Kiểm soát chi ngân sách nhà nước theo đơn vị sự nghiệp theo cơ chế tự chủ qua kho bạc nhà nước Bắc Kạn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TẠ THU HUYỀN

KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC

THEO ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ

QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TẠ THU HUYỀN

KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC

THEO ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ

QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC BẮC KẠN

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS TRẦN QUANG HUY

THÁI NGUYÊN - 2020

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đề tài nghiên cứu “Kiểm soát chi ngân sách nhà nước

theo đơn vị sự nghiệp theo cơ chế tự chủ qua Kho bạc nhà nước Bắc Kạn” là

đề tài của riêng tôi. Các số liệu được sử dụng trong luận văn là trung thực, có

nguồn gốc rõ ràng. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn được nghiên cứu,

tập hợp tại cơ quan Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn, chưa từng được ai nghiên cứu

và công bố trong bất cứ công trình khoa học nào.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2020

Tác giả

Tạ Thu Huyền

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu,

Phòng Đào tạo, cùng các thầy, cô giáo trong trường Đại học Kinh tế và Quản

trị kinh doanh đã tận tình giảng day, truyền đạt kiến thức, chỉ bảo, giúp đỡ, tạo

mọi điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài.

Đặc biệt xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến Thầy giáo đã trực tiếp

hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu, giúp đỡ tận tình

và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất trong quá trình thưc hiện luận văn.

Bên cạnh đó, Tôi xin gửi lời cảm ơn của mình tới Ban lãnh đạo, các

đồng nghiệp công tác tại Kho bạc Nhà nước tỉnh Bắc Kạn đã tạo mọi điều kiện

tốt nhất để Tôi có thể tham gia khóa học, có thể thu thập số liệu cùng những tài

liệu nghiên cứu cần thiết liên quan tới đề tài luận văn một cách thuận tiện và dễ

dàng nhất.

Cuối cùng, Tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp, nhận xét và phê

bình từ quý thầy cô và tất cả bạn đọc.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Tác giả

Tạ Thu Huyền

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................. vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ..........................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Đóng góp của luận văn.................................................................................. 3

5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KIỂM SOÁT CHI

NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THEO ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP THEO CƠ

CHẾ TỰ CHỦ QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC CẤP TỈNH.............................5

1.1. Cơ sở lý luận Kiểm soát chi ngân sách nhà nước theo đơn vị sự

nghiệp theo cơ chế tự chủ qua Kho bạc nhà nước cấp tỉnh .............................. 5

1.1.1. Một số khái niệm liên quan..................................................................... 5

1.1.2. Nội dung Kiểm soát chi ngân sách nhà nước theo đơn vị sự nghiệp

theo cơ chế tự chủ qua KBNN cấp tỉnh .......................................................... 18

1.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến Kiểm soát chi ngân sách nhà nước

theo đơn vị sự nghiệp theo cơ chế tự chủ qua KBNN cấp tỉnh ...................... 23

1.2. Cơ sở thực tiễn về Kiểm soát chi ngân sách nhà nước theo đơn vị sự

nghiệp theo cơ chế tự chủ qua KBNN cấp tỉnh .............................................. 26

1.2.1. Kinh nghiệm về Kiểm soát chi ngân sách nhà nước theo đơn vị sự

nghiệp theo cơ chế tự chủ qua KBNN cấp tỉnh .............................................. 26

1.2.2. Bài học kinh nghiệm kiểm soát chi ngân sách nhà nước theo đơn

vị sự nghiệp theo cơ chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn .................................... 29

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

iv

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 31

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 31

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 31

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 31

2.2.2. Phương pháp xử lý và tổng hợp thông tin............................................. 33

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 34

2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 35

2.4.1. Chỉ tiêu phân tích về hoạt động kiểm soát lập dự toán chi ngân

sách nhà nước.................................................................................................. 35

2.4.2. Chỉ tiêu phân tích về hoạt động kiểm soát phân bổ dự toán chi

ngân sách nhà nước ......................................................................................... 35

2.4.3. Chỉ tiêu phân tích về hoạt động kiểm soát thực hiện dự toán và

quyết toán chi ngân sách nhà nước ................................................................. 36

2.4.4. Chỉ tiêu phân tích về hoạt động giám sát, thanh tra.............................. 36

Chương 3. THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH NHÀ

NƯỚC THEO ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ

QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC BẮC KẠN.................................................. 37

3.1. Khái quát về Kho bạc nhà nước Bắc Kạn................................................ 37

3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển............................................................ 37

3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ ............................................................................ 38

3.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy.......................................................................... 40

3.1.4. Thực trạng chi ngân sách nhà nước theo đơn vị sự nghiệp theo cơ

chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn ...................................................................... 42

3.2. Thực trạng kiểm soát chi ngân sách nhà nước theo đơn vị sự nghiệp

theo cơ chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn ......................................................... 44

3.2.1. Kiểm soát lập dự toán chi ngân sách nhà nước theo đơn vị sự

nghiệp theo cơ chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn ............................................. 44

3.2.2. Kiểm soát phân bổ dự toán chi ngân sách nhà nước theo đơn vị sự

nghiệp theo cơ chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn ............................................. 47

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

v

3.2.3. Kiểm soát thực hiện dự toán và quyết toán chi NSNN theo đơn vị

sự nghiệp theo cơ chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn......................................... 50

3.2.4. Thanh tra, kiểm soát hoạt động kiểm soát chi NSNN theo đơn vị

sự nghiệp theo cơ chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn......................................... 52

3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến kiểm soát chi NSNN theo đơn vị sự

nghiệp theo cơ chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn ............................................. 56

3.3.1. Nhân tố khách quan............................................................................... 57

3.3.2. Nhân tố chủ quan .................................................................................. 59

3.4. Đánh giá chung về kiểm soát chi NSNN theo đơn vị sự nghiệp theo

cơ chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn ................................................................. 65

3.4.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 65

3.4.2. Hạn chế và nguyên nhân ....................................................................... 66

Chương 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KIỂM SOÁT CHI NGÂN

SÁCH NHÀ NƯỚC THEO ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP THEO CƠ CHẾ

TỰ CHỦ QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC BẮC KẠN................................. 69

4.1. Định hướng và mục tiêu kiểm soát chi NSNN theo đơn vị sự nghiệp

theo cơ chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn ......................................................... 69

4.1.1. Định hướng............................................................................................ 69

4.1.2. Mục tiêu................................................................................................. 70

4.2. Các giải pháp hoàn thiện kiểm soát chi NSNN theo đơn vị sự nghiệp

theo cơ chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn ......................................................... 71

4.2.1. Kiểm soát chi NSNN theo kết quả đầu ra ............................................. 71

4.2.2. Giải pháp về tổ chức và bộ máy............................................................ 74

4.2.3. Tăng cường công tác thanh tra tài chính, kịp thời phát hiện và xử

lý nghiêm các trường hợp vi phạm ................................................................. 75

4.2.4. Nâng cao trình độ chuyên môn, phẩm chất cán bộ KBNN................... 76

4.3. Kiến nghị.................................................................................................. 77

4.3.1. Đối với Nhà nước.................................................................................. 77

4.3.2. Đối với KBNN Việt Nam ..................................................................... 79

4.3.3. Đối với Bộ Tài chính............................................................................. 81

4.3.4. Đối với UBND tỉnh Bắc Kạn................................................................ 83

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

vi

KẾT LUẬN.................................................................................................... 83

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 87

PHỤ LỤC....................................................................................................... 90

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CNTT : Công nghiệp thông tin

CTMTQG : Chương trình Mục tiêu Quốc gia

ĐH : Đại học

ĐTPT : Đầu tư phát triển

GDP : Tổng thu nhập quốc nội

HĐND : Hội đồng nhân dân

KBNN : Kho bạc Nhà nước

KTXH : Kinh tế xã hội

NSNN : Ngân sách Nhà nước

QLNN : Quản lý Nhà nước

SN : Sự nghiệp

SNCL : Sự nghiệp Công lập

UBND : Ủy ban nhân dân

XDCB : Xây dựng cơ bản

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Bảng phân bổ số lượng mẫu phiếu điêu tra ...................................32

Bảng 2.2: Thang đo Likert ..............................................................................33

Bảng 3.1: Số lượng nhân sự trực tiếp thực hiện nhiệm vụ kiểm soát chi

NSNN giai đoạn 2017-2019...........................................................41

Bảng 3.3. Chi đầu tư phát triển ngân sách nhà nước theo đơn vị sự

nghiệp theo cơ chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn giai đoạn

2017-2019.......................................................................................43

Bảng 3.4. Kế hoạch dự toán chi NSNN theo đơn vị sự nghiệp theo cơ

chế tự chủ qua Kho bạc nhà nước Bắc Kạn...................................45

Bảng 3.5. Phân bổ dự toán chi ngân sách nhà nước theo đơn vị sự

nghiệp theo cơ chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn giai đoạn

2017-2019.......................................................................................47

Bảng 3.6. Thực hiện dự toán và quyết toán chi NSNN theo đơn vị sự

nghiệp theo cơ chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn năm 2019 ..........51

Bảng 3.7. Kết quả kiểm soát hoạt động kiểm soát chi NSNN tại đơn vị

sự nghiệp theo cơ chế tự chủ qua KBNN Bắc Kạn.......................56

Bảng 3.7. Hệ thống văn bản pháp luật các cấp giai đoạn 2017-2019............58

Bảng 3.8. Ý kiến của cán bộ và lãnh đạo KBNN Bắc Kạn về cơ cấu tổ

chức KBNN Bắc Kạn.....................................................................60

Bảng 3.8. Ý kiến của cán bộ và lãnh đạo KBNN Bắc Kạn về trang

thiết bị cơ sở vật chất kỹ thuật KBNN Bắc Kạn ...........................63

Bảng 3.9. Quy mô nguồn nhân lực thực hiện KSC giai đoạn 2017-2019..........64

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ

Biểu đồ 3.1. GRDP tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2017-2019................................58

Hình 3.1. Phân cấp KBNN các cấp............................................................62

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Ngân sách nhà nước (NSNN) trở thành công cụ điều chỉnh nền kinh

tế vĩ mô cực kỳ quan trọng của bất kỳ Nhà nước nào trên thế giới, giữ vai

trò quan trọng, chủ yếu trong huy động và phân phối các nguồn lực của nền

kinh tế nhằm đảm bảo hoạt động của Nhà nước, đồng thời phân phối nguồn

lực hợp lý để thúc đẩy kinh tế phát triển nhanh, ổn định và bền vững, bên

cạnh đó còn giải quyết những vấn đề xã hội, đảm bảo thực hiện công bằng,

ảnh hưởng trực tiếp đến mọi hoạt động xã hội. Chính từ vai trò đó và trong

điều kiện đất nước ta hiện nay đang tích cực phấn đấu không còn là nước

kém phát triển trở thành một nước công nghiệp. Với mục tiêu đó và nguồn

lực cho sự phát triển của Việt Nam là có hạn nên yêu cầu huy động mọi

nguồn lực và sử dụng hiệu quả là hết sức cần thiết đây chính là mục tiêu

nâng cao hiệu quả quản lý NSNN; NSNN là một thể thống nhất nên yêu

cầu nâng cao hiệu quả quản lý NSNN không chỉ là ở cấp quốc gia mà các

địa phương phải thực hiện.

Nghị quyết số 19 - NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành

Trung ương Đảng tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò và tầm quan trọng của

các đơn vị sự nghiệp công lập trong nền kinh tế quốc gia. Bên cạnh những

kết quả mang lại đóng góp tích cực vào kinh tế - xã hội, thực tế phát triển

của hệ thống đơn vị sự nghiệp vẫn chưa như kỳ vọng. Do đó, việc đổi mới

cơ chế hoạt động cũng đã trở thành yêu cầu cấp thiết, cấp bách trong bối

cảnh việc đảm bảo chi ngân sách nhà nước để duy trì hệ thống các đơn vị

sự nghiệp, tác động tới điều chỉnh cơ cấu ngân sách theo hướng tăng chi

thường xuyên và giảm chi đầu tư.

Các đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực sự nghiệp theo quy định cơ

chế tự chủ tại địa bàn Bắc Kạn hiện nay đang có những khó khăn nhất định khi