Kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua kho bạc nhà nước Phú Bình

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ LỆ HUYỀN

KIỂM SOÁT CHI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG

CƠ BẢN QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC PHÚ BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SỸ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ LỆ HUYỀN

KIỂM SOÁT CHI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG

CƠ BẢN QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC PHÚ BÌNH

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SỸ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ HỒNG YẾN

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết

quả nghiên cứu nêu trong đề cương luận văn là trung thực và chưa từng được ai

công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2020

Tác giả Luận văn

Nguyễn Thị Lệ Huyền

ii

LỜI CẢM ƠN

Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn đến Ban Giám hiệu Nhà trường, các thầy

cô giáo đã tham gia giảng dạy chương trình Cao học, các cán bộ của Phòng Đào

tạo, Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên đã

tạo mọi điều kiện giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập và thực hiện luận văn này.

Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy - người thầy đã tận tình

hướng dẫn tác giả hoàn thành luận văn này..

Tác giả xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động

viên, khích lệ và giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn.

Thái Nguyên, ngày……tháng...... năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Lệ Huyền

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN...................................................................................................... ii

MỤC LỤC........................................................................................................... iii

DANH MỤC VIẾT TẮT ....................................................................................vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................... vii

DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ..................................................................... viii

MỞ ĐẦU ...............................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài .....................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu...........................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn ......................................................4

5. Kết cấu của luận văn ..........................................................................................4

CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KIỂM SOÁT CHI

DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC ......5

1.1. Cơ sở lý luận về kiểm soát chi dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc

Nhà nước ................................................................................................................5

1.1.1. Khái quát về Kho bạc nhà nước ...................................................................5

1.1.2. Khái quát về chi dự án đầu tư XDCB thuộc NSNN ....................................8

1.1.3. Kiểm soát chi dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc Nhà nước.......15

1.1.4. Quy trình và nội dung kiểm soát chi cho dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua

Kho bạc Nhà nước................................................................................................22

1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến kiểm soát chi dự án đầu tư xây dựng cơ bản

qua Kho bạc Nhà nước.........................................................................................27

1.2. Cơ sở thực tiễn về kiểm soát chi dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc

Nhà nước của một số địa phương ở Việt Nam.....................................................30

1.2.1. Kinh nghiệm của Kho bạc Nhà nước huyện Chiêm Hoá tỉnh Tuyên Quang

..............................................................................................................................30

1.2.2. Kinh nghiệm của Kho bạc Nhà nước huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang ...32

iv

1.2.3. Bài học kinh nghiệm kiểm soát chi dự án đầu tư xây dựng cơ bản cho Kho

bạc Nhà nước Phú Bình........................................................................................33

CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................................36

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................................36

2.2. Phương pháp nghiên cứu...............................................................................36

2.2.1. Phương pháp tiếp cận.................................................................................36

2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin .................................................................36

2.2.2. Phương pháp tổng hợp số liệu....................................................................41

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ...............................................................42

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu..................................................................42

CHƯƠNG 3 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI CÁC DỰ ÁN

ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC PHÚ BÌNH

..............................................................................................................................46

3.1. Khái quát chung về Kho bạc Nhà nước Phú Bình ........................................46

3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Kho bạc Nhà nước Phú Bình........46

3.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của Kho bạc Nhà nước Phú Bình........................47

3.1.3. Cơ cấu bộ máy tổ chức của Kho bạc Nhà nước Phú Bình.........................49

3.2. Thực trạng công tác kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua

Kho bạc Nhà nước huyện Phú Bình giai đoạn 2016 - 2018.................................52

3.2.1. Tình hình thực hiện đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn NSNN huyện

Phú Bình giai đoạn 2016 – 2018..........................................................................52

3.2.2. Nội dung và quy trình Kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản

qua Kho bạc Nhà nước huyện Phú Bình..............................................................56

3.2.3. Đánh giá của cán bộ, nhân viên KBNN Phú Bình về các yếu tố ảnh hưởng

đến kiểm soát chi các dự án đầu tư dự án xây dựng cơ bản qua Kho bạc Nhà

nước......................................................................................................................74

3.2.4. Kết quả khảo sát chủ đầu tư về kiểm soát chi dự án đầu tư XDCB từ nguồn

NSNN...................................................................................................................85

3.3. Đánh giá công tác kiểm soát chi các đầu tư dự án xây dựng cơ bản cơ bản

qua Kho bạc Nhà nước Phú Bình giai đoạn 2016 - 2018.....................................93

v

3.3.1. Kết quả đạt được ........................................................................................93

3.3.2. Hạn chế.......................................................................................................95

3.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ...............................................................99

CHƯƠNG 4.......................................................................................................103

GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KIỂM SOÁT CHI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY

DỰNG CƠ BẢN TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC PHÚ BÌNH .......................103

4.1. Chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước về định hướng cải cách, phát

triển tài chính công.............................................................................................103

4.2. Định hướng và mục tiêu kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản tại

Kho bạc Nhà nước Phú Bình..............................................................................104

4.2.1. Mục tiêu....................................................................................................104

4.2.2. Định hướng hoạt động kiểm soát chi đầu tư của Kho bạc Nhà nước Phú

Bình ....................................................................................................................105

4.2.3. Một vài chỉ tiêu cơ bản.............................................................................106

4.3. Giải pháp hoàn thiện kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản tại

Kho bạc Nhà nước Phú Bình..............................................................................106

4.3.1. Hoàn thiện cơ chế chính sách về đầu tư XDCB.......................................106

4.3.2. Nâng cao ý thức chấp hành của chủ đầu tư..............................................109

4.3.3. Hoàn thiện quy trình kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản ...................110

4.3.4. Nâng cao năng lực, chất lượng đội ngũ cán bộ........................................114

4.2.5. Hoàn thiện khâu kế hoạch hóa trong hoạt động kiểm soát ......................115

4.2.6. Hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin nội bộ của kho bạc.................115

4.3. Kiến nghị đối với các bên có liên quan.......................................................116

4.3.1. Đối với Chính phủ, Bộ ngành liên quan ..................................................116

4.3.2. Đối với Chủ đầu tư, các Ban Quản lý dự án ............................................117

4.3.3. Đối với Sở Tài chính, phòng Kế hoạch - Tài chính huyện ......................117

KẾT LUẬN.......................................................................................................119

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................................121

PHỤ LỤC..........................................................................................................124

vi

DANH MỤC VIẾT TẮT

KBNN Kho bạc Nhà nước

DA ĐTXDCB Dự án đầu tư xây dựng cơ bản

XDCB Xây dựng cơ bản

VĐT Vốn đầu tư

KB Kho bạc

vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1: Thống kê mô tả mẫu điều tra tại KBNN Phú Bình .............................39

Bảng 2.2: Thang đo Likert ...................................................................................41

Bảng 3.1. Dự án kiểm soát chi qua Kho bạc Nhà nước trên địa bàn ...................52

Bảng 3.2. Kế hoạch vốn đầu tư từ NSNN trên địa bàn huyện.............................53

Bảng 3.3. Kiểm soát chi DA ĐTXDCB qua các năm trên địa bàn......................54

Bảng 3.4. Số từ chối kiểm soát chi qua Kho bạc Nhà nước trên địa bàn.............55

Bảng 3.5. Danh mục 1 số dự án thực hiện kiểm soát chi ĐT XDCB qua KBNN

Phú Bình năm 2018:............................................................................57

Bảng 3.7. Đối tượng và mức tạm ứng đối với DA sử dụng VĐT XDCB ...........68

Bảng 3.8. Tình hình thực hiện quy trình kiểm soát chi dự án đầu tư XDCB tại

Kho bạc Nhà nước Phú Bình năm 2016-2018 ....................................72

Bảng 3.9: Đánh giá thực trạng chính sách, pháp luật ..........................................74

Bảng 3.10: Đánh giá thực trạng công tác kiểm tra kiểm soát quản lý sử dụng vốn

tại KBNN Phú Bình.............................................................................76

Bảng 3.11: Đánh giá thực trạng quy trình nghiệp vụ tại KBNN Phú Bình .........78

Bảng 3.12: Đánh giá của đối tượng điều tra về Ý thức chấp hành và trách nhiệm

của các đơn vị sử dụng ngân sách .......................................................80

Bảng 3.13: Đánh giá thực trạng cơ cấu tổ chức tại KBNN Phú Bình..................81

Bảng 3.14: Đánh giá thực trạng trình độ chuyên môn tại KBNN Phú Bình........82

Bảng 3.15: Đánh giá thực trạng trang thiết bị cơ sở vật chất kỹ thuật tại KBNN

Phú Bình ..............................................................................................84

Bảng 3.16: Đánh giá của CĐT về yếu tố nguồn nhân lực tại KBNN Phú Bình..86

Bảng 3.17: Đánh giá của CĐT về yếu tố quy trình thủ tục tại KBNN Phú Bình

.............................................................................................................87

Bảng 3.18: Đánh giá của CĐT về tính công khai, minh bạch tại KBNN Phú

Bình .....................................................................................................89

Bảng 3.19: Điểm trung bình nhân tố chính sách pháp luật do chủ đầu tư đánh giá

.............................................................................................................90

viii

Bảng 3.20: Đánh giá của đối tượng điều tra về Ý thức chấp hành và trách nhiệm

của các ĐV SDNS (ĐV SDNS đánh giá)............................................92

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 3.6. Quy trình kiểm soát chi dự án đầu tư XDCB bằng vồn NSNN tại Kho

bạc Nhà nước Phú Bình.......................................................................59

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Chi NSNN bao gồm hai bộ phận chính là chi đầu tư phát triển và chi

thường xuyên, trong đó chi cho các dự án đầu tư XDCB chiếm tỷ trọng khá lớn

và có vị trí, vai trò rất quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Chi

NSNN là công cụ chủ yếu của Đảng, Nhà nước và cấp uỷ, chính quyền cơ sở để

thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc

phòng và thúc đẩy sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước.

Trong những năm qua, cùng với sự phát triển của đất nước, huyện Phú

Bình, tỉnh Thái Nguyên đã nhận được sự quan tâm nhiều của Đảng, Chính phủ

trong tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là lĩnh vực dự án đầu tư XDCB. Tổng vốn đầu

tư cho các dự án trên địa bàn huyện Phú Bình trung bình hàng năm hàng trăm tỷ

đồng, trong đó phần lớn là vốn NSNN. Nhiều dự án hoàn thành bàn giao đưa vào

khai thác, sử dụng đã phát huy được hiệu quả, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh

tế, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân trên địa bàn huyện Phú

Bình - tỉnh Thái Nguyên. Xác định được tầm quan trọng đó trong những năm

qua việc quản lý và sử dụng nguồn vốn đầu tư đã được huyện Phú Bình, tỉnh

Thái Nguyên đặc biệt quan tâm, chỉ đạo, tổ chức thực hiện hiệu quả, đặc biệt là

công tác kiểm soát chi dự án đầu tư XDCB qua KBNN Phú Bình đã đạt được

nhiều kết quả và có những chuyển biến tích cực; cơ chế quản lý chi dự án đầu tư

XDCB ngày càng được hoàn thiện, rõ ràng, công tác kiểm soát chi dự án đầu tư

XDCB qua KBNN ngày một chặt chẽ và hiệu quả hơn. Kết quả công tác quản lý

của KBNN về chi dự án đầu tư XDCB đó góp phần quan trọng trong việc sử

dụng vốn đầu tư XDCB hiệu quả hơn thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của

địa phương.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được trong những năm qua, công tác kiểm

soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản vẫn còn những tồn tại, hạn

chế, bất cập và còn có những vướng mắc cần được tháo gỡ nhằm tiết kiệm,

chống lãng phí trong chi Ngân sách Nhà nước như:

2

Cơ chế chính sách còn một số bất cập, mới thực hiện kiểm soát cam kết

chi, một mặt làm công tác quản lý chi dự án đầu tư XDCB chưa hiệu quả, dễ

phát sinh tiêu cực, mặt khác cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến nợ

thanh toán xây dựng cơ bản còn lớn ở một số ngành, địa phương; vẫn thực hiện

cơ chế kiểm soát chi dự án đầu tư XDCB theo yếu tố đầu vào, chưa thực hiện

kiểm soát chi theo kết quả đầu ra. Cán bộ làm nhiệm vụ chi đầu tư xây dựng cơ

bản tại các đơn vị thụ hưởng NSNN còn có tình trạng chưa am hiểu đầy đủ về

quản lý dự án đầu tư XDCB và chưa được đào tạo cơ bản. Do vậy, công tác quản

lý và kiểm soát chi thanh toán vốn đầu tư còn bộc lộ những hạn chế và tồn tại,

ảnh hưởng đến chất lượng sử dụng ngân sách, chưa đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa

quy trình nghiệp vụ và cải cách thủ tục hành chính trong xu thế đẩy mạnh mở

cửa và hội nhập quốc tế.

Do vậy vấn đề đặt ra về quản lý, kiểm soát chi dự án đầu tư XDCB đóng

vai trò hết sức quan trọng. Việc hoàn thiện và tăng cường quản lý kiểm soát chi

dự án đầu tư XDCB từ NSNN là việc làm cần thiết và cấp bách trong giai đoạn

phát triển hiện nay. Xuất phát từ những lý do trên tôi lựa chọn đề tài: “Kiểm

soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc Nhà nước Phú Bình"

làm đề tài nghiên cứu của mình với mong muốn đưa ra một số giải pháp nhằm

góp phần hoàn thiện công tác KSC NSNN đối với các đơn vị sử dụng NSNN

qua Kho bạc Nhà nước Phú Bình.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Đề tài được thực hiện nhằm đánh giá thực trạng thực trạng công tác,

tìm ra nhân tố ảnh hưởng và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công

tác kiểm soát chi vốn cho các dự án đầu tư xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà

nước trên địa bàn huyện Phú Bình.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về kiểm soát chi dự án đầu tư

xây dựng cơ bản qua Kho bạc Nhà nước.

3

- Phân tích, đánh giá thực trạng công tác kiểm soát chi các dự án đầu tư

XDCB qua KBNN huyện Phú Bình trong thời gian qua.

- Đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kiểm soát chi các dự án

đầu tư XDCB qua KBNN huyện Phú Bình.

- Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi các dự án

đầu tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc Nhà nước Phú Bình trong giai đoạn sắp tới.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đề tài tập trung nghiên cứu công tác kiểm soát chi các dự án đầu tư xây

dựng cơ bản qua Kho bạc Nhà nước Phú Bình thực hiện từ nguồn vốn Ngân

sách Nhà nước, có tham chiếu với nghiêp vụ quản lý, kiểm soát và thực hiên

cam kết chi Ngân sách Nhà nước qua hệ thống Kho bạc Nhà nước.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

* Nội dung nghiên cứu

Phân tích thực trạng công tác kiểm soát chi dự án đầu tư xây dựng cơ

bản bằng nguồn vốn Ngân sách Nhà nước được nghiên cứu trên địa bàn huyện

Phú Bình bao gồm:

+ Dự án do ngân sách Trung ương (NSTW) đầu tư trên địa bàn;

+ Dự án do ngân sách địa phương (NSĐP) đầu tư.

Từ đó vận dụng nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi các dự án đầu

tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc Nhà nước Phú Bình.

* Về không gian nghiên cứu

Đề tài được thực hiện tại Kho bạc Nhà nước Phú Bình và trên địa bàn

huyện Phú Bình.

* Về thời gian nghiên cứu

- Thông tin thứ cấp phục vụ cho nghiên cứu đề tài được thu thập trong

giai đoạn 3 năm từ năm 2016 - 2018, thông tin sơ cấp được tác giả điều tra thực

tế thu thập và phân tích tháng 04 năm 2019.

4

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn

- Góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề về cơ sở lý luận, thực tiễn về chi

NSNN, kiểm soát chi cho dự án đầu tư xây dựng qua KBNN.

- Làm sáng tỏ thực trạng công tác kiểm soát chi đầu tư đối với các dự án

đầu tư XDCB qua KBNN Phú Bình từ năm 2016 đến năm 2018.

- Luận văn là tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý, đặc biệt là các cán

bộ lãnh đạo thuộc ngành Tài chính, Kho bạc, các cán bộ lãnh đạo cấp địa

phương (HĐND, UBND huyện, Các phòng, ban ngành liên quan...) đối với lĩnh

vực chi dự án đầu tư của các dự án đầu tư XDCB.

- Tác giả đưa ra giải pháp trong luận văn được ứng dụng vào thực tiễn để

nâng cao hiệu quả của công tác kiểm soát chi dự án đầu tư XDCB trên địa bàn

huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên nhằm sử dụng Ngân sách Nhà nước có hiệu

quả hơn, nâng cao trách nhiệm của đơn vị sử dụng ngân sách góp phần thúc đẩy

sự phát triển kinh tế - xã hội và tăng cường hội nhập quốc tế.

5. Kết cấu của luận văn

Bố cục của luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu

tham khảo, luận văn gồm 4 chương:

Chương 1: Cở sở lý luận và thực tiễn về kiểm soát chi dự án đầu tư xây

dựng cơ bản qua Kho bạc Nhà nước.

Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.

Chương 3: Thực trạng kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản

qua Kho bạc Nhà nước Phú Bình.

Chương 4: Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi các dự án đầu tư

xây dựng cơ bản qua Kho bạc Nhà nước Phú Bình.