Luận văn thành phần sâu, nhện hại; đặc điểm sinh vật học, sinh thái học của loài sâu hại chính trên

LÍi cam Æoan

− −

−

−

−

1

LÍi c¶m ¨n

ß” hoµn thµnh luÀn v®n nµy t¸c gi¶ bµy t· lflng bi’t ¨n tÌi:

- GS- TS Nguy‘n Vi’t TÔng lµ nguÍi h−Ìng d…n khoa h‰c Æ· tÀn t×nh giÛp ÆÏ, chÿ b¶o

trong suËt qu¸ tr×nh lµm Æ“ tµi.

- Khoa Sau ß¹i H‰c tr−Íng ß¹i H‰c N´ng Nghi÷p I

- T t c¶ c¸c gi¸o vi™n BÈ m´n C´n TrÔng, Ban chÒ nhi÷m khoa N´ng H‰c tr−Íng ß¹i H‰c

N´ng Nghi÷p I Æ· g„p ˝ Æ” vi÷c lµm Æ“ tµi thuÀn lÓi.

- Ban l·nh ƹo Vi÷n nghi™n c¯u Chà Ʒ t¹o Æi“u ki÷n thuÀn lÓi trong suËt qu¸ tr×nh h‰c

tÀp, lµm Æ“ tµi.

- BÈ m´n B¶o V÷ Th˘c VÀt Vi÷n nghi™n c¯u Chà Ʒ t¹o Æi“u ki÷n v“ thÍi gian, nh©n l˘c

giÛp ÆÏ t´i trong xu t thÍi gian qua.

- T t c¶ b¹n bà vµ gia Æ×nh Æ· ÆÈng vi™n giÛp ÆÏ.

MÈt l«n n˜a t´i bµy t· lflng bi’t ¨n tÌi m‰i s˘ giÛp ÆÏ Æ„.

Xin ch©n thµnh c¶m ¨n !

Hµ NÈi, th¸ng 10 n®m 2004

T¸c gi¶

2

MÙc lÙc

Tran

g

LÍi cam Æoan i

LÍi c¶m ¨n ii

MÙc lÙc iii

B¶ng ch˜ vi’t tæt v

Danh mÙc c¸c b¶ng sË li÷u vi

Danh mÙc c¸c ÆÂ thfi, bi”u ÆÂ vii

Ph«n 1: MÎ Æ«u 1

1.1 ßÆt v«n Æ“ 1

1.2 MÙc Æ›ch, y™u c«u cÒa Æ“ tµi 2

1.2.1 MÙc Æ›ch cÒa Æ“ tµi 2

1.2.2 Y™u c«u cÒa Æ“ tµi 2

Ph«n 2: tÊng quan tµi ki÷u 3

2.1 C¸c k’t qu¶ nghi™n c¯u ngoµi n−Ìc 3

2.1.1 K’t qu¶ nghi™n c¯u thµnh ph«n s©u h¹i chà vµ x¸c Æfinh loµi s©u h¹i

ch›nh

3

2.1.2 Nh˜ng nghi™n c¯u v“ nh÷n Æ· h¹i chà 7

2.1.3 Nghi™n c¯u kŒ thÔ t˘ nhi™n s©u h¹i chà 8

2.1.4 Nh˜ng nghi™n c¯u phflng chËng s©u h¹i chà 10

2.2 K’t qu¶ nghi™n c¯u trong n−Ìc 14

2.2.1 K’t qu¶ nghi™n c¯u thµnh ph«n s©u h¹i chà vµ x¸c Æfinh loµi s©u h¹i

ch›nh

14

2.2.2 Nghi™n c¯u ÆÆc Æi”m cÒa nh÷n Æ· h¹i chà 17

2.2.3 Nghi™n c¯u kŒ thÔ t˘ nhi™n s©u h¹i chà 18

2.2.4 Bi÷n ph¸p phflng chËng s©u h¹i chà 20

2.3 NhÀn x–t chung 22

Ph«n 3: VÀt li÷u, Æfia Æi”m, n´i dung

vµ ph−¨ng ph¸p nghi™n c¯u

23

3.1 ßfia Æi”m nghi™n c¯u vµ thÍi gian nghi™n c¯u 23

3.2 VÀt li÷u nghi™n c¯u 23

3.3 NÈi dung nghi™n c¯u 24

3.4 Ph−¨ng ph¸p nghi™n c¯u 24

3

Ph«n 4: k’t qu¶ nghi™n c¯u

vµ th¶o luÀn

29

4.1 K’t qu¶ nghi™n c¯u thµnh ph«n s©u h¹i tr™n tÀp Æoµn giËng nhÀp

nÈi vÙ xu©n 2004 t¹i PhÛ HÈ vµ x¸c Æfinh loµi g©y h¹i ch›nh

29

4.2 K’t qu¶ nghi™n c¯u ÆÆc t›nh sinh vÀt h‰c cÒa nh÷n Æ· n©u 37

4.2.1 ¶nh h−Îng cÒa nhi÷t ÆÈ Æ’n ph¸t tri”n c¸ th” cÒa nh÷n Æ· 37

4.2.2 ¶nh h−Îng cÒa giËng chà ƒn ph¸t tri”n c¸ th” cÒa nh÷n Æ· 38

4.2.3 T×m hi”u thÍi gian nÎ cÒa nh÷n non trong ngµy 39

4.2.4 T×m hi”u ÆÆc t›nh sinh vÀt h‰c cÒa loµi Oligonycgus coffeae 40

4.2.4.1 ßÆc Æi”m ph¸t tri”n qu«n th” 40

4.2.4.2 MÈt sË ÆÆc Æi”m cÒa nh÷n tr−Îng thµnh c¸i 44

4.3 Bi’n ÆÈng mÀt ÆÈ nh÷n Æ· vµ r«y xanh tr™n ÆÂng ruÈng 47

4.3.1 Bi’n ÆÈng mÀt ÆÈ cÒa nh÷n Æ· tr™n ÆÂng ruÈng 47

4.3.1.1 Di‘n bi’n mÀt ÆÈ nh÷n Æ· t¹i PhÛ HÈ 6 th¸ng Æ«u n®m 2004 47

4.3.1.2 ¶nh h−Îng cÒa l−Óng m−a Æ’n qu«n thŒ nh÷n Æ· 48

4.3.1.3 C¸c y’u tË kh› t−Óng nhi÷t ÆÈ vµ l−Óng m−a ¶nh h−Îng tÌi nh÷n 49

4.3.1.4 ¶nh h−Îng cÒa tuÊi chà ƒn mÀt ÆÈ loµi nh÷n tr™n ÆÂng ruÈng 51

4.3.1.5 ¶nh h−Îng giËng chà tÌi mÀt ÆÈ nh÷n Æ· 52

4.3.1.6 ¶nh h−Îng cÒa Æi“u ki÷n canh t¸c Æ’n di‘n bi’n Ö. 53

4.3.2 Bi’n ÆÈng mÀt ÆÈ cÒa loµi r«y xanh tr™n ÆÂng ruÈng 55

4.3.2.1 Di‘n bi’n mÀt ÆÈ r«y xanh tr™n ÆÂng ruÈng vÙ xu©n 2004Ö. 55

4.3.2.2 ¶nh h−Îng tuÊi chà ƒn di‘n bi’n mÀt ÆÈ r«y xanh 56

4.3.2.3 ¶nh h−Îng giËng chà ƒn di‘n bi’n mÀt ÆÈ r«y xanh 57

4.3.2.4 ¶nh h−Îng cÒa ch’ ÆÈ canh t¸c Æ’n di‘n bi’n mÀt ÆÈ r«y xanh 59

4.4 K’t qu¶ nghi™n c¯u thµnh ph«n thi™n Æfich s©u h¹i chà vÔng PhÛ HÈ

n®m 2004

61

4.4.1 Thµnh ph«n thi™n Æfich s©u h¹i chà t¹i PhÛ HÈ vÙ xu©n 2004 61

4.4.2 MËi quan h÷ gi˜a mÀt ÆÈ r«y xanh vÌi mÀt ÆÈ nh÷n BMTSÖ. 65

4.5 K’t qu¶ th› nghi÷m phflng chËng r«y xanh vµ nh÷n Æ· bªng mÈt sË

thuËc ho¸ h‰c, th¶o mÈc vµ sinh h‰c.

67

5 Ph«n 5: K’t luÀn vµ Æ“ nghfi 70

5.1 K’t luÀn 70

5.2 ß“ nghfi 71

Tµi li÷u tham kh¶o 72

4

Danh mÙc c¸c tı vi÷t tæt

BM®T: Bæt mÂi ®n thfit

BVTV: B¶o v÷ th˘c vÀt

CTV: CÈng t¸c vi™n

Cs: CÈng s˘

IPM: Integrated Pest Management (Qu¶n l˝ dfich h¹i tÊng hÓp)

LSD: Least Significant Diffirent (sai kh¸c nh· nh t c„ ˝ ngh‹a)

MH: M´ h×nh

NBMTS: Nh÷n bæt mÂi tÊng sË

T: Th¸ng

5

Danh mÙc c¸c b¶ng

Trang

B¶ng 4.1 Thµnh ph«n s©u h¹i chà tr™n 2 khu giËng nhÀp nÈi vÙ

xu©n 2004 t¹i Vi÷n nghi™n c¯u Chà PhÛ HÈ

30

B¶ng 4.2 Th˘c tr¹ng ti’n hµnh phflng chËng c¸c ÆËi t−Óng dfich h¹i

tr™n 2 khu tÀp Æoµn giËng nhÀp nÈi

33

B¶ng 4.3 Th˘c tr¹ng ti’n hµnh phflng chËng dfich h¹i tr™n giËng

PH1

vµ tr™n giËng chà nhÀp nÈi

35

B¶ng 4.4 ¶nh h−Îng cÒa nhi÷t ÆÈ Æ’n thÍi gian ph¸t tri”n c¸ th”

nh÷n Æ·

38

B¶ng 4.5 ¶nh h−Îng cÒa giËng chà ƒn ph¸t tri”n c¸ th” nh÷n Æ· 38

B¶ng 4.6 ThÍi gian nÎ cÒa nh÷n non t¹i Æi“u ki÷n phflng 39

B¶ng 4.7 B¶ng sËng cÒa nh÷n Æ· tr™n 2 giËng chà PT95 vµ LV2000 40

B¶ng 4.8 MÈt sË ÆÆc Æi”m sinh h‰c c¨ b¶n cÒa nh÷n Æ· tr™n 2

giËng chà PT95 vµ LV2000

42

B¶ng 4.9 Nhfip Æi÷u sinh s¶n cÒa nh÷n Æ· tr™n 2 giËng chà PT95 vµ

LV2000

43

B¶ng 4.10 MÈt sË ÆÆc t›nh cÒa tr−Îng thµnh c¸i cÒa nh÷n tr™n 2

giËng PT95 vµ LV2000

44

B¶ng 4.11 Nhfip Æi÷u ÆŒ tr¯ng trong ngµy cÒa nh÷n Æ· 45

B¶ng 4.12 Nghi™n c¯u ¶nh h−Îng cÒa m−a Æ’n qu«n th” nh÷n Æ·

tr™n chà tuÊi 14

48

B¶ng 4.13 MËi t−¨ng quan c¸c y’u tË kh› t−Óng ¶nh h−Îng tÌi qu«n

th” nh÷n Æ· tr™n ÆÂng ruÈng

49

B¶ng 4.14 ¶nh h−Îng cÒa Æi“u ki÷n canh t¸c Æ’n di‘n bi’n mÀt ÆÈ

cÒa nh÷n Æ·

53

B¶ng 4.15 Di‘n bi’n mÀt ÆÈ nh÷n Æ· tr™n c¸c d¹ng chà s¶n xu t

kh¸c nhau

55

B¶ng 4.16 ¶nh h−Îng cÒa Æi“u ki÷n canh t¸c Æ’n bi’n ÆÈng mÀt ÆÈ

r«y xanh

59

B¶ng 4.17 Thµnh ph«n thi™n Æfich s©u h¹i chà vÙ xu©n 2004 62

B¶ng 4.18 Hi÷u l˘c trı nh÷n Æ· cu¶ mÈt sË thuËc sinh h‰c, th¶o mÈc

vµ ho¸ h‰c

67

B¶ng 4.19 Hi÷u l˘c mÈt sË thuËc th¶o mÈc vµ sinh h‰c ÆËi vÌi r«y xanh 69

6

Danh mÙc h×nh

Trang

H×nh 4.1 Di‘n bi’n mÀt ÆÈ nh÷n Æ· t¹i PhÛ HÈ vÙ xu©n 2004 47

H×nh 4.2 Bi’n ÆÈng mÀt ÆÈ nh÷n Æ· tr™n tuÊi chà kh¸c nhau 51

H×nh 4.3 Di‘n bi’n mÀt ÆÈ nh÷n Æ· tr™n c¸c giËng chà kh¸c nhau 52

H×nh 4.4 Di‘n bi’n mÀt ÆÈ r«y xanh vÙ xu©n 2004 t¹i PhÛ HÈ 56

H×nh 4.5 Di‘n bi’n mÀt ÆÈ r«y xanh tr™n c¸c tuÊi chà kh¸c nhau 57

H×nh 4.6 Di‘n bi’n mÀt ÆÈ r«y xanh tr™n c¸c tuÊi giËng chà kh¸c nhau 58

H×nh 4.7 MËi quan h÷ mÀt ÆÈ nh÷n lÌn BM®T vÌi mÀt ÆÈ r«y xanh 65

H×nh A Tri÷u ch¯ng g©y h¹i cÒa nh÷n Æ· n©u PhÙ lÙc

H×nh B H×nh th¸i tr−Îng thµnh loµi nh÷n Æ· n©u -nt￾H×nh C Tri÷u ch¯nh g©y h¹i cÒa r÷p s¸p 3 sËng nÊi - nt￾H×nh D H×nh th¸i vµ tri÷u ch¯ng g©y h¹i cÒa b‰ x›t muÁi -nt￾7

Ph«n 1: mÎ Æ«u

1.1 ßÆt v n Æ“

C©y chÃ, Camellia sinensis (L.) O. Kuntze, Æ−Óc trÂng Î n−Ìc ta tı l©u ÆÍi chÒ

y’u trÂng Î c¸c tÿnh trung du vµ mi“n nÛi, lµ loµi c©y trÂng chi’m vfi tr› kh¸ quan tr‰ng

c¶ mÆt kinh t’ ñ x· hÈi vµ b¶o v÷ m´i tr−Íng. S¶n ph»m chà lµ Æ uËng th´ng dÙng vµ

c„ nhi“u t¸c dÙng tËt cho s¯c khoŒ [52].

Hi÷n nay, c©y chà Æ−Óc coi lµ lo¹i c©y trÂng xo¸ Æ„i, gi¶m nghÃo, phÒ xanh Æ t

chËng ÆÂi nÛi ch‰c b¶o v÷ m´i tr−Íng sinh th¸i vµ g„p ph«n ph©n bË d©n c− gi˜a

vÔng ÆÂng bªng vµ mi“n nÛi.

Trong nh˜ng n®m g«n Æ©y, ngµnh chà Vi÷t Nam thu Æ−Óc nhi“u thµnh t˘u vµ

giËng, k¸ thuÀt canh t¸c vµ mÎ rÈng di÷n t›ch tÌi 116 800 ha ( t›nh h’t n®m 2003

[10]). S¶n ph»m chà vıa ti™u thÙ trong n−Ìc vıa xu t kh»u, gi¸ trfi xu t kh»u chà cÒa

n−Ìc ta kho¶ng 60 ñ 80 tri÷u USD. Tuy nhi™n, ngµnh chà n−Ìc ta ph¸t tri”n cfln th p

so vÌi ti“m n®ng c¶ v“ n®ng xu t, ch t l−Óng vµ gi¸ trfi xu t kh»u. N®ng su t chà n−Ìc

ta chÿ ƹt 5 t n bÛp t−¨i/ha/n®m th p h¨n nhi“u so vÌi c¸c n−Ìc trÂng chà kh¸c nh− n

ßÈ, Srilanka, Indonesia, Malaixia Ö Nguy™n nh©n n®ng su t th p do giËng chà cho

n®ng su t th p, do k¸ thuÀt canh t¸c vµ do s©u b÷nh ph¸ h¹i nÆng n“, trong Æ„ s©u b÷nh

h¹i lµ mÈt trong nh˜ng nguy™n nh©n c¨ b¶n gi¶m n®ng su t vµ s¶n l−Óng. Theo thËng k™

hµng n®m chÛng ta c„ th” m t 15 ñ 30% s¶n l−Óng lµ so s©u, b÷nh ph¸ h¹i [26,27] .

ß” c¶i thi÷n ch t l−Óng giËng chà ngoµi c´ng t¸c ch‰n t¹o, chÛng ta cfln c„ th”

nhÀp nÈi Æ−a vµo s¶n xu t hoÆc lµm nguÂn vÀt li÷u ch‰n t¹o giËng [9]. Tı ÆÆc Æi”m nµy,

BÈ NN& PTNN cho ph–p khu v˘c ho¸ tr™n di÷n rÈng t¹i c¸c vÔng chà chÒ l˘c ÆËi vÌi

c¸c giËng nhÀp nÈi ch t l−Óng cao: B¸t Ti™n, Thu˝ Ng‰c, Kim Huy™n, Keo Am T›ch,

HÔng ßÿnh B¹ch, PT 95, PhÛ Th‰ 10 vµ Long V©n 2000.

ß” cho c´ng t¸c nhÀp nÈi giËng thµnh c´ng, chÛng ta ph¶i Ƹnh gi¸ Æ−Óc t×nh h×nh

s©u, b÷nh h¹i. Ch›nh v× lœ Æ„ chÛng t´i th˘c hi÷n Æ“ tµi ì Thµnh ph«n s©u, nh÷n h¹i;

8