Đặc điểm ngôn ngữ và văn hóa địa danh huyện tây giang tỉnh quảng nam

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

LÊ ANH

ĐẶC ĐIỂM NGÔN NGỮ VÀ VĂN HÓA

ĐỊA DANH HUYỆN TÂY GIANG

TỈNH QUẢNG NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÔN NGỮ HỌC

ĐÀ NẴNG – 2022

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

LÊ ANH

ĐẶC ĐIỂM NGÔN NGỮ VÀ VĂN HÓA

ĐỊA DANH HUYỆN TÂY GIANG

TỈNH QUẢNG NAM

Chuyên ngành : Ngôn ngữ học

Mã số : 8 22 90 20

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Ngƣời hƣớng dẫn Khoa học: PGS.TS. LÊ ĐỨC LUẬN

ĐÀ NẴNG – 2022

v

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................i

LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................... ii

TRANG THÔNG TIN LUẬN VĂN THẠC SĨ......................................................... iii

MỤC LỤC ......................................................................................................................v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT....................................................................... viii

DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................................ix

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ............................................................................................x

MỞ ĐẦU.........................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài......................................................................................1

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................1

3. Lịch sử vấn đề.....................................................................................................2

5. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................5

6. Đóng góp của luận văn .......................................................................................5

7. Kết cấu của luận văn...........................................................................................6

CHƢƠNG 1. CƠ SỞ L THU ẾT VÀ HÁI QUÁT VỀ HUYỆN TÂY GIANG7

1.1. Cở sở lý thuyết về địa danh ......................................................................................7

1.1.1. Khái niệm địa danh và địa danh học ............................................................7

1.1.2. Vị trí của địa danh trong ngôn ngữ học .......................................................9

1.1.3. Phân loại địa danh........................................................................................9

1.2. Lý thuyết về từ ngữ ................................................................................................14

1.2.1 h i qu t v t ............................................................................................14

h i qu t v n ữ.........................................................................................15

1.3. Khái quát địa lí, sắc thái văn hóa huyện Tây iang...............................................16

ịa t nhi n ............................................................................................16

ịa hành ch nh ........................................................................................17

1.3.3. Vài nét v nguồn gốc d n c và s c th i v n h a của huyện Tây Giang...18

1.4. Vài nét về tiếng Cơ - Tu .........................................................................................23

vi

4 ặc điểm v ngữ âm ...................................................................................23

4 ặc điểm v t v ng ...................................................................................24

4 ặc điểm v ngữ pháp ................................................................................24

1.4.4. Vài nét v chữ viết.......................................................................................24

1.5. Một số vấn đề về văn hóa và ngôn ngữ..................................................................25

1.6. Tiểu kết chương 1...................................................................................................28

CHƢƠNG 2. HỆ THỐNG ĐỊA DANH HUYỆN TÂY GIANG – NGUỒN GỐC

VÀ ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO ........................................................................................30

2.1. Đặc điểm địa danh xét theo loại hình đối tượng.....................................................30

2.2. Đặc điểm địa danh huyện Tây Giang xét theo ngữ nguyên ...................................31

ịa danh c n uồn ốc hu n iệt .............................................................31

ịa danh c n uồn ốc C u....................................................................31

ịa danh c n uồn ốc n iệt ...............................................................32

2.3. Các phương thức cấu thành địa danh Tây Giang ...................................................32

Ph n thức t tạo .....................................................................................34

Ph n thức chuyển hoá ............................................................................37

Ph n thức vay m ợn...............................................................................39

4 Ph n thức dịch ngữ ................................................................................39

5 Ph n thức song trùng .............................................................................40

6 Ph n thức t ch ợc ngôn ngữ ...............................................................40

7 Ph n thức Việt hóa âm tiết tiến C u.................................................40

2.3.8 Ph n thức phiên âm................................................................................40

2.4. Đặc điểm cấu tạo hình thức địa danh Tây Giang ...................................................41

2.4.1. Thành tố chung (danh t chung) ................................................................41

2.4.2. Thành tố riêng (tên riêng)...........................................................................44

2.5. Phức hợp địa danh thành tố chung và riêng ...........................................................45

2.6. Tiểu kết chương 2...................................................................................................47

CHƢƠNG 3. ĐẶC ĐIỂM NGỮ NGHĨA VÀ VĂN HÓA CỦA ĐỊA DANH

HUYỆN TÂY GIANG.................................................................................................49

3.1. Đặc điểm về nguồn gốc và ý nghĩa của địa danh huyện Tây Giang ......................49

vii

ịa danh có nguồn gốc và n hĩa rõ ràn ................................................49

ịa danh có nguồn gốc và n hĩa khôn rõ ràn .....................................53

3.2. Nguyên nhân biến đổi và ra đời, mất đi của địa danh huyện Tây Giang ...............54

3.2.1. Nguyên nhân biến đổi địa danh ..................................................................54

N uy n nh n ra đời và mất đi của một địa danh .......................................55

3.3. Đặc trưng ngôn ngữ - văn hóa thể hiện qua địa danh huyện Tây Giang................56

ặc tr n v n h a thể hiện qua địa danh huyện Tây Giang .....................56

3.3.2. Mối quan hệ g n bó chặt chẽ của n ời d n C u với thiên nhiên .........65

3.3.3. Mối t n quan iữa địa danh huyện Tây Giang với địa danh tỉnh Quảng

Nam và địa danh cả n ớc..............................................................................................70

3.4. Tiểu kết chương 3...................................................................................................72

KẾT LUẬN ..................................................................................................................74

TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................77

PHỤ LỤC ................................................................................................................. PL1

QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (Bản sao)

viii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ĐHTN Địa hình tự nhiên

ĐVHC Đơn vị hành chính

CTXD Công trình xây dựng

KTXH Kinh tế xã hội

ix

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu

bảng

Tên bảng Trang

2.1 Kết quả thu thập địa danh huyện Tây Giang xét theo loại hình 30

2.2 Kết quả phân loại địa danh huyện Tây Giang xét theo nguồn gốc

ngữ nguyên

32

2.3 Số lượng và tỉ lệ (%) của thành tố chung trong địa danh huyện Tây

Giang

43

2.4 Số lượng và tỉ lệ (%) của âm tiết tạo thành các thành tố tên riêng 45