Hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Bắc Đồng Nai: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Nguyễn Ngọc Hoàng ; Hoàng Thị Thanh Hằng người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN NGỌC HOÀNG

HOẠT ĐỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA

TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG

THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH BẮC ĐỒNG NAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN NGỌC HOÀNG

HOẠT ĐỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA

TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG

THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH BẮC ĐỒNG NAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 8.34.02.01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Hoàng Thị Thanh Hằng

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020

i

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Tiêu đề: Hoạt động cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng

Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Bắc Đồng Nai.

Lý do chọn đề tài: Thu nhập từ hoạt động kinh doanh tại Agribank chi

nhánh Bắc Đồng Nai hiện nay chủ yếu từ hoạt động tín dụng, trong đó phần lớn

từ hoạt động cho vay. Với đặc điểm Doanh nghiệp tại địa phƣơng 95% là

DNNVV. Chính vì vậy, việc nghiên cứu hoạt động cho vay DNNVV tại

Agribank chi nhánh Bắc Đồng Nai là cần thiết.

Mục tiêu nghiên cứu: Luận văn đi sâu phân tích số liệu để đánh giá thực

trạng phát triển hoạt cho vay DNNVV tại Agribank chi nhánh Bắc Đồng Nai và

khảo sát ý kiến nhận định của cán bộ tín dụng để tìm ra những ƣu điểm, hạn chế

và nguyên nhân của hạn chế trong phát triển hoạt cho vay DNNVV tại Agribank

chi nhánh Bắc Đồng Nai.

Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng phƣơng pháp định tính.

Thống kê, tổng hợp, so sánh số liệu từ các báo cáo kết quả hoạt động kinh

doanh, sao kê dƣ nợ từ các năm 2015 đến năm 2019. Đồng thời kết hợp khảo sát

thu thập dữ liệu về quan điểm, nhận định, các thông tin từ cán bộ tín dụng tại

Chi nhánh.

Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra đƣợc những hạn chế và đƣa ra ba giải pháp

và cách thực hiện cụ thể từng giải pháp để phát triển hoạt động cho vay

DNNVV trong thời gian tới.

Những kết quả đạt đƣợc từ đề tài đƣợc áp dụng tốt trong thực tiễn sẽ là

tiền đề cho việc nghiên cứu tiếp theo hoạt động cho vay đối với DNNVV tại

Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam trong thời gian tới.

Từ khóa: Cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa

ii

SUMMARY OF THESIS

Title: Small and medium enterprise lending activity at Vietnam Bank for

Agriculture and Rural Development - North Dong Nai Branch.

The reason for choosing the topic: Income from business activities at

Agribank North Dong Nai branch is now mainly from credit activities, in which

most of it is from lending activities. With local enterprises characteristics 95%

are SMEs. Therefore, it is necessary to research SME lending activities at

Agribank North Dong Nai branch.

Research objective: The thesis analyzes data in depth to evaluate the

current situation of SME lending at Agribank North Dong Nai branch and

survey the comments of credit officers to find out the advantages, Limitations

and causes of limitations in developing SME lending activities at Agribank

North Dong Nai branch.

Research methodology: Thesis uses qualitative methods. Statistics,

synthesizing, comparing data from business results reports, outstanding balance

statements from 2015 to 2019. At the same time, combining survey to collect

data on opinions, comments, Information from credit officers at the branch.

The research results have pointed out the limitations and given three

solutions and specific implementation of each solution to develop SME lending

activities in the coming time.

The results obtained from the topic well applied in practice will be the

premise for further research on SME lending activities at the Vietnam Bank for

Agriculture and Rural Development in the coming time.

Keywords: Loans for small and medium enterprises

iii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên: Nguyễn Ngọc Hoàng.

Sinh ngày: 10/10/1981.

Hiện công tác tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt

Nam – Chi nhánh Bắc Đồng Nai.

Học viên cao học lớp CH21C2, trƣờng Đại học Ngân hàng TP Hồ Chí

Minh.

Chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng.

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Hoàng Thị Thanh Hằng.

Cam đoan đề tài “Hoạt động cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân

hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Bắc Đồng

Nai” là công trình do chính bản thân tôi nghiên cứu, kết quả nghiên cứu trung

thực, trong đó không có nội dung đã đƣợc công bố trƣớc đây hoặc các nội dung

do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn đƣợc dẫn nguồn đầy đủ trong

luận văn. Luận văn này chƣa từng đƣợc trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ

một trƣờng đại học nào.

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 14 tháng 09 năm 2020

Tác giả

Nguyễn Ngọc Hoàng

iv

LỜI CẢM ƠN

Kính thƣa Quý Thầy, Quý Cô trƣờng Đại học Ngân hàng TP Hồ Chí

Minh; Kính thƣa Ban Giám đốc, cùng toàn thể cán bộ Agribank chi nhánh Bắc

Đồng Nai.

Trải qua gần 2 năm học tập và nghiên cứu, em xin đƣợc gửi lời cảm ơn

chân thành đến Quý Thầy, Quý Cô đã tận tình truyền đạt kiến thức chuyên môn,

cũng nhƣ kinh nghiệm trong công việc để em ngày càng đƣợc hoàn thiện hơn.

Đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Cô Phó Giáo sƣ, Tiến sĩ Hoàng Thị

Thanh Hằng, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn để em hoàn thành luận văn này.

Đồng thời tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám đốc,

cùng toàn thể cán bộ Agribank chi nhánh Bắc Đồng Nai đã chấp thuận cung cấp

số liệu cũng nhƣ hỗ trợ tôi trong việc đƣa ra ý kiến nhận định của mình về hoạt

động cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi nhánh để tôi hoàn thành luận

văn của mình.

Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã

luôn động viên chia sẻ gánh vác công việc trong suốt thời gian tôi theo học và

hoàn thành chƣơng trình này.

Trân trọng cảm ơn.

Tác giả

Nguyễn Ngọc Hoàng

v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Ký hiệu Nguyên nghĩa

1. Agribank

Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt

Nam

2. BCTC Báo cáo tài chính

3. BIDV Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam

4. CB PDCV Cán bộ phê duyệt cho vay

5. CB QHKH Cán bộ quan hệ khách hàng

6. CB TĐCV Cán bộ thẩm định cho vay

7. CBTD Cán bộ tín dụng

8. Chi nhánh Agribank chi nhánh Bắc Đồng Nai

9. DN Doanh nghiệp

10. DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa

11. DT Doanh thu

12. KCN Khu công nghiệp

13. NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc

14. NHTM Ngân hàng thƣơng mại

15. NIM

Chênh lệch lãi suất giữa lãi suất cho vay với lãi suất

huy động

16. NQH Nợ quá hạn

17. PTDNNVV Quỹ Phát triển Doanh nghiệp nhỏ và vừa

18. SME

Doanh nghiệp vừa và nhỏ - Small and Medium

Enterprise

19. TCTD Tổ chức tín dụng

20. TNHH Trách nhiệm hữu hạn

21. TSBĐ Tài sản bảo đảm

22. TMCP Thƣơng mại Cổ phần

23. Vietcombank Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam

24. VietinBank Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam

25. XLRR Xử lý rủi ro

vi

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................... v

DANH MỤC BẢNG ............................................................................................ x

DANH MỤC BIỂU ĐỒ ...................................................................................... xi

PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH

NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ……………..11

1.1. Những vấn đề cơ bản về Doanh nghiệp nhỏ và vừa ………………………11

1.1.1. Khái niệm Doanh nghiệp nhỏ và vừa …………………………………... 11

1.1.2. Tiêu chí xác định Doanh nghiệp nhỏ và vừa ……………………………11

1.1.3. Đặc điểm của Doanh nghiệp nhỏ và vừa ………………………………..12

1.1.4. Vai trò của Doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nền kinh tế ………………..15

1.2. Phát triển hoạt động cho vay đối với Doanh nghiệp nhỏ và vừa ………….17

1.2.1. Khái niệm ………………………………………………………………. 17

1.2.2. Sự cần thiết phát triển hoạt động cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa ….. 17

1.2.3. Đặc điểm cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa …………………………...18

1.2.4. Các hình thức cho vay chủ yếu đối với Doanh nghiệp nhỏ và vừa ……..20

1.3. Các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của hoạt động cho vay Doanh nghiệp nhỏ

và vừa …………………………………………………………………………. 21

1.3.1. Chỉ tiêu phản ánh số lƣợng Doanh nghiệp nhỏ và vừa vay vốn ………...21

1.3.2. Chỉ tiêu phản ánh quy mô cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa ………….21

1.3.3. Chỉ tiêu phản ánh thu nhập từ cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa……... 21

1.3.4. Chỉ tiêu đánh giá về chất lƣợng tín dụng cho vay Doanh nghiệp nhỏ và

vừa …………………………………………………………………………….. 21

1.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến sự phát triển của hoạt động cho vay Doanh

nghiệp nhỏ và vừa …………………………………………………………….. 23

1.4.1. Nhân tố chủ quan xuất phát từ phía Ngân hàng thƣơng mại ……………23

1.4.2. Nhân tố khách quan ……………………………………………………..26

vii

1.5. Kinh nghiệm phát triển hoạt động cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa tại một

số Ngân hàng thƣơng mại …………………………………………………….. 28

1.5.1. Kinh nghiệm phát triển cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng

TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam (BIDV) ………………………………..28

1.5.2. Kinh nghiệm Phát triển cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng

TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam (Vietcombank) ………………………………29

1.5.3. Kinh nghiệm Phát triển cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng

TMCP Công thƣơng Việt Nam (VietinBank) ………………………………… 31

1.5.4. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển

Nông thôn Việt Nam ………………………………………………………….. 32

Kết luận Chƣơng 1 ……………………………………………………………. 34

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG CHO VAY ĐỐI

VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP

VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH BẮC ĐỒNG

NAI …………………………………………………………………………….35

2.1. Giới thiệu chung về Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt

Nam - Chi nhánh Bắc Đồng Nai ……………………………………………….. 35

2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát

triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Bắc Đồng Nai ……………………….. 35

2.1.2. Bộ máy tổ chức của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt

Nam - Chi nhánh Bắc Đồng Nai ……………………………………………… 36

2.1.3. Hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông

thôn Việt Nam - Chi nhánh Bắc Đồng Nai …………………………………… 36

2.2. Giới thiệu đặc điểm về Doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Đồng

Nai……………………………………………………………………………... 38

2.2.1. Số lƣợng Doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Đồng Nai ………. 38

2.2.2. Đặc điểm Doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Đồng Nai ……… 39

2.3. Thực trạng phát triển hoạt động cho vay đối với Doanh nghiệp nhỏ và vừa

tại Agribank chi nhánh Bắc Đồng Nai ………………………………………... 40

viii

2.3.1. Cơ chế, chính sách cấp tín dụng đối với DNNVV tại Agribank chi nhánh

Bắc Đồng Nai …………………………………………………………………. 40

2.3.2. Quy trình cho vay đối với DNNVV tại Agribank chi nhánh Bắc Đồng

Nai..…................................................................................................................. 41

2.3.3. Các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển hoạt động cho vay đối với Doanh

nghiệp nhỏ và vừa tại Agribank chi nhánh Bắc Đồng Nai …………………… 44

2.4. Đánh giá thực trạng phát triển hoạt động cho vay đối với Doanh nghiệp nhỏ

và vừa tại Agribank chi nhánh Bắc Đồng Nai …………………………………53

2.4.1. Thành tựu đạt đƣợc ……………………………………………………...53

2.4.2. Hạn chế .....................................................................................................54

2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế .........................................................................55

Kết luận Chƣơng 2 ……………………………………………………………. 62

CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI

DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ

PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH BẮC ĐỒNG NAI. 63

3.1. Định hƣớng phát triển hoạt động cho vay đối với Doanh nghiệp nhỏ và vừa

của Agribank chi nhánh Bắc Đồng Nai ………………………………………..63

3.2. Một số giải pháp phát triển hoạt động cho vay đối với Doanh nghiệp nhỏ và

vừa tại Agribank chi nhánh Bắc Đồng Nai ........................................................ 63

3.2.1. Quảng bá, tƣ vấn và hỗ trợ Doanh nghiệp lập hồ sơ vay các gói cho vay

hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa với lãi suất thấp …………………………….. 63

3.2.2. Xây dựng cơ chế chính sách riêng, bổ sung quy trình cho vay đối với

Doanh nghiệp nhỏ và vừa ...................................................................................66

3.2.3. Nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực ....................................................... 68

3.3. Kiến nghị nghị đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn

Việt Nam ............................................................................................................ 72

3.4. Kiến nghị nghị đối với Ngân hàng Nhà nƣớc tỉnh Đồng Nai ......................73

Kết luận chƣơng 3 .............................................................................................. 75