Chuyển dịch cơ cấu XK của VN trong thời gian tới

Lêi më ®Çu

Khi nãi vÒ c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n, NghÞ quyÕt 6 cña Ban chÊp hµnh Trung -

¬ng kho¸ V ®· nhËn ®Þnh: “b»ng mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ mét c¬ chÕ qu¶n lý

thÝch hîp chóng ta sÏ cã kh¶ n¨ng t¹o ra mét chuyÓn biÕn m¹nh trong ®êi sèng kinh

tÕ - x· héi”. §èi víi ngo¹i th¬ng còng vËy, viÖc thay ®æi c¬ chÕ qu¶n lý mµ kh«ng ®i

®«i víi viÖc x¸c ®Þnh mét chÝnh s¸ch c¬ cÊu ®óng ®¾n sÏ kh«ng thÓ ph¸t triÓn ngo¹i

th¬ng ®îc nhanh chãng vµ cã hiÖu qu¶.

Trong nh÷ng n¨m 80, §¶ng vµ Nhµ níc ®· ®a ra nhiÒu chÝnh s¸ch vµ biÖn

ph¸p quan träng ®Ó t¨ng cêng c«ng t¸c xuÊt khÈu nh»m ®¸p øng nhËp khÈu. Song

nh÷ng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p ®ã cßn mang tÝnh chÊt ch¾p v¸ vµ bÞ ®éng, chØ chó ý

nhiÒu ®Õn vÊn ®Ò ®æi míi c¬ chÕ nhng cha gióp x¸c ®Þnh ®îc c¬ cÊu xuÊt khÈu (vµ

nhËp khÈu) l©u dµi vµ thÝch øng. Do ®ã, trong viÖc tæ chøc s¶n xuÊt hµng hãa vµ

cung øng dÞch vô cho xuÊt khÈu cßn nhiÒu lóng tóng vµ bÞ ®éng. ViÖc x¸c ®Þnh

®óng c¬ cÊu xuÊt khÈu sÏ cã t¸c dông:

 §Þnh híng râ cho viÖc ®Çu t s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô xuÊt khÈu t¹o nªn

nh÷ng mÆt hµng chñ lùc xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ cao vµ cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr￾êng thÕ giíi.

 §Þnh híng râ viÖc øng dông khoa häc - kü thuËt c¶i tiÕn s¶n xuÊt hµng xuÊt

khÈu. Trong ®iÒu kiÖn thÕ giíi ngµy nay khoa häc - kü thuËt ngµy cµng trë thµnh

mét yÕu tè s¶n xuÊt trùc tiÕp, kh«ng t¹o ra ®îc nh÷ng s¶n phÈm cã hµm lîng

khoa häc - kü thuËt cao sÏ khã c¹nh tranh trong xuÊt khÈu.

 Cho phÐp chuÈn bÞ thÞ trêng tríc ®Ó thùc hiÖn c¬ cÊu. Tríc ®©y, trong ®iÒu kiÖn

c¬ cÊu xuÊt khÈu ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së “n¨ng nhÆt chÆt bÞ” rÊt bÞ ®éng trong

kh©u chuÈn bÞ thÞ trêng tiªu thô. V× vËy, cã nhiÒu lóc cã hµng kh«ng biÕt xuÊt

khÈu ®i ®©u, rÊt khã ®iÒu hoµ gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu thô.

 T¹o c¬ së ®Ó ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch phôc vô vµ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu

®óng ®Þa chØ, ®óng mÆt hµng vµ ®óng møc ®é. Qua ®ã cã thÓ khai th¸c c¸c thÕ

m¹nh xuÊt khÈu cña ®Êt níc.

§èi víi níc ta tõ tríc ®Õn nay c¬ cÊu xuÊt khÈu nãi chung cßn manh món vµ

bÞ ®éng. Hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cßn lµ nh÷ng s¶n phÈm th«, hµng s¬ chÕ hoÆc

nh÷ng hµng ho¸ truyÒn thèng nh n«ng s¶n, l©m s¶n, thuû s¶n, hµng thñ c«ng mü

1

nghÖ vµ mét sè kho¸ng s¶n. Víi c¬ cÊu xuÊt khÈu nh vËy, chóng ta kh«ng thÓ x©y

dùng mét chiÕn lîc xuÊt khÈu hiÖn thùc vµ cã hiÖu qu¶.

Tõ nh÷ng thùc tiÔn kh¸ch quan trªn ®©y, mét yªu cÇu cÊp b¸ch ®îc ®Æt ra lµ

ph¶i ®æi míi c¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam hiÖn nay nh thÕ nµo, lµm thÕ

nµo ®Ó thay ®æi cã c¬ së khoa häc, cã tÝnh kh¶ thi vµ ®Æc biÖt lµ ph¶i dÞch chuyÓn

nhanh trong ®iÒu kiÖn tù do ho¸ th¬ng m¹i ngµy nay.

Víi lý do trªn, em ®· chän ®Ò tµi nghiªn cøu: “Mét sè vÊn ®Ò vÒ chuyÓn dÞch

c¬ cÊu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi” nh»m ®a ra nh÷ng lý luËn c¬ b¶n

vÒ c¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt khÈu, kh¶o s¸t thùc tr¹ng vµ ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p ®æi míi c¬

cÊu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi.

§Ò tµi nµy kÕt cÊu gåm 3 ch¬ng:

- Ch¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ xuÊt khÈu vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt khÈu.

- Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt

Nam trong thêi gian qua.

- Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i nh»m chuyÓn dÞch c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam trong

thêi gian tíi.

§©y lµ mét ®Ò tµi cã néi dung phong phó vµ phøc t¹p nhng trong ®iÒu kiÖn

h¹n chÕ vÒ thêi gian còng nh giíi h¹n vÒ lîng kiÕn thøc, kinh nghiÖm thùc tÕ nªn bµi

viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong sù gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« cïng

c¸c b¹n.

2

Ch¬ng 1

mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ xuÊt khÈu Vµ

chuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt khÈu

1.1. Vai trß ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ -

x· héi theo híng héi nhËp.

Ngµy nay, kh«ng mét níc nµo cã thÓ ph¸t triÓn nÕu thùc hiÖn chÝnh s¸ch tù

cung tù cÊp, bëi v× mçi quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu tån t¹i trong mèi quan hÖ nhiÒu

mÆt víi c¸c quèc gia kh¸c. Tuy nhiªn, trong c¸c mèi quan hÖ nµy, quan hÖ kinh tÕ

chi phèi hÇu hÕt c¸c mèi quan hÖ kh¸c, bëi bÊt cø mèi quan hÖ nµo còng liªn quan

tíi quan hÖ kinh tÕ. Quan träng nhÊt trong quan hÖ kinh tÕ lµ quan hÖ th¬ng m¹i, nã

cho thÊy trùc diÖn lîi Ých cña quèc gia khi quan hÖ víi c¸c quèc gia kh¸c th«ng qua

lîng ngo¹i tÖ thu ®îc qua th¬ng m¹i quèc tÕ.

Th¬ng m¹i quèc tÕ bao gåm c¸c ho¹t ®éng thu chi ngo¹i tÖ nh: xuÊt khÈu,

nhËp khÈu, gia c«ng cho níc ngoµi vµ thuª níc ngoµi gia c«ng, t¸i xuÊt khÈu, ho¹t

®éng chuyÓn khÈu, xuÊt khÈu t¹i chç. Trong khu«n khæ bµi viÕt nµy, chØ ®i s©u vµo

ph©n tÝch ho¹t ®éng xuÊt khÈu.

1.1.1. Kh¸i niÖm xuÊt khÈu.

XuÊt khÈu lµ qu¸ tr×nh hµng ho¸ ®îc s¶n xuÊt ë trong níc nhng tiªu thô ë níc

ngoµi. XuÊt khÈu thÓ hiÖn nhu cÇu vÒ hµng ho¸ cña c¸c quèc gia kh¸c ®èi víi quèc

gia chñ thÓ. XuÊt khÈu cßn chØ ra nh÷ng lÜnh vùc cã thÓ chuyªn m«n ho¸ ®îc, nh÷ng

c«ng nghÖ vµ t liÖu s¶n xuÊt trong níc cßn thiÕu ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm xuÊt khÈu

®¹t ®îc chÊt lîng quèc tÕ.

1.1.2. Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu.

1. XuÊt khÈu t¹o ra nguån thu ngo¹i tÖ.

Trong c¸c nguån thu ngo¹i tÖ cho Ng©n s¸ch quèc gia cã mét sè nguån thu

chÝnh:

- XuÊt khÈu hµng ho¸ - dÞch vô.

- §Çu t níc ngoµi trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp.

3

- Vay nî cña ChÝnh phñ vµ t nh©n.

- KiÒu bµo níc ngoµi göi vÒ.

- C¸c kho¶n thu viÖn trî,...

Tuy nhiªn, chØ cã thu tõ xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô lµ tÝch cùc nhÊt v×

nh÷ng lý do sau: kh«ng g©y ra nî níc ngoµi nh c¸c kho¶n vay cña ChÝnh phñ vµ t

nh©n; ChÝnh phñ kh«ng bÞ phô thuéc vµo nh÷ng rµng buéc vµ yªu s¸ch cña níc kh¸c

nh c¸c nguån tµi trî tõ bªn ngoµi; phÇn lín ngo¹i tÖ thu ®îc tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu

thuéc vÒ c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc ®îc t¸i ®Çu t ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kh«ng bÞ

chuyÓn ra níc ngoµi nh nguån ®Çu t níc ngoµi, qua ®ã cho phÐp nÒn kinh tÕ t¨ng tr￾ëng chñ ®éng, ®ì bÞ lÖ thuéc vµo bªn ngoµi.

Do ®ã, ®èi víi bÊt kú quèc gia nµo, ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng nî níc ngoµi, gi¶m

th©m hôt c¸n c©n thanh to¸n, con ®êng tèt nhÊt lµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. Nguån ngo¹i

tÖ thu ®îc tõ xuÊt khÈu sÏ lµm t¨ng tæng cung ngo¹i tÖ cña ®Êt níc, gãp phÇn æn

®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i, æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«. Liªn hÖ víi cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh

§«ng Nam ¸ (th¸ng 7/1997), ta thÊy nguyªn nh©n chÝnh lµ do c¸c quèc gia bÞ th©m

hôt c¸n c©n th¬ng m¹i thêng xuyªn trÇm träng, kho¶n th©m hôt nµy ®îc bï ®¾p b»ng

c¸c kho¶n vay nãng cña c¸c doanh nghiÖp trong níc. Khi c¸c kho¶n vay nãng nµy

ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶

n¨ng tr¶ nî vµ buéc tuyªn bè ph¸ s¶n. Sù ph¸ s¶n cña c¸c doanh nghiÖp g©y ra sù rót

vèn å ¹t cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi, cµng lµm cho t×nh h×nh thªm c¨ng th¼ng, ®Õn

nçi Nhµ níc còng kh«ng ®ñ søc can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ, tõ ®ã g©y ra cuéc khñng

ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ.

2. XuÊt khÈu t¹o ra nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu,

®¸p øng yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸

(CNH - H§H) ®Êt níc.

Sù t¨ng trëng kinh tÕ cña mçi quèc gia ®Òu ®ßi hái cã c¸c ®iÒu kiÖn vÒ nh©n

lùc, tµi nguyªn, vèn, kü thuËt. Song kh«ng ph¶i bÊt cø quèc gia nµo còng cã ®ñ c¶ 4

®iÒu kiÖn trªn, trong thêi gian hiÖn nay, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn (LDCs) ®Òu thiÕu

vèn, kü thuËt, l¹i thõa lao ®éng. MÆt kh¸c, trong qu¸ tr×nh CNH - H§H, ®Ó thùc

hiÖn tèt qu¸ tr×nh ®ßi hái nÒn kinh tÕ ph¶i cã c¬ së vËt chÊt ®Ó t¹o ®µ ph¸t triÓn. §Ó

kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, c¸c quèc gia ph¶i nhËp khÈu c¸c thiÕt bÞ, m¸y mãc, kü

thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn.

4

H¬n n÷a, xu thÕ tiªu dïng cña thÕ giíi ngµy nay ®ßi hái ngµy cµng cao vÒ

chÊt lîng s¶n phÈm. §Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn thÞ trêng quèc tÕ,

c¸c doanh nghiÖp b¾t buéc ph¶i ®Çu t ®Ó n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ cña m×nh -

®©y lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch ®Æt ra ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt

khÈu. Tõ ®ã, xuÊt hiÖn nhu cÇu n©ng cao c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp, trong khi

xu híng hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc chuyÓn giao c«ng nghÖ còng ®ang ngµy cµng

ph¸t triÓn vµ c¸c níc ph¸t triÓn (DCs) muèn chuyÓn giao c«ng nghÖ cña hä sang

LDCs. Hai nh©n tè trªn cã t¸c ®éng rÊt quan träng tíi qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng

nghÖ, n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ quèc gia. Tuy nhiªn, mét yÕu tè v« cïng quan

träng mµ nÕu thiÕu nã th× qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ kh«ng thÓ diÔn ra ®îc,

®ã lµ nguån ngo¹i tÖ, nhng khã kh¨n nµy ®îc kh¾c phôc th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt

khÈu. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®em l¹i nguån thu ngo¹i tÖ vµ c¸c quèc gia cã thÓ dïng

nguån thu nµy ®Ó nhËp c«ng nghÖ phôc vô cho s¶n xuÊt. Trªn ý nghÜa ®ã, cã thÓ nãi,

xuÊt khÈu quyÕt ®Þnh quy m« vµ tèc ®é nhËp khÈu.

3. XuÊt khÈu gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo

híng CNH - H§H.

Do xuÊt khÈu më réng ®Çu ra, mang l¹i nguån ngo¹i tÖ cao nªn c¸c nhµ ®Çu t

sÏ cã xu híng ®Çu t vµo nh÷ng ngµnh cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu. Sù ph¸t triÓn cña c¸c

ngµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm xuÊt khÈu t¹o ra nhu cÇu ®èi víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt ®Çu

vµo nh: ®iÖn, níc, nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ... C¸c nhµ s¶n xuÊt ®Çu vµo sÏ

®Çu t më réng s¶n xuÊt ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu nµy, t¹o ra sù ph¸t triÓn cho ngµnh

c«ng nghiÖp nÆng. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®em l¹i nguån thu ngo¹i tÖ cho NSNN ®Ó

®Çu t c¬ së h¹ tÇng, ®Çu t vèn, c«ng nghÖ cao cho nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp träng

®iÓm, mòi nhän. XuÊt khÈu t¹o ra nguån thu nhËp cao cho ngêi lao ®éng, khi ngêi

lao ®éng cã thu nhËp cao sÏ t¹o ra nhu cÇu cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nhÑ,

hµng ®iÖn tö, hµng c¬ khÝ, lµm n©ng cao s¶n lîng cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt hµng tiªu

dïng. Tû träng ngµnh c«ng nghiÖp ngµy cµng t¨ng kÐo theo sù ph¸t triÓn cña ngµnh

dÞch vô víi tèc ®é cao h¬n. Nh vËy, th«ng qua c¸c mèi quan hÖ trùc tiÕp, gi¸n tiÕp,

ho¹t ®éng xuÊt khÈu gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t vµ c¬ cÊu nÒn kinh tÕ theo

híng c«ng nghiÖp ho¸ vµ héi nhËp. Mét nÒn kinh tÕ mµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng

hµng ho¸ thÞ trêng thÕ giíi ®ang cã nhu cÇu chø kh«ng ph¶i s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu

nh÷ng g× mµ ®Êt níc cã. §iÒu nµy sÏ t¹o cho sù dÞch chuyÓn kinh tÕ cña ®Êt níc mét

c¸ch hîp lý vµ phï hîp.

5

4. XuÊt khÈu gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho x· héi vµ

n©ng cao hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ trong quan hÖ th-

¬ng m¹i quèc tÕ.

XuÊt khÈu gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ. ë ®©y, chóng ta sÏ

xem xÐt hiÖu qu¶ díi gãc ®é nghÜa réng, bao gåm c¶ hiÖu qu¶ kinh doanh vµ hiÖu

qu¶ kinh tÕ. Theo tÝnh to¸n cña c¸c nhµ kinh tÕ, nÕu ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, t¨ng gi¸ trÞ

kim ng¹ch xuÊt khÈu sÏ gãp phÇn t¹o më c«ng ¨n viÖc lµm ®èi víi ngêi lao ®éng.

NÕu t¨ng thªm 1 tû USD gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu sÏ t¹o ra tõ 40.000 -50.000 chç

lµm viÖc trong nÒn kinh tÕ. Gi¶i quyÕt viÖc lµm sÏ bít ®i mét g¸nh nÆng cho nÒn

kinh tÕ quèc d©n, cã t¸c dông æn ®Þnh chÝnh trÞ, t¨ng cao møc thu nhËp cña ngêi lao

®éng.

XuÊt khÈu t¨ng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng viÖc lµm, ®Æc biÖt trong ngµnh n«ng

nghiÖp, c«ng nghiÖp chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm n«ng - l©m - ng nghiÖp, c«ng nghiÖp dÖt

may - lµ nh÷ng ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng. §ã lµ v× xuÊt khÈu ®ßi hái n«ng

nghiÖp ph¶i t¹o ra nh÷ng vïng nguyªn liÖu lín, ®¸p øng cho nhu cÇu lín cña nÒn

c«ng nghÖ s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi lîng lín ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶, ®ång thêi xuÊt

khÈu còng buéc c«ng nghiÖp chÕ biÕn ph¶i ph¸t triÓn ®Ó phï hîp víi chÊt lîng quèc

tÕ, phôc vô thÞ trêng bªn ngoµi. HiÖn nay, mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña LDCs lµ

hµng n«ng s¶n, hµng c«ng nghiÖp nhÑ, dÇu th«, thñ c«ng mü nghÖ.... §iÒu ®ã sÏ gi¶i

quyÕt t×nh tr¹ng thiÕu c«ng ¨n viÖc lµm trÇm träng ë c¸c níc nµy. ViÖt Nam lµ níc

®ang ph¸t triÓn, cã d©n sè ph¸t triÓn nhanh vµ thuéc lo¹i d©n sè trÎ, tøc lµ lùc lîng

lao ®éng rÊt ®«ng, tuy nhiªn tr×nh ®é tay nghÒ, tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ cha cao.

H¬n n÷a, ViÖt Nam l¹i lµ níc n«ng nghiÖp víi trªn70% d©n sè lµm viÖc trong lÜnh

vùc n«ng nghiÖp, c¸c ho¹t ®éng mang tÝnh thêi vô, do ®ã, vµo thêi ®iÓm n«ng nhµn,

sè lao ®éng kh«ng cã viÖc lµm ë n«ng th«n rÊt lín, trµn ra thµnh thÞ t¹o ra søc Ðp vÒ

viÖc lµm ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ®èi víi c¸c thµnh phè nãi riªng.

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp gãp phÇn më réng s¶n xuÊt

n«ng nghiÖp, n©ng cao gi¸ trÞ n«ng s¶n, n©ng cao thu nhËp cho ngêi n«ng d©n, t¹o ra

nhu cÇu vÒ hµng c«ng nghiÖp tiªu dïng ë vïng n«ng th«n vµ hµng c«ng nghiÖp phôc

vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Ngoµi ra, còng ph¶i kÓ ®Õn mét ho¹t ®éng xuÊt khÈu gãp

phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm lµ xuÊt khÈu lao ®éng vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt hµng

gia c«ng cho níc ngoµi, ®©y lµ ho¹t ®éng rÊt phæ biÕn trong ngµnh may mÆc ë níc ta

vµ ®· gi¶i quyÕt ®îc rÊt nhiÒu viÖc lµm.

6

5. XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn ph¬ng ch©m ®a d¹ng

ho¸ vµ ®a ph¬ng ho¸ trong quan hÖ ®èi ngo¹i cña

§¶ng.

Th«ng thêng ho¹t ®éng xuÊt khÈu ra ®êi sím h¬n c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi

ngo¹i kh¸c, nªn nã thóc ®Èy c¸c quan hÖ nµy ph¸t triÓn. Ch¼ng h¹n, xuÊt khÈu vµ

s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thóc ®Èy quan hÖ tÝn dông, ®Çu t, vËn t¶i quèc tÕ... §Õn lît

nã, chÝnh c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i l¹i t¹o tiÒn ®Ò cho më réng xuÊt khÈu.

Th«ng qua xuÊt khÈu, c¸c quèc gia míi cã ®iÒu kiÖn trao ®æi hµng ho¸ - dÞch

vô qua l¹i. XuÊt khÈu lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt

khÈu lµ thiÕt thùc gãp phÇn thùc hiÖn ph¬ng ch©m ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph¬ng ho¸

quan hÖ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam, th«ng qua:

- Ph¸t triÓn khèi lîng hµng xuÊt khÈu ngµy cµng lín ra thÞ trêng c¸c níc, nhÊt

lµ nh÷ng mÆt hµng chñ lùc, nh÷ng s¶n phÈm mòi nhän.

- Më réng thÞ trêng xuÊt khÈu sang nh÷ng thÞ trêng míi mµ tríc ®©y ta cha

xuÊt ®îc nhiÒu.

- Th«ng qua xuÊt khÈu nh»m khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng cña ®èi t¸c, t¹o ra søc

c¹nh tranh nhiÒu mÆt gi÷a c¸c ®èi t¸c níc ngoµi trong lµm ¨n, bu«n b¸n víi ViÖt

Nam.

Tãm l¹i, xu thÕ toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ t¹o ra sù phô thuéc lÉn nhau s©u

s¾c, h×nh thµnh ®an xen gi÷a lîi Ých vµ m©u thuÉn, gi÷a hîp t¸c vµ c¹nh tranh kinh

tÕ, th¬ng m¹i gi÷a c¸c trung t©m, gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng gay g¾t. NghÖ thuËt

kh«n khÐo, th«ng minh cña ngêi l·nh ®¹o lµ biÕt ph©n ®Þnh t×nh h×nh, lîi dông mäi

m©u thuÉn, tranh thñ mäi thêi c¬ vµ kh¶ n¨ng ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, ®a ®Êt níc

tiÕn lªn trong cuéc c¹nh tranh phøc t¹p, gay g¾t.

1.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu trong qu¸ tr×nh

ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam.

1.2.1. Kh¸i niÖm c¬ cÊu xuÊt khÈu.

C¬ cÊu xuÊt khÈu lµ tæng thÓ c¸c bé phËn gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu hîp

thµnh tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña mét quèc gia cïng víi nh÷ng mèi quan hÖ æn

®Þnh vµ ph¸t triÓn gi÷a c¸c bé phËn hîp thµnh ®ã trong mét ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x·

héi cho tríc t¬ng øng víi mét thêi kú x¸c ®Þnh.

7