Giải pháp tăng cường cải cách hành chính thuế tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐẶNG THỊ BÌNH

GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CẢI CÁCH

HÀNH CHÍNH THUẾ TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐẶNG THỊ BÌNH

GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CẢI CÁCH

HÀNH CHÍNH THUẾ TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh

Mã số: 60.34.01.02

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐÀO THỊ HOÀNG MAI

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn thạc sĩ với đề tài: “Giải pháp tăng cường cải cách hành chính

thuế tỉnh Thái Nguyên” do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của Tiến sĩ Đào Thị

Hoàng Mai - Trưởng phòng kinh tế Nông thôn thuộc Viện Kinh tế Việt Nam và

sự giúp đỡ của Ban Lãnh đạo, cán bộ của Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên.

Tôi xin cam đoan luận văn này hoàn toàn do kết quả nghiên cứu

nghiêm túc của tôi. Các tà

i liêu, s ̣ ố liệu sử dụng trong luận văn do Tổng cục

Thuế, Cục Thuế Thái Nguyên cung cấp và do cá nhân tôi thu thập trên các

trang website, báo cáo của Ngành thuế, sách, báo, tạp chí Thuế, các kết quả

nghiên cứu có liên quan đến đề tà

i đãđược công bố... Các trích dân trong lu ̃ ân ̣

văn đều đã đươc̣ chỉrõnguồn gốc.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lờ

i cam đoan trên.

Học viên

Đặng Thị Bình

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài ““Giải pháp

tăng cường cải cách hành chính thuế tỉnh Thái Nguyên”, tôi đã nhận được

sự giúp đỡ tận tình của các thầy, cô giáo Trường Đại học Kinh tế và quản trị

kinh doanh, cô giáo hướng dẫn luận văn cùng với sự tạo điều kiện của Lãnh

đạo Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên.

Trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể các Giáo sư, Phó giáo sư,

Tiến sỹ, giảng viên Trường Đại học Kinh tế và quản trị kinh doanh đã trang bị

cho tôi những kiến thức cơ bản để tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập của mình.

Để hoàn thành luận văn thạc sĩ này, tôi đã được sự chỉ dẫn tận tình của

Tiến sỹ Đào Thị Hoàng Mai. Tôi xin gửi tới Tiến sỹ Đào Thị Hoàng Mai lời

cảm ơn trân trọng nhất.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Cục Thuế tỉnh Thái

Nguyên, cán bộ các Phòng chuyên môn, cán bộ các Chi cục Thuế đã giúp đỡ

và tạo điều kiện cho tôi trong việc thu thập số liệu để hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Học viên

Đặng Thị Bình

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MUC̣ CÁC KÝ HIỆU, CHỮVIÊT TẮT............................................ vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................viii

DANH MỤC CÁC HÌNH............................................................................... vii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài.................................................................................. 1

2. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................... 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................... 3

4. Ý nghĩa khoa học và đóng góp mới của đề tài ................................................ 4

5. Bố cục của luận văn........................................................................................ 5

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CẢI CÁCH

HÀNH CHÍNH THUẾ.................................................................................... 5

1.1. Lý luận cơ bản về thuế và cải cách hành chính thuế..................................... 5

1.1.1. Khái niệm về thuế .............................................................................. 5

1.1.2. Lý luận về cải cách hành chính thuế................................................... 6

1.1.3. Nội dung của cải cách hành chính thuế ............................................ 9

1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác cải cách hành chính thuế ....... 14

1.2. Thực tiễn về cải cách hành chính thuế..................................................... 17

1.2.1. Kinh nghiệm quốc tế....................................................................... 17

1.2.2. Kinh nghiệm từ các Cục Thuế địa phương trong nước .................. 23

1.2.3. Một số bài học rút ra từ các nghiên cứu thực tiễn .......................... 30

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 32

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iv

2.1. Các câu hỏi nghiên cứu............................................................................ 32

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 32

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin...................................................... 32

2.2.2. Phương pháp xử lý, phân tích thông tin ......................................... 32

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu............................................................. 33

2.3.1. Các chỉ tiêu về cải cách thể chế, chính sách .................................. 33

2.3.2. Các chỉ tiêu về cải cách TTHC....................................................... 33

2.3.3. Các chỉ tiêu về tổ chức bộ máy ...................................................... 33

2.3.4. Các chỉ tiêu về nâng cao trình độ, năng lực cán bộ thuế................ 33

2.3.5. Các chỉ tiêu về cải cách tài chính công và hiện đại hóa nền

hành chính ................................................................................................ 34

Chương 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH

THUẾ TRÊN ĐỊA BÀN THÁI NGUYÊN.................................................. 35

3.1. Khái quát về Cục Thuế Thái Nguyên....................................................... 35

3.1.1. Nhiệm vụ quyền hạn ...................................................................... 35

3.1.2. Cơ cấu tổ chức hoạt động............................................................... 35

3.1.3. Tổng quan kết quả hoạt động thu ngân sách của Cục Thuế tỉnh

Thái Nguyên ............................................................................................. 41

3.2. Thực trạng công tác cải cách hành chính thuế trên địa bàn tỉnh Thái

Nguyên giai đoạn 2012 - 2014........................................................................ 44

3.2.1. Công tác cải cách thể chế, chính sách............................................ 44

3.2.2. Cải cách thủ tục hành chính ........................................................... 50

3.2.3. Cải cách tổ chức bộ máy ................................................................ 62

3.2.4. Đổi mới nâng cao trình độ, năng lực cán bộ thuế .......................... 67

3.2.5. Cải cách tài chính công và hiện đại hóa nền hành chính ngành. ... 72

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

v

3.3. Đánh giá công tác cải cách hành chính thuế trên địa bàn tỉnh

Thái Nguyên ................................................................................................... 78

3.3.1. Các thành tựu đạt được................................................................... 79

3.3.2. Những hạn chế................................................................................ 82

3.3.3. Nguyên nhân của các hạn chế ........................................................ 84

3.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến cải cách hành chính thuế trên địa bàn

tỉnh Thái Nguyên............................................................................................. 90

Chương 4. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH

THUẾ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN....................................... 93

4.1. Mục tiêu và phương hướng của cải cách hành chính thuế....................... 93

4.1.1. Mục tiêu cải cách hành chính của ngành thuế Việt Nam............... 93

4.1.2. Phương hướng cải cách hành chính của ngành thuế Thái Nguyên..... 96

4.2. Một số giải pháp tăng cường cải cách hành chính thuế trên địa bàn

tỉnh Thái Nguyên trong thời gian tới .............................................................. 99

4.2.1. Về thể chế, chính sách.................................................................. 100

4.2.2. Về thủ tục hành chính................................................................... 100

4.2.3. Về công tác tổ chức bộ máy ......................................................... 102

4.2.4. Về nâng cao trình độ, năng lực, phát triển nguồn nhân lực Cán

bộ thuế .................................................................................................... 103

4.2.5. Về công tác hiện đại hóa ngành và cải cách tài chính công......... 104

4.3. Khuyến nghị........................................................................................... 107

4.3.1. Đối với Nhà nước ......................................................................... 107

4.3.2. Đối với Bộ Tài chính - Tổng cục Thuế ........................................ 108

4.3.3. Đối với UBND tỉnh ...................................................................... 109

KẾT LUẬN.................................................................................................. 111

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................... 113

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vi

PHỤ LỤC..................................................................................................... 116

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vii

DANH MUC CÁC KÝ HI ̣ ỆU, CHỮVIÊT TẮT

STT TỪ VIẾT

TẮT

NGUYÊN NGHĨA

1. CBCC Cán bộ công chức

2. CCHC Cải cách hành chính

3. CNTT Công nghệ thông tin

4. CQT Cơ quan thuế

5. DGT Tổng cục Thuế Indonesia

6. DN Doanh nghiệp

7. GDP Tổng sản phẩm quốc nội

8. GTGT Giá trị gia tăng

9. HTKK Chương trình Hỗ trợ kê khai

10. KK & KTT Kê khai và kế toán thuế

11. KT-XH Kinh tế xã hội

12. MST Mã số thuế

13. NNT Người nộp thuế

14. NSNN Ngân sách nhà nước

15. OECD Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế

16. QHS Chương trình nhận hồ sơ khai thuế

17. QLT Quản lý thuế

18. TCCB Tổ chức cán bộ

19. TH-NV-DT Tổng hợp - Nghiệp vụ - Dự toán

20. TINC Chương trình quản lý đối tượng nộp thuế cấp Cục

21. TINCC Chương trình quản lý đối tượng nộp thuế cấp Chi cục

22. TMS Chương trình ứng dụng quản lý thuế tập trung

23. TNCN Thu nhập cá nhân

24. TNDN Thu nhập doanh nghiệp

25. TTHC Thủ tục hành chính

26. TTr Chương trình hỗ trợ thanh tra, kiểm tra

27. UBND Uỷ ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

viii

28. VATCC Chương trình quản thuế thuế GTGT cấp Chi cục

29. WTO Tổ chức Thương mại Thế giới

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Kết quả thực hiện thu NSNN từ 2012 - 2014............................ 41

Bảng 3.2: Kết quả thu ngân sách tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2012-

2014 theo từng sắc thuế ............................................................. 42

Bảng 3.3: Tổng hợp kết quả thu NSNN giai đoạn 2012 - 2014 theo

đơn vị ......................................................................................... 43

Bảng 3.4: Số lượng Doanh nghiệp đang hoạt động thuộc Cục Thuế

Thái Nguyên quản lý qua các năm ............................................ 50

Bảng 3.5: Số lượng thủ tục, hồ sơ đã tiếp nhận và trả kết quả từ năm

2012-2014 của các đơn vị thuộc Cục Thuế Thái Nguyên......... 59

Bảng 3.6: Số lượng trình độ cán bộ công chức qua các năm tại các

đơn vị thuộc Cục Thuế Thái Nguyên ........................................ 70

Bảng 3.7: Số lượng đào tạo cán bộ công chức qua các năm...................... 71

Bảng 3.8: Số lượng trang thiết bị phục vụ công tác quản lý thu thuế

của ngành thuế Thái Nguyên đến 31/12/2014........................... 74

Bảng 3.9: Các chương trình ứng dụng tin học chính đã triển khai tại

Cục Thuế Thái Nguyên.............................................................. 75

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

Hình 3.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy ngành thuế Thái Nguyên........................ 38

Hình 3.2: Biểu đồ tăng trưởng thu NSNN giai đoạn 2012- 2014 .............. 42

Hình 3.3: Sơ đồ tổ chức bộ máy ngành thuế Việt Nam............................. 63

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ix

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, cải cách hành chính

được coi là một giải pháp quan trọng, góp phần đạt được các mục tiêu phát triển

kinh tế - xã hội. Công tác cải cách hành chính ở nước ta được triển khai trên

nhiều nội dung: (1) cải cách thể chế; (2) cải cách thủ tục hành chính; (3) cải cách

tổ chức bộ máy hành chính; (4) xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ,

công chức; và (5) cải cách tài chính công và hiện đại hóa nền hành chính. Trong

đó, cải cách thủ tục hành chính là một khâu quan trọng và được đặt ra ngay từ

giai đoạn đầu của tiến trình cải cách. Việc cải cách hành chính không chỉ liên

quan đến công việc nội bộ của một cơ quan, một cấp chính quyền, mà còn liên

quan đến các tổ chức và công dân trong mối quan hệ với Nhà nước. Các quyền,

nghĩa vụ của công dân được quy định trong Hiến pháp, trong các Luật và các

văn bản quy phạm pháp luật có được thực hiện hay không, thực hiện như thế

nào, về cơ bản, đều phải thông qua thủ tục hành chính do các cơ quan, các cấp

chính quyền nhà nước quy định và trực tiếp giải quyết.

Nhận thức rõ mục đích, ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác cải

cách hành chính, ngày 17/05/2011 Chính phủ đã ban hành Quyết định số

732/QĐ-TTg với mục tiêu xây dựng hệ thống chính sách thuế đồng bộ, thống

nhất, công bằng, hiệu quả, phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng

xã hội chủ nghĩa; mức động viên hợp lý nhằm tạo điều kiện thúc đẩy sản xuất

trong nước và là một trong những công cụ quản lý kinh tế vĩ mô có hiệu quả,

hiệu lực của Đảng và Nhà nước. Xây dựng ngành thuế Việt Nam hiện đại,

hiệu lực, hiệu quả; công tác quản lý thuế, phí và lệ phí thống nhất, minh bạch,

đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện dựa trên ba nền tảng cơ bản: thể chế chính

sách thuế minh bạch, quy trình thủ tục hành chính thuế đơn giản, khoa học

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

2

phù hợp với thông lệ quốc tế; nguồn nhân lực có chất lượng, liêm chính; ứng

dụng công nghệ thông tin hiện đại, có tính liên kết, tích hợp, tự động hóa cao.

Trên tinh thần đó, trong những năm qua, bên cạnh nhiệm vụ thu ngân

sách thì công tác cải cách hành chính cũng là một nhiệm vụ quan trọng hàng

đầu, trở thành nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong chương trình công tác

của ngành thuế nói chung và ngành thuế Thái Nguyên nói riêng. Trong các

hội nghị giao ban hàng tháng, hàng quý tại Cục Thuế Thái Nguyên đều được

các cấp lãnh đạo quan tâm chỉ đạo, chú trọng công tác cải cách hành chính.

Đến nay, công tác cải cách hành chính đã có nhiều tiến bộ, cơ chế chính sách

ngày càng được cải cách theo hướng có lợi cho Người nộp thuế, cơ cấu bộ

máy tổ chức được hoàn thiện hơn, chất lượng cán bộ công chức ngày càng

được nâng lên, thủ tục hành chính được đơn giản và rút ngắn, thực hiện ứng

dụng công nghệ thông tin trong công tác đăng ký thuế, kê khai, nộp thuế...

được cộng đồng các doanh nghiệp và người nộp thuế đánh giá cao.

Tuy nhiên, trước yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất

nước và hội nhập kinh tế quốc tế, công tác cải cách hành chính thuế vẫn còn

tồn tại một số điểm như: (1) chính sách thuế còn phức tạp, chưa thật sự đồng

bộ, một số nội dung quy định chưa cụ thể, rõ ràng và phù hợp với thực tiễn,

còn tồn tại nhiều mức thuế suất trong một sắc thuế, lồng ghép nhiều chính

sách xã hội, nhiều mức miễn giảm; (2) bộ máy thanh tra, kiểm tra, quản lý nợ

và cưỡng chế thuế thì còn quá mỏng so với yêu cầu quản lý thuế; (3) cơ sở vật

chất một số đơn vị còn đang trong thời gian xây dựng dở dang, phòng làm

việc hẹp, chưa đáp ứng được nhu cầu thuận tiện giao dịch với người nộp

thuế... Hơn nữa, quy mô của doanh nghiệp ngày một lớn, các doanh nghiệp có

vốn đầu tư nước ngoài đang đầu tư vào tỉnh nhà, các doanh nghiệp không còn

bó hẹp trong một địa phương mà ngày càng quốc gia hoá, toàn cầu hoá. Hoạt