Giải Pháp Tăng Cường Kiểm Soát Chi Đầu Tư Xây Dựng Cơ Bản Từ Nguồn Vốn Ngân Sách Nhà Nước Qua Kho Bạc Nhà Nước Thành Phố Thanh Hóa Tỉnh Thanh Hóa

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

------------------------

MAI THANH BA

GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT CHI ĐẦU TƯ XÂY DỰNG

CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUA KHO

BẠC NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ THANH HÓA – TỈNH THANH HÓA

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Hà Nội, 2014

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

------------------------

MAI THANH BA

GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT CHI ĐẦU TƯ XÂY DỰNG

CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUA KHO

BẠC NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ THANH HÓA – TỈNH THANH HÓA

Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã Số: 60620115

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

PGS. TS. LÊ TRỌNG HÙNG

Hà Nội, 2014

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan bản luận văn là công trình nghiên cứu khoa học, độc

lập của tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực

và có nguồn gốc rõ ràng.

Hà Nội, ngày tháng năm 2014

Tác giả luận văn

Mai Thanh Ba

ii

LỜI CẢM ƠN

Mặc dù bản thân đã có nhiều nỗ lực trong quá trình nghiên cứu, nhưng

vì điều kiện thời gian, khả năng của bản thân còn có những hạn chế nhất định nên

luận văn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những ý

kiến góp ý quý báu của các Thầy cô giáo, các nhà khoa học, cũng như các bạn

đồng nghiệp để bản luận văn tốt nghiệp của tôi được hoàn thiện hơn.

Qua đây, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến các thầy, cô giáo thuộc

Trường Đại học Lâm nghiệp, Khoa sau Đại học Trường Đại học Lâm nghiệp

Việt Nam, các nhà khoa học, các vụ, cục thuộc Kho bạc Nhà nước và các đơn

vị có liên quan, đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực

hiện luận văn. Đặc biệt, cho phép tôi gửi lời cảm ơn chân thành đến PGS, TS

Lê Trọng Hùng là người trực tiếp hướng dẫn tôi hoàn thành bản luận văn này.

Xin trân trong c ̣ ảm ơn !

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Mai Thanh Ba

iii

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa

Lời cam đoan......................................................................................................i

Lời cảm ơn ........................................................................................................ii

Mục lục.............................................................................................................iii

Danh mục các chữ viết tắt...............................................................................vii

Danh mục các bảng ........................................................................................viii

Danh mục các hình...........................................................................................ix

MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KIỂM SOÁT CHI ĐẦU

TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NSNN QUA HỆ THỐNG

KHO BẠC NHÀ NƯỚC................................................................................... 5

1.1. Chi đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn NSNN..................................... 5

1.1.1. Khái niệm chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN ................................ 5

1.1.2. Đặc điểm của chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN ........................... 5

1.1.3. Vai trò của chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN ............................... 6

1.2. Kiểm soát chi dầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước

qua hệ thống kho bạc nhà nước......................................................................... 7

1.2.1. Khái niệm, sự cần thiết phải kiểm soát chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn

NSNN................................................................................................................ 7

1.2.2. Đối tượng kiểm soát chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN qua KBNN..... 8

1.2.3. Yêu cầu đối với công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN ... 9

1.2.4. Nguyên tắc kiểm soát chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN qua hệ

thống KBNN ..................................................................................................... 9

1.3. Vai trò của KBNN và những nhân tố ảnh hưởng tới công tác kiểm soát

chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN .......................................................... 11

iv

1.3.1. Vai trò của KBNN và việc phối hợp với cơ quan chức năng trong kiểm

soát chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN................................................... 11

1.3.2. Phân cấp kiểm soát chi qua KBNN....................................................... 13

1.3.3. Những nhân tố ảnh hưởng tới công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB từ

nguồn vốn NSNN qua KBNN......................................................................... 13

1.4. Nội dung kiểm soát chi đầu xây dựng cơ bản từ NSNN qua KBNN hiện

nay ................................................................................................................... 16

1.4.1. Nội dung thanh toán vốn đầu tư............................................................ 16

1.4.2. Quản lý, thanh toán vốn đầu tư các công trình đặc thù......................... 24

1.4.3. Quản lý, thanh toán vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư......................... 25

1.4.4. Công tác Quyết toán.............................................................................. 27

1.5. Kinh nghiệm của một số nước về kiểm soát chi đầu tư XDCB từ nguồn

vốn NSNN qua KBNN.................................................................................... 27

1.5.1. Kinh nghiệm của một số nước .............................................................. 27

1.5.2. Bài học đối với Việt Nam ..................................................................... 31

Chương 2 ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .... 33

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu................................................................... 33

2.1.1. Đặc điểm và tình hình kinh tế xã hội của thành phố Thanh Hóa.......... 33

2.1.2. Quá trình hình thành và phát triển của Kho bạc Nhà nước thành phố

Thanh Hóa ....................................................................................................... 37

2.2. Phương pháp nghiên cứu: ........................................................................ 42

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp................................................... 42

2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp..................................................... 45

2.2.3. Phương pháp sử lý số liệu:.................................................................... 46

Chương 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................................ 48

3.1. Tổ chức bộ máy tại KBNN thành phố Thanh Hóa .................................. 48

3.1.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy của Kho bạc Nhà nước Thanh Hóa và KBNN

Thành phố Thanh Hóa..................................................................................... 48

v

3.1.2. Tổ chức bộ máy Kiểm soát chi Đầu tư xây dựng cơ bản tại Kho bạc

Nhà nước thành phố Thanh Hóa ..................................................................... 49

3.2. Thực trạng kiểm soát chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại KBNN

thành phố Thanh Hóa ...................................................................................... 51

3.2.1. Kiểm soát thanh toán chi chuẩn bị đầu tư............................................. 51

3.2.2. Kiểm soát chi thực hiện đầu tư XDCB ................................................. 52

3.2.3. Thực trạng kiểm soát thanh toán vốn đền bù giải phóng mặt bằng và tái

định cư............................................................................................................. 58

3.2.4. Tình hình kiểm soát chi thanh toán đền bù giải phóng mặt bằng qua

KBNN thành phố Thanh Hóa từ năm 2008-2012........................................... 59

3.2.5. Thực trạng kiểm soát thanh toán vốn dự án một hoặc nhiều nguồn vốn

thuộc nhiều cấp ngân sách............................................................................... 60

3.2.6. Thực trạng kiểm soát thanh toán vốn đầu tư các công trình đặc thù .... 61

3.2.7. Thực trạng kiểm soát thanh toán hợp đồng xây dựng - chuyển giao dự

án (BT) ............................................................................................................ 62

2.2.8. Thực trạng kiểm soát thanh toán vốn sự nghiệp có tính chất ĐT......... 63

3.2.9. Thực trạng kiểm soát thanh toán đối với dự án ứng trước kế hoạch .... 64

3.2.10. Thực trạng công tác quyết toán và từ chối thanh toán........................ 65

3.2.11. Đánh giá công tác kiểm soát chi ngân sách Nhà nước theo ý kiến điều

tra..................................................................................................................... 68

3.3. Đánh giá thực trạng kiểm soát chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại

KBNN thành phố Thanh Hóa.......................................................................... 73

3.3.1. Những kết quả đã đạt được ................................................................... 73

3.3.2. Những hạn chế còn tồn tại .................................................................... 74

3.3.3. Nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trong kiểm soát chi đầu tư XDCB

từ nguồn vốn NSNN tại KBNN ...................................................................... 76

3.4. Phương hướng, mục tiêu thực hiện nhiệm vụ kiểm soát chi ĐTXDCB qua

KBNN.............................................................................................................. 78

vi

3.4.1. Phương hướng ....................................................................................... 78

3.4.2. Mục tiêu................................................................................................. 80

3.5. Một số giải pháp tăng cường kiểm soát chi ĐTXDCB từ nguồn NSNN

qua Kho bạc Nhà nước thành phố Thanh Hóa................................................ 81

3.5.1. Giải pháp tăng cường kiểm soát chi tiêu công để thực hiện mục tiêu

kiềm chế lạm phát ........................................................................................... 81

3.5.2. Giải pháp hạn chế và xử lý nợ đọng XDCB ở khu vực công ............... 83

3.5.3. Nhóm giải pháp hoàn thiện quy định, quy trình trong kiểm soát chi đầu

tư XDCB.......................................................................................................... 84

3.5.4. Nhóm giải pháp hiện đại hoá hoạt động kiểm soát chi đầu tư XDCB tại

KBNN TP Thanh Hóa dựa trên ứng dụng công nghệ thông tin ..................... 86

3.5.5. Giải pháp về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực............................... 89

3.5.6. Nhóm giải pháp hỗ trợ khác.................................................................. 91

3.5.7. Các giải pháp tổ chức thực hiện............................................................ 94

3.6. Kiến nghị.................................................................................................. 99

3.6.1 Kiến nghị với Quốc hội:......................................................................... 99

Sửa đổi Luật Ngân sách Nhà nước và các văn bản quy phạm pháp luật liên

quan đến ĐTXDCB......................................................................................... 99

3.6.2. Kiến nghị với Nhà nước và các cấp các ngành................................... 100

3.6.3. Kiến nghị với Bộ Tài chính................................................................. 101

3.6.4. Kiến nghị với KBNN và KBNN Thanh Hóa. ..................................... 102

3.6.5. Kiến nghị với UBND tỉnh Thanh Hoá ................................................ 102

3.6.6. Kiến nghị với UBND thành phố Thanh Hóa: ..................................... 103

KẾT LUẬN................................................................................................... 104

TÀI LIỆU THAM KHẢO

vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Nguyên nghĩa

NSNN Ngân sách nhà nước

NSTW Ngân sách trung ương

NSĐP Ngân sách địa phương

XDCB Xây dựng cơ bản

ĐTXDCB Đầu tư xây dựng cơ bản

KBNN Kho bạc Nhà nước

KSC Kiểm soát chi

KTXH Kinh tế - Xã hội

VĐT Vốn đầu tư

NN, TN Nuớc ngoài, trong nước

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

TT Tên bảng Trang

3.1

Tình hình kiểm soát chi chuẩn bị đầu tư XDCB qua hệ thống

KBTPTH giai đoạn 2008 – 2012

52

3.2

Tình hình kiểm soát chi thực hiện đầu tư qua KBTPTH giai

đoạn 2008-2012

53

3.3

Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư XDCB hàng năm

giai đoạn 2008-2012 (Vốn trong nước) 54

3.4

Số dư tạm ứng vốn đầu tư XDCB hàng năm

giai đoạn 2008-2012 (Vốn trong nước.)

56

3.5

Tình hình kiểm soát chi thanh toán đền bù giải phóng mặt

bằng giai đoạn 2008 - 2012

59

3.6

Thực trạng kiểm soát thanh toán vốn đầu tư nhiều nguồn vốn

thuộc nhiều cấp ngân sách giai đoạn 2008-2012

61

3.7

Tình hình giải ngân vốn sự nghiệp có tích chất đầu tư giai

đoạn 2008-2012

64

3.8 Tình hình giải ngân vốn giai đoạn 2008-2012 65

3.9

Tình hình Quyết toán và tất toán dự án hoàn thành giai đoạn

2010-2012

66

3.10

Tình hình từ chối thanh toán vốn đầu tư XDCB NSNN qua

KBTPTH

67

ix

DANH MỤC CÁC HÌNH

TT Tên hình Trang

3.1

Sơ đồ Quy trình thông báo kế hoạch vốn hàng năm cho các

dự án đầu tư thuộc nguồn vốn ngân sách Trung ương 49

3.2

Sơ đồ quy trình thông báo kế hoạch vốn hàng năm cho các

dự án đầu tư thuộc nguồn vốn ngân sách địa phương 50

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong thời gian qua, Đảng, Nhà nước đã có rất nhiều biện pháp tích

cực, hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước trong lĩnh vực chi

NSNN nói chung và quản lý, kiểm soát chi đầu tư nói riêng. Đã có nhiều cơ

quan, nhiều cấp, nhiều ngành tham gia, đóng góp cho hoạt động này. Chính vì

vậy Nhà nước ta đã nhiều lần bổ sung, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp

luật để điều chỉnh hoạt động đầu tư từ NSNN cho phù hợp với điều kiện ở

mỗi thời kỳ.

Ngân sách Nhà nước (Theo luật NSNN) là toàn bộ các khoản thu, chi

của Nhà nước đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và được

thực hiện trong một năm để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của

Nhà nước. Ngân sách Nhà nước gồm ngân sách Trung ương và ngân sách địa

phương. Ngân sách địa phương bao gồm ngân sách của đơn vị hành chính các

cấp có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân.

Kiểm soát chặt chẽ các khoản chi NSNN luôn là mối quan tâm lớn của

Đảng, Nhà nước và của các cấp, các ngành, góp phần quan trọng trong việc

giám sát sự phân phối và sử dụng nguồn lực tài chính một cách đúng mục

đích, có hiệu quả; đồng thời là một biện pháp hữu hiệu để thực hành tiết kiệm,

chống lãng phí.

Từ năm 2004, thực hiện Luật NSNN (sửa đổi), công tác quản lý, kiểm

soát chi NSNN qua KBNN đã có những chuyển biến tích cực; công tác lập,

duyệt, phân bổ dự toán được chú trọng hơn về chất lượng và thời gian; Việc

quản lý điều hành NSNN theo quy định của Luật NSNN đã chuyển bước quản

lý có chất lượng hơn, đảm bảo hiệu quả hơn trong việc thực hiện nhiệm vụ

được giao, như: Giao quyền Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định phân cấp

nguồn thu và nhiệm vụ chi và thời kỳ ổn định ngân sách đảm bảo phù hợp với

tình hình thực tế của địa phương; Phân rõ trách nhiệm về quyền quyết định