luận văn so sánh một số chit tiêu kinh tế kỹ thuật của các mô hình nuôi tôm sú( penaeus monodon) và

1

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ

KHOA THỦY SẢN

NGUYỄN THỊ THU

SO SÁNH MỘT SỐ CHỈ TIÊU KINH TẾ - KỸ THUẬT

CỦA CÁC MÔ HÌNH NUÔI THÂM CANH

TÔM SÚ (Penaeus monodon)

VÀ TÔM THẺ CHÂN TRẮNG (Penaeus vannamei)

Ở TỈNH LONG AN

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

NGÀNH QUẢN LÝ NGHỀ CÁ

2009

2

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ

KHOA THỦY SẢN

NGUYỄN THỊ THU

SO SÁNH MỘT SỐ CHỈ TIÊU KINH TẾ - KỸ THUẬT

CỦA CÁC MÔ HÌNH NUÔI THÂM CANH

TÔM SÚ (Penaeus monodon)

VÀ TÔM THẺ CHÂN TRẮNG (Penaeus vannamei)

Ở TỈNH LONG AN

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

NGÀNH QUẢN LÝ NGHỀ CÁ

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

Th.s. NGUYỄN THANH LONG

2009

3

LỜI CẢM TẠ

Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến thầy Nguyễn Thanh Long đã hết lòng chỉ bảo,

hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian tôi thực hiện đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn các cán bộ tại Sở Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn

Long An, Chi cục Thủy sản Long An, Trại sản xuất giống Bình Cách,Trạm khuyến

ngư Vùng Hạ và người dân địa phương tại Châu Thành, Tân Trụ, Cần Đước và Cần

Giuộc đã tận tình giúp đỡ, hỗ trợ tôi trong quá trình đi thu thập thông tin và tiến hành

phỏng vấn.

Tôi xin cảm ơn tất cả các bạn trong nhóm luận văn lớp quản lý nghề cá và kinh tế

thủy sản K31 đã hỗ trợ tôi hoàn thành bản phỏng vấn cũng như giúp tôi hoàn thành

đề tài luận văn tốt nghiệp này.

Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn vô vàn đến gia đình, những người thân, các

bạn trong lớp quản lý nghề cá K31 và các bạn tại phòng 20 – C11 đã động viện và hỗ

trợ tôi về vật chất lẫn tinh thần để hoàn thành luận văn.

Tác giả

NGUYỄN THỊ THU

TÓM TẮT

Đề tài “So sánh một số chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật của các mô hình nuôi thâm canh

tôm sú (Penaeus monodon) và tôm thẻ chân trắng (Penaeus vanamei) ở tỉnh Long

An” được thực hiện từ tháng 01/2009 đến tháng 5/2009 tại 4 huyện Cần Đước, Cần

Giuộc, Châu Thành và Tận Trụ của tỉnh Long An. Đề tài đã phỏng vấn trực tiếp được

33 hộ nuôi tôm sú với 19 hộ nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh.

Qua khảo sát cho thấy tổng diện tích nuôi trồng thủy sản trung bình của mô hình nuôi

tôm sú thâm canh là 6.139±2.981 m2

, mô hình tôm chân trắng thâm canh là

8.684±7.480 m2

tron g đó tổng diện tích mặt nước nuôi trung bình/hộ đối với mô

hình tôm sú là 4.446±2.272 m2

và mô hình tôm chân trắng là 6.694±5.877 m2 và diện

tích ao lắng/ao xử lý trung bình một hộ nuôi tôm sú thâm canh là 875,76±644,22 m

2

chiếm 14,74±8,65%/tổng diện tích nuôi trồng thủy sản và tôm chân trắng là

1.131,58±1.565,27 m2 chiếm 10,87±11,49%/tổng diện tích khu nuôi

Tổng diện tích mặt nước nuôi trung bình/hộ đối với mô hình tôm sú là 4.446±2.272

m

2

và mô hình tôm chân trắng là 6.694±5.877 m2

. Mật độ thả của vụ 1 là 25,00±7,44

con/m2 và vụ 2 là 24,38±7,30 con/m2

đối với mô hình tôm sú thâm canh và mô hình

tôm thẻ chân trắng thâm canh có mật độ nuôi trung bình là 72,00±47,09 con/m2

ở vụ

1 và vụ 2 là 71,08±40,00 con/m2

. Tỷ lệ sống trung bình của tôm sú ở vụ 1 đạt

4

57,06±16,82% và vụ 2 là 58,00±17,09%, tôm chân trắng đạt 72,70±14,83% ở vụ 1 và

vụ 2 là 72,70±23,24%. Lợi nhuận mà mô hình nuôi tôm sú mang lại là

110,749±137,651 triệu/ha/năm đạt tỷ suất lợi nhuận là gấp 0.36 lần, tôm thẻ chân

trắng với lợi nhuận là 98,056±139,265 triệu/ha/năm đạt tỷ suất 0,27±0,39 lần.

Nhìn chung, hai mô hình nếu xét về mặt thống kê thì đều mang lại lợi nhuận như

nhau nhưng ở mô hình tôm chân trắng thì có những đặc điểm nổi trội hơn tôm sú đó

là nuôi được với mật độ cao và rất cao, thời gian nuôi ngắn hơn nên đòi hởi công lao

động ít hơn và nuôi được nhiều vụ hơn trong một năm, tôm ít bệnh hơn và tỷ lệ sống

cao hơn nhiều. Từ những ưu điểm trên có thể thấy nếu nuôi tôm chân trắng được đầu

tư đúng mức thì có thể mang lại lợi nhuận/năm cao hơn nhiều so với tôm sú. Đồng

thời với sự đầu tư là sự quản lý của cơ quan nhà nước và quy hoạch vùng nuôi cụ thể

để nghề nuôi tôm ở Long An phát triển bền vững ở cả đối tượng là tôm sú và tôm thẻ

chân trắng.

5

MỤC LỤC

Tiểu mục Trang

LỜI CẢM TẠ.......................................................................................................... i

TÓM TẮT ............................................................................................................... ii

MỤC LỤC.............................................................................................................. iii

DANH SÁCH BẢNG ...............................................................................................v

DANH SÁCH HÌNH .............................................................................................. vi

DANH SÁCH TỪ VIẾT TẮT ................................................................................vii

CHƯƠNG 1: ĐẶT VẤN ĐỀ...........................................................................1

1.1 Giới thiệu .................................................................................................1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu..................................................................................2

1.3 Nội dung nghiên cứu .................................................................................2

CHƯƠNG 2: LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU ..........................................................3

2.1 Tình hình nuôi tôm sú và tôm thẻ chân trắng trên thế giới .........................3

2.1.1 Tôm sú ...................................................................................................3

2.1.2 Tôm thẻ chân trắng .............................................................................3

2.2 Tình hình nuôi tôm sú và tôm thẻ chân trắng ở Việt Nam..........................4

2.2.1 Tôm sú................................................................................................4

2.2.2 Tôm thẻ chân trắng .............................................................................5

2.3 Tình hình nuôi trồng thủy sản ở Long An ..................................................6

2.3.1 Tình hình nuôi trồng thủy sản chung của Long An..............................6

2.3.2 Giới thiệu chung về tỉnh Long An.......................................................7

2.4 Đặc điểm sinh học của tôm sú và tôm thẻ chân trắng...............................11

2.4.1 Tôm sú..............................................................................................11

2.4.2 Tôm thẻ chân trắng ...........................................................................12

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................14

3.1 Địa điểm và thời gian nghiên cứu ............................................................14

3.2 Phương pháp nghiên cứu .........................................................................14

3.2.1 Vật liệu nghiên cứu...........................................................................14

3.2.2 Phương pháp thu thập số liệu............................................................14

Số liệu thứ cấp...........................................................................................14

3.2.3 Số mẫu khảo sát................................................................................16

3.3 Phương pháp xử lý và phân tích số liệu ...................................................16

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .................................................17

4.1 Tình hình nuôi tôm sú và tôm thẻ chân trắng hiện này ở tỉnh Long An ....17

4.1.1 Tình hình nuôi tôm sú.......................................................................17

4.1.2 Tình hình nuôi tôm thẻ chân trắng ....................................................19

4.2 Tình hình chung của nông hộ...................................................................19

6

4.2.1 Trình độ văn hóa...............................................................................19

4.2.2 Lao động...........................................................................................21

4.2.3 Loại hình tổ chức nuôi trồng thủy sản...............................................22

4.2.4 Kinh nghiệm nuôi .............................................................................22

4.3 Khía cạnh kỹ thuật của các mô hình nuôi tôm sú và tôm thẻ chân trắng

thâm canh ................................................................................................23

4.3.1 Thiết kế công trình ao nuôi ...............................................................23

4.3.2 Các thông số kỹ thuật........................................................................25

4.3.2.1 Thời điểm thả giống và thời gian thu hoạch ...............................25

4.3.2.2 Thời gian nuôi............................................................................27

4.3.2.3 Sên vét, cải tạo ao ......................................................................28

4.3.2.4 Thả giống...................................................................................29

4.3.3 Chăm sóc và quản lý.........................................................................32

4.3.3.1 Thức ăn......................................................................................32

4.3.3.2 Quản lý ao..................................................................................34

4.3.4 Thu hoạch.........................................................................................36

4.3.5 Một số bệnh thường gặp ...................................................................38

4.4 Khía cạnh kinh tế của các mô hình nuôi tôm sú và tôm thẻ chân trắng thâm

canh .........................................................................................................39

4.4.1 Chi phí cố đinh .................................................................................39

4.4.2 Chi phí biến đổi ................................................................................40

4.4.3 Tổng thu ...........................................................................................41

4.5 Hình thức phân phối sản phẩm ................................................................43

4.6 Nhận thức của nông hộ............................................................................44

4.6.1 Khía cạnh môi trường .......................................................................44

4.6.2 Khía cạnh xã hội...............................................................................46

4.6.3 Thuận lợi và khó khăn của các mô hình nuôi tôm sú và tôm thẻ chân

trắng ..........................................................................................................48

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VẢ ĐỀ XUẤT.....................................................51

5.1 Kết luận...................................................................................................51

5.2 Kiến nghị.................................................................................................51

TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................52

PHỤ LỤC .....................................................................................................54

7

DANH SÁCH BẢNG

Bảng 4.1: Tình hình sử dụng lao động trong hộ nuôi tôm.............................21

Bảng 4.2: Tổng số ngày lao động/vụ của các hộ nuôi tôm (Ngày/vụ) ...........22

Bảng 4.3: Kinh nghiệm nuôi tôm của nông hộ (năm).....................................22

Bảng 4.4: Thiết kế công trình ao nuôi của hai mô hình TS và TCT................24

Bảng 4.5: Mật độ thả giống và kích cỡ con giống của mô hình TS và TCT ...30

Bảng 4.6: Nguồn con giống được thả của mô hình nuôi TS và TCT thâm canh

......................................................................................................................30

Bảng 4.7: Đánh giá chất lượng con giống TS và TCT ở vụ 1 và vụ 2 ...........31

Bảng 4.8: Tỷ lệ giữa các loại thức ăn dùng trong nuôi tôm............................33

Bảng 4.9: Lượng thức ăn cho ăn ở các vụ (kg/ha/vụ).....................................34

Bảng 4.10: Tình hình thay nước ở các ao nuôi trong vụ 1 và vụ 2 năm 2008 .35

Bảng 4.11: Phương pháp xử lý nước cấp ở các ao nuôi trong các vụ .............35

Bảng 4.12: Phương pháp xử lý nước thải ở các ao nuôi .................................36

Bảng 4.13: Tình hình thu hoạch của hai mô hình tôm sú và tôm thẻ chân trắng

......................................................................................................................37

Bảng 4.14 : Các thành phần của chi phí cố định của hai mô hình TS và TCT 39

Bảng 4.15: Cơ cấu chi phí cố định (%) của hai mô hình nuôi TS và TCT ......39

Bảng 4.16: Các chi phí biến đổi của hai mô hình TS và TCT.........................40

Bảng 4.17: Cơ cấu chi phí biến đổi của hai mô hình nuôi TS và TCT............41

Bảng 4.18: Giá bán trung bình của TS và TCT ở hai vụ nuôi.........................42

Bảng 4.19: Hiệu quả kinh tế của hai mô hình nuôi (triệu/ha/vụ) ở vụ 1 .........43

Bảng 4.20: Hiệu quả kinh tế của hai mô hình nuôi (triệu/ha/vụ) ở vụ 2 .........43

Bảng 4.21: Hiệu quả kinh tế của hai mô hình nuôi (triệu/ha/năm) .................43

Bảng 4.22: Hình thức tiêu thụ sản phẩm của mô hình TS và TCT. ................44

Bảng 4.23: Hình thức phân phối sản phẩm của mô hình nuôi TS và TCT......44

Bảng 4.24 Chi phí, thu nhập và lợi nhuận từ các ngành nghề khác của người

nuôi tôm sú....................................................................................................46

Bảng 4.25: Chi phí, thu nhập và lợi nhuận từ các ngành nghề khác của người

nuôi tôm chân trắng.......................................................................................47

Bảng 4.26: Đánh giá về tầm quan trọng của NTTS của hộ nuôi tôm sú .........47

Bảng 4.27: Đánh giá về tầm quan trọng của NTTS của hộ nuôi tôm thẻ chân

trắng..............................................................................................................48

Bảng 4.28: Những thuận lợi trong mô hình tôm sú thâm canh .......................48

Bảng 4.29: Những thuận lợi trong mô hình tôm thẻ chân trắng thâm canh.....49

Bảng 4.30: Khó khăn của mô hình nuôi tôm sú thâm canh ............................49

Bảng 4.31: Khó khăn của mô hình nuôi tôm chân trắng thâm canh................50