Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam

Bàn thêm về phong trào chống thuế ở Hà Tĩnh năm 1908
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
<»' BAN THEM VE PHONG TRAO CHONG THUE
dnAllNH NAM 1908
NGUVfiN TAT THANG'
Phong triio chd'ng sUu thud d mien
Trung nam 1908 la mgt trong
nhQng sii kien ndi bat cua phong trao yeu
nUdc chd'ng Phap d nUdc ta dau the ky XX.
Day la mdt trong nhQng phong trao dau
tranh chinh tri diu tien cua quin chung
nhan dan chd'ng lai sU thd'ng tri cua thiic
dan Phap va phong kien tay sai ram rd va
sau rdng nhat ke tQ khi thiic dan Phap
xam lUdc nUdc ta. Phong trao chd'ng thue
dien ra manh me vdi quy md rdng ldn, hinh
thQc dau tranh phong phu, dgc dao chUa
tQng cd d Viet Nam. Nha sQ hgc David G.
Marr da danh gia dd la mgt trong nhQng sQ
kien tieu bieu cua vung Vien Ddng trong
nam 1908 (1). NhUng thdi gian cudi cua
phong trao khi lan ra tdi Nghe An, Ha Tinh
va Thanh Hda thi cdn chUa dUdc chu y
nhieu. Biii viet nay, chung tdi phan anh
them ve pheng trao chd'ng thue tren dia
ban Hii Tinh.
Nham phuc vu cho chUdng trinh khai
thae thudc dia lan thQ nhat (1897-1914), tQ
1897 trd di, thUc dan Phap da thiic hien
chinh sach sUii thue rat nang ne del vdi
nhan dan Viet Nam. O Trung Ky, che do
thud khda rat ha khic. Diu nam 1908,
chi'nh quyen thiic dan ra nghi dinh tang 5%
thue dien. Thang 4-1908, lay cd phai dai
thg le "TU tuan dgi khdnh" cho vua Khai
Dinh, chinh quyen thUc dan tang them
30% cac mQc thue, ddng thdi cdn gia tang
thue hang nam bat ke rugng td't hay xau,
dinh nhieu hay ft... "Mac du dd cd nhdng
Idi hda Id thue'se dUdc gid nguyen d mdc dd
quy dinh nhUng den ndm sau thi thue lgi
tdng vd nhdng ndm ke'tiep lgi cd tdng them
deu deu" (2). "NgUdi nong ddn Viet Nam
ludn coi quan thue nhU mgt tai deh" (3).
Chi rieng hai thQ thud dinh va dien, trung
binh mdi nam ngUdi ndng dan phai nop 10
quan tien tUdng dUdng 100 kg gao (4). Thue
mil qua nang, da gay nen sU cdng phan, bat
binh trong nhan dan. Toan quyen
Lannessan viet tren bao "NgUdi Dong
DUdng" cung thQa nhan nguyen nhan dan
den cac cudc bieu tinh "chu yeu Id do thue
md qud ndng, vd nhUng cuge bieu tinh ddu
tien dd nd ra d Trung Ky vi d day ngUdi ta
tdng thue' nhanh nhdt nhUng lgi kem sdng
sud't nhdt. Thue dd nang, lgi them cdch thu
thue rdt phien phdc" (5). "NgUdi ndo cd
nhieu thue thi hg gidnh nhau de nop trUdc
cho dd bdt phi td'n; do vdy, cd cdch phdn
hgng, phdn thd, quan thu thuelgi dUdc nhd
them. Cd tien thi du de'n sau cung dUdc nop
trUdc. Khdng ed tien thi du de'n trUdc cdng
phdi chd sau (tien ddy Id tien hd'i Id) (6).
Ben canh dd, nan phu phen, tap dich d
Trung Ky cung rat nang ne. Mdi nam mgt
ngifdi phai mat 15, 16 lan di phu diid sdng,
dip dudng, md mang ben cang. Hg lai phai
lam viec trong dieu kien an d tdi tan, khi
' Th.s. Khoa Lich sU - TrUdng Dai hgc Su pham Hue