Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp trên địa bàn huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

TRẦN THỊ HẠNH NGUYÊN

CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ

NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ BÌNH,

TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ

KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN, NĂM 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

TRẦN THỊ HẠNH NGUYÊN

CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ

NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ BÌNH,

TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Kinh tế Nông nghiệp

Mã số: 8620115

LUẬN VĂN THẠC SĨ

KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN VĂN TÂM

THÁI NGUYÊN, NĂM 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là kết quả nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả

trong luận văn này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ

công trình nào.

Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ trong quá trình thực hiện luân

văn đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ

nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 01 năm 2019

Tác giả luận văn

Trần Thị Hạnh Nguyên

ii

LỜI CẢM ƠN

Luận văn được hoàn thành là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu

lý luận và tích luỹ kinh nghiệm thực tế của tác giả. Những kiến thức mà thầy

cô giáo truyền thụ đã làm sáng tỏ những ý tưởng, tư duy của tác giả trong suốt

quá trình thực hiện luận văn này.

Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn và kính trọng sâu sắc đối với

TS. Nguyễn Văn Tâm - người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành

luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Ban chủ nhiệm Khoa Kinh

tế và Phát triển nông thôn, trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã giúp

đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn.

Có được kết quả này, tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ của Phòng Nông

nghiệp và PTNT huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên và các cán bộ đã cung

cấp số liệu, tư liệu khách quan, chính xác giúp đỡ tôi hoàn thành bản luận

văn này.

Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn những người thân trong gia đình

đã giúp đỡ tôi lúc khó khăn, vất vả để hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành

cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp đã động viên tạo mọi điều kiện thuận lợi và đóng

góp những ý kiến quý báu để giúp tôi hoàn thành luận văn này.

Thái Nguyên, tháng 01 năm 2019

Tác giả luận văn

Trần Thị Hạnh Nguyên

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................... v

DANH MỤC CÁC BẢNG...................................................................vi

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN..................................................................vii

MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1

1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu.......................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................... 2

4. Những đóng góp mới của luận văn ................................................... 2

Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI................................ 3

1.1. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu ............................................. 3

1.1.1. Cơ cấu kinh tế nông nghiệp ........................................................ 3

1.1.2. Vai trò của cơ cấu kinh tế nông nghiệp ...................................... 5

1.1.3. Đặc điểm của chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp.............. 5

1.1.4. Xu hướng của chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp............. 7

1.1.5. Nội dung chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp................... 10

1.1.6. Các nhân tố ảnh hưởng đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông

nghiệp................................................................................................... 13

1.2. Cơ sở thực tiễn của vấn đề nghiên cứu ........................................ 19

1.2.1. Cơ sở thực tiễn về chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn ........ 19

1.2.2. Kinh nghiệm chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn của một

số địa phương .................................................................................... 21

1.3. Tổng quan các công trình nghiên cứu.......................................... 24

1.3.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu ngoài nước.................... 24

1.3.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu trong nước .................... 26

iv

1.3.3. Bài học kinh nghiệm rút ra từ tổng quan tài liệu cho huyện Phú

Bình, tỉnh Thái Nguyên....................................................................... 27

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU..................................................................................................... 29

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu....................................................... 29

2.1.1. Điều kiện tự nhiên huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên............ 29

2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên. 31

2.1.3. Thuận lợi, khó khăn trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp

trên địa bàn huyện Phú Bình ............................................................... 33

2.2. Nội dung nghiên cứu.................................................................... 34

2.3. Phương pháp nghiên cứu.............................................................. 34

2.3.1. Phương pháp thu thập số liệu.................................................... 34

2.3.2. Phương pháp phân tích số liệu .................................................. 36

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ....................................................... 37

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............ 38

3.1. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp trên địa bàn

huyện Phú Bình ................................................................................... 38

3.1.1. Tình hình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp trên địa bàn

huyện Phú Bình giai đoạn 2015-2017................................................. 38

3.1.2. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp trên địa bàn

huyện Phú Bình ................................................................................... 41

3.1.3. Thuận lợi và khó khăn trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông

nghiệp trên địa bàn huyện Phú Bình ................................................... 48

3.2. Giải pháp chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp trên địa bàn

huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên..................................................... 52

3.2.1. Quan điểm và phương hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông

thôn ở huyện Phú Bình........................................................................ 52

3.2.2. Giải pháp chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp của huyện

Phú Bình ............................................................................................. 57

3.3.3. Tăng cường quản lý vốn đầu tư cho phát triển Nông nghiệp hàng

hóa ....................................................................................................... 70

3.3.4. Tối đa hóa hệ số sử dụng vốn đầu tư trên địa bàn huyện.......... 71

3.3.5. Đầu tư có trọng điểm, trọng tâm để sản xuất từng loại hàng hóa

nông nghiệp......................................................................................... 72

v

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................... 73

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 75

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ATTP : An toàn thực phẩm

CCKT : Cơ cấu kinh tế

CN - TTCN : Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp

CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

DNNN : Doanh nghiệp nhà nước

GDP : Tổng sản phẩm quốc nội

GTSX : Giá trị sản xuất

HĐND : Hội đồng nhân dân

HTX : Hợp tác xã

KH : Kế hoạch

KH-CN : Khoa học - Công nghệ

KTNN : Kinh tế Nông nghiệp

NN&PTNT : Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

NS : Ngân sách

NTTS : Nuôi trồng thủy sản

SXKD : Sản xuất kinh doanh

TM&DV : Thương mại và Dịch vụ

TTCN : Tiểu thủ công nghiệp

UBND : Ủy ban nhân dân

XD NTM : Xây dựng nông thôn mới

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Tình hình sử dụng đất huyện Phú Bình giai đoạn 2015-2017........30

Bảng 2.2: Giá trị gia tăng và cơ cấu kinh tế của huyện Phú Bình giai đoạn

2016-2017 (theo giá hiện hành).........................................................31

Bảng 2.3: Dân số tại địa bàn huyện Phú Bình giai đoạn 2015-2017...............33

Bảng 2.4: Thống kê mẫu điều tra........................................................................36

Bảng 3.1: Cơ cấu giá trị sản xuất ngành nông nghiệp giai đoạn 2015-

2017 (theo giá hiện hành)..................................................................38

Bảng 3.2: Cơ cấu lao động nông thôn tại huyện Phú Bình theo ngành

nghề giai đoạn 2015-217....................................................................40

Bảng 3.3: Sử dụng vốn đầu tư cho phát triển nông nghiệp theo ngành ..........41

Bảng 3.4: Cơ cấu vốn đầu tư cho ngành nông nghiệp của huyện Phú Bình

giai đoạn 2015-2017...........................................................................42

Bảng 3.5: Cơ cấu sản xuất cây trồng chính tại huyện Phú Bình giai đoạn

2015-2017............................................................................................44

Bảng 3.6: Tốc độ phát triển ngành chăn nuôi tại huyện Phú Bình giai

đoạn 2015-2017...................................................................................46

Bảng 3.7: Tỷ trọng của dịch vụ trong ngành nông nghiệp huyện Phú

Bình giai đoạn 2015-2017..................................................................47

Bảng 3.8: Những thuận lợi trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp

trên địa bàn huyện Phú Bình..............................................................49

Bảng 3.9: Những khó khăn trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp

trên địa bàn huyện Phú Bình..............................................................51

Bảng 3.10: Mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn hàng năm của

huyện Phú bình giai đoạn 2019-2025 ...............................................56

Bảng 3.11: Mục tiêu chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp hàng năm

của huyện Phú Bình giai đoạn 2019-2025........................................56

vii

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN

Tên tác giả: Trần Thị Hạnh Nguyên

Tên luận văn: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp trên địa bàn huyện

Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên

Ngành: Kinh tế nông nghiệp Mã số: 8620115

Tên cơ sở đào tạo: Trường Đại học Nông lâm

Mục đích nghiên cứu

Mục tiêu chung: Nghiên cứu thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông

nghiệp tại huyện Phú Bình tỉnh Thái Nguyên. Qua đó, tìm ra các điểm mạnh,

điểm yếu và nguyên nhân trong công tác này nhằm góp phần thúc đẩy chuyển

dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp trên địa bàn huyện Phú Bình.

Mục tiêu cụ thể: (1) Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về chuyển dịch cơ cấu

kinh tế nông nghiệp; (2) Đánh giá được điều kiện tự nhiện, kinh tế-xã hội trên

địa bàn huyện Phú Bình liên quan đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp;

(3) Phân tích thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp trên địa bàn

huyện Phú Bình tỉnh Thái Nguyên Tìm ra điểm mạnh, điểm yếu và nguyên

nhân trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp tại huyện Phú

Bình tỉnh Thái Nguyên. (4) Đưa ra những giải pháp nhằm thúc đẩy chuyển dịch

cơ cấu kinh tế nông nghiệp trên địa bàn huyện trong thời gian tới.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp thu thập tài liệu thứ cấp và sơ cấp nhằm

đánh giá thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp tại huyện Phú Bình,

tỉnh Thái Nguyên. Đồng thời luận văn sử dụng phương pháp phân tích như

thống kê mô tả, so sánh, phương pháp chuyên gia, sử dụng phương pháp xử lý

số liệu bằng công cụ excel để phân tích kết quả của người dân và chính quyền

địa phương về chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp tại huyện Phú Bình, tỉnh

Thái Nguyên.