Chất lượng tín dụng bán lẻ tại ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam - chi nhánh Cần Thơ: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Nguyễn Trọng Nghiêm ; Lê Kiên Cường người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN TRỌNG NGHIÊM

CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

CHI NHÁNH CẦN THƠ

LUẬN VĂN THẠC SỸ

TP. Hồ Chí Minh - Năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN TRỌNG NGHIÊM

CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

CHI NHÁNH CẦN THƠ

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã ngành: 8 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SỸ

Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ KIÊN CƯỜNG

TP. Hồ Chí Minh - Năm 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên là: Nguyễn Trọng Nghiêm

Ngày tháng năm sinh: 10 tháng 12 năm 1990

Nguyên quán: Ấp Long Thành, thị trấn Phƣớc Long, huyện Phƣớc Long, tỉnh

Bạc Liêu

Nơi công tác hiện tại: Ngân Hàng Thƣơng Mại Cổ Phần Ngoại Thƣơng Việt

Nam Chi Nhánh Cần Thơ- Phòng Giao Dịch Hƣng Lợi.

Là học viên cao học lớp: CH21C1 của trƣờng Đại Học Ngân hang TP. Hồ Chí

Minh

Tôi cam đoan đề tài: “Chất lƣợng tín dụng bán lẻ tại Ngân hang Thƣơng Mại

Cổ Phần Ngoại Thƣơng Việt Nam- Chi nhánh Cần Thơ”

Chuyên ngành: Tài chính Ngân hang

Mã số: 8340201

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Lê Kiên Cƣờng

Luận đƣợc thực hiện tại Trƣờng Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh

Luận văn này chƣa từng đƣợc trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một

trƣờng đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu của tác giả, kết quả nghiên

cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã đƣợc công bố trƣớc đây hoặc các

nội dung do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn.

TP. Hồ Chí Minh ngày 15 tháng 09 năm 2020

Học viên

Nguyễn Trọng nghiêm

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi đã đƣợc sự giúp đỡ của quý thầy cô trƣờng Đại

học Ngân Hàng TP. Hồ Chí Minh đã truyền đạt cho tôi những kiến thức, kinh nghiệm

thực tiễn cũng nhƣ tạo điều kiện thuận lợi trong suốt quá trình học tập tại trƣờng.

Tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn TS. Lê Kiên Cƣờng, ngƣời hƣớng dẫn khoa

học của luận văn đã tận tình hƣớng dẫn tôi hoàn thành luận văn này

Xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo tập thể đồng nghiệp tại Ngân hàng TMCP

Ngoại Thƣơng Việt Nam Chi nhánh Cần Thơ đã tạo điều kiện tốt cho tôi trong việc thu

thập dữ liệu.

Sau cùng tôi xin chân thành cảm ơn đến những ngƣời bạn, đồng nghiệp và

ngƣời thân đã tận tình hỗ trợ, góp ý và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và

nghiên cứu.

Xin gửi lời cảm ơn chân thành đến tất cả mọi ngƣời.

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................................ii

MỤC LỤC..................................................................................................................... iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.............................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH ........................................................................................... viii

MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài...............................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................2

2.1. Mục tiêu chung .........................................................................................................2

2.2. Mục tiêu cụ thể .........................................................................................................2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ...............................................................................3

3.1. Đối tƣợng nghiên cứu...............................................................................................3

3.2. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................3

4. Phƣơng pháp nghiên cứu .............................................................................................3

5. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu ..............................................................................5

5.1. Nghiên cứu ngoài nƣớc ............................................................................................5

5.2. Nghiên cứu trong nƣớc.............................................................................................7

6. Đóng góp của đề tài...................................................................................................11

7. Kết cấu của luận văn..................................................................................................11

CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI CÁC

NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI....................................................................................12

1.1. Tín dụng ngân hàng ................................................................................................12

1.1.1. Khái niệm tín dụng ngân hàng.............................................................................12

1.1.2. Đặc điểm của tín dụng ngân hàng .......................................................................13

1.1.3. Phân loại tín dụng ngân hàng ..............................................................................14

1.2. Tín dụng bán lẻ tại các ngân hàng thƣơng mại.......................................................16

1.2.1. Khái niệm tín dụng bán lẻ ...................................................................................16

1.2.2. Đặc điểm của tín dụng bán lẻ .............................................................................16

1.2.3. Vai trò của tín dụng bán lẻ trong nền kinh tế ......................................................18

1.2.4. Các sản phẩm tín dụng bán lẻ.............................................................................21

1.3. Chất lƣợng tín dụng bán lẻ tại ngân hàng thƣơng mại ...........................................23

1.3.1. Khái niệm chất lƣợng tín dụng và chất lƣợng tín dụng bán lẻ ............................23

1.3.2. Các tiêu chí đánh giá chất lƣợng tín dụng bán lẻ ...............................................24

1.3.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng tín dụng bán lẻ ......................................28

Kết luận Chƣơng 1.........................................................................................................33

CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI NGÂN

HÀNG NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH CẦN THƠ..........................34

2.1. Giới thiệu................................................................................................................34

iv

2.2. Lịch sử hình thành và phát triển .............................................................................35

2.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại thƣơng

Việt Nam - Chi nhánh Cần Thơ.....................................................................................38

2.3.1. Hoạt động huy động vốn .....................................................................................38

2.3.2. Hoạt động tín dụng ..............................................................................................40

2.3.3. Hoạt động dịch vụ thanh toán và ngân quỹ .........................................................42

2.4. Chất lƣợng tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại Thƣơng

Việt Nam – Chi nhánh Cần Thơ....................................................................................44

2.4.1 Tỷ lệ nợ xấu tín dụng bán lẻ .................................................................................44

2.4.2 Lợi nhuận từ tín dụng bán lẻ của Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Ngoại Thƣơng

– Chi nhánh Cần Thơ.....................................................................................................45

2.4.3 Dƣ nợ tín dụng bán lẻ ...........................................................................................47

2.4.4 Phát triển thị phần và kênh phân phối tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Thƣơng mại

Cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Cần Thơ...............................................48

2.4.5. Tính đa dạng của sản phẩm tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần

Ngoại thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Cần Thơ .............................................................49

2.5. Khảo sát khách hàng sử dụng dịch vụ tín dụng bán lẻ ...........................................55

2.5.1. Tần suất và loại hình dịch vụ...............................................................................55

2.5.2. Thông tin tiếp cận dịch vụ ...................................................................................57

2.6. Đánh giá hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại

thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Cần Thơ ........................................................................58

2.6.1. Những kết quả đạt đƣợc .....................................................................................58

2.6.2. Những tồn tại và nguyên nhân.............................................................................62

Kết luận Chƣơng 2.........................................................................................................66

CHƢƠNG 3 GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI

NGÂN HÀNG NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH CẦN THƠ ............67

3.1. Định hƣớng nâng cao chất lƣợng tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ

phần Ngoại Thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Cần Thơ ...................................................67

3.2. Giải pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần

Ngoại Thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Cần Thơ ...........................................................68

3.2.1. Mở rộng kênh phân phối .....................................................................................68

3.2.2. Phát triển đa dạng sản phẩm tín dụng bán lẻ.......................................................69

3.2.3. Cải tiến quy trình, chính sách tín dụng bán lẻ .....................................................71

3.2.4. Kiến nghị giải pháp hỗ trợ nâng cao chất lƣợng thẩm định tín dụng bán lẻ với

Hội sở.............................................................................................................................71

3.2.5. Kiến nghị giải pháp hỗ trợ chất lƣợng tín dụng bán lẻ với Hội sở......................73

Kết luận Chƣơng 3.........................................................................................................77

KẾT LUẬN ...................................................................................................................78

TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................. I

PHỤ LỤC ..................................................................................................................... III

v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ACB Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Á Châu

Agribank Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam

ANZ Ngân hàng TNHH Một thành viên ANZ

CBTD Cán bộ tín dụng

Đvt Đơn vị tính

EMV Công nghệ bảo mật dữ liệu thẻ tín dụng do 3 tổ chức thẻ tín dụng

quốc tế thống nhất sử dụng (Europay, MasterCard và VisaCard)

GDP Tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product)

GTCG Giấy tờ có giá

HSBC Ngân hàng TNHH Một thành viên Hongkong và Thƣợng Hải

NHBL Ngân hàng bán lẻ

NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc

NHTM Ngân hàng thƣơng mại

POS Máy tính tiền cảm ứng (Point of Sale)

Sacombank Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Sài gòn Thƣơng tín

TCKT Tổ chức kinh tế

TCTD Tổ chức tín dụng

Techcombank Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Kỹ thƣơng

TMCP Thƣơng mại cổ phần

Vietcombank Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam

VND Việt Nam đồng

WTO Tổ chức thƣơng mại thế giới (World Trade Organization)

vi

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Huy động vốn giai đoạn 2017 – 2019 của Vietcombank – CNhi nhánh

Cần Thơ........................................................................................... 37

Bảng 2.2 : Doanh số tín dụng phân theo đối tƣợng của Vietcombank - Chi nhánh

Cần Thơ .......................................................................................... 40

Bảng 2.3 : Doanh số tín dụng phân theo trung và dài hạn của Vietcombank - Chi

nhánh Cần Thơ................................................................................ 41

Bảng 2.4: Dịch vụ thanh toán của Vietcombank - Chi nhánh Cần Thơ ......... 42

Bảng 2.5 : Kết quả kinh doanh của Vietcombank - Chi nhánh Cần Thơ ....... 44

Bảng 2.6: Dƣ nợ và cơ cấu dƣ nợ tín dụng bán lẻ của Vietcombank – Chi nhánh

Cần Thơ........................................................................................... 47

Bảng 2.7: Dƣ nợ tín dụng bán lẻ theo thời hạn vay của Vietcombank – Chi

nhánh Cần Thơ................................................................................ 48

Bảng 2.8: Dƣ nợ tín dụng bán lẻ theo sản phẩm giai đoạn 2017-2019 của

Vietcombank – Chi nhánh Cần Thơ ............................................... 49

Bảng 2.9: Các chỉ tiêu hoạt động kinh doanh thẻ của Vietcombank – Chi nhánh

Cần Thơ........................................................................................... 54

Bảng 2.10: Tần suất và loại hình dịch vụ tín dụng bán lẻ của khách hàng khảo sát

......................................................................................................... 55

Bảng 2.11: Nguồn tin tiếp cận dịch vụ tín dụng bán lẻ của Vietcombank – Chi

nhánh Cần Thơ................................................................................ 56

vii

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1: Quy trình nghiên cứu của luận văn ................................................. 4

Hình 2.1: Sơ đồ bộ máy tổ chức của Vietcombank – Chi nhánh Cần Thơ..... 36

Hình 2.2: Tổng vốn huy động của Vietcombank – Chi nhánh Cần Thơ

giai đoạn 2017 – 2019..................................................................... 38

Hình 2.3: Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của Vietcombank

– Chi nhánh Cần Thơ giai đoạn 2017 - 2019.................................. 45

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Cùng với sự tăng trƣởng và phát triển không ngừng của nền kinh tế, nhu bổ

sung nguồn vốn tín dụng của các thành phần kinh tế trở nên vô cùng quan trọng.

Các thành phần kinh tế bao gồm hộ gia đình và doanh nghiệp luôn cần bổ sung

nguồn vốn cho các hoạt động sản xuất kinh doanh chẳng hạn nhƣ xây dựng cơ sở

hạ tầng, đổi mới trang thiết bị máy móc thiết bị, vốn lƣu động,.. do đó hoạt động

cung ứng vốn tín dụng, đặc biệt là tín dụng bán lẻ của các ngân hàng thƣơng mại đã

trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình vận động này của nền kinh tế.

Nhiều năm qua, các ngân hàng thƣơng mại (NHTM) Việt Nam đã phát triển

mạnh mẽ cả về cả năng lực tài chính, số lƣợng, loại hình, mạng lƣới, quy mô hoạt

động và đa dạng dịch vụ tín dụng đóng góp tích cực cho tăng trƣởng kinh tế, ổn

định giá trị đồng tiền của thị trƣờng tài chính. Bên cạnh các ngân hàng quốc doanh,

hệ thống các ngân hàng thƣơng mại cổ phần cũng có sự phát triển với hệ thống

nghiệp vụ đổi mới và từng bƣớc hiện đại hóa, tiếp cận với công nghệ và thông lệ

quốc tế. Hoạt động tín dụng và các dịch vụ đa dạng của hệ thống ngân hàng đã đáp

ứng đƣợc phần lớn nhu cầu vốn của khách hàng; giúp hệ thống ngân hàng trở thành

một mắt xích quan trọng trong vận động của nền kinh tế. Cùng với các ngành kinh

tế khác hệ thống ngân hàng cũng tham gia nhiệm vụ bình ổn thị trƣờng tiền tệ,

kiềm chế và đẩy lùi lạm phát, tạo môi trƣờng đầu tƣ thuận lợi, tạo công ăn việc làm

cho ngƣời lao động. Hơn nữa, hoạt động tín dụng là hoạt động quan trọng và cơ bản

nhất trong toàn bộ các hoạt động của NHTM. Hoạt động tín dụng tạo ra nguồn thu

nhập chính và tạo ra phần lớn tài sản trong tổng tài sản của các NHTM dƣới hình

thức thu nhập từ lãi cho vay. Tuy nhiên hoạt động này luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro, có

thể gây tổn thất rất lớn, dẫn đến mất khả năng thanh toán hay phá sản của ngân

hàng nếu nhƣ không quan tâm đến chất lƣợng tín dụng và thiếu các giải pháp phù

hợp. Do vậy, chất lƣợng tín dụng nói chung và tín dụng bán lẻ nói riêng luôn là vấn

đề đƣợc các ngân hàng quan tâm trong hoạt động kinh doanh và phát triển của

mình.

2

Tuy nhiên trong bối cảnh nền kinh tế vĩ mô đang hội nhập với kinh tế quốc

tế, môi trƣờng pháp lý đang dần đƣợc hoàn thiện; các nhân tố vĩ mô khác cũng luôn

có sự biến động nhƣ tỷ lệ lạm phát tăng cao, biến động giá vàng, thị trƣờng bất

động sản đang phát triển,.. đã ảnh hƣởng rất lớn đến hoạt động của hệ thống ngân

hàng. Đặc biệt, các yếu tố nội tại khiến cho hoạt động kinh doanh của các NHTM

còn gặp rất nhiều khó khăn, chẳng hạn nhƣ chất lƣợng tín dụng chƣa cao mà biểu

hiện là nợ quá hạn, nợ khó đòi hay còn gọi là nợ xấu còn lớn. Việc phân tích một

cách chính xác, khoa học các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng tín dụng bán lẻ của

ngân hàng nói chung để tìm ra các giải pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng vừa

mang tính cấp bách vừa mang tính chiến lƣợc lâu dài.

Trong hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện nay, Ngân hàng Thƣơng mại Cổ

phần (TMCP) Ngoại thƣơng Việt Nam (Vietcombank) nhiều năm qua luôn đƣợc

bình chọn là “Ngân hàng tốt nhất Việt Nam”, hoạt động tín dụng bán lẻ của

Vietcombank luôn mang lại doanh số cao góp phần vào sự lớn mạnh của thị trƣờng

tiền tệ và tăng trƣởng kinh tế của Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực giao thƣơng

quốc tế. Mặc dù vậy, trong bối cảnh sự cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ nhƣ hiện

nay, đòi hỏi Vietcombank phải tiếp tục nghiên cứu, cải thiện chất lƣợng dịch vụ để

phát triển tƣơng xứng với tiềm năng và thế mạnh của ngân hàng. Việc nghiên cứu,

đáp ứng sự hài lòng của khách hàng sẽ giúp ngân hàng có những chính sách kịp

thời, thúc đẩy phát triển dịch vụ thƣ tín dụng trong tƣơng lai. Nhận thức đƣợc tầm

quan trọng của công tác tín dụng, cùng với những kiến thức đã học tập, nghiên cứu,

tôi quyết định chọn đề tài "Chất lượng tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Thương

mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Cần Thơ" để làm luận văn

thạc sỹ của mình.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Xây dựng các giải pháp và kiến nghị nâng cao chất lƣợng tín dụng bán lẻ tại

Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Cần Thơ.

2.2. Mục tiêu cụ thể