Giáo dục hành vi giao tiếp có văn hoá cho học sinh, sinh viên - yêu cầu quan trọng trong giáo dục văn hoá học đường

GIAO DUG HAN H V I GIAO TIEP CO VA N HOA CHO HOC SINH , SIN H VIEN -

Y E U CA U QUA N TRON G TRON G GIA O DU G UA N HO A HO C DUON G

O IS. PHAN THANH LONG*

Gan day, thong qua cac phuang tien thong

tin dqi chung, vdn hda hoc dudng (VHHD)

dang ndi len nhu mdt vdn de canh bdo xd

hdi cdn phdi thuc tinh vd quan tdm nhieu han.

Ldm sao de xdy dyng mdi trudng hoc dudng cd

vdn hda (VH), Idm the ndo de gido dye hanh vi

van hod hgc dudng (HWHHD) cho hoc sinh, sinh

vien (HS, SV) cd hieu qua... Id nhung cdu hdi ldn

ddt ra cho ngdnh gido dye vd todn xd hdi. Bdi

bdo nay de cap nhung ca sd li luan lien quan

den gido dye HWHHD cho HS, SV md trung tdm

Id gido dye hanh vi (HV) giao tiep (GT) cd VH.

1. «Vdn hda", hieu theo nghTa rdng nhdt Id

he thdng cdc gid tri vdt chdt vd tinh than do con

ngudi sang tgo vd tich luy trong qua trinh hogt

ddng thuc tien, trong sy tuang tdc giua con ngudi

vdi moi trudng. Cdn d gdc dd gido dye, chung

tdi ddng y vdi djnh nghTa cua E.B Taylor: «VH Id

tdhgp cdc tri thuc, niem tin, nghe thuat, dgo due,

lugt phap, phong tyc vd cdc nang luc, thdi quen

khdc md con ngudi vdi tu each Id thdnh vien cua

xa hdi tiep thu dugc" (VH nguyen thuy). Cung

cdn phdi Idm rd han khi tiep can khdi niem nay

trong qua trinh Idm cdng tdc gido dye, bdi khi

dd, VH duqc hieu Id nhung hinh thuc dep de dugc

bieu hien trong each ung xu lich sy, HVvan minh,

tudn thu theo he thdng quy tdc ung xu tuang ung

vdi cdc chudn myc xd hdi.

VH cd mdi quan he huu ca vdi sy phdt trien

xd hdi: mdt mat, dd Id sdn phdm do con ngudi

sang tao ra; mat khdc, VH cung sang tao ra cdc

phdm chdt con ngudi xd hdi, dem lai nhung gid

trj nhdn each cua moi thdnh vien trong xd hdi.

2. Trong gido due, VH con ngudi phdi gdn

lien vdi HV cd VH (goi tdt Id HWH). HWH Id he

thdng nhung bieu hien ben ngoai cua hogt ddng

cd nhdn chua dung nhung gid tri vdt chdt vd tinh

than cua xd hdi dugc bieu hien cy the trong cuoc

song hang ngay vd dugc xd hp/ chap nhdn nhu

he thdng ung xu ciia con ngudi, Id nhung chuan

myc cua xa hdi dugc dinh hudng gid tri trong

cdc mdi quan he cua con ngudi. Nhiem vy quan

trong cua gido dye Id phdi hudng dan cdc quy

tdc thyc hien HWH trong nhung mdi quan he xa

hdi, Idm cho no duac bieu hien phu hgp vai yeu

cdu dgo due vd phap lugt cua xd hdi. De Idm tot

nhiem vy nay, nhd gido dye cdn chii y chong lgi

nhung khuynh hudng cue doan, thieu ca sd khoa

hgc, nhu: 1) Coi cdc phdm chdt ben trong mdi Id

thyc chdt, cdn cdc HV ben ngoai chi Id lap vo

bgc hinh thuc, dan den thdi dd xem thudng viec

tudn thu cdc quy tac HV van hda vd thieu quan

tdm den gido dye HWH cho the he tre; 2) Qua

coi trgng gido dye hinh thuc HV ben ngoai ma

xem nhe gido dye nhung phdm chdt ben trong,

tgo nen nhung con ngudi gid ddi, biet che day

bdn chdt tham lam, ddc dc, ich ki cua minh bdng

nhung cu chi, ldi ndi «dgo due gid".

O day chung ta cung cdn phdn djnh rgch rdi

giua HWH vdi HV dgo due vd HV phap ludt. Cd

ba logi HV nay deu dugc the hien thdng qua

hogt ddng song cua cd nhdn, deu dya tren cdc

chudn myc dung - sai, thien - dc..., chiu sy quy

djnh cua nhung gid tri, chudn myc chung vd co

mdi quan he bien chung vdi nhau; cung deu bieu

hien cua Idng khdt khao hudng thien vd nguyen

vgng Idm dep cudc song cua con ngudi. Qua

trinh gido dye chung deu cd chung mdt ca che -

td chuc hogt ddng song vd quan he cua con ngudi

de tdc ddng vdo nhdn thuc, tinh cam, y chi vd

thdi quen.

HV phap ludt mang dam tinh giai cap, dgi

dien cho quyen lyc tdi cao ciia nhd nude, lay

ca sd phap li Idm chudn. Day Id HV bdt budc

dugc dieu chinh bdng nhung quy djnh cua lugt

phap tren ca sd quyin lgi vd nghTa vy cua moi

cd nhdn ddi vdi nhd nude. Cdn HV dgo due

hudng tdi nhung vdn de luang tdm, trach nhiem,

•Trudng Bai hoc sir pham Ha Noi

Tap chi Giao due so 262 (ki 2. 5/201 n