Giải quyết khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực đất đai từ thực tiễn xét xử của TAND huyện Ea Kar, tỉnh Đăk Lăk

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

------------------

TRẦN THỊ NHÃ PHƯƠNG

GIẢI QUYẾT KHIẾU KIỆN QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH

TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TỪ THỰC TIỄN XÉT XỬ

CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN HUYỆN EA KAR,

TỈNH ĐĂK LĂK

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

ĐĂK LĂK - NĂM 2019

2

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

------------------

TRẦN THỊ NHÃ PHƯƠNG

GIẢI QUYẾT KHIẾU KIỆN QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH

TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TỪ THỰC TIỄN XÉT XỬ

CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN HUYỆN EA KAR,

TỈNH ĐĂK LĂK

Ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính

Mã số: 8.38.01.02

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS LÊ VĂN LONG

ĐĂK LĂK - NĂM 2019

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, được thực hiện

dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS Lê Văn Long. Các số liệu, những

kết luận nghiên cứu được trình bày trong luận văn này hoàn toàn trung thực.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.

Tác giả luận văn

Trần Thị Nhã Phương

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Học viện khoa học xã hội, các quý

Thầy Cô đã trang bị tri thức cho tôi, tạo môi trường thuận lợi, điều kiện tốt nhất

trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này.

Với lòng kính trọng và biết ơn, tôi xin được bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới

PGS.TS. Lê Văn Long đã khuyến khích, chỉ dẫn tận tình cho tôi trong suốt thời

gian thực hiện nghiên cứu này.

Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến gia đình và những người bạn đã động viên, hỗ

trợ tôi rất nhiều trong suốt quá trình học tập, làm việc và hoàn thành luận văn.

Tác giả luận văn

Trần Thị Nhã Phương

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ......................................................... 1

2. Tình hình nghiên cứu .................................................................................... 3

3. Mục đích nghiên cứu..................................................................................... 6

4. Nhiệm vụ, đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................ 7

4.1. Nhiệm vụ.................................................................................................... 7

4.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................. 7

5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 8

6. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 8

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ KHIẾU KIỆN QUYẾT

ĐỊNH HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI VÀ GIẢI QUYẾT

KHIẾU KIỆN QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT

ĐAI TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN .......................................... 9

1.1. Khái niệm, đặc điểm, nội dung, chủ thể, phương thức khiếu kiện quyết

định hành chính trong lĩnh vực đất đai. ............................................................ 9

1.2. Khái niệm, đặc điểm, hình thức, thủ tục giải quyết khiếu kiện quyết định

hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai tại Tòa án nhân dân.................... 177

1.3. Cơ sở pháp lý về giải quyết khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh

vực quản lý đất đai tại Tòa án nhân dân ......................................................... 25

1.3.1. Hiến pháp 2013 ..................................................................................... 25

1.3.2. Pháp luật tố tụng hành chính................................................................ 26

1.3.3. Pháp luật đất đai................................................................................... 27

1.4. Ý nghĩa của việc giải quyết khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh

vực quản lý đất đai tại Tòa án nhân dân ......................................................... 28

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến giải quyết khiếu kiện quyết định hành chính

trong lĩnh vực quản lý đất đai tại Tòa án nhân dân......................................... 30

1.5.1.Yếu tố chính trị, kinh tế: văn hóa, xã hội:.............................................. 30

1.5.2.Yếu tố chính sách pháp luật:.................................................................. 30

1.5.3.Yếu tố văn hóa, phong tục, tập quán:..................................................... 32

1.5.4.Yếu tố về trình độ, năng lực cán bộ Tòa án:.......................................... 32

1.5.5.Yếu tố hội nhập quốc tế:......................................................................... 35

1.5.6.Yếu tố về trang thiết bị, cơ sở vật chất ngành Tòa án: .......................... 36

Tiểu kết chương 1............................................................................................ 37

Chương 2: THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU KIỆN QUYẾT ĐỊNH

HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TẠI TÒA ÁN NHÂN

DÂN HUYỆN EA KAR, TỈNH ĐĂK LĂK ................................................ 38

2.1. Khái quát về điều kiện kinh tế, xã hội và tình hình tranh chấp hành chính

trong lĩnh vực đất đai tại huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk................................... 38

2.2. Thực tiễn giải quyết khiếu kiện quyết định hành chính về đất đai tại Tòa

án nhân dân huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk ....................................................... 46

Tiểu kết chương 2............................................................................................ 74

Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ

GIẢI QUYẾT KHIẾU KIỆN QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH TRONG

LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN.................................... 75

3.1. Định hướng............................................................................................... 75

3.2. Giải pháp .................................................................................................. 76

Tiểu kết chương 3............................................................................................ 84

KẾT LUẬN.................................................................................................... 85

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................... 86

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TTHC Tố tụng hành chính

CHXHCN Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

QĐ – HĐBT Quyết định – Hội đồng Bộ trưởng

TB Thông báo

UBND Uỷ ban nhân dân

TT - LT Tờ trình – Lâm trường

QĐ - UB Quyết định – Uỷ ban

QĐ - TTg Quyết định – Thủ tướng

GCNQSDĐ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

TTPTQĐ Trung tâm phát triển quỹ đất

NĐ - CP Nghị định – Chính phủ

TN – MT Tài nguyên – Môi trường

TAND Tòa án nhân dân

TANDTC Tòa án nhân dân tối cao

Tp Thành phố

UBTP Uỷ ban tư pháp

HC – ST Hành chính – Sơ thẩm

HC - PT Hành chính – Phúc thẩm

PA Phương án

HĐBTGPMB Hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Tranh chấp đất đai luôn là vấn đề có nhiều diễn biến phức tạp, được

Đảng, Nhà nước và các cấp chính quyền quan tâm. Đây là lĩnh vực nảy sinh

nhiều khiếu nại, khiếu kiện trong thực tế. Đặc biệt hiện nay, tình hình khiếu

kiện các quyết định hình chính trong lĩnh vực quản lý đất đai của các cơ quan

có thẩm quyền đang ngày càng gia tăng.

Nhiều vụ việc xảy ra tranh chấp giữa cá nhân, tổ chức với cơ quan hành

chính quản lý đất đai mà thông qua khiếu nại không giải quyết được, các bên

không thể thống nhất kết quả giải quyết. Thường thì người dân thực hiện

quyền khiếu nại quyết định hành chính của cơ quan quản lý nhà nước trong

lĩnh vực đất đai nhận được kết quả giải quyết giải quyết từ UBND các cấp

không được như mong muốn, các vấn đề họ khiếu nại luôn không được chấp

nhận, dẫn đến người khiếu nại buộc phải thực hiện quyền khởi kiện ra Tòa án,

yêu cầu sửa đổi hoặc hủy bỏ các quyết định hành chính của cơ quan, cá nhân

có thẩm quyền trong quản lý đất đai, đồng thời bồi thường thiệt hại do quyết

định hành chính đó gây ra.

Kết quả của việc giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vự đất đai

của Tòa án có ý nghĩa rất quan trọng trong giải quyết tranh chấp, đảm bảo

pháp luật được thực hiện đúng, đảm bảo được các quyền và lợi ích chính đáng

của các bên tranh chấp, góp phần củng cố niềm tin của người dân vào pháp

luật, vào các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, góp phần ổn định chính trị,

trật tự an toàn xã hội và là điều kiện để các thế lực thù địch tuyên truyền kích

động, xuyên tạc, chống phá Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Đắk Lắk là một tỉnh miền núi thuộc miền Trung Tây Nguyên, với nhiều

dân tộc thiểu số, sống chủ yếu dựa vào nguồn tài nguyên rừng và đất đai nên

cũng là điểm nóng xảy ra các khiếu kiện, khiếu nại về đất đai. Nguyên nhân

2

cơ bản là do công tác giải quyết khiếu nại, khiếu kiện của các cơ quan chức

năng chưa kịp thời, chưa công khai, minh bạch, nhận thức về pháp luật nói

chung, pháp luật trong lĩnh vực đất đai của người dân ở đây còn rất thấp khiến

cho tình trạng tranh chấp đất đai phát sinh nhiều không chỉ giữa người dân với

nhau, mà còn giữa người dân với các cơ quan nhà nước quản lý hành chính

trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn. Mặc khác, việc xét xử các vụ án hành

chính liên quan đến đất đai còn để kéo dài, tỷ lệ án bị các cấp xét xử sửa và

hủy còn nhiều, tạo ra những bức xúc trong nhân dân. Trong đó, huyện Ea Kar,

tỉnh Đắk Lắk là một trong những huyện được đánh giá là có số lượng tranh

chấp trong lĩnh vực quản lý đất đai tương đối ít nhưng qua nghiên cứu cho

thấy hiện nay trên địa bàn huyện đang diễn ra một số vấn đề liên quan đến

hoạt động quản lý đất đai tiềm ẩn nhiều nguy cơ phát sinh việc khiếu nại,

khiếu kiện phức tạp.

Khiếu kiện trong lĩnh vực đất đai có đối tượng chủ yếu là quyết định

hành chính về quản lý đất đai. Để giải quyết tranh chấp hành chính trong lĩnh

vực đất đai, pháp luật đất đai và pháp luật tố tụng hành chính đang dần được

hoàn thiện, tạo nên cơ sở pháp lý giúp cho Tòa án nhân dân thực hiện tốt việc

giải quyết các vụ án hành chính liên quan đến lĩnh vực quản lý đất đai. Tuy

nhiên, thực tiễn áp dụng pháp luật để giải quyết các vụ án hành chính trong

lĩnh vực quản lý đất đai vẫn nảy sinh nhiều hạn chế, bất cập nhất định. Thông

qua nghiên cứu tình hình giải quyết khiếu kiện quyết định hành chính trong

lĩnh vực đất đai từ thực tiễn xét xử của Tòa án nhân dân huyện Ea Kar, Tòa án

nhân dân tỉnh Đắk Lắk, chúng ta sẽ thấy rõ và tìm ra được nguyên nhân chủ

yếu dẫn đến những tồn tại, hạn chế này. Để từ đó đề ra các biện pháp nâng

cao chất lượng giải quyết khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực đất

đai có hiệu quả, ngăn ngừa những vi phạm trong quản lý đất đai, không để