Giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ mẫu giáo bé các trường mầm non thành phố Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ THANH

GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HÓA VỆ SINH

CHO TRẺ MẪU GIÁO BÉ CÁC TRƯỜNG MẦM NON

THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ THANH

GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HÓA VỆ SINH

CHO TRẺ MẪU GIÁO BÉ CÁC TRƯỜNG MẦM NON

THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: GIÁO DỤC HỌC

Mã số: 60 14 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn này do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của

TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền. Các kết quả và số liệu đảm bảo tính khách

quan, trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2015

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Thanh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn ii

LỜI CẢM ƠN

Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền, người

đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn em trong suốt quá trình nghiên cứu đề tài này.

Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong Ban Giám hiệu Trường Đại

học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên, Khoa Tâm lý - Giáo dục, Bộ phận Sau

Đại học -Phòng đào tạo đã tạo điều kiện thuận lợi cho em hoàn thành luận văn.

Xin gửi lời cảm ơn đến tất cả các bạn bè và đồng nghiệp, những người

luôn động viên, khích lệ tôi hoàn thành luận văn này.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2015

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Thanh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii

MỤC LỤC ..........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIỆT TẮT....................................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG..................................................................................v

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ............................................................................vi

MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................2

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................2

4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................2

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................3

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ..........................................................................3

7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................3

8. Cấu trúc luận văn.............................................................................................4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HÓA

VỆ SINH CHO TRẺ MẪU GIÁO BÉ Ở TRƯỜNG MẦM NON ................5

1.1. Sơ lược về lịch sử nghiên cứu vấn đề...........................................................5

1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ...........................................................5

1.1.2. Những nghiên cứu trong nước...............................................................6

1.2. Một số khái niệm công cụ của đề tài ............................................................9

1.2.1. Khái niệm giáo dục................................................................................9

1.2.2. Hành vi văn hóa vệ sinh ......................................................................10

1.2.3. Giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh........................................................11

1.3. Một số vấn đề cơ bản về giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ

mẫu giáo bé ở trường ở mầm non......................................................................12

1.3.1. Một số đặc điểm phát triển của trẻ mẫu giáo bé..................................12

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn iv

1.3.2. Mục đích, ý nghĩa của giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ

mẫu giáo bé ở trường mầm non.........................................................................18

1.3.3. Nội dung giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ mẫu giáo bé

ở trường mầm non .............................................................................................19

1.3.4. Phương pháp giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ mẫu giáo

bé ở trường mầm non.........................................................................................23

1.3.5. Con đường giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ mẫu giáo

bé ở trường mầm non.........................................................................................30

1.3.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh cho

trẻ mẫu giáo bé ở trường mầm non....................................................................34

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ..................................................................................37

Chương 2: THỰC TRẠNG GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HÓA VỆ

SINH CHO TRẺ MẪU GIÁO BÉ CÁC TRƯỜNG MẦM NON

THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN .....................................................................38

2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng ................................................................38

2.1.1. Vài nét về các trường mầm non Thành phố Thái Nguyên ..................38

2.1.2. Tổ chức khảo sát..................................................................................39

2.2. Thực trạng nhận thức của giáo viên về giáo dục hành vi văn hóa vệ

sinh cho trẻ mẫu giáo bé các trường mầm non thành phố Thái Nguyên...........40

2.2.1. Nhận thức của giáo viên về hành vi văn hóa vệ sinh và giáo dục

hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ .........................................................................40

2.2.2. Nhận thức của giáo viên về mục đích, vai trò của giáo dục hành

vi văn hóa vệ sinh cho trẻ mẫu giáo bé .............................................................42

2.3. Thực trạng giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ mẫu giáo bé các

trường mầm non thành phố Thái Nguyên .........................................................44

2.3.1. Thực trạng nội dung giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ

mẫu giáo bé........................................................................................................44

2.3.2. Thực trạng các phương pháp giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh

cho trẻ mẫu giáo bé............................................................................................47

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu v– ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

2.3.3. Thực trạng các con đường giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh cho

trẻ mẫu giáo bé...................................................................................................48

2.4. Kết quả việc thực hiện hành vi văn hóa vệ sinh của trẻ mẫu giáo bé ........50

2.4.1. Thực trạng nhận thức của trẻ mẫu giáo bé các trường mầm non

thành phố Thái Nguyên về các hành vi văn hóa vệ sinh ...................................52

2.4.2. Thực trạng thực hiện hành vi văn hóa vệ sinh của trẻ mẫu giáo

bé các trường mầm non TP. Thái Nguyên.........................................................57

2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ

mẫu giáo bé........................................................................................................60

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ..................................................................................63

Chương 3: BIỆN PHÁP GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HÓA VỆ

SINH CHO TRẺ MẪU GIÁO BÉ CÁC TRƯỜNG MẦM NON

THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN .....................................................................64

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ....................................................................64

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo mục tiêu của giáo dục mầm non........................64

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất biện chứng giữa vai trò chủ

thể tích cực tự giác và độc lập của trẻ với vai trò chủ đạo của GV...................64

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính biện chứng trong giáo dục hành vi văn

hóa vệ sinh cho trẻ mẫu giáo bé ........................................................................65

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo sự phối hợp giữa GV và gia đình trong

việc tổ chức hoạt động giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ mẫu

giáo bé các trường mầm non thành phố Thái Nguyên ......................................65

3.2. Biện pháp giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ mẫu giáo bé các

trường mầm non thành phố Thái Nguyên .........................................................65

3.2.1. Nâng cao nhận thức cho giáo viên về tầm quan trọng của giáo

dục hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ mẫu giáo bé..............................................65

3.2.2. Thiết kế một số hoạt động chuyên biệt để giáo dục hành vi văn

hóa vệ sinh cho trẻ theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác thực hiện

của trẻ.................................................................................................................67

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu vi– ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

3.2.3. Tích hợp giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh trong quá trình tổ

chức hoạt động học tập, vui chơi, sinh hoạt hàng ngày cho trẻ ........................75

3.2.4. Tăng cường kiểm tra, đánh giá kết quả hình thành hành vi văn

hóa vệ sinh ở trẻ.................................................................................................81

3.4.5. Tăng cường phối hợp với gia đình trong quá trình giáo dục hành

vi văn hóa vệ sinh cho trẻ ..................................................................................84

3.3. Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ..............85

3.3.1. Mục đích khảo nghiệm........................................................................85

3.3.2. Đối tượng khảo nghiệm.......................................................................85

3.3.3. Nội dung khảo nghiệm ........................................................................85

3.3.4. Phương pháp khảo nghiệm..................................................................86

3.3.5. Kết quả khảo nghiệm...........................................................................86

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ..................................................................................90

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................91

1. Kết luận..........................................................................................................91

2. Khuyến nghị...................................................................................................92

2.1. Đối với Phòng giáo dục Mầm non TP Thái Nguyên..................................92

2.2. Đối với Ban Giám hiệu các Trường Mầm non TP. Thái Nguyên..............93

2.3. Đối với giáo viên mầm non ........................................................................93

2.4. Đối với phụ huynh học sinh .......................................................................93

TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................95

PHỤ LỤC

MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HỌA

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIỆT TẮT

STT VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ

1 CBQL Cán bộ quản lý

2 GV Giáo viên

3 HS Học sinh

4 HVVHVS Hành vi văn hóa vệ sinh

5 NXB Nhà xuất bản

6 SL Số liệu

7 TB Trung bình

8 TB Trung bình

9 TL Tỷ lệ

10 TP Thành phố

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu v– ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Nhận thức của giáo viên về khái niệm hành vi văn hóa vệ sinh.......40

Bảng 2.2: Nhận thức của giáo viên về giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh.........41

Bảng 2.3: Nhận thức của giáo viên về mục đích của giáo dục hành vi văn

hóa vệ sinh cho trẻ mẫu giáo bé ........................................................42

Bảng 2.4: Nhận thức của giáo viên về vai trò của việc giáo dục hành vi

văn hóa vệ sinh cho trẻ mẫu giáo bé .................................................43

Bảng 2.5: Thực trạng nội dung giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh ....................44

Bảng 2.6: Thực trạng sử dụng phương pháp trong giáo dục hành vi văn

hóa vệ sinh cho trẻ mẫu giáo bé ........................................................47

Bảng 2.7: Thực trạng con đường giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh .................49

Bảng 2.8: Đánh giá của GV về mức độ nhận thức của trẻ trong thực hiện

hành vi văn hóa vệ sinh .....................................................................52

Bảng 2.9: Đánh giá của GV về mức độ thực hiện hành vi văn hóa vệ sinh

của trẻ mẫu giáo bé............................................................................57

Bảng 2.10: Điều kiện ảnh hưởng đến việc hình thành hành vi văn hoá vệ

sinh cho trẻ mẫu giáo bé....................................................................61

Bảng 2.11: Yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục hành vi văn hoá vệ

sinh cho trẻ mẫu giáo bé....................................................................61

Bảng 3.1: Đánh giá về mức độ cần thiết các biện pháp giáo dục giáo dục

hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ mẫu giáo bé các trường mầm

nonThành phố Thái Nguyên .............................................................86

Bảng 3.2: Đánh giá về mức độ khả thi của các biện pháp giáo dục giáo

dục hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ mẫu giáo bé các trường

mầm non Thành phố Thái Nguyên ....................................................88

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu vi– ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1: Biểu đồ thể hiện thực trạng nội dung giáo dục hành vi văn

hóa vệ sinh của trẻ.........................................................................45

Biểu đồ 2.2: Biểu đồ đánh giá của GV về mức độ thực hiện hành vi văn

hóa vệ sinh của trẻ mẫu giáo bé ....................................................57

Biểu đồ 2.3: Những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục hành vi văn

hoá vệ sinh cho trẻ mẫu giáo bé ....................................................62

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 1– ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Chăm lo phát triển giáo dục mầm non là trách nhiệm chung của các cấp

ủy đảng, chính quyền, của mỗi gia đình và toàn xã hội. Trẻ em được tiếp cận

với giáo dục sớm sẽ thúc đẩy quá trình học tập, phát triển về thể chất, nhân

cách, trí tuệ trong giai đoạn tiếp theo, nhất là trẻ mẫu giáo - thời kỳ có tính

quyết định để tạo tiền đề phát triển toàn diện trong tương lai.

Sức khỏe là vốn quý nhất của con người, ngoài yếu tố di truyền, chế độ

dinh dưỡng hợp lý, yếu tố chăm sóc vệ sinh có ảnh hưởng trực tiếp đến sức

khỏe của mỗi cá nhân. Đối với trẻ mầm non việc giáo dục ý thức và thói quen

vệ sinh giúp trẻ sống khỏe mạnh, có thói quen vệ sinh hành vi văn hóa, văn

minh phòng chống bệnh tật là việc làm rất quan trọng, đây cũng là một nhiệm

vụ quan trọng của nhà trường mầm non. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này cần có

sự phối hợp giữa giáo viên và gia đình học sinh, bởi không phải trẻ nào cũng có

thói quen vệ sinh thường xuyên và đúng quy trình. Để tạo được thói quen cho

trẻ thì cô giáo, phụ huynh phải thường xuyên rèn luyện, nhắc nhở bằng nhiều

cách thức khác nhau, giúp trẻ dễ hiểu, để trẻ đi đến việc hình thành thói quen

văn hóa vệ sinh bằng con đường ngắn nhất.

Trên địa bàn Thành phố Thái Nguyên có 45 trường mầm non (trong đó:

38 trường công lập, 01 trường dân lập, 06 trường tư thục), 20 nhóm trẻ tư thục,

20 lớp mẫu giáo tư thục với 439 lớp, 15.830 trẻ. Đa số các trường đều thực hiện

tốt chương trình chăm sóc giáo dục trẻ, vì thế 100% trẻ đến trường được chăm

sóc giáo dục theo chương trình chăm sóc giáo dục mầm non và học 2 buổi/ngày

có ăn bán trú tại trường, được theo dõi sức khỏe bằng biểu đồ tăng trưởng. Chất

lượng chăm sóc giáo dục trẻ đạt kết quả tốt, tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng giảm

xuống dưới 4%, tỷ lệ trẻ phát triển đạt yêu cầu: 98%. Tuy nhiên hiệu quả của

quá trình giáo dục hành vi văn hóa vệ sinh cho trẻ ở một số trường còn hạn chế,

điều này do nhiều nguyên nhân, nếu nghiên cứu được thực trạng giáo dục hành