Kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc nhà nước Thành phố Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ CHINH

KIỂM SOÁT CHI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ

XÂY DỰNG CƠ BẢN QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC

THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ CHINH

KIỂM SOÁT CHI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ

XÂY DỰNG CƠ BẢN QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC

THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. VŨ THỊ HẬU

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

- Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là

trung thực và chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

- Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được

cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn này đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày tháng 04 năm 2017

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Chinh

ii

LỜI CÁM ƠN

Quá trình học tập và thực hiện luận văn này tôi được sự giúp đỡ của nhiều cá

nhân và tập thể. Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất đến tất cả các cá nhân và tập thể

đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Trước hết, tôi xin trân

thành gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Vũ Thị Hậu - người đã trực tiếp hướng dẫn và giúp

đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn tập thể giảng viên các Khoa chuyên môn và chuyên

viên Phòng đào tạo Bộ phận sau đại học Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh

doanh đã tạo điều kiện giúp đỡ và hướng dẫn tận tình cho tôi trong quá trình học tập

và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn ban Lãnh đạo Kho bac ̣ Nhà nước Thành Phố Thái

Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong việc thu thập số liệu và những thông tin

cần thiết cho việc nghiên cứu luận văn này.

Tôi xin cảm ơn nhiều tới gia đình tôi, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn ở bên tôi,

động viên, chia sẻ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu

luận văn này.

Trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày tháng 04 năm 2017

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Chinh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .........................................................................................................i

LỜI CÁM ƠN..............................................................................................................ii

MỤC LỤC...................................................................................................................iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................................vi

DANH MỤC BẢNG..................................................................................................vii

DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ ...................................................................................viii

MỞ ĐẦU ......................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu.....................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn.........................................................3

5. Kết cấu của luận văn.............................................................................................4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KIỂM SOÁT CHI

DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN QUA KHO BẠC

NHÀ NƯỚC................................................................................. 5

1.1. Cơ sở lý luận về kiểm soát chi dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua KBNN.......5

1.1.1. Tổng quan về chi dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua KBNN ....................5

1.1.2. Kiểm soát chi dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua KBNN..........................9

1.2. Cơ sở thực tiễn về kiểm soát chi dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua KBNN..28

1.2.1. Kinh nghiệm của một số địa phương ở Việt Nam....................................28

1.2.2. Bài học kinh nghiệm kiểm soát chi dự án đầu tư xây dựng cơ bản cho

KBNN Thành phố Thái Nguyên ........................................................................30

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.........................................................32

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ..........................................................................................32

2.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................32

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ...............................................................32

2.2.2. Phương pháp tổng hợp số liệu..................................................................36

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin..............................................................37

iv

2.2.4. Phương pháp phân tích hồi quy................................................................38

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu.....................................................................38

Chương 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI CÁC DỰ ÁN ĐẦU

TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN KBNN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN......41

3.1. Khái quát chung về KBNN Thành phố Thái Nguyên .....................................41

3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của KBNN TPTN Thành phố

Thái Nguyên ......................................................................................................41

3.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của KBNN Thành phố Thái Nguyên.................42

3.1.3. Cơ cấu bộ máy tổ chức của KBNN Thành phố Thái Nguyên..................43

3.1.4. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu có ảnh hưởng đến tình hình thực hiện

nhiệm vụ của KBNN Thành phố Thái Nguyên giai đoạn 2012-2016................45

3.1.5. Kết quả thực hiện nhiệm vụ của KBNN Thành phố Thái Nguyên giai

đoạn 2012-2016..................................................................................................47

3.2. Thực trạng công tác kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua

KBNN Thành phố Thái Nguyên giai đoạn 2012-2016...........................................49

3.2.1. Các hình thức kiểm soát chi vốn đầu tư XDCB từ NSNN qua KBNN

Thành phố Thái Nguyên.....................................................................................49

3.2.2. Quy trình kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản giai đoạn 2012-

2016 (Theo QĐ 282/QĐ-KBNN ngày 20/04/2012)...............................................53

3.2.3. Phương pháp kiểm soát chi đầu tư XDCB giai đoạn 2012-2016 qua

KBNN Thành phố Thái Nguyên ........................................................................59

3.2.4. Nội dung kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản giai

đoạn 2012-2016.................................................................................................63

3.2.5. Kết quả kiểm soát chi dự án đầu tư xây dựng cơ bản về số món bị từ

chối thanh toán qua các năm tại KBNN Thành phố Thái Nguyên.....................77

3.2.6. Kết quả điều tra mức độ ảnh hưởng đến kiểm soát chi đầu tư XDCB

từ nguồn NSNN trong nước tại KBNN Thành phố Thái Nguyên......................79

3.3. Đánh giá công tác kiểm soát chi các đầu tư dự án xây dựng cơ bản cơ bản

giai đoạn 2012-2016 qua KBNN Thành phố Thái Nguyên....................................93

3.3.1. Kết quả đạt được.......................................................................................93

v

3.3.2. Hạn chế.....................................................................................................96

3.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế .............................................................98

Chương 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI

CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI KHO BẠC

NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN................................103

4.1. Định hướng và mục tiêu kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản

tại KBNN Thành phố Thái Nguyên......................................................................103

4.1.1. Định hướng kiểm soát chi đầu tư XDCB từ NSNN qua KBNN............103

4.1.2. Mục tiêu..................................................................................................104

4.2. Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ

bản tại KBNN Thành phố Thái Nguyên ...............................................................105

4.2.1. Hoàn thiện quy trình kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản..................105

4.2.2. Hoàn thiện phương pháp KSC đầu tư xây dựng cơ bản.........................112

4.2.3. Hoàn thiện nội dung công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB qua KBNN 113

4.2.4. Nâng cao năng lực, chất lượng đội ngũ cán bộ ......................................117

4.2.5. Hoàn thiện khâu kế hoạch hóa trong hoạt động kiểm soát.....................118

4.2.6. Nâng cao ý thức chấp hành của chủ đầu tư............................................119

4.2.7. Hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin nội bộ của kho bạc ...............120

4.3. Kiến nghị đối với các bên có liên quan .........................................................121

4.3.1. Đối với Chính phủ ..................................................................................121

4.3.2. Đối với các Bộ có liên quan ..................................................................122

4.3.3. Đối với Uỷ ban Nhân dân các cấp..........................................................122

4.3.4. Đối với Chủ đầu tư và Ban Quản lý dự án .............................................123

KẾT LUẬN..............................................................................................................125

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................127

PHỤ LỤC.................................................................................................................129

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

BQLDA : Ban quản lý dự án

ĐTXDCB : Đầu tư xây dựng cơ bản

KBNN : Kho bạc Nhà nước

KSC : Kiểm soát chi

NSĐP : Ngân sách địa phương

NSNN : Ngân sách Nhà nước

NSTW : Ngân sách Trung ương

TABMIS : Hệ thống Thông tin Quản lý Ngân sách và Kho bạc

TKTG : Tài khoản tiền gửi

TTVĐT : Thanh toán vốn đầu tư

UBND : Ủy ban Nhân dân

XDCB : Xây dựng cơ bản

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến công tác kiểm soát chi dự án đầu tư

xây dựng cơ bản ....................................................................................35

Bảng 3.1: Tổng hợp kế hoạch chi vốn đầu tư tại KBNN Thành phố Thái Nguyên

giai đoạn 2014-2016..............................................................................58

Bảng 3.2: Tình hình tạm ứng vốn đầu tư XDCB giai đoạn 2012 - 2016...............66

Bảng 3.3: Tình hình thanh toán vốn đầu tư ứng trước và số vốn thu hồi vốn ứng

trước giai đoạn 2012-2016 ....................................................................69

Bảng 3.4: Số tiết kiệm chi cho NSNN thông qua kiểm soát chi đầu tư XDCB tại

KBNN Thành phố Thái Nguyên giai đoạn 2012-2016 .........................72

Bảng 3.5: Tình hình kiểm soát chi đầu tư XDCB tại KBNN Thành phố Thái

Nguyên giai đoạn 2012-2016 ................................................................76

Bảng 3.6: Số món bị từ chối thanh toán qua các năm ...........................................78

Bảng 3.7. Điểm trung bình yếu tố trình độ chuyên môn .......................................80

Bảng 3.8. Điểm trung bình yếu tố cơ cấu tổ chức .................................................81

Bảng 3.9. Điểm trung bình yếu tố quy trình nghiệp vụ .........................................83

Bảng 3.10. Điểm trung bình yếu tố trang thiết bi cơ sở vật chất kỹ thuật Trang thiết

bi cở sở vật chất kỹ thuật.......................................................................84

Bảng 3.11. Điểm trung bình yếu tố công tác kiểm tra kiểm soát nội bộ .................86

Bảng 3.12. Điểm trung bình yếu tố hiệu quả kiểm soát chi Hiệu quả kiểm soát chi......87

Bảng 3.13. Đánh giá của CĐT về yếu tô nguồn nhân lực .......................................88

Bảng 3.14. Đánh giá của CĐT về yêu tố quy trình thủ tục .....................................90

Bảng 3.15: Đánh giá của CĐT về yếu tố tính công khai, minh bạch ......................91

Bảng 3.16: Kết quả điều tra khảo sát về chất lượng công tác kiểm soát chi NSNN

về đầu tư XDCB tại KBNN Thành phố Thái Nguyên ..........................92

viii

DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ

HÌNH

Hình 4.1: Quy trình kiểm soát cam kết chi đầu tư ....................................................107

Hình 4.2: Quy trình kiểm soát chi đầu tư..................................................................108

Hình 4.3: Mô hình kiểm soát chi đầu tư XDCB theo cơ chế "một cửa"...................111

SƠ ĐỒ

Sơ đồ 2.1: Phương pháp thu thập thông tin.................................................................32

Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức bộ máy KBNN Thành Phố Thái Nguyên .........................44

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Chi đầu tư xây dựng cơ bản là một trong những nhân tố quan trọng trong sự

nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, quyết định sự tăng trưởng

kinh tế xã hội. Nó góp phần cải thiện cơ sở hạ tầng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và

giải quyết các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Với một quốc gia

đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong bối cảnh khủng hoảng

và suy thoái kinh tế đang có tác động mạnh mẽ đến mọi mặt của đất nước như Việt

Nam thì việc quản lý, kiểm soát các khoản chi NSNN đảm bảo kịp thời, tiết kiệm và

hiệu quả càng đặt ra nhiều thách thức trong quá trình hoạch định chính sách cũng

như tổ chức thực hiện.

Trong những năm qua, cùng với sự phát triển của đất nước, TP Thái Nguyên

đã nhận được sự quan tâm nhiều của Đảng, Chính phủ trong tất cả các lĩnh vực, đặc

biệt là lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội trên địa bàn

TP Thái Nguyên trung bình hàng năm hàng trăm nghìn tỷ đồng, trong đó phần lớn

là vốn NSNN. Nhiều dự án hoàn thành bàn giao đưa vào khai thác, sử dụng đã phát

huy được hiệu quả góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao đời sống vật chất,

tinh thần của nhân dân trên địa bàn TP Thái Nguyên. Xác định được tầm quan trọng

đó trong những năm qua việc quản lý và sử dụng nguồn vốn đầu tư đã được TP

Thái Nguyên đặc biệt quan tâm, chỉ đạo, tổ chức thực hiện hiệu quả, đặc biệt là

công tác kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua KBNN thành phố Thái

Nguyên đã đạt được nhiều kết quả và có những chuyển biến tích cực; cơ chế quản

lý chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản ngày càng được hoàn thiện, rõ ràng, công

tác kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua KBNN ngày một chặt chẽ

và hiệu quả hơn. Kết quả công tác quản lý của KBNN về chi đầu tư xây dựng cơ

bản đó góp phần quan trọng trong việc sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản hiệu

quả hơn thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được trong những năm qua, công tác kiểm

soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản vẫn còn những tồn tại, hạn chế,

bất cập và còn có những vướng mắc cần được tháo gỡ nhằm tiết kiệm, chống lãng

phí trong chi NSNN như:

2

Cơ chế chính sách còn một số bất cập, mới thực hiện kiểm soát cam kết chi,

một mặt làm công tác quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản chưa hiệu quả, dễ phát sinh

tiêu cực, mặt khác cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến nợ thanh toán xây

dựng cơ bản còn lớn ở một số ngành, địa phương; vẫn thực hiện cơ chế kiểm soát chi

đầu tư xây dựng cơ bản theo yếu tố đầu vào, chưa thực hiện kiểm soát chi theo kết

quả đầu ra, chưa đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa quy trình nghiệp vụ và cải cách thủ tục

hành chính trong xu thế đẩy mạnh mở cửa và hội nhập quốc tế.

Sử dụng NSNN còn kém hiệu quả, lãng phí; một số tiêu chuẩn định mức chi

tiêu của Nhà nước còn lạc hậu so với thực tế. Cơ chế quản lý chi ngân sách trên địa bàn

đôi lúc còn bị động, thiếu kiểm soát, còn nhiều bất cập gây ảnh hưởng lớn tới công tác

điều hành ngân sách trên địa bàn. Bên cạnh đó trình độ nghiệp vụ của một số cán bộ

làm nhiệm vụ chi ngân sách tại các đơn vị sử dụng ngân sách và cán bộ thực hiện công

tác kiểm soát chi của Kho bạc Nhà nước chưa đáp ứng được yêu cầu trong thời kỳ mới,

ý thức trách nhiệm của các đơn vị sử dụng ngân sách trong chấp hành chi ngân sách

chưa cao…

Do vậy vấn đề đặt ra về quản lý, kiểm soát chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản

đóng vai trò hết sức quan trọng. Việc hoàn thiện và tăng cường quản lý kiểm soát

chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN là việc làm cần thiết và cấp bách trong

giai đoạn phát triển hiện nay.

Từ những vấn đề nói trên tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Kiểm soát chi các

dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc nhà nước Thành phố Thái Nguyên"

cho luận văn tốt nghiệp của mình.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Trên cơ sở đánh giá thực trạng công tác kiểm soát chi các dự án đầu tư xây

dựng cơ bản tại KBNN Thành phố Thái Nguyên nhằm đề xuất các giải pháp hoàn

thiện, góp phần tăng cường hiệu quả KSC ngân sách Nhà nước qua KBNN Thành

phố Thái Nguyên trong giai đoạn tới, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư nhằm tiết

kiệm chống thất thoát lãng phí trong chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản

3

2.2. Mục tiêu cụ thể

Luận văn hướng đến những mục đích cụ thể sau:

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về kiểm soát chi dự án đầu tư xây

dựng cơ bản qua KBNN.

- Nghiên cứu thực trạng công tác kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng

cơ bản qua KBNN thành phố Thái Nguyên.

- Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi các dự án đầu

tư xây dựng cơ bản qua KBNN Thành phố Thái Nguyên giai đoạn 2017-2020.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đề tài tập trung nghiên cứu công tác kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng

cơ bản qua KBNN Thành phố Thái Nguyên thực hiện từ nguồn vốn NSNN.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

* Nội dung nghiên cứu:

Luận văn tập trung nghiên cứu những yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến công

tác kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản qua KBNN Thành phố Thái Nguyên trong

mối quan hệ với các nhân tố bên trong và bên ngoài tác động đến kiểm soát chi đầu

tư xây dựng cơ bản qua KBNN Thành phố Thái Nguyên.

* Về không gian nghiên cứu

Đề tài được thực hiện tại KBNN Thành phố Thái Nguyên và trên địa bàn

thành phố Thái Nguyên.

* Về thời gian nghiên cứu

Số liệu phục vụ cho nghiên cứu đề tài được thu thập trong giai đoạn 2012 -

2016, số liệu điều tra thực tế tháng 12 năm 2016.

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn

+ Ý nghĩa khoa học:

- Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác kiểm soát chi dự án đầu

tư xây dựng cơ bản qua KBNN.

4

- Đánh giá thực trạng công tác kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây

dựng cơ bản qua KBNN Thành phố Thái Nguyên giai đoạn 2012-2016.

- Đề xuất quan điểm, phương hướng và giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát

chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua KBNN ở thành phố Thái Nguyên nhằm sử

dụng NSNN có hiệu quả hơn, nâng cao trách nhiệm của đơn vị sử dụng ngân sách góp

phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội và tăng cường hội nhập quốc tế.

+ Ý nghĩa thực tiễn:

Luận văn là tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý, đặc biệt là các cán bộ

lãnh đạo thuộc ngành Tài chính, KBNN, các cán bộ lãnh đạo cấp địa phương

(HĐND, UBND thành phố, các sở/ ban/ ngành có liên quan...) đối với lĩnh vực chi

đầu tư của các dự án đầu tư xây dựng cơ bản.

Việc nghiên cứu đề tài này không chỉ có ý nghĩa thực tiễn đối với KBNN

Thành phố Thái Nguyên mà còn có ý nghĩa đối với công chức thực hiện công tác

kiểm soát chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản qua KBNN thành phố Thái Nguyên.

5. Kết cấu của luận văn

Ngoài lời mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được

kết cấu gồm 4 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về kiểm soát chi dự án đầu tư xây

dựng cơ bản qua KBNN.

Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.

Chương 3: Thực trạng kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản

KBNN Thành phố Thái Nguyên.

Chương 4: Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi các dự án đầu tư xây

dựng cơ bản qua KBNN Thành phố Thái Nguyên.