LÝ LUẬN CHUNG VỀ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.doc

Luận văn tốt nghiệp Khoa Ngân hàng

CHƯƠNG 1:

LÝ LUẬN CHUNG VỀ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN

MẶT TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

1.1 Thanh toán không dùng tiền mặt.

1.1.1 Khái niệm:

Thanh toán là khâu đầu tiên và cũng là khâu cuối cùng,kết thúc một chu kỳ sản

xuất.Vì vậy,không có thanh toán thì quá trình sản xuất không thể tiến hành liên

tục và đều đặn được.Thanh toán được coi là tất yếu khách quan và cần thiết phục

vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh,là điều kiện quan trọng để đảm bảo sự tuần

hoàn vốn một cách bình thường,liên tục trong từng đơn vị sản xuất nói riêng cũng

như trong nền kinh tế nói chung

Thanh toán có hai hình thức đó là thanh toán dùng tiền mặt và thanh toán không

dùng tiền mặt.

Thanh toán dùng tiền mặt có nghĩa là việc chi trả được tiến hành trực tiếp bằng

tiền mặt trong các quan hệ kinh tế giữa người mua và người bán.Nói cách khác

thanh toán trực tiếp bằng tiền mặt thì sự vận động của tiền tệ là có thực trong lĩnh

vực lưu thong và là một phương tiện linh hoạt trong nền sản xuất nhỏ.

Tuy nhiên thanh toán dùng tiền mặt quá lớn không những gây áp lực bất lợi đối

với việc tổ chức điều hòa lưu thông tiền tệ mà còn gây ra một sự lãng phí

vốn,không an toàn nhất là trong điều kiện người mua và người bán cách xa nhau

về mặt địa lý.Hơn nữa,thanh toán dùng tiền mặt cản trở tốc độ chu chuyển vốn

gây ảnh hưởng không tốt đến phát triển sản xuất.Thêm vào đó việc thanh toán

dùng tiền mặt tạo ra những sơ hở không kiểm soát được,tạo thuận lợi cho những

kẻ tham nhũng tìm cách chiếm đoạt tài sản.Tình trạng thất thu thuế,trốn thuế

trong kinh doanh,khai khống hóa đơn bán hàng,bảng kê giá hợp đồng cũng xuất

phát từ kẽ hở của việc dùng tiền mặt trong thanh toán.

Với những hạn chế ở trên,hình thức thanh toán trực tiếp bằng tiền mặt đã không

đáp ứng được nhu cầu của một nền kinh tế hiện đại.Do vậy,thanh toán không

dùng tiền mặt ra đời là kết quả tất yếu của quá trình phát triển ngày càng cao của

nền kinh tế.

Thanh toán không dùng tiền mặt là phương thức chi trả được thực hiện bằng cách

trích tiền từ tài khoản của đơn vị phải trả chuyển vào tài khoản của người thụ

hưởng thông qua trung gian tài chính.

Nguyễn Thị Minh Thu-Lớp TC12.06 MSV:07D20701

Luận văn tốt nghiệp Khoa Ngân hàng

Định nghĩa trên đây giúp chúng ta hình dung khá rõ thanh toán không dùng tiền

mặt là gì và thực hiện như thế nào,đồng thời cũng nói lên được vai trò của ngân

hàng trong hoạt động thanh toán này.Như vậy,thanh toán không dùng tiền mặt

(TTKDTM) là nghiệp vụ của NHTM,ngân hàng chỉ thực hiện thanh toán khi có

lệnh của chủ tài khoản bao gồm:các tổ chức kinh tế,cá nhân mở tài khoản ở ngân

hàng.

1.1.2 Vai trò của thanh toán không dùng tiền mặt.

Hiện nay,trong nền kinh tế thị trường đặc biệt là thời điểm này TTKDTM đóng

một vai trò không nhỏ đối với từng cá nhân,từng đơn vị kinh tế trong toàn bộ nền

kinh tế.Nó đáp ứng những yêu cầu của một nền kinh tế hiện đại.TTKDTM góp

phần nâng cao năng lực quản lý của Nhà nước về chính sách tiền tệ quốc gia,hạn

chế lạm phát,tăng nhanh quá trình chu chuyển vốn trong nền kinh tế,tạo điều

kiện cho sản xuất phát triển,nâng cao năng suất lao động.Vì vậy,TTKDTM đóng

một vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế quốc gia và là một

phần không thể tách rời với các hoạt động kinh tế.Vai trò của TTKDT được thể

hiện cụ thể như sau:

Một là: Tăng nhanh tốc độ chu chuyển vốn của nền kinh tế nâng cao hiệu quả sử

dụng vốn thúc đẩy quá trình sản xuất và lưu thông trong toàn xã hội.

Hai là: Giải quyết được tình trạng khan hiếm về tiền mặt trong chi trả đáp ứng

mọi nhu cầu thanh toán trong nền kinh tế.Tiết kiệm được các chi phí trong lưu

thông tiền mặt.

Ba là: Tạo điều kiện tập trung mọi nguồn tiền nhàn rỗi trong nền kinh tế,làm tăng

nguồn vốn trong ngân hàng,đồng thời tạo điều kiện cho ngân hàng cung cấp thêm

các dich vụ khác để hưởng hoa hồng.

Bốn là: Tạo điều kiện cho NHNN quản lý một cách tổng thể quá trình sản xuất và

lưu thông hàng hóa,thực thi chính sách tiền tệ,kiểm soát mức cung tiền nhằm

kiểm soát lạm phát,tạo ra sự ổn định tiền tệ,góp phần vào sự tăng trưởng và phát

triển nền kinh tế.

1.2 Các thể thức thanh toán không dùng tiền mặt.

*Thể thức thanh toán là các hình thức thanh toán đã được thể chế hóa qua các

văn bản pháp luật của Nhà nước.

Theo quy định ở Việt Nam hiện nay đang áp dụng các thể thức thanh toán sau

đây:ủy nhiệm chi,ủy nhiệm thu,séc,thư tín dụng,thẻ thanh toán.

Nguyễn Thị Minh Thu-Lớp TC12.06 MSV:07D20701

Luận văn tốt nghiệp Khoa Ngân hàng

1.2.1 Thanh toán bằng ủy nhiệm chi.

Ủy nhiệm chi (UNC) là lệnh chi tiền của chủ tài khoản,được lập theo mẫu của

ngân hàng,yêu cầu ngân hàng phục vụ mình trích tiền từ tài khoản tiền gửi của

mình để trả cho người thụ hưởng.

Ủy nhiệm chi thường được sử dụng trong trường hợp bên bán hoàn toàn tin tưởng

bên mua về phương diện thanh toán đó là:có khả năng thanh toán,vững vàng về

tài chính,sòng phẳng nghiêm minh.UNC được sử dụng để cấp séc bảo chi,séc

chuyển tiền,séc chuyển khoản.

Ủy nhiệm chi được áp dụng để chi trả tiền hàng hóa dịch vụ hoặc chuyển tiền

trong cùng hệ thống hoặc khách hệ thống,trong cùng địa bàn hoặc khác địa bàn.

*Sơ đồ thanh toán ủy nhiệm chi.

- Trường hợp khách hàng mở tài khoản tại cùng 1 ngân hàng:

2 1 3

1.Người trả tiền nộp ủy nhiệm chi vào NH yêu cầu trích tài khoản tiền gửi của

mình chuyển trả người thụ hưởng.

2.Ngân hàng kiểm tra ủy nhiệm chi,số dư tài khoản người trả,trích tài khoản và

báo nợ cho người trả tiền.

3.Ngân hàng ghi có vào tài khoản tiển gửi và báo có cho người thụ hưởng.

- Trường hợp khách hàng mở tài khoản không cùng một chi nhánh ngân hàng.

3 1 2a

2b

Nguyễn Thị Minh Thu-Lớp TC12.06 MSV:07D20701

Người trả tiền Người thụ hưởng

Ngân hàng

Người thụ hưởng Người trả tiền

NH phục vụ

người thụ hưởng

NH phục vụ

người trả tiền