Giải pháp nhằm thúc đẩy đổi mới công nghệ trong hoạt sản xuất kinh doanh ở việt nam

A giíi thiÖu ®Ò tµi.

Mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm lín nhÊt cña thêi ®¹i chung ta lµ sù ph¸t

triÓn kiÓu dßng th¸c cña khoa häc vµ c«ng nghÖ. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc_

c«ng nghÖ hiÖn ®¹i b¾t ®Çu kho¶ng sau ®¹i chiÕn kinh tÕ thÕ giíi thø hai ®· t¹o

ra nh÷ng lùc lîng s¶n xuÊt to lín míi vÒ chÊt t¸c ®éng hÕt søc m¹nh mÏ ®Õn

mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi. Nhê tiÕn bé ®ã mµ cã nhiÒu quèc gia vît qua ®-

îc c¶nh ®ãi nghÌo, kÐm ph¸t triÓn vµ trë thµnh nh÷ng níc c«ng nghiÖp míi.

Ngµy nay trong xu thÕ toµn cÇu ho¸, c¸c níc ®ang trong qu¸ tr×nh héi

nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. §èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®©y võa lµ c¬

héi, võa lµ th¸ch thøc. HiÖn nay kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c níc ph¸t triÓn vµ c¸c n￾íc ®ang ph¸t triÓn ®ang ngµy cµng c¸ch xa, sù c¸ch biÖt ®ã mét phÇn do sù

ph¸t triÓn vÒ khoa häc c«ng nghÖ lµ kh¸c nhau, tr×nh ®é ph¸t triÓn khoa häc

c«ng nghÖ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cßn thÇp vµ l¹c hËu so víi c¸c níc ph¸t

triÓn. V× thÕ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn muèn héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ

rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c níc ph¸t triÓn th× cÇn ph¶i ®Çu t ph¸t triÓn nÒn

khoa häc c«ng nghÖ cho m×nh. Cã nh vËy kinh tÕ cña c¸c níc nµy míi ®øng

v÷ng trong qu¸ tr×nh héi nhËp, gióp cho c¸c doanh nghiÖp trong níc c¹nh

tranh ®îc víi c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp cña

c¸c níc cã tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®ång thêi gióp ph¸t triÓn mäi mÆt cña

®êi sèng kinh tÕ x· héi trong níc. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh héi nhËp, c¸c níc

ph¸t triÓn còng cã lîi thÕ cña nh÷ng níc ®i sau, c¸c níc nµy cã thÓ ph¸t triÓn

nh÷ng c«ng nghÖ cña c¸c níc ®i tríc b»ng chuyÓn giao c«ng nghÖ, song song

víi viÖc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn nÒn khoa häc c«ng nghÖ trong níc.

Níc ta còng lµ níc ®ang ph¸t triÓn, nÒn s¶n xuÊt nhá, n«ng nghiÖp lµ

chñ yÕu, t×nh tr¹ng c«ng nghÖ cßn l¹c hËu. H¬n 15 n¨m thùc hiÖn ®æi míi, níc

ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ, nhng nh×n chung t×nh h×nh c«ng nghÖ

cßn kÐm ph¸t triÓn, trong ho¹t ®éng chuyÓn giao vµ ®æi míi c«ng nghÖ ë níc

1

ta nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nãi riªng hiÖu qu¶ cßn

cha cao tõ viÖc ®¸nh gi¸ nh÷ng mÆt ®îc vµ h¹n chÕ trong viÖc ®æi míi c«ng

nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë níc ta ®Ó t×m ra

nh÷ng ph¬ng híng, nh÷ng biÖn ph¸p lùa chän, ®æi míi c«ng nghÖ mét c¸ch

phï hîp gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.

Tuy nhiªn c¸c vÊn ®Ò liªn quan lµ rÊt réng vµ phøc t¹p. Song trong

ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi, em chØ xin tËp trung vµo mét sè khÝa c¹nh chñ

yÕu víi néi dung bao gåm:

PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ ®æi míi c«ng nghÖ

PhÇn II: Thùc tr¹ng ®æi míi c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp kinh

doanh ë ViÖt Nam

PhÇn III: Gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy ®æi míi c«ng nghÖ trong ho¹t s¶n

xuÊt kinh doanh ë viÖt nam

Qua ®©y em xin c¶m ¬n thÇy Ph¹m Ngäc Linh ®· gióp ®ì em hoµn

thanh ®Ò tµi nµy.

B Néi dung

PhÇn I: C¬ së lý luËn

2

I.C«ng nghÖ vµ vai trß cña c«ng nghÖ trong kinh

doanh hiÖn ®¹i

1. Kh¸i niÖm vÒ c«ng nghÖ.

C«ng nghÖ lµ mét yÕu tè t¹o ra qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ cung cÊp

dÞch vô. Nã liªn kÕt c¸c yÕu tè kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh

theo mét l«gic vÒ mÆt kü thuËt. ThiÕu yÕu tè nµy kh«ng thÓ cã bÊt cø qu¸ tr×nh

s¶n xuÊt kinh doanh nµo. Ngay trong qu¸ tr×nh cung cÊp dÞch vô thuéc c¸c

lÜnh vùc phi vËt chÊt, thËm chÝ trong c¸c ho¹t ®éng c«ng céng ngêi ta còng nãi

tíi c«ng nghÖ. C«ng nghÖ triÓn khai cung cÊp c¸c dÞch vô tiÕn hµnh c¸c ho¹t

®éng. Theo nh÷ng c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau ®· cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm vÒ c«ng

nghÖ dùa trªn nh÷ng c¨n cø kh¸c nhau.

Theo nghÜa hÑp ban ®Çu, c«ng nghÖ chØ ®îc dïng trong s¶n xuÊt vµ ®îc

hiÓu lµ”ph¬ng ph¸p c«ng nghÖ “, tøc lµ trong nh÷ng ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt s¶n

phÈm, ®îc m« t¶ qua nh÷ng quy tr×nh ®îc tr×nh bµy díi h×nh thøc b¶n vÏ, s¬

®å, b¶ng biÓu.

Cïng víi sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ kh¸i niÖm

c«ng nghÖ ®· ®îc më réng: c«ng nghÖ lµ tæng thÓ c¸c ph¬ng ph¸p, quy tr×nh,

m¸y mãc, thiÕt bÞ cÇn dïng ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈmm vµ cung cÊp dÞch vô c¸c

kiÕn thøc, hiÓu biÕt kü n¨ng, th«ng tin cïng nh÷ng ph¬ng thøc tæ chøc mµ con

ngêi cÇn ¸p dông ®Ó sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p, ph¬ng tiÖn ®ã.

C«ng nghÖ lµ mét kh¸i niÖm ®éng thay ®æi cïng víi sù ph¸t triÓn cña

tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ, ®iÒu kiÖn kinh doanh vµ yªu cÇu cña qu¶n lý.

HiÖn nã ®· bao hµm mét néi dung rÊt réng vµ sau nµy cßn ®îc tiÕp tôc më

réng h¬n n÷a.

T¹i ViÖt Nam, c«ng nghÖ ®îc xem lµ viÖc ¸p dông thµnh tùu khoa häc

vµo s¶n xuÊt vµ ®êi sèng b¨ng c¸ch sö dông nh÷ng ph¬ng tiÖn kü thuËt c¸c

ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt vµ qu¶n lý víi t c¸ch lµ nh÷ng kÕt qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng

3

nghiªn cøu_phÊt triÓn, cña qu¸ tr×nh sö lý mét c¸ch hÖ thèng vµ cã ph¬ng ph¸p

toµn bé nh÷ng tri thøc kinh nghiÖm, kü n¨ng kü x¶o ®îc con ngêi tÝch luü vµ

t¹o ra trong toµn bé qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh. C«ng nghÖ nãi chung bao

gåm toµn bé c¸c c«ng nghÖ cô thÓ c¬ së vËt chÊt vµ c¸c ®iÒu kiÖn phôc vô cho

viÖc khai th¸c, sö dông chóng mét c¸ch cã hiÖu qu¶, ph¸t triÓn theo yªu cÇu

cña s¶n xuÊt kinh doanh t¹o ra nguån c«ng nghÖ cña tæ chøc s¶n xuÊt kinh

doanh, cña tæ chøc x· héi vµ cña quèc gia. Víi bÊt kú mét quèc gia, mét tæ

chøc nµo viÖc ph¸t triÓn nguån lùc c«ng nghÖ còng cã vai trß, ý nghÜa hÕt søc

quan träng.

2.B¶n chÊt cña c«ng nghÖ.

C«ng nghÖ ®îc hiÓu lµ tËp hîp nh÷ng hiÓu biÕt ®Ó t¹o ra c¸c gi¶i ph¸p

kü thuËt ®îc ¸p dông vµo s¶n xuÊt . ngµy nay, c«ng nghÖ thêng ®îc coi lµ sù

kÕt hîp gi÷a “phÇn cøng” vµ “phÇn mÒn” phÇn cøng ®ã lµ trang thiÕt bÞ bao

gåm: m¸y mãc, thiÕt bÞ, khai cô, nhµ xëng. PhÇn mÒm bao gåm: thµnh phÇn

con ngêi ®ã lµ kü n¨ng, tay nghÒ, kinh nghiÖm cña ngêi lao ®éng, thø hai lµ

thµnh phÇn th«ng tin bao gåm c¸c bÝ quyÕt quy tr×nh, ph¬ng ph¸p, c¸c d÷ liÖu

vµ c¸c b¶n thiÕt kÕ, thø ba lµ thµnh phÇn tæ chøc thÓ hiÖn trong viÖc bè trÝ , s¾p

xÕp, ®iÒu phèi, qu¶n lý. BÊt kú qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµo ®Òu ph¶i ®¶m b¶o bèn

thµnh phÇn trªn. Mçi thµnh phÇn ®¶m b¶o mét chøc n¨ng nhÊt ®Þnh. Thµnh

phÇn trang thiÕt bÞ ®îc coi lµ x¬ng sèng, cèt lâi cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nhng

nã l¹i do con ngêi l¾p ®Æt vµ vËn hµnh thµnh phÇn con ngêi ®îc coi lµ yÕu tè

ch×a kho¸ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt nhng l¹i ph¶i ho¹t ®éng theo c¸c híng dÉn

do thµnh phÇn th«ng tin cung cÊp. Thµnh phÇn lµ c¬ së híng dÉn ngêi lao ®éng

vËn hµnh c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ vµ ®a ra quyÕt ®Þnh. Thµnh phÇn tæ chøc cã

nhiÖm vô liªn kÕt c¸c thµnh phÇn trªn, ®éng viªn ngêi lao ®éng n©ng cao ho¹t

®éng s¶n xuÊt. Sù kÕt hîp chÆt chÏ bèn thµnh phÇn trªn ®©y lµ ®iÒu kiÖn c¬

b¶n ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®¹t hiÖu qu¶ cao.

4

Theo c¸ch hiÓu truyÒn thèng tríc ®©y ®ång nhÊt kü thuËt víi thiÕt bÞ

kh«ng lu ý víi lý thuyÕt vËn hµnh, tay nghÒ cña c«ng nh©n, n©ng lùc tæ chøc

qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Do vËy hiÖn nay thuËt ng÷ “ c«ng nghÖ “thêng ®-

îc sö dông thay cho thuËt ng÷ “kü thuËt” ViÖc hiÓu néi dung c«ng nghÖ nh

vËy ®Æc biÖt cã ý nghÜa quan träng trong giai ®o¹n hiÖn nay khi c«ng nghÖ

thùc sù trë thµnh nh©n tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn

thi trêng trong níc còng nh quèc tÕ, khi tû lÖ phÇn mÓm trong c¸c hÖ thèng cã

vÞ trÝ quan träng. Bëi vËy viÖc xem c¸c khÝa c¹nh c«ng nghÖ trong qu¸ tr×nh

lùa chon chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ_x· héi ®· trë thµnh nhu cÇu cÊp thiÕt cña

c¸c níc, ®Æc biÖt lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, ®i sau vÒ c«ng nghÖ nhng muèn

®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng nhanh vµ v÷ng ch¾c,

Kh¸c víi khoa häc, c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt cña c«ng nghÖ ®ãng gãp trùc

tiÕp vµo s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nªn nã ®îc sù b¶o hé cña nhµ níc díi h×nh thøc

“së h÷u c«ng nghiÖp “ vµ do ®ã nã lµ thø hµng ho¸ ®Ó mua b¸n.

3.Vai trß cña c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt kinh doanh.

C«ng nghÖ lµ mét yÕu tè cÊu thµnh c¬ së vËt chÊt, t¹o nªn ®iÒu kiÖn tån

t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. §Æc biÖt , c«ng nghÖ ¶nh hëng trùc tiÕp vµ

quyÕt ®Þnh tíi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt s¶n phÈm ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó ®Ó

tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi. kh«ng cã sù ph¸t triÓn cña c«ng

nghÖ ®Æc biÖt lµ nh÷ng c«ng nghÖ míi, c«ng nghÖ cã hµm lîng chÊt x¸m cao

kh«ng thÓ ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt vµ cung cÊp cho thÞ trêng nhiÒu s¶n phÈm cã

¶nh hëng quyÕt ®Þnh tíi nÒn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi hiÖn ®¹i. NhiÒu s¶n

phÈm míi chØ cã thÓ ®îc s¶n xuÊt nhê tiÕn bé c«ng nghÖ, ®Æc biÖt nh÷ng c«ng

nghÖ cao míi thiÕt kÕ vµ ®îc ®a vµo sö dông. H¬n n÷a, trong nhiÒu trêng hîp,

nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt míi ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng c«ng nghÖ phï hîp.

Ch¼ng h¹n, trong ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt ®éc h¹i nh÷ng n¬i con ngêi kh«ng thÓ

ho¹t ®éng ®îc nhng l¹i rÊt cÇn tiÕn hµnh: lµm viÖc díi ®é s©u lín ë nh÷ng n¬i

5

cã cêng ®é phãng x¹ cao cÇn cã nh÷ng c«ng nghÖ thiÕt kÕ riªng thÝch øng víi

nh÷ng ®Æc biÖt cña m«i trêng ho¹t ®éng.

C«ng nghÖ lµ nh©n tè ¶nh hëng trùc tiÕp tíi n¨ng lùc c¹nh tranh cña

doanh nghiÖp. T¸c ®éng nµy thÓ hiÖn ë chç nhê c«ng nghÖ vµ tiÕn bé c«ng

nghÖ mµ chÊt lîng s¶n phÈm ®îc duy tr× vµ n©ng cao, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tiÕt

kiÖm mét c¸ch t¬ng ®èi ®Ó gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc gi¶m bít, s¶n phÈm míi cã

tÝnh n¨ng, c«ng dông tèt h¬n cã thÓ ®îc thiÕt kÕ vµ ®a vµo s¶n xuÊt, tiªu

dïng… H¬n n÷a trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, c«ng nghÖ ®É dÇn dÇn trë thµnh mét

yÕu tè s¶n xuÊt trùc tiÕp”. ChÝnh v× vËy c¸c doanh nghiÖp ®Òu cè g¾ng ®Çu t

víi quy m« ngµy cµng t¨ng vµo c«ng nghÖ ®Ó t¹o ra sù ph¸t triÓn nhanh chãng

cña c«ng nghÖ, viÖc ®èi míi c«ng nghÖ chËm h¬n ®èi thñ c¹nh tranh chÝnh lµ

nguyªn nh©n tôt hËu cña doanh nghiÖp.

C«ng nghÖ t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi viÖc t¹o lËp mét h×nh ¶nh cho doanh

nghiÖp. Nh÷ng doanh nghiÖp dæi míi c«ng nghÖ vµ s¶n phÈm mét cach nhanh

chãng, liªn tôc cã thÓ ®îc sù tin tëng cña kh¸ch hµng, nhê vËy hä dÔ t¹o lËp

cñng cè uy tÝn cho m×nh vµ tõ ®ã t¹o lËp mét h×nh ¶nh thuËn lîi trong c¹nh

tr¹nh. §iÒu nµy còng b¾t nguån tõ chç ngêi tiªu dïng vµ kh¸ch hµng liªn tôc

cã nh÷ng ®ßi hái vÒ viÖc ®¸p øng nhu cÇu míi cña hä, ®¸p øng tèt h¬n, ®¸ng

tin cËy h¬n nh÷ng nhu cÇu vèn cã cña hä trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cã nhiÒu thay

®æi.

C«ng nghÖ lµ nh©n tè ¶nh hëng tíi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña

mçi doanh nghiÖp. §iÒu nµy cã thÓ thùc hiÖn ®îc nhê viÖc ¸p dông c«ng nghÖ

míi hoÆc c¶i tiÕn c¸c c«ng nghÖ truyÒn thèng, cho phÐp sö dông tiÕt kiÖm c¸c

ngu«n lùc cho s¶n xuÊt, sö dông nguyªn vËt liÖu rÎ tiÒn, dÔ kiÕm thay thÕ cho

c¸c lo¹i vËt t quý, hiÕm hoÆc sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p vµ ph¬ng tiÖn cã

n¨ng suÊt cao h¬n, æn ®Þnh h¬n. NÕu thÓ hiÖn t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè vµ ®iÒu

kiÖn s¶n xuÊt tíi kÕt qu¶ s¶n xuÊt díi d¹ng hµm s¶n xuÊt, ta cã:

Y=f(l,c,m,a)=AlαC

βMγ

(trong ®ã Y lµ tæng ®Çu ra. L lµ tæng ®Çu vµo nh©n lùc,

6