖu qu¶ng c¸o giíi thiÖu s¶n phÈm vµ c«ng ty, c¸c tµi liÖu, hå s¬ híng dÉn sö

dông, b¶o hµnh…

C¸c biÓu trng phi - trùc quan cña VHDN vÒ c¬ b¶n cã thÓ bao gåm:

• Lý tëng: lµ nh÷ng ®éng lùc, ý nghÜa, gi¸ trÞ cao c¶,c¨n b¶n, s©u s¾c

gióp con ngêi c¶m th«ng chia sÎ, vµ dÉn d¾t con ngêi trong nhËn thøc, c¶m

nhËn vµ xóc ®éng tríc sù vËt, hiÖn tîng. Lý tëng cho phÐp c¸c thµnh viªn

trong DN thèng nhÊt víi nhau trong c¸ch lý gi¶i c¸c sù vËt, hiÖn tîng xung

quanh hä, gióp hä x¸c ®Þnh ®îc c¸i g× lµ ®óng, c¸i g× lµ sai, ®Þnh h×nh trong

®Çu hä r»ng c¸i g× ®îc cho lµ quan träng, c¸i g× ®îc khuyÕn khÝch cÇn ph¸t

huy, Tãm l¹i, lý t … ëng thÓ hiÖn ®Þnh híng c¨n b¶n, thèng nhÊt ho¸ c¸c ph¶n

øng cña mäi thµnh viªn trong DN tríc c¸c sù vËt, hiÖn tîng. Cô thÓ h¬n, lý t￾ëng cña mét DN ®îc Èn chøa trong triÕt lý kinh doanh, môc ®Ých kinh

doanh, ph¬ng ch©m hµnh ®éng cña DN ®ã

• Gi¸ trÞ niÒm tin vµ th¸i ®é: VÒ b¶n chÊt, gi¸ trÞ lµ kh¸i niÖm liªn

quan ®Õn chuÈn mùc ®¹o ®øc vµ cho biÕt con ngêi cho r»ng hä cÇn ph¶i lµm

g×. NiÒm tin lµ kh¸i niÖm ®Ò cËp ®Õn viÖc mäi ngêi cho r»ng thÕ nµo lµ ®óng,

thÕ nµo lµ sai. NiÒm tin cña ngêi l·nh ®¹o dÇn dÇn ®îc chuyÓn ho¸ thµnh

niÒm tin cña tËp thÓ th«ng qua nh÷ng gi¸ trÞ. Mét khi ho¹t ®éng nµo ®ã trë

thµnh thãi quen vµ tá ra h÷u hiÖu, chóng sÏ chuyÓn ho¸ dÇn thµnh niÒm tin,

dÇn dÇn chóng cã thÓ trë thµnh mét phÇn lý tëng cña nh÷ng ngêi trong tæ

chøc nµy. Th¸i ®é lµ chÊt kÕt dÝnh niÒm tin vµ gi¸ trÞ th«ng qua t×nh c¶m.

Th¸i ®é chÝnh lµ thãi quen t duy theo kinh nghiÖm ®Ó ph¶n øng theo mét

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 8