Giáo dục hành vi văn hóa học tập cho sinh viên các trường đại học sư phạm

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

VŨ THỊ THÚY HẰNG

GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HÓA HỌC TẬP

CHO SINH VIÊN CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

VŨ THỊ THÚY HẰNG

GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HÓA HỌC TẬP

CHO SINH VIÊN CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

Chuyên ngành: LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ GIÁO DỤC

Mã số: 62.14.01.02

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Ngô Hiệu

2. PGS.TS. Phan Thanh Long

THÁI NGUYÊN - 2015

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu riêng của tôi. Các số liệu, kết quả

nêu trong Luận án là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công

trình nào.

Tác giả Luận án

Vũ Thị Thúy Hằng

ii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i

MỤC LỤC...................................................................................................................ii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................ vi

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................ vii

DANH MỤC CÁC BIỂU........................................................................................... ix

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu............................................................................................... 2

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ........................................................................ 2

4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................ 2

5. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................................. 2

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.................................................................................. 3

7. Phƣơng pháp nghiên cứu......................................................................................... 3

8. Luận điểm bảo vệ .................................................................................................... 4

9. Đóng góp mới của luận án ...................................................................................... 5

10. Cấu trúc luận án .................................................................................................... 5

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HOÁ HỌC

TẬP CHO SINH VIÊN CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM .......................... 6

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu vấn đề............................................................... 6

1.1.1. Trên thế giới...............................................................................................6

1.1.2. Ở Việt Nam..............................................................................................11

1.2. Một số khái niệm công cụ của đề tài.................................................................. 16

1.2.1. Văn hoá và văn hóa học tập .....................................................................16

1.2.2. Hành vi văn hóa .......................................................................................23

1.2.3. Hành vi văn hóa học tập ..........................................................................27

1.2.4. Giáo dục hành vi văn hóa học tập............................................................29

iii

1.3. Cơ sở tâm lý của việc giáo dục hành vi văn hóa học tập cho sinh viên ĐHSP......... 30

1.3.1. Cấu trúc của hành vi văn hóa học tập ......................................................30

1.3.2. Cơ chế hình thành hành vi văn hóa học tập của SV trong nhà trƣờng ....31

1.3.3. Đặc điểm tâm lý của sinh viên.................................................................33

1.3.4. Đặc điểm hoạt động học tập có tính chất nghiên cứu của SV các

trƣờng ĐHSP.....................................................................................................34

1.4. Tiếp cận giá trị - hoạt động - nhân cách trong giáo dục HVVHHT cho sinh

viên đại học sƣ phạm................................................................................................. 37

1.4.1. Tiếp cận giá trị trong giáo dục HVVHHT cho sinh viên.........................37

1.4.2. Tiếp cận hoạt động với việc giáo dục HVVHHT cho sinh viên Sƣ phạm.....38

1.5. Quá trình giáo dụ c hành vi văn hóa hcọtập cho sinh viên các trƣờng ĐHS.......... P 39

1.5.1. Mục đích, ý nghĩa của việc giáo dục HVVHHT cho sinh viên

trƣờng ĐHSP.....................................................................................................39

1.5.2. Nhiệm vụ giáo dục hành vi văn hóa học tập............................................40

1.5.3. Nội dung giáo dục hành vi văn hóa học tập cho sinh viên trong

trƣờng sƣ phạm.................................................................................................40

1.5.4. Phƣơng pháp giáo dục hành vi văn hóa học tập ......................................44

1.5.5. Con đƣờng giáo dục hành vi VHHT cho sinh viên ĐHSP ......................47

1.6. Các yếu tố ảnh hƣởng tới quá trình giáo dục HVVHHT cho sinh viên các

trƣờng ĐHSP............................................................................................................. 52

1.6.1. Nhóm yếu tố từ phía ngƣời học ...............................................................52

1.6.2. Nhóm yếu tố từ phía giảng viên và tập thể sƣ phạm...............................53

1.6.3. Môi trƣờng học tập trong nhà trƣờng Sƣ phạm.......................................53

1.6.4. Ảnh hƣởng của các nhân tố từ cuộc sống hiện đại..................................53

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1.......................................................................................... 54

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HÓA HỌC TẬP

CHO SINH VIÊN CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM ................................. 55

2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng........................................................................ 55

2.1.1. Mục tiêu khảo sát.....................................................................................55

2.1.2. Đối tƣợng và quy mô khảo sát.................................................................55

2.1.3. Nội dung khảo sát....................................................................................55

2.1.4. Phƣơng pháp khảo sát và xử lý kết quả ...................................................55

iv

2.2. Thực trạng hành vi văn hóa học tập của sinh viên đại học sƣ phạm ................. 55

2.2.1. Thực trạng nhận thức chung của sinh viên đại học sƣ phạm về

HVVHHT ..........................................................................................................55

2.2.2. Thực trạng một số hành vi văn hóa học tập của sinh viên ĐHSP ...........57

2.2.3. Đánh giá chung........................................................................................73

2.3. Thực trạng giáo dục hành vi văn hóa học tập cho sinh viên các trƣờng ĐHSP........ 74

2.3.1. Nhận thức về giáo dục hành vi văn hóa học tập cho sinh viên ở

các trƣờng ĐHSP .............................................................................................74

2.3.2. Thực trạng giáo dục hành vi văn hóa học tập cho sinh viên tại các

trƣờng Đại học sƣ phạm ....................................................................................81

2.3.3. Thực trạng thái độ tham gia giáo dục HVVHHT của GV, CBQL và

SV trƣờng ĐHSP ...............................................................................................95

2.3.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến giáo dục HVVHHT cho sinh viên tại các

trƣờng ĐHSP ...................................................................................................100

2.3.5. Nhận xét chung về thực trạng giáo dục HVVHHT cho SV ở các

trƣờng ĐHSP ...................................................................................................101

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2........................................................................................ 104

Chƣơng 3. BIỆN PHÁP GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HÓA HỌC TẬP

CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC SƢ PHẠM............................................................ 105

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp giáo dục hành vi văn hóa học tập cho

sinh viên Đại học sƣ phạm...................................................................................... 105

3.1.1. Đảm bảo tính thực tiễn ..........................................................................105

3.1.2. Đảm bảo tính kế thừa ............................................................................105

3.1.3. Đảm bảo phát huy vai trò chủ thể học tập của sinh viên.......................105

3.2. Biện pháp giáo dục hành vi văn hóa học tập cho sinh viên đại học sƣ phạm....... 106

3.2.1. Nâng cao nhận thức về giáo dục VHHT cho sinh viên trong các

trƣờng ĐHSP qua truyền thông.......................................................................106

3.2.2. Lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục HVVHHT cho SV vào nội

dung GD và ĐT trong nhà trƣờng ĐHSP........................................................108

v

3.2.3. Áp dụng phƣơng pháp kỷ luật tích cực trong tổ chức dạy học

các môn khoa học ở trƣờng ĐHSP ...............................................................111

3.2.4. Tổ chức luyện tập hành vi văn hóa học tập cho SV trong các hoạt

động dạy học, giáo dục....................................................................................114

3.2.5. Tổ chức cho SV tham gia các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong

học tập .............................................................................................................117

3.2.6. Kiểm tra, đánh giá và nhân rộng điển hình hành vi văn hóa học tập

trong sinh viên .................................................................................................120

3.2.7. Xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện, nghiêm túc, tích cực trong

nhà trƣờng ĐHSP ............................................................................................123

3.2.8. Mối quan hệ giữa các biện pháp giáo dục hành vi VHHT cho sinh

viên ĐHSP.......................................................................................................127

3.3. Thực nghiệm sƣ phạm...................................................................................... 128

3.3.1. Khái quát về quá trình thực nghiệm......................................................128

3.3.2. Phân tích kết quả thực nghiệm ..............................................................132

3.4. Trao đổi ............................................................................................................ 146

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3........................................................................................ 147

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ....................................................................... 148

1. Kết luận ............................................................................................................... 148

2. Khuyến nghị ........................................................................................................ 149

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ

CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN................................................... 151

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 152

PHỤ LỤC............................................................................................................... 158

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL : Cán bộ quản lý

ĐHSP : Đại học sƣ phạm

GD : Giáo dục

GV : Giáo viên

HVVH : Hành vi văn hóa

HVVHHT : Hành vi văn hóa học tập

HĐGDNGLL : Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

NVSP : Nghiệp vụ sƣ phạm

SV : Sinh viên

VHHT : Văn hóa học tập

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Nhận thức của SV về hành vi văn hóa nề nếp học tập..........................57

Bảng 2.2: Thái độ của SV khi thực hiện nề nếp học tập trong nhà trƣờng ...........58

Bảng 2.3: Tần suất thực hiện quy định nề nếp học tập của sinh viên ĐHSP ........60

Bảng 2.4: Nhận thức của SV về hành vi văn hóa học hỏi trong nhà trƣờng .........62

Bảng 2.5: Mức độ chủ động của SV khi thực hiện hành vi học hỏi......................64

Bảng 2.6: Tần suất sử dụng các phƣơng thức học hỏi của SV ĐHSP...................65

Bảng 2.7: Nhận thức của SV về hành vi văn hóa chia sẻ trong học tập................68

Bảng 2.8: Đối tƣợng chia sẻ trong học tập của SV đại học sƣ phạm....................70

Bảng 2.9: Nội dung chia sẻ của sinh viên ĐHSP trong học tập ............................71

Bảng 2.10: Nhận thức của SV về ý nghĩa giáo dục HVVHHT ở các trƣờng

ĐHSP hiện nay......................................................................................75

Bảng 2.11: Đánh giá của SV về nội dung cần quan tâm giáo dục HVVHHT

cho SVSP hiện nay................................................................................76

Bảng 2.12: Nhận thức của GV, CBQL về ý nghĩa giáo dục hành vi VHHT

cho SV trƣờng ĐHSP............................................................................78

Bảng 2.13: Đánh giá của GV, CBQL về nội dung cần quan tâm giáo dục

HVVHHT cho SV ĐHSP......................................................................79

Bảng 2.14: Đánh giá của GV, CBQL về các hình thức tổ chức giáo dục

HVVHHT cho SV.................................................................................80

Bảng 2.15: Đánh giá của GV, CBQL và SV về thực trạng nội dung giáo dục

HVVHHT ở trƣờng ĐHSP....................................................................82

Bảng 2.16: Đánh giá của GV và SV về các hoạt động giáo dục hành vi

VHHT ở trƣờng đại học sƣ phạm .........................................................84

Bảng 2.17: Cách thức giáo dục HVVHHT cho SV thông qua tổ chức hoạt

động dạy học .........................................................................................89

Bảng 2.18: Đánh giá của GV, CBQL và SV về lực lƣợng tham gia giáo dục

HVVHHT ở trƣờng ĐHSP....................................................................91

viii

Bảng 2.19: Đánh giá của GV, CBQL và SV về hiệu quả giáo dục HVVHHT

ở trƣờng ĐHSP......................................................................................94

Bảng 2.20: Tự đánh giá của GV, CBQL các trƣờng ĐHSP về thái độ tham

gia giáo dục HVVHHT .........................................................................95

Bảng 2.21: Thái độ của SV đối với các hoạt động giáo dục HVVHHT trong

trƣờng ĐHSP.........................................................................................97

Bảng 2.22: Nguyện vọng của SV về hoạt động giáo dục HVVHHT trong

nhà trƣờng .............................................................................................99

Bảng 2.23: Đánh giá của GV, CBQL và SV về các yếu tố ảnh hƣởng đến

hoạt động giáo dục HVVHHT ............................................................101

Bảng 3.1: Kết quả đo hành vi VH nề nếp và hành vi VH hợp tác học tập

của sinh viên trƣớc thực nghiệm.........................................................132

Bảng 3.2: Hành vi văn hóa nề nếp học tập của sinh viên sau thực nghiệm

vòng 1 và vòng 2.................................................................................134

Bảng 3.3: Kết quả tính tƣơng quan Pearson giữa điểm TB học tập và hành

vi VHNN học tập của sinh viên sau thực nghiệm lần 2......................139

Bảng 3.4: Hành vi văn hóa hợp tác của sinh viên sau thực nghiệm lần 1 và lần 2......140

Bảng 3.5: Kết quả tính tƣơng quan Pearson giữa điểm TB học tập và hành

vi văn hóa hợp tác học tập của sinh viên sau thực nghiệm vòng 2.....145

ix

DANH MỤC CÁC BIỂU

Biểu đồ 3.1: Nhận thức của sinh viên về hành vi nề nếp trƣớc TN và sau

TN lần 1 ........................................................................................135

Biểu đồ 3.2: Thái độ khi thực hiện hành vi nề nếp của sinh viên trƣớc TN

và sau TN lần 1 .............................................................................136

Biểu đồ 3.3: Kỹ năng thực hiện hành vi nề nếp của sinh viên trƣớc TN và

sau thực nghiệm lần 1 ...................................................................136

Biểu đồ 3.4: Nhận thức về hành vi nề nếp của sinh viên trƣớc thực

nghiệm và sau thực nghiệm lần 1, lần 2........................................137

Biểu đồ 3.5: Thái độ thực hiện hành vi nề nếp của sinh viên trƣớc TN, sau

TN lần 1 và sau TN lần 2 ..............................................................138

Biểu đồ 3.6: Kỹ năng thực hiện hành vi nề nếp của sinh viên trƣớc TN,

sau TN lần 1 và sau TN lần 2........................................................138

Biểu đồ 3.7: Nhận thức của sinh viên về hành vi văn hóa hợp tác học tập

trƣớc TN và sau TN lần 1 .............................................................141

Biểu đồ 3.8: Thái độ khi thực hiện hành vi VHHT học tập của SV trƣớc

TN và sau TN lần 1 .......................................................................142

Biểu đồ 3.9: Kỹ năng thực hiện hành vi VHHT học tập của SV trƣớc TN

và sau TN lần 1 .............................................................................142

Biểu đồ 3.10: Nhận thức về hành vi VHHT học tập của SV trƣớc TN, sau

TN lần 1 và sau TN lần 2 ..............................................................143

Biểu đồ 3.11: Thái độ khi thực hiện hành vi VHHT học tập của SV trƣớc

TN, sau TN lần 1 và sau TN lần 2 ................................................144

Biểu đồ 3.12: Kỹ năng thực hiện hành vi VHHT học tập của SV trƣớc TN,

sau TN lần 1, sau TN lần 2 ...........................................................144

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Văn hóa đóng vai trò hết sức quan trọng trong sự phát triển kinh tế, vì nó là nền

tảng tinh thần của xã hội. Văn hóa nhà trƣờng là nền tảng tinh thần để nhà trƣờng tồn

tại và phát triển, tạo nên cái “tôi” của nhà trƣờng và định hƣớng cho các thành viên nhà

trƣờng cùng nhau làm việc. Vì lẽ đó, xây dựng văn hóa nhà trƣờng luôn đƣợc các nhà

trƣờng quan tâm. Giáo dục và phát triển hành vi văn hóa học tập trong nhà trƣờng là

yếu tố quan trọng trong quá trình xây dựng và gìn giữ văn hóa nhà trƣờng.

Hành vi văn hóa học tập là biểu hiện cụ thể sự phát triển của văn hóa học tập -

thành phần cốt lõi của văn hóa nhà trƣờng, góp phần quan trọng trong việc xây

dựng bộ mặt văn hóa của nhà trƣờng. Hành vi văn hóa học tập có ý nghĩa quan

trọng đối với sự phát triển nhân cách con ngƣời nói chung và với hoạt động học tập

của ngƣời học nói riêng. Nhờ có hành vi văn hóa học tập, con ngƣời điều tiết các

mối quan hệ học tập hài hòa và tạo lập chất lƣợng học tập một cách bền vững.

Trƣờng đại học sƣ phạm là nơi đào tạo nhà giáo tƣơng lai để sinh viên khi ra

trƣờng trở thành những ngƣời có kiến thức, có kỹ năng nghề nghiệp, có phẩm chất

đạo đức mẫu mực. Để đảm trách nhiệm vụ dạy học và giáo dục, sinh viên cần phải

phát triển năng lực học tập, học thƣờng xuyên, học suốt đời đáp ứng những yêu cầu,

đòi hỏi ngày càng cao của xã hội. Đồng thời họ phải là tấm gƣơng sáng về hành vi,

cách ứng xử trong học tập để các em học sinh noi theo. Hành vi văn hóa học tập

chính là phƣơng tiện để họ thực hiện sứ mạng đó. Giáo dục hành vi văn hóa học tập

cho sinh viên sƣ phạm là yêu cầu, nhiệm vụ không thể thiếu để thực hiện mục tiêu

giáo dục và đào tạo giáo viên của các nhà trƣờng. Mặt khác cũng là nội dung lãnh đạo

các nhà trƣờng cần quan tâm để xây dựng bộ mặt văn hóa nhà trƣờng sƣ phạm.

Trong bối cảnh hiện nay, để đáp ứng những yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao

của xã hội, việc nâng cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo ở các trƣờng đại học sƣ

phạm là đòi hỏi bức thiết của xã hội. Vấn đề giáo dục hành vi văn hóa học tập cho

sinh viên càng đặt ra quan trọng.

Hiện nay ở các trƣờng đại học sƣ phạm, công tác giáo dục hành vi văn hóa

học tập còn có nhiều hạn chế, chƣa có sự thống nhất về nội dung, hình thức, con

đƣờng thực hiện. Nhiều sinh viên có thái độ và hành động chống đối, hời hợt, thiếu

tinh thần trách nhiệm trong học tập, học không có kế hoạch, thiếu tính kỷ luật…

Việc học tập của các em mất dần sự đam mê đối với tri thức, thiếu đi tính tích cực,

2

chủ động, sáng tạo trong học tập. Một bộ phận sinh viên có thái độ ích kỷ, thiếu sự

hợp tác giúp đỡ lẫn nhau trong học tập, ứng xử trong học tập mất đi nét đẹp của

truyền thống tôn sƣ trọng đạo,… Do đó, giáo dục hành vi văn hóa học tập cho sinh

viên nói chung và sinh viên trƣờng đại học sƣ phạm nói riêng là vấn đề mà các nhà

khoa học giáo dục cần quan tâm nghiên cứu.

Ở Việt Nam, nghiên cứu chuyên sâu về văn hóa học tập nói chung và hành vi

văn hóa học tập nói riêng chƣa nhiều. Đặc biệt, chƣa có công trình nào nghiên cứu

chuyên biệt về giáo dục hành vi văn hóa học tập cho sinh viên các trƣờng Đại học

sƣ phạm. Do vậy, việc nghiên cứu những vấn đề liên quan đến lý luận và thực tiễn

giáo dục hành vi văn hóa học tập cho sinh viên các trƣờng đại học sƣ phạm để từ đó

đề xuất các biện pháp giúp sinh viên học tập có hiệu quả hơn, giúp các trƣờng sƣ

phạm tổ chức tốt hơn công tác này là việc làm cần thiết. Vì vậy, tác giả chọn đề tài

“Giáo dục hành vi văn hóa học tập cho sinh viên các trường đại học sư phạm”

làm đề tài luận án tiến sĩ.

2. Mục đích nghiên cứu

Xây dựng các biện pháp giáo dục HVVHHT cho SV các trƣờng ĐHSP nhằm

góp phần thực hiện có hiệu quả mục tiêu đào tạo hiện nay ở các trƣờng ĐHSP.

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu: Quá trình hình thành và phát triển các phẩm

chất nhân cách của sinh viên ĐHSP.

3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quá trình hình thành và phát triển hành vi

VHHT của sinh viên ĐHSP trong quá trình đào tạo.

4. Giả thuyết khoa học

Hiện nay, trình độ HVVHHT của sinh viên các trƣờng ĐHSP chƣa cao. Nếu

xây dựng các biện pháp giáo dục HVVHHT có tính hệ thống, theo hƣớng phát triển

ở SV nhận thức, thái độ, kỹ năng hành vi phù hợp với các giá trị xã hội trên cơ sở

mối quan hệ giữa con ngƣời với con ngƣời, giữa con ngƣời với công việc, con

ngƣời với môi trƣờng của sinh viên trong quá trình học tập thì sẽ có ảnh hƣởng tích

cực đến hành vi và kết quả học tập của SV.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về giáo dục hành vi văn hoá học tập cho sinh

viên các trƣờng ĐHSP.

5.2. Nghiên cứu thực trạng hành vi văn hóa học tập của sinh viên và giáo dục

hành vi văn hoá học tập cho sinh viên tại các trƣờng ĐHSP.

5.3. Đề xuất, thực nghiệm một số biện pháp giáo dục hành vi văn hoá học tập

cho sinh viên ở các trƣờng ĐHSP.

3

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

6.1. Nội dung:

- Nghiên cứu HVVHHT trong các mối quan hệ giữa con ngƣời với con

ngƣời, giữa con ngƣời với công việc, giữa con ngƣời với môi trƣờng của SV trong

quá trình học tập.

- Chọn lọc và tập trung nghiên cứu thực trạng một số HVVHHT cơ bản của

SV: hành vi văn hóa nề nếp; hành vi văn hóa học hỏi; hành vi văn hóa chia sẻ; hành

vi tự học, tự nghiên cứu..

6.2. Khách thể điều tra: Quá trình nghiên cứu thực tiễn đƣợc tiến hành trên

720 SV năm thứ 2 và 232 GV, CBQL ở các trƣờng: Đại học sƣ phạm - Đại học Thái

Nguyên, Đại học sƣ phạm Hà Nội, Đại học Sƣ phạm thành phố Hồ Chí Minh.

7. Phƣơng pháp nghiên cứu

7.1. Phƣơng pháp luận

Đề tài luận án sử dụng các phƣơng pháp luận của triết học Mác-Lênin. Cụ

thể là quan điểm duy vật biện chứng, quan điểm thực tiễn, quan điểm hệ thống - cấu

trúc, quan điểm lịch sử.

7.2. Phƣơng pháp nghiên cứu

7.2.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết

Phân tích, tổng hợp các tƣ liệu khoa học có liên quan đến HVVHHT, HVVHHT

của ngƣời học trong nhà trƣờng để xây dựng cơ sở lý luận của giáo dục hành vi văn

hóa học tập cho sinh viên các trƣờng ĐHSP.

7.2.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn

7.2.2.1. Phương pháp quan sát

Quan sát biểu hiện thái độ, phƣơng thức thực hiện hành vi văn hóa học tập

của sinh viên để có thông tin đánh giá thực trạng hành vi VHHT của sinh viên.

Quan sát sự thay đổi về mặt thái độ và phƣơng thức hành vi học tập của sinh viên

trong quá trình tham gia thực nghiệm, ghi lại nhật ký quan sát theo các tiêu chí xác

định. Từ đó đánh giá hiệu quả và tính khả thi của các biện pháp giáo dục HVVHHT

đã đƣợc đề xuất trong luận án.

7.2.2.2. Phương pháp điều tra (ankét)

Chúng tôi xây dựng và sử dụng các phiếu điều tra viết cho đối tƣợng là sinh

viên và giảng viên, cán bộ QLGD trƣờng ĐHSP nhằm thu thập thông tin về thực

trạng nhận thức, thái độ, kỹ năng thực hiện HVVHHT của SV và thực trạng giáo

dục HVVHHT ở một số trƣờng đại học sƣ phạm.

4

7.2.2.3. Phương pháp phỏng vấn sâu

Chúng tôi phỏng vấn sâu GV và SV nhằm có thêm thông tin định tính đánh

giá thực trạng hành vi VHHT của SV và thực trạng GDHVVHHT cho SV ở một số

trƣờng ĐHSP. Đặc biệt, sử dụng phƣơng pháp này để có thêm thông tin nhằm chỉ ra

nguyên nhân của thực trạng giáo dục HVVHHT trong nhà trƣờng ĐHSP hiện nay.

7.2.2.4. Phương pháp phân tích sản phẩm hoạt động

Trong luận án, chúng tôi sử dụng phƣơng pháp này để phân tích các bài kiểm tra

trong một số môn học của cá nhân SV, kết quả thực hiện nề nếp học tập và sản phẩm làm

việc nhóm của SV. Từ đó, bổ sung thông tin đánh giá thái độ và kỹ năng thực hiện hành

vi VHHT của SV trong quá trình học tập và sau khi tham gia thực nghiệm của luận án.

7.2.2.5. Phương pháp thực nghiệm sư phạm

Thực nghiệm đƣợc tiến hành nhằm kiểm định tính khả thi của các biện pháp

giáo dục hành vi văn hoá học tập cho sinh viên đƣợc đề xuất trong luận án.

7.2.3. Nhóm các phương pháp bổ trợ

7.2.3.1. Phương pháp chuyên gia

Nhằm thẩm định khung lý thuyết về giáo dục hành vi VHHT cho sinh viên

đại học sƣ phạm và các biện pháp giáo dục hành vi VHHT đƣợc đề xuất.

7.2.3.2. Phương pháp xử lý số liệu bằng toán thống kê

Để xử lý kết quả nghiên cứu, chúng tôi sử dụng các công thức toán thống kê

với sự hỗ trợ của phần mềm SPSS (thống kê mô tả và thống kê suy luận) xử lý số

liệu thu thập đƣợc trong điều tra thực trạng và thực nghiệm để tính các thông số, vẽ

các sơ đồ, biểu đồ có liên quan.

8. Luận điểm bảo vệ

8.1. Trong xu thế phát triển hiện nay, HVVHHT có vai trò quan trọng đối với

ngƣời học trong việc đáp ứng những yêu cầu đa dạng và thay đổi của hoạt động học

tập, giúp ngƣời học phát triển chất lƣợng học tập bền vững; góp phần xây dựng môi

trƣờng học tập lành mạnh. Đối với SV các trƣờng ĐHSP, giáo dục HVVHHT có ý

nghĩa quan trọng trong việc chuẩn bị cho sinh viên những yếu tố cần thiết của nhân

cách nhà giáo tƣơng lai.

8.2. HVVHHT của SV biểu hiện trong các mối quan hệ học tập giữa sinh viên

với thầy cô, với bạn bè, với bản thân, với nhiệm vụ học tập và phát triển năng lực nghề

nghiệp, với môi trƣờng học tập, thông qua các mặt nhận thức, thái độ, kỹ năng hành vi.

8.3. Giáo dục HVVHHT cho SV các trƣờng ĐHSP là quá trình lâu dài, đòi

hỏi phải kết hợp các biện pháp tác động vào nhận thức, tình cảm, kỹ năng thực hiện

hành vi học tập của sinh viên và tạo dựng môi trƣờng văn hóa học tập trong nhà

trƣờng; gắn với giá trị và yêu cầu của nghề nghiệp. Đặc biệt cần quan tâm khích lệ vai